Dertig jaar Vrouwenkiesrecht
Washington zendt waarschuwing
aan het rode China
De Spanjaarden leven vrij en gelukkig
onder Franco
)r. van Royen
3eval van pokken
op „Grote Beer"
boopvoi gestemd
Marktberichten
PAG. 3
Het gevoel is in de Staatkunde
eer een deugd dan een ondeugd
Gesneuveld
in Indonesië
Agressie tegen China's buren
zou de vrede in gevaar brengen
Buitenlandse diplomaten zeggen:
Alleen de pers wordt nauwkeurig
op de vingers gekeken
I
WEERSVERWACHTING
ledegedeeld door hot K.N.M.I.
e Bilt, geldig van Zaterdagavon
it Zondagavond.
koelei
Veranderlijke bevolking m«
voornamelijk in de nacht «V
enkele plaatsen Wat iicht
regen ot' motregen en in hr
zuidoosten van het land kan
op een enkele onwëcrsh'u
Morgen echter overwogen
droog en iets koeler. ZVvaklf
tot matige wind ruimentj naa
richtingen tussen zuid ei
west.
K. F. C.-keuringen
jKMAAR: Harmonie; Bestem
mmg Tokió, 18 jr.; Cinema: Mijn
hebr de Gouvernante, alle leeft.
Victoria: Na regen komt zonne
schijn, 18 jr.- ABT: De wraak de-
Toearegs,14 jr.
WAPENT U DOOR
VACCINATIE
DEN HAAG, 6 Aug, Op he,
iepentransportschip Grote Beer,
weg van Indonesië naar Neder
ad, is een geval van pokken ge-
nstateerd. ïii verband daarmede
rzoekt de geneeskundige hoofd.
;pecteur van de volksgezond
id, dr. C. Banning, ons het vól
nde te willen mededelen:
„Wederom dreigt dus het gevaar
n binnenkomen van deze ern-
ge ziekte in ons land. Bij de
■ugkeer van vele duizenden mi-
airen uit Indonesië en in het
;emeen bij het intensieve ver-
er tussen Indonesië en Neder-
ad kan dit gevaar geen ogenblik
onze gedachten zijn. Zoals
?ds eerder bij de gevallen op de
>ta Inten wil ik er nogmaals cp
izen, dat een zo goed mogelijke
ccinatie-toestand de beste be
terming biedt.
Berinenting is thans voor ieder-
a uiterst gewenst. Kinderen De
len de leeftijd van 2 ^aar dienen
en te worden gevaccineerd.
Bet zijn werkelijk niet alleen
familieleden van repatriëren-
a, die kans lopen besmet te
irden. Wil het gehele Neder-
idse volk zich niet aan besmet-
i blootstellen, dan dient het zich
artegen te wapenen door vac
atie".
IALCÜTTa, 5 Aug. (Reuter),
van Royen verklaarde Vrijdag
aankomst te Calcutta tegen-
■r een vertegenwoordiger van
ater zeer hoopvol gestemd té
over de toekomst, nu de
akt-het-vuren-order is afgc-
idigd. „Indien het bestand goed
werkt, zullen tijdens de komen-
Nederlands-Indonésische Toh-
Tafel-conferentie de meest
ïstige resulatten kunnen wor-
i bereikt", verklaarde hij. De
erale grondwet voor de <oe-
nstige Verenigde Staten van
onesië zal waarschijnlijk nog
de loop van dit jaar worden
esteld.
>r. van Royen zeide verder te
iken, dat de communisten voor
ogenblik onder controle zijn.
t betreft de staakt-het-vurén-
er ben ik persoonlijk van me-
g, dat de communisten deze
zuilen opvolgen,
ultan Hamid verklaarde: „Wij
iben onze wensen tegenover de
lerlanders duidelijk uiteen ge
en wij hopen, dat de Indone-
s over uiterlijk twee maanden
edige souvereiniteitsrechten
en bezitten". Hij verklaarde
der dat het gevaar van de
imunistische invloed in Indo
le met zo groot was als men
r het algemeen denkt, waar
hij toevoegde: „India is de
;e mogendheid, die een positie
en het communisme en de
locratie inneemt. Het is nu aan
ia de zwakkere staten te nel-
r. Pringodigdo, lid van de re-
likeinse delegatie, verklaarde
liet aan te twijfelen, dat aan
mesië onvoorwaardëlijk de
tereiniteit zou worden ver-
td.
De fakir Indra
1MOND a. ZEE. Egmond
thans in het teken van vrO-
eid en vermaak op allerlei ge-
zodat de gasten zich niet be
en te vervelen, ondanks het
ite weer. Op Maandagavond
zal in de grote zaal van De
:ulde Valk de telepaath Indra
sden om de badgasten en an
ti op zijn manier bezig te hou-
,KMAAR, 5 Aug. Schotse
en 68, bl. eigenheimers 78.50.
inen 2029, stoksnijbonen 60—
itamsnijbonen 3553. pronkbo-
44, tuinbonen 78.50, doperw-
16—39, komkommers 610. to-
n A 20'37, bonken 1620,
nkool la 50—69, I 35—45, II 16
rode kool 5.208, savoye kool
oene kool 5.206.20, spinazie
0. postelein 620, sla 1.50—
andijvie 513, rabarber 410,
bieten 68. bospeen 722,
een 820, uien 69, soep 1I,
36, augurken: grof-grof 8,
-grof 25, rode aalbessen 3557,
lessen 38, perziken 420. fram-
1 per doos 38, druiven: franken-
rs 1.34, alicant 1.40, meloenen:
r 80, net 20—70.
DAM, 5 Augustus. 9500 kg-
ippelen: eerstelingen 6.907.20
sn 6.40 -7.60;geelblom 7; be-
clers 6.20—6.80; 6500 kg. ei-
limers 7.20—7.70; 6600 kg. sla-
i 8.20- -34; 8600 kg. zilvernep
0; drielingen 4; 16.000 kg.
'ieten 66.50; B 4.50.
IILOO, 5 Aug. Rode bessen
.10 per mand; zwarte besSen
-2.40 per mand; sperciebonen
5; snijbonen 62—76; tuinbonen
doperwten 24—35; peulen 18—
indijvie 9—17; wortelen 7—12
:g; bloemkool I 2433; II 13—
„psia j7 per stuk.
Zaterdag 6 Augustus 1949
Op 9 Augustus zal het dertig
jaar geleden zijn, dat in het
Staatsblad verscheen de wet, ont
sproten aan het initiatief van de
toenmalige vrijzinnig-democraat
Marchant, waarbij aan de vrou
wen het kiesrecht werd verleend
op dezelfde voet als aan de man
nen.
Hiermede vond de strijd voor
het algemeen kiesrecht, die als
een rode draad loopt door onze
staatkundige geschiedenis van het
grootste deel van de 19e en van
het begin der 20e eeuw, zijn be
kroning. Had in 1870 nog slechts
12 pot. van de volwassen mannen
in ons land kiesrecht en was dit
percentage in 1900 gestegen tot
49 pct„ de Grondwetsherziening
van 1917, tijdens het ministerie-
Cort van der Linden, bracht het
algemeen mannenkiesrecht. Vrou
wen wilde men dit democratisch
recht bij uitstek niet geven, alle
actie van vrouwelijke zijde ten
spijt. En de vrouwen hébben actie
gevoerd. Reeds in 1894 begon de
Nederlandse Vereniging voor
Vrouwenkiesrecht op te komen
voor het recht der vrouw op poli
tiek terrein. Later in 1907
splitste zich een deel van de leden
af in de Nederlandse Bond voor
Vrouwenkiesrecht. Het verschil
tussen deze twee organisaties was,
dat de Vereniging zich fel dog-
matisch-feministisch toonde; de
Bond daarentegen was gematig
der, ethisch-feministisch. Een an
der verschil was, dat de Vereni
ging slechts mannen toeliet als
buitengewoon lid. Adam was uit
gesloten van een bestuursfunctie
In de Bond hadden de mannen
gelijke rechten als de vrouwen.
Nog een andere organisatie voor
vrouwenkiesrecht verscheen ten
tonele en wel in 1909. Het was de
Mannenbond voor Vrouwenkies
recht, zodat de vrouw steun kreeg
van de man in haar strijd voor de
opheffing van de sekse-slagboom
aan de stembus.
NA dit overzicht van de actie
buiten het Parlement is het
ook interessant na te gaan hoe de
stemming was bij onze Staten-
Generaal nu dertig jaar geleden.
Materiaal hiervoor kan men vin
den in de boeken van mr. P. J.
Oud: „Ons jongste verleden".
Het is onjuist te menen, dat men
de voorstanders van het vrouwen
kiesrecht alleen vond bij „Links".
Integendeel. Al moge het initia
tief in 1919 zijn gekomen van vrij
zinnige zijde, ook bij de rechter
vleugel vond de vrouw steun bij
het zoeken van haar recht. Maar
opmerkelijk is, dat leden van de
fracties van „Rechts" over vrou
wenkiesrecht verschillend dach
ten. Vooral treft men dit verschil
van mening aan bij de Protes
tants-Christelijke partijen. Van
deze kant kwam bij de debatten
over het initiatief-Marchant in
1919 eveneens een „progressief"
tijdperk de meeste oppositie.
De anti-revolutionnair de Wilde
was er tegen; zijn partijgenoot
Smeenk er vóór. Onder de Chris-
telijk-Historischen trof men
Schokking als tegenstander aan,
terwijl de Savornin Lohman' zich
„pro" verklaarde en er op wees,
dat hij reeds in 1913, als lid van
de Grondwetscommissie-Heems
kerk, het vrouwenkiesrecht had
verdedigd. De „eenmanswagen",
A. P. Staalman van de Christen-
Democraten, is tegen, Staalman
laat bekende christelijke geluiden
horen. „De man is de natuurlijke
beschermer van zijn vrouw en
zijn minderjarige kinderen, ook
bij de Overheid", zo zegt hij. „Die
autoriteit is hem door God opge
legd", aldus gaat hij verder en
hij vervolgt: „Vrouwenkiesrecht
past daarom alleen, wanneer het
vrouwen geldt, die als weduwen
aan het hoofd van een gezin staan
of als ongehuwden een zelfstan
dige positie innemen. Algemeen
vrouwenkiesrecht is daarom vol
slagen uit den boze".
Katholieken vindt men in de
Tweede Kamer niet onder de
tegenstanders, maar de motieven,
waarom men vóór stemde, zijn
ongelijk. Van Schaik toen éèn
der jongere progressieven ziet
in de medewerking van de vrouw
op politiek gebied een zeer ge
lukkige aanvulling van de arbeid
van de man. „Als de vrouw het
gevoel meer laat spreken dan de
man, is dat eer een deugd dan
een ondeugd van het vrouwen
kiesrecht, want ook in de staat
kunde is uitsluiting van het ge
voelsargument verwerpelijk". Van
Schalk verdedigde het vrouwen
kiesrecht principieel. Anders
dacht van Wijnbergen er over.
Voor deze afgevaardigde is het
vrouwenkiesrecht verwerpelijk.
Dat hij echter over zijn bezwaren
heen stapte, was omdat „het alge
mene mannenkiesrecht aan de
volkeren niet die zegeningen heeft
gebracht, die men er van voor
gespiegeld heeft en waartegen het
vrouwenkiesrecht nu een correc
tief zal kunnen zijn. Immers, ge-
iet op haar eigenschappen, zal de
vrouw ertoe bijdragen, dat de
Staat blijve of worde daargesteld
op christelijke grondslag". Al zegt
van Wijnbergen het niet met zo
veel woorden, toch kan men uit
zijn spreken afleiden, dat hij van
het vrouwenkiesrecht winst voor
„Rechts" verwachtte en slechts
daarom wilde medewerken aan
de politieke rechtsgelijkheid van
de vrouw.
DE sociaal-democraten waren
door de motivering van van
Wijnbergen in het harnas gejaagd.
Boos was vooral de bekende Suze
Groeneweg. Zij wees er op, dat de
rechtse partijen tot nu toe altijd
geweigerd hebben de vrouw tot
de stembus toe te laten. Nu het
echter gaat „om hun politiek
standje", zo mopperde Suze voort,
is „Rechts" ineens bereid de vrou
wen wel het kiesrecht te geven.
De sociaal-democraten waren
door de rede van van Wijnbergen
niet alleen boos geworden, maar
ook enigszins bevreesd. Durfde
Suze Groeneweg de invoering van
het vrouwenkiesrecht wel aan,
omdat zij op de duur vertrouwen
heeft in het gezonde verstand van
de Nederlandse vrouw, anders is
't met Troelstra. De socialistische
leider, voor het eerst sinds zijn
„vergissing" van November 1913
weer in de Kamer aanwezig, dient
Mr. H. P. Marchant, die dertig
jaar geleden «het initiatief nam
tot invoering van het Vrouwen
kiesrecht, maar toen zijn voor
stel wet was geworden, alle
hulde van zich afwees.
een amendement in om de kie-
zersleeftiid te verlagen en te
brengen van 25 op 23 jaar, om zo
een correctief te brengen op de
invloed, die de vrouwen zouden
kunnen uitoefenen. Troelstra is
echter genoodzaakt zijn amende
ment in te trekken. Wanneer
Marchant zijn voorstel heeft ver
dedigd, waarbij hij aanvoerde,
dat het vrouwenkiesrecht méér is
dan een vraag om recht voor de
sekse, dat het is de eis van de
democratie, wordt er gestemd.
Met 64 tegen 10 stemmen aan
vaardde de Tweede Kamer het
ontwerp. In de Eerste Kamer zijn
er slechts vijf leden, die zich tegen
verklaren, onder hen bevonden
zich twee katholieken.
DE aanvaarding van het vrou
wenkiesrecht bracht grotè
vreugde in het vrouwelijke kamp.
In het Amsterdamse Concertge
bouw kwamen de vrouwen bijeen
om hulde te brengen aan de on
vermoeibare strijder Marchant.
Deze wees echter alle hulde af met
te zeggen, dat dank alleen toe
kwam aan dr. Aletta Jacobs, de
eerste vrouw, die door de maat
regelen van Thorbecke aan een
Nederlandse Hogeschool promo
veerde. Marchant wilde, dat de
wet niet zijn naam zou dragen,
maar die van haar, die reeds der
tig jaar de strijd voor het vrou
wenkiesrecht had gevoerd. Van
daar dat men de wet van 9 Aug.
1919 ook wel noemt de wet-
Jacobs.
De invoering van het vrouwen
kiesrecht had als gevolg, dat meer
vrouwen door de verschillende
i partijen candidaat voor de Kamer
werden gesteld en in het Parle-
ment zitting kregen. De verkie
zingen van 1922, waaraan voor het
eerst de vrouwen deelnamen,
brachten een grote meerderheid
voor „Rechts". De verhouding met
..Links" werd 60 tegen 40. Het
liberalisme leed een grote neder
laag.
Vóór 1922 telde de Tweede Ka
mer twee vrouwen onder haar
leden. De reeds genoemde Suze
Groeneweg had in 1918 als eerste
vrouw haar intrede gedaan, in
1921 bij een tussentijdse vacature
gevolgd door de liberale Johanna
Westerman. In 1922 komen er nog,
vijf vrouwen bij. Drie daarvan
behoren tot „Links". Lizzy van
Dorp, een verdedigster van het
orthodoxe liberalisme; mevrouw
Bakker-Nort van de Vrijzinnig-
Democratische Bond en mevrouw
de Vries-Bruins, een sociaal-demo
cratische arts. De katholieke kie
zers vaardigden in 1922 naar de
Kamer af de bekende mevrouw
Bronsveld-Vitringa, een bekeer
linge evenals haar man, die een
zoon was van de bekende anti
papistische predikant Bronsveld.
Van christelijk-historische zijde
nam in 1922 zitting mej. -Frida
Katz, een juriste, die ook vooraan
had gestaan bij de actie voor het
vrouwenkiesrecht.
Nu dertig jaar later is het
aantal vrouwen in de vertegen
woordigende lichamen nog gering.
Ook is er nog geen algehele wet
telijke, maatschappelijke en eco
nomische gelijkstelling van de
vrouw mot de man. Maar gezien
het feit, dat de algemene ontwik
keling van het meisje stijgende is,
kunnen we verwachten, dat de
vrouw meer belang zal gaan stel
len in maatschappelijke vraag-
stukkeij. Dat zal een voordeel
kunnen zijn, omdat, naar het hier
boven aangehaalde woord van van
Schaik, het gevoel in de staat
kunde eerder een deugd is dan
een ondeugd. M. P. JANSSEN.
De regering; maakt bekend,
dat tot haar leedwezen de
volgende verliezen in Indo
nesië zijn gerapporteerd:
Koninklijke Marine:
Gesneuveld 31 Juli 1949:
Tijd. korp. der Mar. F.
Westerhuis uit Soerabaia.
Koninklijke Landmacht:
Gesneuveld 21 Juli 1949:
Korp. J. X. Winthagen uit
Maastricht.
Gesneuveld 27 Juli 1949:
Sold. F. Wagner uit Den
Haag.
Gesneuveld 29 Juli 1949:
le Lt. J. C. Bakker uit Am
sterdam.
Sold. G. M. Derickx uit Rot
terdam.
Huzaar le kl. A. C. Jacobs
uit Mille en St. Hubert (NB)
Wachtmeester J. C. Kette-
nis uit Leiden.
Sold. A. Kroeze uit Ensche-
dé.
Sold. C. Steenhoek uit
Zwfjndrecht.
Sold, le kl. T. Vonk uit
Westdongeradeel (Fr.).
Sold. L. A. Wijnbelt uit
Rotterdam.
Gesneuveld 1 Aug. 1949:
Huzaar M. Jansen uit Sta
veren.
Huzaar G. A. Kroon uit
Oldenzaal.
Sold. A. Paauwe uit Rotter
dam.
Sold. J. M. Schoorl, legernr.
260430113, afkomstig uit As-
sendeift.
Kon. Ned.-Ind. leger:
Jav. sold, le kl. Inf. Rang-
sawikrama.
Jav. sold, le kl. inf. Gimin.
Jav. sold. 2e kl. Palemoen.
Jav. sold. 2e kl. Ramelan,
allen afkomstig uit Indone
sië.
WEER GERUCHTEN
OVER MARTIN BORMANN
ROME, 5 Aug. (Reuter). Eens
te meer doen geruchten over Mar
tin Bormann de ronde. Volgens
verklaringen van een Duitse por
tretschilder, Robert Mittestein ge
heten, doet de Italiaanse politie
thans een onderzoek langs de
grens tussen Italië en Oostenrijk,
in de hoop het spoor van de ad
junct van Hitier te vinden. Mitte
stein beweert Bormann in de
streek van het Gardena-dal te
hebben ontmoet en zelf met hem
te hjebben gesproken.
Op een babyshow, die bij Bristol werd gehouden, trok het quartet Good de meeste aandacht.
Ook het trio Willis had niet over gebrek aan belangstelling te klagen. De aanwezige pers
fotografen rustten niet eerder, of zij moesten het zevental (dat bovendien nog in hetzelfde
ziekenhuis werd geboren) op één plaatje hebben. Het zijn v.l.n.r. Elizabeth, Frances, Bridget en
Jennifer Good en Rachel, Jean en Enid Willis.
WASHINGTON, 5 Aug. (Reuter). De V.S. hebben het
communistische China gewaarschuwd tegen pogingen „agressie
te voeren tegen China's buurlanden". De Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken, Dean Acheson, liet deze waarschuwing
horen in een verklaring, toegevoegd aan een omvangrijk witboek
over „De Amerikaanse betrekkingen met China". De verkla
ringen somt de voornaamste beginselen op van de Amerikaanse
politiek tegenover China als gevolg van de communistische
overwinningen. Acheson zegt o.m. dat „een ding duidelijk is:
als het communistische regiem zich zou lenen voor het Sowjet-
Russische imperialisme en zou pogen agressie te voeren tegen
China's buurlanden, zouden wij en de andere leden van de V.N.
ons geplaatst zien voor een situatie, die in strijd is met de begin
selen van het handvest der V.N. en een gevaar voor de inter
nationale vrede en veiligheid".
Intussen zal onze politiek geba
seerd blijven op onze eerbied voor
het handvest, onze vriendschap voor
China en onze traditionele steun
aan de open deur-politiek en China's
I onafhankelijkheid en territoriale en
administratieve integriteit.
Het Witboek werd opgesteld op
last van president Truman, nadat
het duidelijk geworden was, dat de
Amerikaanse hulp aan de regering
van generalissimus Tsjang Kai Sjek
MADRID, 30 juli 1949.
DE SPANJAARD is overgevoelig voor buitenlandse critiek. Het
is onbegonnen werk om hem tot bescheiden objectiviteit
met betrekking tot Spaanse toestanden en problemen te brengen.
Van nature is hij trots, chauvinistisch en als 't moet zelfs arro
gant. Hij maakt het de vreemdeling niet gemakkelijk, die tracht
het moderne Spanje van generalissimo Franco critisch te bekij
ken. Over het algemeen houdt het intellectuele deel van Spanje
zichzelf het recht voor om de regering en wat daarmee sameij-
hangt te becritiseren. Het is zelfs een volksvermaak geworden
om op de autoriteiten af te geven. Dit kan geen kwaad en men
is er volkomen vrij in.
Alleen de pers wordt vrij nauw
keurig op de vingers gekeken. Alle
publicaties moeten de handen van
de censor passeren. Deze kwalijk
riekende omstandigheid wordt ge
rechtvaardigd met de bewering, dat
Spanje het doodeenvoudig niet zon
der perscensuur kan stellen, op het
ogenblik althans. De Spaanse jour
nalisten spelen nu kat en muis met
de heren van de censuur. Ze mogen
schrijven wat ze willen, kwaadaar
dige dingen over Franco desnoods,
maar de censuur corrigeert en cou
peert. Het gebeurt herhaaldelijk,
dat een verfijnd scribent in de
krant krijgt, wat hij wenst. In dat
geval moet de betrokken censor op
het matje komen. De nalatigheid
wordt doorgaans gestraft met het
inhouden van een week salaris. Als
we hier nog aan toe voegen, dat
buitenlandse bladen in Spanje be
trekkelijk weinig worden gelezen,
behoeft het niet te verwonderen,
dat Madrid en Barcelona een schrale
publieke opinie hebben.
Toch leeft Spanje vrij
Ondanks deze feiten kan elke
tourist tienduizenden komen
reeds naar het heerlijke strand van
San Sebastian, het industriële Bil
bao, het mondaine leven van de
eigenlijke hoofdstad Barcelona, de
museumstad Granada, en naar de
stad van Carmen, Sevilla, con
stateren, dat de Spanjaarden vrij
leven, dat ze niet onder de druk
van een aanmatigend regiem zuch
ten. Buitenlandse diplomaten, die
al jaren in Madrid wónen, hebben
ons met nadruk verzekerd, dat het
onjuist is te beweren, dat het Spaan
se volk niet vrij en gelukkig leeft.
Nergens wordt zoveel gezongen als
in volkswijken van de Spaanse ste
den. Het Madrileense leven, met
zijn honderden terrassen, zijn kin
derrijke parken en duizenden wijn
bars, cigaretten- en lotenventers,
zijn ratelende metro's en seniele
trams en met zijn snikhete weer,
dat decreteert dat de een het de
andere niet onnodig lastig moet
maken, biedt een veelkleurig
schouwspel, dat elke vreemdeling
fascineert en hem onwillekeurig op
de gedachte brengt, dat men hier
op de eerste plaats Spaans moet
denken.
Estraperlo
In geen ander land heeft het par
ticuliere initiatief zulke eigenge
rechtigde vormen aangenomen als
in de Spaanse volkscentra. Een
doosje Bubi-cigaretten kost oor
spronkelijk zes peseta, maar in de
kiosken acht, op straat negen en
's avonds na tienen liefst twaalf
peseta. Deze prijsverhoging is een
onderdeel van het uitgebreide „Es-
traperlosysteem". Dat is een soort
belasting, die de armen aan de rij
ken opleggen. Overal in Spanje
moet men door fooien heenwerken.
Estraperlo, hoe onaangenaam en
verderfelijk ook, is een noodzake
lijke inkomstbron voor het grote
proletariaat, dat niet hard wil wer
ken maar er toch wil komen. We
moesten in Madrid een spoorkaartje
naar Barcelona kopen. Het was on
mogelijk, want elke sterveling moet.
volgens de mededeling van een der
reisbureau-superieuren, minstens 14
dagen van tevoren een plaats re
serveren. Maar we stonden erop de
eerste nachttrein te nemen. De man
taxeerde ons nauwkeurig op kleding
en vermogen, en verdween minstens
een half uur. Hij kwam terug met
twee collega's. Na heel wat heen en
weer praten werd, met wederzijds
goedvinden, de koopprijs van het
biljet vastgesteld. Voor de moeite
moesten we 24 peseta extra beta
len. „Estraperlo!" mijnheer, „wij
moeten ook leven". Men kan zich er
boos over maken, maar dat heeft
geen zin. Het is veel te warm in
Madrid om zich over een paar gul
den druk te maken.
Schrille tegenstellingen
Het is niet goed in Spanje te ge
neraliseren. Men treft hier enorm
grote geografische, ethnografische
en sociaal-economische tegenstellin
gen aan. De materialistische indu
striearbeiders van Barcelona en Bil
bao zijn een heel ander slag volk
dan de Andalusiërs, die liever wijn-
drinken, guitaar spelen en paard
rijden dan op het land werken. Met
een beetje goede wil kan men het
land in een gedeeltelijk geïndustria
liseerd en een geheel agrarisch deel
splitsen. Het industriële land be
staat uit de provincies Valencia,
Catalonië, Zaragoza, Navarra, de
De hoofdstraat van het mondaine Barcelona
Baskische provincies, Asturië, Gali-
cië en Castilië. In Andalusië, Estra-
madura, Nieuw Castilië en Arago-
nië doet de bevolking op vaak
verbazend primitieve wijze aan
landbouw. Vele Spaanse boeren vin
den rationalisatie en mechanisatie
van de landbouw uit den boze. Ze
beschouwen grondbezit als overbo
dige luxe, die veel werk en onge
mak meebrengt. Liever gunnen ze
dat aan de werklustige kolonisato
ren uit het Noorden, die zich wel
eens laten verleiden tussen Sevilla
en Murcia een bedrijf op te zetten.
Uit allerlei omstandigheden kan
men afleiden, dat de Spanjaarden
een bijzonder soort individualisten
zijn, en dat Spanje een eigenaardi
ge menging van vooruitstrevend
heid en achterlijkheid is.
Wacht aan de Eyreneeën
Zo is het land van generalissimo
Franco, de veel becritiseerde maar
de nog altijd door 75 der Span
jaarden hooggeachte leider. Berich
ten als zouden duizenden democra
tische patriotten tegen de regimen
ten van Franco strijden en corres
pondenties over ernstige stakingen
mag men fantasieën van Moskoviti-
sche propaganda noemen. In Spanje
zelf acht men het aanblijven van
Franco voorlopig noodzakelijk om
dat hij de enige is, die de burger
vrede kan garanderen.
Of Spanje een politiestaat is,
vraagt ge? Franco houdt een groot
aantal manschappen op de been en
duizenden kleine patrouilles vormen
terrassen-
veelkleu-
schouwspel.
een tamelijk effectief verdedigings
systeem tegen het politbureau van
de Spaanse communisten in Tou
louse en de sabotage- en politieke
instructiescholen te Hendaye. Per-
pignau, Marseille en Arles. 'n Mili
taire dictatuur is er allerminst te
bespeuren.
Wü ondervonden cr noch aan de
grens, noch in het binnenland
enige hinder van. Er was geen
„ontvangstcomité" en tijdens ons
verblijf werd ons nimmer naar
onze papieren gevraagd. De ver
houding tussen de ordemacht en
het volk is vrij amicaal en het in
politiestaten gebruikelijke „aan»
brengsysteem" kent men in Span
je in het geheel niet.
Spanje wordt bewaakttegen
de communisten, maar de controle
op de gewone burgers is vrij slap.
Een redacteur van een bekend Ma-
drileens oppositieblad speelde het
klaar twee jaar lang rond te rijden
zonder rijbewijs. Hij werd niet aan
gehouden
Jas aanhouden
Toch ontkomen de vreemdelingen
niet aan één dictatoriale nuk van
het regiem. Het is n.l. streng ver
boden, om in 't openbaar zijn jasje
uit te trekken! Een Spanjaard in
hemdsmouwen is nergens te beken
nen. Tijdens hete dagen is het ter
gend zich aan deze etiquette te hou
den. Een professor was bereid ons
een verklaring van die „anti-blote-
armenwet" te geven. „Vroeger ver
toonden de Spaanse mannen zich
nooit zonder jasje op straat en in
het restaurant", zei hij, „maar toen
er vreemdelingen in shirts kwamen,
vonden vele Spanjaarden het tijd
om de jas uit te trekken. Erg
aesthetisch was het niet, want wij
Spanjaarden zijn zwart behaard. De
autoriteiten hebben er toen een
eind aan gemaakt, om zuiver bio-
logisch-aesthetische redenen". „Kijk",
inviteerde de prof, en hij stroopte
de mouwen op, „zoiets kunnen we
niet naast onze bordjes leggen".
Voor de Spaanse vrouwen bestaan
geen restricties op kledinggebied
als men tenminste 't strand buiten
beschouwing laat. Dat zou ook niet
kunnen, want den zou men de ge
hele Spaansevmode moeten herzien.
Door vrachtauto overreden
Vrijdagmorgen werd de 23-jari-
ge wielrijder F. F. C. te Den Haag
op dq Laan van Meerdervoort, ter
hoogte van de Archimedesstraat
ingehaald door een vrachtauto,
beladen met stenen. Toen de
vrachtauto hem bijna was gepas
seerd, week C. onverwachts naar
links uit en kwam in aanraking
met de zijkant van de auto, waar
door hij kwam te vallen en door
liet achterwiel van de auto werd
overreden. Hij overleed ter
plaatse.
niet zou kunnen verhinderen, dat
het hart van China in communisti
sche handen zou vallen. Het geeft
een overzicht van de Amerikaanse
politiek t.o.v. China in de laatste
honderd jaar, maar behandeld spe
ciaal dé periode van 1944 tot 1949.
Acheson schrijft verder, dat „het
openlijk moet worden toegegeven,
dat de Amerikaanse politiek van
steun aan het Chinese vglk in zijn
verzet tegen overheersing door een
buitenlandse mogendheid of mogend
heden, thans geplaatst is voor zeer
ernstige moeilijkheden. Het hart
van China is in communistische
handen. De communistische leiders
hebben de Chinese traditie verloo
chend en openlijk hun onderworpen
heid aan een buitenlandse mogend
heid, de Sowjet-Unie, die in de»
laatste 50 jaar, zowel onder de Tsa
ren als onder de communisten, zich
buitengewoon veel moeite gegeven
heeft om haar macht in het Verre
Oosten uit te breiden, bekend ge
maakt.
„De buitenlandse overheersing",
zo gaat Acheson voort, „werd ge
maskeerd door een soort groot
scheepse kruistocht, die blijkbaar
door vele Chinezen ais door en door
nationaal werd beschouwd.
Het betreurenswaardige doch on-
«mtkoomlijke feit is, dat het onheil
spellende resultaat van de burger
oorlog in China buiten de macht
van de regering der V.S. lag, en al
leen is toe te schrijven aan binnen
landse Chinese machten.
Acheson verwerpt het argument,
dat de V.S. de communistische op
mars door vergroting van de steun
aan China hadden kunnen stuiten.
„De enige keus, die de V.S. over
bleef, was volledige interventie ten
gunste van een regering, die het
vertrouwen van haar eigen troepen
en haar eigen volk had verloren.
Een dergelijke interventie zou bij de
massa van het Chinese volk kwaad
bloed gezet hebben, zou onze tra
ditionele politiek totaal veranderd
hebben en door het Amerikaanse
volk veroordeeld zijn." Acheson
herinnert er aan, dat de Chinese re
gering „in 1946 een te ambitieuze
militaire campagne op touw zette,
niettegenstaande de waarschuwing
van generaal Marshall, dat deze op
zet zou mislukken en bovendien Chi
na in een economische chaos zou
storten en uiteindelijk de nationale
regering zou vernietigen."
De Amerikaanse steun aan China
bedroeg sinds de oorlog met Japan
in schenkingen en leningen in totaal
ongeveer 2000 millioen dollar, het
geen overeenkwam met meer dan 50
pCt. van de monetaire uitgaven van
de Chinese regering en naar ver
houding groter was, in verband met
de begroting van die regering, dan
de steun, die de V.S. aan welk land
van West-Europa ook sinds het ein
de van de oorlog hadden verleend.
LITURGISCH HOEKJE
9E ZONDAG NA PINKSTEREN
Mocht ge inzien
wat U tot vrede strekt
De klacht in het verwijt van de
Meester: „Ge weet niet wat u tot
vrede strekt". En we weten zo
dingen heen; we kunnen een con
cert tot in de verste huizen laten
klinken; we genezen onzaglijk veel
zieken; onze vliegtuigen gaan
sneller dan het geluid.
Heer, hebt U de moderne wonin
gen gezien in Amerika? Op het
plekje grond waar vóór twee hon
derd jaar, 'n veertig mensen konden
wonen, bouwen wij betonnen kokers
voor drieduizend mensen. En onze
schepen: drijvende paleizen. Onze
auto's: rijdende salons! Zouden wij
niet weten wat ons tot vrede
strekt? Hebben wij dan de vrede
niet gewonnen met een paar bom
men? „Zij zullen U en Uw kinderen
binnen uw muren ter aarde neer
slaan. Geen steen zal op de andere
blijven
Hoe hebben we dat ervaren! Nog
liggen er hopen puin, bergen steen.
Verkleurd en verdroogt is het bloed
van mannen, vrouwen en kinderen.
Open ruimten in Rotterdam, Den
Haag, Groningen en tal van dorpen
en steden geven de plekken weer.
waar eens een veilige woning
stond. „Geen steen zal op de andere
blijven
De film „Achter de Wolken" ont
roert ons en roept de afschuwe
lijkheden van pas-voorbije jaren
op.
„Mocht ge inzien wat U tot vrede
strekt.
De UNO vergadert en de Big Four
komen bij elkaar. Commissies zijn
aan het werk. Maar de vrede
schijnt verder weg dan ooit. Jezus
weende over de stad. Zal Hij nu
niet wenen over de wereld die hun
kert, naar vrede, en praat en praat?
„Laten wij Christus niet tergen"
zet het Epistel. Geen atoombom,
geen straal-bommenwerper, geen
derde Wereld-oorlog zal de vrede
brengen. Misschien wat surrogaat.
In de eerste Kerstnacht zongen
Gods Boodschappers de voorwaarde
door de lucht: Ere aan God, en
vrede op aarde.
Wordt Christus niet getergd door
een Assemblée, niet bereid Gods
rechten te erkennen.
God zij ons genadig.
P. C„ Drachten.
