Moskou is nieuw offensief begonnen,
thans op het economisch front
VIA ZIEKENFONDSCONCENTRATIE
NAAR NATIONALISATIE?
De Beurs
in deze week
De schat van Matabonga
RADIO-PROGRAMMA
De krachttoeren van de „Tour"
De week in het buitenland
Toestand in Europa ernstig
Wielerronde eist volledige aandacht van
het Franse publiek
Zaterdag 16 Juli 1949
1
pR KAN weinig twijfel meer bestaan omtrent het feit, dat
Moskou een nieuw offensief begonnen is, ditmaal op het
economische front, om de Communistische wereldrevolutie een
nieuwe kans te geven. Nu de koude oorlog in West-Europa,
waarbij de strijd om Berlijn de wereld moest imponeren hoe
sterk Moskou en hoe zwak Washington was, voorlopig met de
nederlaag van Moskou is geindigd en de z.g. communistische
penetratie, welke nu niet bepaald vredelievend was, in Belgrado
met het hoofd tegen de muur liep en door de onrust in de
andere vazalstaten voor Stalin wel een ontgoocheling is gewor
den, wordt een nieuw maar zeer dreigend offensief ingezet
over heel de wereld, ten einde door middel van massale
stakingen, de zich zo moeizaam herstellende economische orde,
een vernietigende slag toe te brengen.
Op 4 Juli van deze maand schreef
de Russische „Prawda" hierover
o.m. het volgende: „De kapitalis
tische wereld gaat onweerhoud
baar haar ondergang tegemoet. Het
dreigende spook van een nieuwe
economische crisis klopt gebiedend
en onverbiddellijk aan de deuren
van de kapitalistische landen en de
arbeidersmassa's in de zgn. demo
cratische landen zien eindelijk in,
dat de westerse democratie voor
hen niet anders betekent dan een
nieuwe vorm van kapitalistische
uitbuiting. Zij grijpen nu naar het
oude revolutionaire machtsmiddel,
het enige doelmatige wapen van de
arbeidersklasse, de staking, om zich
te bevrijden". Deze, laten we hopen
voorbarige juichkreet, laat in elk
geval niets aan duidelijkheid te
wensen over. Het is dan ook zeker
niet toevallig, dat op het moment,
dat Engeland economisch een zeer
ernstige crisis doormaakt, welke
voor dit land zeker niet minder
dreigend is voor zijn bestaan, dan
de ..the battle of Londen" welke de
Britse eilanden in 1940 bedreigde,
overal in, het land grote stakingen
uitbreken en dreigen, welke bij
voorbaat de toch reeds zo moeilijke
reddingspogingen van de Regering,
tot een mislukking doemen. Reeds
geruime tijd zijn de mijnwerkers m
Australië aan het staken en leggen
handel en bedrijf hier steeds meer
lam en het aantal werklozen hier
is momenteel reeds groter dan
Australië ooit gekend heeft. En
ondanks het feit, dat de Labourre-
gering, die hier steeds de Commu
nisten naar de ogen zag, dagelijks
met grote advertenties in de cou
ranten, de arbeiders bezweert, geen
handlangersrol te spelen van Mos
kou en bun land en volk de dupe
te doen worden van Moskou's tac
tiek, duurt de staking voort
Ook Engeland wordt momenteel
door de stakingskoorts geteisterd.
Alleen het feit, dat in Canada twee
organisaties van havenarbeiders
herrie kregen, omdat de Commu
nistische organisatie wilde staken
en de niet-communistische niet,
hebben de havenarbeiders in Enge
land het werk neergelegd. Deze
bacil is overgeslagen 'naar de
spoorwegarbeiders en op het mo
ment, dat het land juist alle krach
ten moet inspannen om de produc
tie te verhogen, vallen de Engelse
arbeiders hun eigen arbeidersrege
ring in de rug aan. Ondanks alle
sociale maatregelen door de La-
bourregering getroffen,
weer verzoend, na de ongelukkige
rede van de heer Vermeulen, het
geen voor de sociale vrede van
grote betekenis is, maar een oproep
van de Regering, toe te treden tot
een organisatie om ons volk tegen
eventuele communistische agitatie,
die ook hier natuurlijk komt, te
beschermen, vindt nauwelijks bij
ons v0'h enig gehoor. Slechts 7000
Nederlanders gaven zich hiervoor
op. Het is vooral deze laksheid,
waarop Stalin momenteel specu
leert en die hem de grootste kan
sen geeft.
Dc toestand in Europa ernstig
Het tijdstip voor dit nieuwe Com
munistische offensief is natuurlijk
niet willekeurig gekozen. Het oude
Europa, dat meer en meer de som
bere voorspelling van Goebbels,
dat uit de oorlog van 1940 geen
winnaar te voorschijn zal komen,
maar alleen verliezers, tot werke
lijkheid maakt, kon ondanks aller
lei financiële injecties, maar niet
op gang komen en blijft noodlij
dend, En het land, dat tot voor 25
jaren nog behoorde tot de rijkste
en machtigste landen van de wereld,
Engeland, is er thans economisch
het meest ellendig aan toe. Zeker
de toestand is nog niet zo wanho
pig, dat er geen redding zou zijn.
Mede met hulp van de Dominion-
landen, wier financiële experts
deze week naar Londen zijn geroe
pen, zou Engeland door middel van
een op lange termijn afgesloten
economisch blok, naast het dollar
en roebelblok een krachtig sterling-
blok kunnen vormen om desnoods
een zelfstandig economisch bestaan
te voeren. Dat de V.S. niet bijzon
der gebrand zijn op een dergelijk
autarchisch stcrling-tplok is begrij
pelijk, maar niet minder, dat Enge
land zich met hand en tand er te
gen verzet, om geheel onder de
dollar-hegenomie te komen! Het is
op grond daarvan dat Sir Stafford
pertinent weigerde zich accoord te
verklaren met het zgn. sanerings
plan van de Amerikaanse minister
Snyder, waartegen Frankfijk en
België, die' bij een dollar-zóne niet
zulke grote belangen hebben, veel
minder gekant waren. Nu bleek men
in Washington voor deze Engelse
argumenten niet helemaal ongevoelig
te zijn, alleen men stond er wat
sceptisch tegenover. Want niet al
leen zal het Engelse saneringsplan
een kwestie van lange termijn zijn,
terwijl de hulp van het Marshall
plan onherroepelijk in 1952 afgelo
pen is en Europa dan op eigen be
nen moet staan, maar ook zal de
Engelse regering in staat moeten
zijn, om dwaze politieke stakingen
radicaal de kop in te drukken. En
het is hier vooral, dat men in En
geland in de kracht van een La-
bourbewind niet veel vertrouwen
heeft. Zo schreef „The New York
Herald Tribune" deze week, dat de
vermaning van Cripps aan de Kn-
gelsen, soberder te leven en de
buikriem wat strakker aan te halen
natuurlijk wel van waarde is. Maar
deze versobering, aldus het invloed
rijke New Yorker blad, zal volko
men waardeloos zijn, indien zij
niet gevolgd wordt door een hoge
re productie, welke per eenheid
minder aan man en machineuren
kost. En daar ontbreekt in Enge
land, aldus het blad, nog alles aan
en in andere West-Europese landen
niet minder. Het blad wijst er op,
dat de productie in West-Europa,
ondanks de belangrijke verbetering
van de arbeidsvoorwaarden en on
danks het feit, dat er weer voedsel
in overvloed is, nog maar nauwe
lijks 80% van de voor-oorlogse be
draagt.
Engeland, zo gaat het blad verder,
wil geen luxe artikelen meer in
voeren, omdat het voor deze luxe
geen dollars beschikbaar wil stel
len. Wij begrijpen dit, maar wan
neer diezelfde Labourregering geen
einde maakt aan de luxe productie,
waarbij de arbeiders ondanks ho
gere lonen, kortere arbeidstijden en
allerlei sociale verbeteringen het op
hun dooie gemak aandoen, dan helpt
het import-verbod van luxe artike
len geen zier.
Verder wijst het blad er nog op,
dat al die sociale maatregelen
prachtig zijn, maar wanneer deze
de belastingdruk zó opvoeren, dat
bij de ondernemers elk initiatief
gedood wordt dan zijn die mooie
sociale maatregelen toch niet te
handhaven.
Op ditzelfde aambeeld hamert ook
de bekende Amerikaanse journalist
Walter Lipman, die het zelfs een
verbijsterend probleem noemt, dat
de West-Europese arbeider nog al
tijd belangrijk minder produceert
dan voor de oorlog en hij vraagt
zich af, hoe er in de toekomst nog
sprake kan zijn van gezonde han
delsbetrekkingen, wanneer dit niet
verandert.
Hij wijst er verder op, dat West-
Europa met alle Amerikaanse hulp
op de duur economisch 't onderspit
zal moeten delven tegen Oost-
Europa, waar de arbeiders bij het
Sovjet-regiem veel langer en veel
goedkoper arbeiden en dus ook
veel goedkoper produceren. Men
zaj de Amerikanen nooit duurzaam
kunnen beletten de artikelen die
zij behoeven straks uit die landen
te kopen, aldus Lipman.
Hieruit ziet men, dat al ligt
er natuurlijk ook een politiek ad
dertje onder het gras de animo
in de V.S. om West-Europa er weer
bovenop te helpen, niet bepaald
stijgende is. En de toekomst voor
ons er niet zo rooskleurig uitziet.
GROTE REGERINGSORDER
VOOR FOKKER
De Nederlandse regering heeft een
contract afgesloten met de N.V.
Ned, Vliegtuigenfabriek „Fokken'",
voor de levering van enige honder
den door de Fokkerfabriek in licen
tie te bouwen vliegtuigen van het
type Gloster Meteoor.
Deze twee-motorige straalvlieg
tuigen zijn bestemd voor de lucht
machten'van Nederland en België.
De Mgteoororder betreft de groot
ste opdracht welke de Fokkerfa
briek ooit ineens uit te voeren heeft
gekregen en zal haar enige jaren
werk verschaffen.
(Van onze Parijse correspondent)
DE „TOUR DE FRANCE", die nog altijd op volle toeren draait,
heeft bij het Franse volk niets meer of minder dan een
wonder te weeg gebracht. Een wonder vannationale eens
gezindheid! Sinds vele jaren heeft geen enkele Franse regering
iets meer dan de schrale helft der bevolking in een gesloten gelid
achter zich kunnen scharen. Sinds vele jaren ook toont het
Franse volk de hardnekkigste meningsverschillen op alle moge
lijke gebieden, leder denkt het zijne over Marshall, de toekomst
van de franc, de. toneelstukken van jean-Paul Sartre, de luimen
van Stalin, de prijs van de biefstuk, de kwaliteit van de Renault-
automobielen, de prestaties van het Opera-ballet, de smaak van
de staatssigaretten, het tekentalent van minister-president Henri
Queuille, de benen van Mistinquette, de woningschaarste, de
new look, de graanoogst en zo maar voort tot in het oneindige.
En 't grote mirakel bij zoveel redekavelarij is, dat zich een ware
en wasechte meerderheid heeft uitgesproken pro de „Tour de
France". Niemand anders dan de hooggeachte en welbefaamde
heer Gallup, directeur van het internationale bureau voor opinie
onderzoek, heeft dit wonder voor ons geboekstaafd. 85 pet. van
de Franse mannen volgt de „Tour" en 62 pet. van de vrouwen.
De kranten, die er over schrijven, worden letterlijk stukgelezen!
n
Ziekenfonds is green staatszaak.
Allereerst wordt hierin nadruk
kelijk vastgesteld, dat de zorg voor
de gezondheid voor ieder mens zijn
persoonlijke zaak is. Hier mag de
staat hoogstens ordenen en regelen,
maar niet het zelfbeschikkingsrecht
van de mens aan zich trekken. Zij
hoort evenmin in de sfeer van het
bedrijfsleven, gelijk voorgestaan
door de St. v. d. Arb.
Krachtens zijn aard behoort het
ziekenfonds thuis op het terrein van
de Volksgezondheid, want het waar,
borgt haar leden immers direct of
die alleen indirect zo ruim mogelijke medische
te handhaven zijn, als het land I hulp, welke ze of zelf verschaft of
economisch gezond blijft, stellen ze i daarvoor bemiddeld. Door de ver-
momenteel alles in het werk om de I plichte verzekering kreeg het zie-
dreigende economische ontreddering
zo groot mogelijk te maken. En zo
dreigend zijn de gevaren, die hier-
kenfonds wel enige gelijkenis met
de sociale verzekeringen, maar be
hield haar eigen karakter. Het zie-
door ontstaan, dat de Labourrege- 1 kenfonds heeft teveel te maken met
ring, de noodtoestand afkondigde J~
en militairen heeft opgeroepen om
deze staking te breken.
Van Engeland heeft deze stakings
bacil zich verbreid over Frankrijk
en Italië en ook daar zijn honderd
duizenden arbeiders in staking ge
gaan, met geen ander doel, dan het
langzaam op gang komende herstel
van Europa, dank zij de Marshall
hulp, weer te niet te doen. Dat de
arbeidersmassa' daarvan zelf op de
eerste plaats de dupe wordt, zien
deze verblinden niet in.
Ook hier in Nederland niet. Wel
hebben de leiders van onze lande
lijke vakcentrales, zich gelukkig
de toestanden in de gezinnen, is te
intiem met haar leden verbonden,
dan dat het moreel verantwoord
zou zijn om dit in het vlak van het
bedrijfsleven te trekken. Dit blijkt
ook wel uit het ontstaan der fond
sen: niet uit een wet, maar uit eigen
vrije wil van betrokkenen. Wel zijn
er daardoor een groot aantal fond
sen en somstijds enkele misstanden
ontstaan. Zij zijn allemaal echter
terug te brengen tot een beperkt
aantal soorten, vooral gegrond op
levensbeschouwing. Wanneer men
dus wil ordenen, dient dit te ge
schieden in die richting. Daarnaast
is de meest aangepaste innerlijke
ZONDAG 17 JULI
HILVERSUM I, 301 M.
NCRV: 8 00 Nieuws; 8.15 Gramo-
foonmuziek; IKOR: 8.30 Kerk
dienst; KRO: 9.30 Nieuws; 9.45 Gra-
mofoonmuziek; 10.00 Hoogmis in de
H. Sacramentskerk te Bx-eda; 11.30
Gramofoonmuziek; 11.40 Omroep-
Kamerorkest en bariton; 12.15 Apo
logie- 12.35 Gramofoonmuziek; 12.40
Amusementsorkest; 12.55 Zonnewij
zer; 13.00 Nieuws: 13.20 Amuse
mentsorkest; 13.45 Uit het boek der
boeken; 14.00 Utrechts Stedelijk Or
kest- in de pauze gesprek met de
acteur Johan Schmitz; 15.00 Zin
gende negers; 15.10 Piano en zang
met luitbegeleiding; 16.10 Sportre-
portage- 16.25 Vespers; NCRV: 17.00
Kerkdienst; 18.30 Voor de Nederl.
Strijdkrachten; 19.00 Massazang;
19.30 Nieuws; KRO: 19.45 Gramo
foonmuziek; 19.50 Boekbespreking;
20.05 Gramofoonmuziek; 20.12 Ge
varieerd programma „Uit en Thuis"
22.37 Actualiteiten; 22.45 Avond
gebed; 23.00 Nieuws; 23.15 Gramo
foonmuziek.
HILVERSUM II 415 M.
VARA: 8.00 Nieuws; 8.15 Postdui-
venberichten; 8.20 Gramofoonmu
ziek; 8.30 Voor de tuin; 8.45 Barca
rolle; 9.10 Postduivenberiehten; 9.15
Men vraagten wij draaien; 9.45
Geestelijk leven; VPRO: 10.00 Kin
derhalfuur; IKOR: 10.30 Kerk
dienst; VPRO; 11.45 Berichten;
AVRO: Aan boord van het s.s. Bo-
naventura; 12.30 De Zondagclub;
12.40 Klavier; 13.00 Nieuws; 13.20
Metropole Orkest; 13.50 Even afre
kenen; 14.00 Gramofoonmuziek;
14.05 Boekenhalfuur; 14.30 Zang
klasse; 14.50 Filmpraatje; 15.05
Twee piano's; 15.35 Amerikaans
Studentenkoor; 16.00 Zigeunermu-
ziek; 16.30 Sportrevue- VPRO: 17.00
Lezingen; VARA: 17.30 Mannen
koor; 17.50 Gramofoonmuziek; 18.00
Nieuws; 18.15 Sport; 18.30 Klein
kunst- 19.00 Radiolympus; 19.30 Or
kest; 'AVRO; 20.00 Nieuws; 20.15
Vaeantie-programma; 21.00 Lys
Gauty zingt; 21.30 Hoorspel uit het
circusleven; 21.45 Strijkorkest; 22.15
Nieuws van de week; 22.25 Het
Nederlands Kamerkoor; 23.00 Het
nieuws; 23.15 Gramofoonmuziek.
MAANDAG 18 JULI
HILVERSUM I, 301 M.
NCRV: 7.00 Nieuws; 7.15 Gymna
stiek; 7.30 Gramofoonmuziek: 7.45
Een woord voor de dag; 8.00 Nieuws
en weerrapport; 8.15 Te Deum Lau-
damus 8.45 Gramofoonmuziek; 9.15
Voor jonge zieken; 9.30 Gramo-
loonmuziek; 10.30 Morgendienst;
11.00 Gramofoonmuziek; 11.20 Voor
dracht; 11.40 Bas en piano; 12.10
Promenade-orkest; 12.30 Mededelin
gen; 12.33 Promenade-orkest; 13.00
Nieuws; 13.15 ,,Mandolinata"; 13.45
Gramofoonmuziek; 14.00 Schoolra
dio; 14.35 Gramofoonmuziek; 15.00
Tuinpraatje; 15.30 Piano; 16,45 Gra
mofoonmuziek; 17.00 Voor kleuters;
17.15 Orgelspel; 17.45 Regeringsuit
zending; 18.00 De vijf Zapakara's;
18.15 Sportrubriek; 18.30 Voor de
Ned. Strijdkrachten; 19.00 Nieuws;
19.15 Boekbespreking; 19.30 Actueel
geluid; 19.45 Regeringsuitzending;
20,00 Nieuws; 20.15 Kerkconcert;
21.00 Reisimpressies 21.20 Resiiden-
tie-orkest en sopraan; 22.15 Swee-
linck kwartet; 22.45 Avondoverden
king; 23.00 Nieuws; 23.15 Gramo
foonmuziek; 23.35 Gramofoonmu
ziek.
HILVERSUM II, 415 M.
AVRO: 7.00 Nieuws; 7.15 Gramo
foonmuziek; 8.00 Nieuws; 8.15 Gra
mofoonmuziek; 8.55 Voor de vrouw;
9.00 Gramofoonmuziek; 9.30 Water
standen; 9.35 Gramofoonmuziek;
10.00 Morgenwijding; 10.15 Arbeids
vitaminen; 10.50 Gramofoonmuziek;
11.00 Op de uitkijk; 11.15 Orgel en
viool; 12.00 De Kwintetspelers; 12.30
Mededelingen; 12.33 In 't spion
netje; 12.38 Piano; 13.00 Nieuws;
13,15 Orkest- 13.50 Gramofoonmu
ziek; 14.00 Wat gaat er om in de
wereïd?; 14.20 Gramofoonmuziek;
15.00 „Bonbonnière"; 16.00 Over
Zuid-Amerikaanse muziek; 16.45
Solistenconcert; 17.30 Voor padvin
ders; 17.45 De Kilima's; 18.00 Het
Nieuws; 18.15 Gramofoonmuziek;
18.30 Filmkrant; 19.00 Lezing; 19.15
Viool en piano; 19.45 Gramofoon
muziek; 20.00 Nieuws; 20.05 Opera
Carmen, van Bizet; 22.30 Musette-
orkest; 23.00 Nieuws; 23.15 Swing
Corner.
structuur, die van het onderling be
heerde fonds, waarbij de mensen
zelf de bepalingen vastleggen waar
op zij zelf zullen worden geholpen.
Er waren weliswaar ziekenfondsen
die a.h.w. werden gesticht en be
heerd door artsen of bepaalde in
stellingen doch ook daar is dikwijls
een vorm van medezeggenschap van
de leden ingevoerd. Uiteraard blij
ven deze laatsten hier verder buiten
beschouwing.
Op eigen beginselen
De katholieke fondsen worden
niet alleen onderling beheerd, maar
laten zich vooral leiden door de be
ginselen van de katholieke levens
beschouwing. Dat is van groot be
lang, wanneer men bedenkt, dat zy
niet alleen een administratieve,
doch juist een bemiddelende en
voorlichtende taak hebben, welke
door de preventieve eisen van het
ogenblik eer toe, dan afnemen. Ve
len menen, dat de fondsen zich min
der op het terrein van èe gezond
heidszorg bewegen, Öan b.v. de
Kruisverenigingen. Of dat zo is,
moeten we in het midden laten.
Vast staat, dat beiden zich op dit
terrein begeven, maar dat hun
resp. bemoeiingen geheel andere
zijn. De kruisverenigingen beharti
gen zaken, die het fonds niet kan
en niet mag behartigen, doch ook
het omgekeerde is weer waar. Bo
vendien werkt 't fonds alleen voor
een deel der bevolking n.l. beneden
een bepaalde loongrens. Reeds in
1931 heeft b.v. de Ncd. Mij van Ge
neeskunde het goed recht van de
diverse „religieuse" fondsen er
kend. Haar daden hebben dat even
wel niet bevestigd, omdat zij aan
de katholieke fondsen het recht op
vestiging of uitbreiding heeft ont
nomen, waardoor honderdduizen
den katholieken niet meer in staat
zijn, om zich aan een eigen fonds te
verbinden.
Die onhoudbare toestand is een
vrij land onwaardig en dient dus
te verdwijnen. Zoals de katholieke
kruisverenigingen, ziekenhuizen sa
natoria e.d. naar vermogen de ge
zondheidszorg overeenkomstig de
katholieke beginselen behartigen,
dient ook het katholieke fonds dat
te kunnen doen. Het is daabij van
minder belang, of deze,fondsen, ge
lijk zy gegroeid zijn in de loop der
jaren, gebonden zijn aan de KAB,
dan wel aan andere principiële or
ganisatievormen, al staat wel vast,
dat zij zeker door de binding aan
de KAB, veiligheid en bescherming
vinden.
Het Engelse „voorbeeld"
De Volkskrant heeft in een iet
wat geruchtmakend verhaal de toe
stand van de genationaliseerde ge
zondheidszorg beschreven, zonder
practisch recht te doen, aan de uit
latingen van Z. Em. Kard. Griffin,
dat de Katholieke ziekenhuizen
zich sedert die nationalisatie in een
moeilijk parket bevinden, en dat de
katholieken zich in steeds meerde
re mate van deze staats-gezond-
heidszorg trachten de distanciëren.
Pater Pillen, O.F.M., een der rap
porteurs over het probleem der ka
tholieke ziekenfondsen, schetste 't
aldus plastisch: Vergelijken we 't
met honden, dan mag de „Engelse"
een heel aardige hond zijn opper
vlakkig gezien, maar het cardinale
feit blijft, dat het ras niet deugt.
Verschillende Nederlandse artsen
drukten zich aldus uit: Wanneer
de Nederlanders een slechter me
dische verzorging wensen, dan moe
ten zij het Engelse voorbeeld, dat
de artsen tot volledige ambtenaren
degradeert, volgen. Zou u denken,
dat de artsen voor een bepaald
laag gesteld vast salaris per jaar
bereid zyn om ongetelde overuren
te maken, by nacht en ontij op pad
te zyn, een dure inrichting en dito
vervoermiddel en inspannende stu
dies aan te houden? Geen sprake
van. Dan zal er hoogstens één in
een gehele streek belast worden
met avonddienst, maar daarmee
uit. Hoe gaat het op het ogenblik
met het fantastisch straffe staats
toezicht op de „algemene" zieken
fondsen? De meeste huisartsen in
de steden, doen practisch niets an
ders meer, dan aan de lopende
band verwijsbriefjes te schrijven
voor specialisten. Hij geeft b.v.
geen hoogtezonbehandeling meer,
want de stroom wordt niet eens be
taald. Hij knipt ook niet het gips
van een genezen beenbreuk af,
doch schrijft een briefje, dat de pa
tiënt soms vele kilometers per pe
perdure luxe auto voor fondsreke
ning naar de specialist voert. Het
ambtenarentoezicht kost de fond
sen dagelijks grote sommen gelds,
omdat op kwartjes beknibbeld
wordt, die ten goede zouden kunnen
komen aan artsen. De gelijkgescha
kelde ziekenfondsen moeten zich
op grond van voorschriften uit de
hoogste regione bemoeien met
schooltandverzorging, en meerdere
zaken die haar rechtens niet aan
gaan. Ook wordt het vestigen van
grote en dure administratiegebou
wen en een daaraan beantwoordend
ambtenarencorps, plus een onge
looflijke omslachtige administratie
gevorderd. Dat alles wijkt van het
principe van het onderlinge zieken
fonds steeds meer en meer af. Het
is al een star ambtelijk geval ge
worden, dat geen ruimte meer laat.
voor de vraagstukken van indivi
duen en gezinnen. En dit zal by de
totstandkoming van de wettelijke
regeling, gelijk vervat in de plan
nen van de Stichting v. d. Arbeid
of in het plan Heerlen nog veel er
ger worden.
Op één stap van het eenheids
fonds wacht
Op de keper beschouwd is het
ziekenfonds-probleem af te wegen
naar de morele en de zakelijke nor
men. De practijk zal echter uitwij
zen, dat by de afwerking de poli-
Over heroïek en big
business
In het jaar 1903 werd de „Tour"
voor het eerst gehouden. De orga
nisator was Henri Desgranges, een
fantast, met het zakeninstinct van
een Henri Ford. In het begin was
het niet eens een groot succes. De
renners sjokten dagenlang voort
op hun racefietsen, braken een
arm, verstuikten een enkel of
kraakten een neusbeen, maar ver
dienden het zout in de pap niet.
Een jaar geleden ontmoetten wij
in een nachtcafé voor chauffeurs,
in de buurt van Aix-en-Province,
zo'n veteraan uit de eerste jaren
van de Tour de France. Hij was
heel erg grijs geworden en had
voorzeker de pensioengerechtigde
leeftijd bereikt. „Ik doe al sinds
1913 niet meer aan wielrennen",
vertelde hij, „want toen ik trouw
de verbood mijn vrouw het". Om
ons duidelijk te maken, dat z'n
vrouw gelijk had, draaide hij zijn
neus van links naar rechts, waarbij
bleek, dat het neusbeentje reeds
sinds 1903 onherstelbare averij
had opgelopen. Ook liet hij een
paar littekens zien, die het ope
ratie-mes van een chirurg had
achtergelaten ter hoogte van de
linker elleboog en op het linker
onderbeen. „Herinneringen aan de
Tour de France", zei hij en barst
te daarbij uit in een schaterlach.
We zouden willen weten, wat
een man als Henri Desgranges zou
gezegd hebben van zo'n veteraan.
Tour-de-France-mensen kunnen
erg sentimenteel zijn. Misschien
had hij wel tranen in de ogen ge
kregen van ontroering, bij het zien
van zo'n draaineus en zulke her
roïsche littekens. Hetzelfde soort
heroiek is nog immer aan de Tour
verbonden. Er komen veel val
partijen voor. Maar met de jaren
is men wijze,- geworden en tegen
woordig organiseert, men van te
voren de noodzakelijk gebleken
E.H.B.O.-diensten. Dit is niet de
enige verandering! Van waaghal-
zigo, maar tamelijk zuivere sport
prestaties is de Tour ontwikkeld
in de richting van je reinste „big
business". Grote firma's steken er
kapitalen voor hun reclame in, de
renners maken met elkaar de ge
compliceerdste combines, en de
krantenworden straatarm
vanwege de hoge kosten die zij
zich verplichl achten om er aan té
besteden.
De pers strijdt mee.
Eens zal in de geschiedschrij
ving van de journalistiek onge-
tiek de toon aangeeft. Want zoals
gezegd staan onze rose, rode en
knalrode broeders deze eenheids
worst voor. De eenheidsfondsen,
met handen en voeten aan de staat
gebonden zyn immers reeds pas
klaar en genationaliseerd te wor
den. Meer dan 'n pennestreek of 'n
stap is dan niet nodig om de soci
alistische wensdroom, gezondheids
zorg, staatsmonopolie, een feit te
laten worden. In dit opzicht valt
het te betreuren, dat er buiten de
katholieke zo weinig religieuse zie
kenfondsen bestaan, met wier aan
wezigheid gerekend wordt. Ook
zochten we tot dusver tevergeefs
in andere kringen een waarschu
wend woord over de thans concrete
dreiging. Het zal dus practisch van
de katholieken afhangen ,wat er
straks met de ziekenfondsen gaat
gebeuren. Dat zij waakzaam zyn
en blyven, opdat ze het waardevolle
dat ze bezitten behouden, en indien
mogelijk verstevigen, en door het
enkele feit van deze handhaving
van eigen verworven bezit, aan het
staatsabsolutisme een halt toeroe
pen.
twjjfeld een lijvig hoofdstuk cn
wellicht een heel boekdeel, gewijd
worden aan „de Tour en de pers".
Het is fantastisch, zoveel ruimte
als de boulevardbladen „Paris
Presse", „France Soir" en „Ce
Soir" aan dit geval besteden. De
wielrenners bevechten elkaar om
de gele trui, maar de kranten om
het beste nieuwtje, de sensatio
neelste foto, het aantrekkelijkste
interview, de opvallendste kop
regel en.... de populairste prijs
vraag. Geen enkel populair Frans
blad, dat zichzelf respecteert, kan
het in deze dafeen stellen zonder
een op de „Tour" geïnspireerde
rebus, puzzle of ander gokpartijtje
„met fraaie prijzen".
„France Soir", dat de grootste
oplage heeft, begon op de eerste
dag van de grote wielerwedstrijd
al met het publiceren van een
dagelijkse beeldstatistiek ter
hoogte van vijftien centimeter en
over de hele breedte van de pa
gina, waarop men met één oog
opslag al de belangrijke feiten
van de dag winnaars, plaatsna
men. kilometers kon aflezen.
Dit beeldstatistiekje kreeg de
meest opvallende plaats in de
krant, namelijk op de voorpagina
en helemaal bovenaan, zodat de
naam van het blad vijftien centi
meter lager moest worden ge
plaatst dan gewoonlijk.
„Paris Presse", dat al jaar en
dag hardnekkig poogt om „France
Soir" er uit te concurreren, liet
die uitdaging niet op zich zitten.
Van tijd tot tijd verschijnt het op
de boulevards met een voorpagina,
die geheel en uitsluitend aan de
„Tour" is gewijd, waarbij dan het
beeldstatistiekje van „France
Soir" danig in het niet komt te
zinken. Dat die voorpagina van
„Paris Presse" bij voorkeur ge
vuld wordt met „de béste foto's"
van de wereld hoeft geen betoog..
Zaterdag is 't eind helemaal zoek:
van de acht pagina's zijn er dan
drie en een half gewijd aan de
„Tour"!!
Maar het blijkt, dat de lezers er
hun plezier aan beleven. Zij vol
gen hun renners op de moeilijkste
tocht, alsof dit het spannendste
drama onzer dagen zou zijn. De
hooggeachte en welbefaamde heer
Gallup heeft het in cijfers uitge
drukt: 85 pet, der mannen leest de
copy over de „Tour", waarvan 55
pet. grondig en 30 pet. vluchtig.
En de vrouwen, die in hun roman
tische hart een plekje open laten
voor Coppi on Bartali, doen mee
met 62 pet., terwijl 22 pet. dat
is nog altijd bijna één op de vier
de krantenartikelen net zo
grondig leest als de meest enthou
siaste man.
Er zijn romans geschreven over
heel het wereldgebeuren. Over
„Koning Katoen" en „Het leven
der auto's", over de steenkool en
„De geheime oorlog om de petro
leum". Maar de thriller over een
„halve eeuw Tour de France" als
hij ooit verschijnt en waarom
zou-ie niet? zou recordoplagen
genieten. Vooral onder een titel
als „Ik verkoos de snelheid".
BIJZETTING
URN UIT BUCHENWALD
In de kapel van de centrale be
graafplaats der oorlogsgravenstich
ting te Loenen had Donderdagmor
gen de plechtige bijzetting plaats
van een urn, welke een gedeelte
van de as van de in Buchenwald
veraste Nederlanders bevatte.
De plechtigheid had een zeer een
voudig karakter. Zes brandende
kaarsen en 'n tuiltje bloemen vorm
den de bescheiden, maar des te
treffender entourage, waarbij het
houten wandbord was aangebracht,
dat de namen bevatte van de „voor
Het was deze week aan het Dam
rak heel wat rustiger dan in de
voorafgaande periode. De positieve
verklaring van Stafford Cripps, dat
een devaluatie van het. Engelse
Pond niet in het voornemen ligt,
heeft de koersstijging van de in
ternationale fondsen niet verder
doen gaan. De markt bood echter
goed weerstand. Weliswaar bewoog
de omzet zich in dalende richting,
doch de grote koersschommelingen
deden zich niet voor.
Ook de Cultuurwaarden wisten
zich vrij goed te handhaven, hoewel
de berichten uit Indonesië nu niet
bepaald rooskleurig zijn. De onvei
ligheid neemt blijkbaar hand over
hand toe en het is te hopen, dat
hieraan spoedig een eind kan wor
den gemaakt, daar veel cultures
anders moeilijkheden zullen onder
vinden met de exploitatie van hun
ondernemingen.
Op de laatste beursdag van de
vorige week leek het of de behaal
de koerswinsten in een minimum
van tijd weer verloren zouden gaan,
maar het is'toch niet zo ver geko
men. De beurs wist zich deze week
weer enigszins te herstellen en
hoewel de hoogste prijzen niet ge
handhaafd konden blijven, kon het
aanbod toch behoorlijk worden op
gevangen. De belangstelling ver
minderde zienderogen en was de
handel tot een minimum ingekrom
pen, waartoe de vacantie wel het
hare zal hebben bijgedragen.
Aandelen Koninklijke Petroleum
op 302 pet. begonnen, kwamen tot
309 pet., waarna op ca. 307 pet-
werd gesloten.
Wat de Cultuurwaarden betreft,
waren de koersschommelingen uit
eindelijk van weinig betekenis. Wel
viel in het midden van deze week
een kleine opleving te bespeuren,
maar deze ging toch later voor een
gedeelte weer verloren.
Handelsverg. Amsterdam: 147'h
pet.. 152'/; pet., 149% pet.
Amsterdam Rubber: 128 pet.,
130'/: pet., 129 pet.
Deli Mij.: 141'/! pet., 146 pet. en
143'/'i pet.
De minder courante Cultuur
aandelen bleven over het algemeen
ongewijzigd.
Op de Scheepvaartmarkt waren
de Indische lijnen eerder iets aan
geboden. Ned. Scheepvaart Unie
waren dan ook 2 pet- lager dan
167'/' pet. op 165 1/2 pet., Holland-
Amerika Lijnen Kon. Ned. Stoom
boot daarentegen 2 3 punten beter.
In de Industriehoek viel over het
algemeen goede belangstelling waar
te nemen. Speciaal AKU's met
een gunstig jaarverslag over 1948,
dividend 7 pet. traden nogal op
de voorgrond met een koersverbe-
f.ering van ca. 5 pet, tot 175'/> pet.
Philips Gloeilampenfabriek 228
pet. (ex 9 pet. dividend) tegen 232
pet. in het begin van de week. Uni
lever om en bij de 270 pet. Voor
aandelen Ned. Vliegt.fabrieken Fok
ker bleek goede vraag te bestaan en
verbeterden daardoor van 134 pet.
tot 145 pet., evenals Ned. Kabelfa-
briek (275 pet.286 pet,).
De binnenlandse bankaandelen
kwamep iets lager te liggen, ter
wijl bij de Cultuurbanken Kolo
niale Bank en Ned. Indische Han
delsbank een kleinigheid konden
aantrekken, in tegenstelling met
Ned. Handel Mij., welke Vit punt
moest prijsgeven.
Wat tenslotte de Staatsfondsen-
markt betreft, konden de noterin
gen hiervan zich goed staande hou
den, ook de 3 pet. Groootboek 1946.
Alleen de 3 pet. dollarlening 1947
kwam wat lager te liggen, nl. op
107 pet. (vorige week 108V> pet.).
3'/= pet. dollar Philips ca. 115 pet.
De beurs te New-York vertoonde
weinig verandering. C.
Sproeten? SPRUTOL
(Adv.)
Koningin en Vaderland omgekomen
Engeland-vaarders", welk bord tij
dens de bezetting in „Oranjehaven"
te Londen was aangebracht.
O.a. voerden Mr. A. M. Joekes,
Minister van Sociale Zaken, mevr.
H. G. van Anrooyde Kempenaer
en de heer C. Ritmeester uit Den
Helder het woord.
De heer Ritmeester haalde op
bewogen toon herinneringen op uit
het kampleven met zijn dagen van
ellende en met zijn hoop op de be
vrijding. „Ons land mag nooit een
land van slavernij worden, aldus de
heer Ritmeester, en onze kameraad
schap moge blijven voortbestaan.
Wij willen daarom deze stichting
blijven steunen en hier jaarlijks een
keer bijeenkomen ter herdenking".
Na de onthulling van de urn door
een der nabestaanden en een oud-
Buchenwalder, vond er een défilé
langs de urn plaats.
FEUILLETON
3.
Hij was werkelijk bereid, de
zorg voor heel haar familie op zich
te nemen, niet om haar in zijn be
zit te krijgen, maar omdat dit nu
eenmaal zo zijn manier van doen
was. Hij zou geen verplichtingen
op zich nemen hij zou het voor zijn
eigen plezier doen. Hij was een
wees. En hij was dol op grote ge
zinnen.
Dat hij het gemakkelijk doen kon
viel buiten beschouwing. Het ac
countantskantoor, waarop Lida
werkte, behandelde al de ingewik
kelde geldelijke transacties, waar
mee Hendrik Rynmann zich bezig
hield en bovendien zijn aangiften
voor de inkomstenbelasting. Ze be
hoefde niet eens ongemerkt te gaan
snuffelen, om precies te weton, hoe
groot zijn financiële draagkracht
was. Ze was ongelooflijk groot.
Hendrik had zijn edelmoedig aan
bod zowat eens per week onder
een of andere vorm gedaan Lida
had er nog nooit met iemand over
gesproken, omdat ieder verstandig
mensenkind, dat er van horen zou,
haar graag de hersens ingeslagen
zou hebben, omdat ze zo'n goede
kans liet voorbij gaan. Ze was er
volkomen van overtuigd, dat Hen
drik een voortreffelijk echtgenoot
voor haar zou wezen, beter dan ze
haar leven lang. Maar ze was nu
eenmaal niet op jacht naar 'n man.
Hendrik was zacht in zijn optre
den en maakte haar het hof op 'n
manier niet alleen in woorden,
maar ook op andere manieren, ge
schikt om het vrouwelijk hart te
verlichten en te verwarmen. Geen
enkel normaal meisje vindt de toe
wijding onaangenaam van een aar
dige jonge man, die knap van
uiterlijk is, zich uitstekend kleedt,
goede omgangsvormen bezit, voor
treffelijk danst en op weg is om
door eigen werk en bekwaamheid
zich een fortuin te verwerven. Ze
vond hem dan ook als man Iets on
overtroffens; maar ze verlangde
niet naar een huwelijk. Trouwen
stond eenvoudig niet op haar
agenda.
Hendrik wist haar luchtigjes en
toch stevig aan zich te binden;
Lida voelde zich vaak koortsach
tig opgewonden. Als ze met Hen
drik danste voelde ze zich het
zwakste.
Onder het dansen van de rumba
werden de lichten opeens gedempt
en werd er een klein purperen
zoeklicht op hen beiden gericht.
Lida boog het hoofd wat achter
over, bekeek Hendrik's gelaat in
er ooit een vinden zou ,al zocht ze die glans en verklaarde met een
diepe zucht, dat hfl er uitzag als
een lijk.
„En ik dacht nou net", antwoord
de hij loom, „dat je afschuwelijk
veel op een geklutst ei leek. Nou,
wat heb ik daarvoor verdiend?"
„Schat", zei Lida, „dan is alles
by het oude gebleven. Jij bent voor
my alles en ik neem de dingen
graag, zoals ze zijn".
Opeens meende ze te bemerken,
dat hij zich onder het dansen een
weinig van haar afgetrokken had.
Even beving haar een vlijmende
angst. Het zou er nog van komen,
dat hij zijn geduld en zijn belang
stelling voor haar kwijt raakt Se
dert hij haar had leren kennen,
was hij in de laatste tijd zo dwaas
loslippig. Hij zei de gekste dingen
Het zou verschrikkelijk zijn te moe
ten ondervinden, dat ze als proef
konijn had gediend voor het meisje
dat de volgende maand wellicht aan
zyn horizon verschijnen zou of
misschien morgen! Zonder Hendrik
zou het leven een leeg bestaan
worden, maar toch kon ze niet toe
geven aan zyn wensen.
„Ik weet zelf niet, waarom ik op
dat punt zo dwaas ben", zei ze.
,Je bent niet dwaas", verzekerde
hij haar. „Het is iets anders".
„Trots? IJdelheid? Verwaande
eigengereidheid soms?"
Hy haalde de schouders op. Dat
was geen antwoord voor haar. Het
zoeklicht werd diepblauw.
„Ik kan je hart zien, heel diep
in je ogen", zei Hendrik. „Het heeft
precies die kleur. Saffierblauw".
„Dat is me 'n mooie kleur voor
een hart", zei Lida.
„Het is de kleur van heel dik en
heel oud ijs", zei Hendrik.
Hy zei het niet koel of kwaad
aardig, maar hij zei het toch maar.
Hij was gek. Hij was op stang ge
jaagd. Langs de weg naar huis
stopte hij zyn wagen geen enkele
keer en reed met recordsnelheid;
en toch was het een zachte lente
avond met een heldere, volle maan.
Het beangstigde haar een beetje
en het werkte uitdagend. De rumba
zat haar nog in het bloed. Ze vond
het zo heerlijk, als hij haar in zijn
armen hield en ze liet zich zo graag
door hem kussen, al maakte haar
dit, zoals ze zich herhaaldelijk
voorhield, tot een erg onstandvas
tig wezen; maar zo was nu een
maal het leven en morgen brak
misschien niet meer aan in een
wereld van algemene verwarring.
Die avond hadze er juist be
hoefte aan, gekust te worden en te
horen vertellen, hoe lief en aan
trekkelijk ze was en vanavond juist
liet Hendrik zo bemerken, dat hij
zich niet aangetrokken voelde. Mis
schien zou hij nooit meer naar haar
verlangenDie mogelijkheid
bracht haar verwarring ten toppunt
maar ze wilde niet zwak worden.
Ze kon niet toegeven en oprecht
en eerlijk blijven en ze wist, dat
Hendrik er net zo over dacht als
zijzelf.
(Wordt vervolgd).
