P.O.A. n.v.
Het program van Churchill's partij
zit vol tegenstrijdigheden
Machtig handwerk als uiting van
devote geest
Waterleiding aan de Zwarteweg
8 Éi
Verliezen
'Boerenleenbank
r lil'
Willen de conservatieven met
omkoperij stemmen winnen?
De rundveestapel
breidt zich uit
Welke militairen
komen naar huis?
Subsidie voor
Gezinszorg
Zeven eeuwen christelijke kunst
Brons en ivoor uit schatkamers
Zware aardbeving
in Ecuador
IS NIET NODIG!
DODGE PERSONENAUTO'S
P. C. Klaver, Helderseweg 38, Alkma;
Payglop 7
Alkmaar
IBGEVfeN/Wyi-Hy
coü.EGfypiE'
v-JJ
r
f7 mat. 1 Tg8.
Lc2: 2. Dh8
2. Dc4: mat. 1
1Lc4. 2. Ld5
2. Lé6 mat. 1
at.
behalve groot-
wanhopig: „Jullie
vel, hoe ik er over
2 grootmoeder het
Willy mokkend.
Jat moeten we ten
rj met z'n allen tel-
raar!" antwoordde
„Toe... moeder...
niet ,dat ik wille-
alleen maar mijn
m. Begrijpen jullie
t me alleen er om
llen bijeen te hou-
ze niet practischer
unnen leven dan
lat zo praetisch?"
der. „Het huis is
nine".
ootje," zei Suze.
el doortimmerd en
m," zei Lida, „Ik
duizend dollar een
,,'t Is geen kat-
filly.
vermogen,' meen-
ïet hoofd. „Het is
rmogen.' Als we er
sting en de kosten
van 'n nieuw huis
1 de kosten van
een huurhuis en
daarvan, dan is
id beetje".
(Wordt vervolgd).
Zoterdog 6 Augustus 1949
PAG. 5
(Van onze correspondent)
LONDEN1, Augustus.
„De juiste weg voor Engeland" heet het verkiezingsprogram,
dat de Conservatieve Partij enkele dagen geleden op de markt
bracht.. Het was een document, dat in politieke kringen met
zekére spanning was verwacht. Het getij is voor de conserva
tieven. Lord Woolton', de organisator' van Churchill's partij,
verzamelde zonder enige moeite ruim and'erh'alf millioen pond
voor het verkiezingsfonds. De socialisten konden een tijdje
geleden nog schreeuwen, dat hun tegenstanders wei geld, maar
geen hersens hadden, wel een uitstekende organisatie, maar geen
programma als ylag voor het goed-uitgeruste schip. Toen de
verlamming, die de partij na de daverende nederlaag bijna aan
de rand van haar politieke dood bracht, genas, hebben de voor
uitstrevende leden enkele Handvesten ontworpen.
Butler, een elastische figuur, die
Churchill even enthousiast steun
de toen deze het heft in handen
kreeg, als hij Chamberlain had ge
steund, schreef het handvest voor
de industrie en de landbouw. De
socialisten konden zich vrolijk ma
ken over deze documenten. Zij wa
ren uiterst vaag.
Butler heeft het verkiezingspro
gramma van de conservatieve partij
praetisch alleen ontworpen. Van
vaagheid kan men hem niet meer
beschuldigen. De socialisten noemen
dit programma oneerlijk. Zij zeg
gen, dat Churchill de beste punten
uit hun programma heeft gestolen
en dat. hij niets meent van de din
gen die hij belooft.
De conservatieven beloven veel.
Dat zij een einde zullen maken
aan verdere nationalisatie, wisten
wij reeds. De staalindustrie zullen
Zij denationaliseren. Waar zij kun
nen, zullen zij in de genationali
seerde industrieën de vrije onderne
mer weer een kans geven.
Dat is weinig nieuws. Er is
meer. D» conservatieven beloven
de Nationale Gezondheidsdienst
uit te breiden. Zij gaan de solda
ten beter betalen en betere be
huizing geven. Vrouwen in re-
geringsdiehst krijgen dezelfde sa
larissen als de mannen voor het
zelfde werk. Voedselsubsidies wor
den glleen verlaagd, als het mo
gelijk is. Pensioenen worden ver
hoogd. Tegelijkertijd gaan de be
lastingen omlaag. Hoe het moge
lijk is ruim een milliard gulderf
per jaar meer Uit te geven en de
belastingen te verminderen, legt
het programma niet Uit.
Er is een eigenaardige situatie
ontstaan in deze partij. Sinds we
ken hebben we de conservatieve
lagerhuisleden horen betogen, dat
de sociale voorzieningen te duur
zijn. „Wij kunnen ons de uitgaven
voor deze voorzieningen niet ver
oorloven. Deze buitensporigheden
en dwaasheden zullen zich wre
ken," zei Oliver Lvttelton in het
Lagerhuis minder dan een maand
geleden. Twee of driemaal per week
zendt een conservatief een ingezon
den stuk aan de „Times" waarin
wordt aangetoond, dat een land in
de benarde economische omstandig
heden waarin Engeland verkeert,
„meedogenloos" moet bezuinigen
op de sociale diensten. Dan komt
het verkiezingsprogramma uit, en
de verbijsterde kiezer leest: „Wij
weigeren standvastig onz« moei
lijkheden te overwinnen door de
levensstandaard te verlagen of door
bezuiniging op sociale diensten."
De conservatieve partij heeft
poolshoogste genomen van de stem
ming onder het Engelse volk. Men
kan veel goeds over dat volk zeg
gen maar logisch denken is niet
zijn kracht. Het beeft genoeg van
de soberheidspolitiek. Het beeft
genoeg van rantsoenering, van be
perkingen. Het heeft genoeg van
de zware belastingen, van bureau
cratie, maar het eist handhaving
van alles wat de socialisten heb
ben gedaan om bet leven gemak
kelijker te maken. Deze tegen
strijdigheden vindt men terug in
bet' politieke programma van Chur
chill's partij. De conservatieve lei
ders zijn tót de ontdekking geko
men, dat men slechts door wat zij
noemen: omkoperij stemmen kun
nen winnen, en zij hebben beslo
ten dit dan maar te doen. Men kan
de opmerking maken, dat het treu-
De reeds bij de voorjaarstelling
1949 geconstateerde uitbreiding der
rundveestapel zette zich in Mei jl„
blijkens de thans door het centraal
Bureau voor de Statistiek gepubli
ceerde definitieve uitkomsten in
het kader van de inventarisatie van
land- en tuinbouw 1949, onvermin
derd voort.
De totale rundveestapel was n.l.
in Mei j.l. 10 pet. groter dan in
Mei 1948, terwijl de uitbreiding ten
opzichte van Maart 1949 rond 6
pet. bedroeg. De melkveestapel
geeft sinds Mei 1948 een stijgis-g te
zien van ca. 9 pet.
Ten aanzien van de toekomstige
ontwikkeling zij gewezen op het
aantal stuks vrouwelijk jongvee
beneden 1 jaar, dat 461.000 be
droeg of 9 pet. meer dan in Mei
1948 en daarmede boven het peil
van 1939 steeg. Voorts geeft het
drachtig jongvee ten opzichte van
Mei 1948 een sterke uitbreiding te
zien (plm. 26 pet.).
rig gesteld is met een democratie
waarin meman'd de aandacht mag
vestigen op de werkelijke toestand
maar daarmee ,s het feit niet weg-
gepruat.
Beide grote partijen. Labour en
Conservatief, zijn liet er over eens,
dat Engeland meer en goedkoper
moet produceren. Dit betekent,
dat de lonen op zijn minst gesta
biliseerd moeten worden en dat
de handel en de industrie zich
tevreden moeten gaan stellen met
kleinere winsten. Zelfs de „Man
chester Guardian" een blad, dat
de zakenman zeker niet slecht is
gezind, is van. oordeel dat elke
industrie ongeveer 20 procent op
al haar uitgaven kan bezuinigen.
Eei. ander blad, dat de onafhan
kelijkheid van de zakenman hard
nekkig verdedigt, de „Economist"
meent, dat de Engelse handel en
industrie door het bilaterale ban'
delsverkeer zo gemakkelijk aan
hun abnormale winsten zijn geko
men, dat zij vergeten hebben wat
concurrentie is.
Met een paar maatregelen, die
zelfs de vakbonden niet kunnen
verbitteren zouaen de voedselsubsi
dies aanmerkelijk verlaagd kunnen
worden. Cripps heeft reeds aange
duid, dat "t wenselijk zou zijn, dat
degenen die gebruik maken van de
Nationale Gezondheidsdienst, een
kleine premie betaalden.
Al deze dingen worden in ver
antwoordelijke kringen druk be
sproken. Maar in een partijpro
gramma worden zij met- vermeld.
Het gevolg is," dat beide partijen niet
in staat zijn te bewijzen, dat zij de
economische crisis kunnen opiossen,
De conservatieven schreien riu kro
kodillentranen in hun officiële
redevoeringen omdat de sociale
diensten in gevaar zijn. omdat La
bour het land erbarmelijk regeert.
Misschien is dit zo! Labour heeft tot
nu toe in ieder geval nret getoond,
dat het', een staatsbankroet kan
verhinderen.
Maar de conservatieven zijn niet
beter. Zij wijzen de weg niet naar
een veiliger toekomst.
Nu weet iedereen die met deze
heren praat, dat dit hele program
ma nonsens is, een dekmantel waar
onder de ware bedoelingen van de
partij schuil gaan. Churchill's
partij weet precies wat zij zal doen
als zij wint. Er zal meedogenloos
worden bezuinigd. Maar een partij,
die bij de verkiezingen onder valse
voorwendselen aan de macht moet
komen, moet zich afvragen of zij
geschikt is om te regeren.
INTERNATIONALE
WIELERWEDSTRIJDEN
Donderdagavond, 11 Augustus,
zullen op de Stadionbaan te Am
sterdam internationale wielerwed
strijden worden gehouden. In een
2 x 50 km wedstrijd achter grote
motoren komen onder andere aan
de start de wereldkampioen Lam-
boley. Frosio (kampioen van Ita
lië), Besson (kampioen van Zwit
serland), Clautier, de Nederlandse
kampioen Bakker en Pronk.
Verder vermeldt het programma
een internationale sprintwedstrijd
voor professionals met Arie van
Vliet. Harris, Ghella en de Zwit
ser Plattner,
Het programma zal worden aan
gevuld met wedstrijden voor
amateurs.
De directeur voor de demobili
satie van de Koninklijke Land
macht deelt mede:
„Uit brieven, die mij van meer
dere zijden hebben bereikt, is mij
gebleken, dat niet overal dezelfde
uitleg wordt gegeven aan de zin
snede uit het z.g. Paascommuniqué
Van de minister van Oorlog, waar
in wordt medegedeeld, dat met c'e
7 Dec. divisie eveneens zal terug-
lieren: „het personeel van de 2e
divisie, dat in verband met zijn
totale diensttijd tot de 7 Dec. di
visie kan worden gerekend".
De minister van Oorlog heeft
na overleg met de legerleiding in
Indonesië bepaald, dat onder de
groep bedoeld in de bovenver
melde zinsnede zullen vallen. -
a) alle militairen van de Ko
ninklijke Landmacht, die voor 1
Januari 1946 onder de wapenen
zijn gekomen;
b) de nog resterende O.V.W.'ers
behorende tot de 2e divisie die na
i Januari 1946, doch voor of te
gelijk met de dienstplichtigen van
de 7 Dec. divisie onder de wape
nen zijn gekomen;
c) de dienstplichtige onderoffi
cieren van voor 1940, ingedeeld
bij dp 2e divisie, die voor of tege
lijk met de dienstplichtigen van
de 7 Dec. divisie onder de wape
nen zijn gekomen.
BRANDWEER
ZONDER SLANGEN
Vrijdagmiddag ontstond brand
in een hooiberg staande bij de
grote boerderij van H. van Galen
in de buurtschap Hall, gemeente
Brummen. Het vuur greep zo snel
om zich heen, dat kort daarna de
gehele boerenwoning in lichter
laaie stond. Met emmers water en
snelblusapparaten bestreden de
buren zonder veel resultaat het
vuur. De Hallse brandweer kwam
met een handspuit zonder slangen
ter plaatse. Inmiddels had ook de
op 20 meter staande boerderij van
P. de Weerd vlam gevat. De mo-i
torspuit van Brummen rukte uit,
doch kon niet meer doen dan na
blussen. Beide boerderijen werden
totaal verwoest. Het hooi en de
rogge gingen verloren. Het wei
nige vee dat zich in de panden be
vond kon gered worden. Van de
inboedel werd slechts een gedeel
te inveiligheid gebracht.
GEMEENTERAAD VAN OUDE NIEDORP
WIERINGERMEER. Van de
rentmeester der domeinen in het
rentambt Wieringermeer ontvingen
B. en W. onder dagtekening van 15
Juli jl» een brief van de volgende
inhoud:
„Naar aanleiding van Uw schrij
ven kan ik U mededelen, dat mij
telefonisch is medegedeeld, dat
voor 1949 aan het Domeinbeheer in
de Wieringermeer een aanvullend
bouwvolume is toegekend. Dit zal
ons in staat stellen nog dit jaar
plm. 45 boerderijen aan te besteden
(wat in hoofdzaak kleine akker
bouwbedrijven zullen zijn). Mijn
verwachting is. dat ik daarop in het
voorjaar van 1950 de tuindersbe-
drijven kan laten volgen, zodat dan
in 1950 alle kleine boerderijen tin
totaal plm. 65) in uitvoering zullen
zjjn".
In verband met het behandelde In
Uw vergadering van 17 Juni jl., me
nen wij goed te doen U hiermede in
kennis te stellen.
Reeds talloze malen heeft het on
derwerp „waterleiding voor de
Zwarteweg bewoners" in Oude Nie-
dorp's raad gediend. Eindelijk is het
echter na zover, dat waarschijnlijk
tot de aanleg zal worden overge
gaan, mits de materiaalaanvraag
wordt ingewilligd. En dat is geen
kleinigheid. Men bedenke dat voor
deze tien woningen ruim een kilo
meter hoofdhuis, kostend f 7300.
nodig is.
Het ligt dus voor de hand, dat dit
weer een z.g.n. onrendabel gebied
gebied wordt, waar naar schatting
jaarlijks f 225.moet worden toe
gelegd. De raad was niet ongene
gen om de grootste helft daarvan
voor rekening van de gemeente te
nemen; mits f 100.extra door de
belanghebbenden zelf wordt opge
bracht. De heer Wit wist, dat be
langhebbenden daar in beginsel
mee accoord gaan. Hierop besloot
men de knoop door te hakken, en
de officiële aanvraag, plus de no
dige verklaringen, in zee te sturen.
Ook de bewoners van de Weel
hebben om waterleiding gevraagd,
doch daar wil het PWN helemaal
niet aan. Per woning zijn daar 166
m. hoofdbuis vereist. En meer dan
75 meter wordt al nooit toegestaan.
Hoezeer het de raadsleden ook aan
het hart ging, zij moesten besluiten
om dit verzoek af te wijzen.
Gedeputeerde Staten hadden het
raadsbesluit" tot verhoging van de
wethouderssalarissen goedgekeurd.
Het besluit tot aankoop van de
kapperswoning van de heer Jaspers,
met het doel die in te richten als
raadhuis, is echter door Ged. Staten
voor twee maanden aangehouden.
De heer Tromp wilde graag we
ten waarom dit is geschied.
Volgens Voorzitter zou het onder
zoek nog niet zijn afgelopen. Hoe
wel weth. v. Zoonen betoogde! dat
Oude Niedorp reeds teveel subsi-
die's geeft, besloot de raad om f 10
per jaar te geven aan de „Bond te
gen het schenden door het vloeken
van Gods Heilige naam".
Ook werd besloten om met het
PWN een zgn. „half om half rege
ling" aan te gaan, voor de kosten
die voortvloeien uit leidingomleg-
gingen etc.. die tengevolge van de
uitvoering van gemeentelijke wer
ken, noodzakelijk zijn geworden. In
voorkomende gevallen zullen dus
zowel de gemeente als het PWN
ieder de helft betalen van de ge
maakte onkosten
Op zijn verzoek werd aan D.
Elzinga een rijwielvergoeding van
f 15,per jaar toegekend, voor ziin
zoon die de Chr school te Lange-
diik bezoekt.
Nul op request.
De caféhouders hadden een ver
zoek om verlaging van de verma
kelijkheidsbelasting tot 20 pet. in
gediend. B. en W. erkenden, dat 33
pet. wel hoog is, maar zij waren
ernstig beducht voor de gevolgen
van een eventuele verlaging, o.a.
bestaande uit het inhouden van
een deel der uitkering, volgens de
wet op de financiële verhoudingen.
En zulks zou Oude Niedorp de das
om kunnen doen. Desgevraagd werd
nog toegelicht, dat van uitvoerin
gen 20 pet. wordt geheven, en van
bals na uitvoeringen niets. Waar
reeds is besloten om de straatbelas
ting en de schoolgeldheffing te
verlagen, bestaat er alle kans dat
een besluit tot verlaging van de
vermakelijkheidsbelasting toch niet
wordt goedgekeurd. Men besloot
het verzoek af te wijzen.
f 100 voor zuster Kok
Op verzoek van het Witte Kruis
werd ten behoeve van zuster Kok,
die met haar pensioen niet rond
kan komen, een jaarlijkse bijdrage
uit de gemeentekas van f 100 ver
leend, onder beding, dat dit bedrag
inderdaad aan betrokkene wordt
uitbetaald.
Na onderzoek van de geloofsbrie
ven werden de (bij enkele candi-
daatstelling opnieuw benoemde
raadsleden toegelaten.
De aangeboden rekening over '48
ziet er met het saldo van f 962.24
niet slecht uit, indien men bedenkt,
dat in deze rekening het tekort
van '46 ad f 8500,was verwerkt.
Het stukje grond v^n de gemeen
te, naast het perceel van Pieter
Groen aan de Dorpsstraat, groot 16
ca werd voor de imponerende som
van één gulden aan de heer Groen
verkocht.
Gezinszorg.
Op 9 Maart is in principe beslo
ten tot deelname aan de oprich
ting van een stientine voor Ge
zinszorg in het district Oude Nie
dorp, omvattende de gemeenten
Oude en Nieuwe Niedorp, Heerhu-
gowaard. Oudorp, Langedijk, Ha
renkarspel en Warmenhuizen. Het
behoeft geen betoog, dat een der
gelijke sociale instelling algemene
waardering verdient. Kerkelijke
zowel als burgerlijke instellingen
van weldadigheid, het Witte en
Wit-Gele Kruis, arbeiders-,' land
en tuinbouwbonden zegden bereids
hun steun toe. Bij monde van een
controlerend ambtenaar heeft bo
vendien het Riik financiële mede
werking toegezegd. Aangezien ech
ter ook de gemeentelijke bijdra
gen niet gemist kunnen worden,
stelden B. en W. voor, om over
1949 te vergoeden 25 pet. van de
salariskosten in deze gemeente van
de gediplomeerde gezinsverzorgsters
en 40 pet. van die der gezinshul
pen. Voor het eerste halfjaar 1949
zou dit ongeveer f 450— bedragen
d.i. f200.boven de begroting. In
Naast de Beeldhouwkunst en het Edelsmeedwerk, waarvoor wif
in een vorig artikel reeds de aandacht vroegen, verdient als
uiting van talent en toewijding van de middeleeuwse ambachts
lieden' ook het bronsgieterrwerk en de ivoorsnijkunst, eveneens
in een rijke verzameling op de tentoonstelling der Middeleeuwse
Kunstschatten in het Rijksmuseum te Amsterdam aanwezig,
onze aandacht.
verband met de eisen die aan een
begrotnig Worden gesteld, willen
B. en W. er echter op aandringen,
dat voortaan een subsidie gevraagd
wordt, berekend naar het aantal
inwoners.
Dit laatste was de heer Stade-
gaart niet duidelijk, totdat Bur
gemeester mededeelde, dat Gezins
zorg tengevolge van de medewer
king van het Rijk een algemene
vereniging was geworden en dus
personen van alle gezindten moe
ten worden geholpen. Als voorge
steld besloten.
De heer Jon" vro^g een licht
punt voor de Weel. Bur"em. Bos
nia merkte evenwel on. dat na het
aanbrengen van de 5 bestelde lan
taarns von,- de Zwarteweg en de
5 voor 't Veld. Oude Niedorp reeds
hoven het vooroorlogs niveau komt.
On het ogenblik kost dit al f 1200
per jaar en dterwijl maar bal
lonnetjes van 25 watt, worden ge
bruikt en de verlichting gedurende
de zomermaanden geheel is uit
geschakeld.
De voorzitter had ziin licht op
gestoken te Hoogwoud, waar eet)
oai-tieuliere ondernemer woont, die
in Hoogwoud en Nieuwe Niedorp
tegen een geringe vergoedin" ner
aangesloten, het vuilnis onhaajt.
Deze ondernemer zou ook best in
Oude Niedorp kunnen komen, mits
er voldoende animo voor was. Dit
laatste werd echter door de raads
leden betwijfeld. Waar het ook on
doenlijk bleek om in de gemeente
een geschikte stortplaats in te rich
ten. besloot men vodrlopig van dit
onderwerp af t.e stappen.
Tenslotte bracht Burgem. Bosma
dank aan alle raadsledpn voor hun
getfouwp behartiging van het al
gemeen belang, de aangename sa
menwerking en de prett'"" sfeer
tijdens de vergaderineen Menings
verschillen zullen er altijd wel blii-
ven. en dat is soms nuttig ook.
maar als ook in de toekomst een
zelfde samenwerking wrrdt gede
monstreerd zal het met Oude Nie-
dorn wel gaan.
Wethouder Tromp beantwoordde
namens de R.K, fractie deze speech
in de daartoe geëigende bewoor
dingen.
QUITO (Ecuador). 6 Aug. 1949
(Reuter). Naar officieel gemela
wordt, zijn 80 personen om het le
ven gekomen tengevolge van een
zware aardbeving die zich Vrijdag
in Centraal Ecuador heeft voorge
daan. Men verwacht, dat de defini
tieve cijfers van het aantal veron
gelukten hoger zullen -zijn. Een var,
de- zwaarst getroffen steden was
Ambato, de vijfde stad van Ecua
dor, ongeveer 125 km. ten Zuiden
van Quito. De kathedraal, andere
kerken en politiekazernes aldaaT
werden verwoest Per radio is uit
de stad om spoedige hulp verzocht
De stad Salcedo zou „praetisch ge
heel - verwoest" zijn.
Ambato, hoofdstad van de pro
vincie Tungurahua. werd in 1698
door een uitbarsting van de Cotc-
paxi verwoest. Do stad heeft een
bevolking van 25.000 zielen. Een ni j
loot. die een vlucht boven het ge-
bied maakte, zeide dichte stofwol
ken gezien te hebben.
President Galo Plaza Lasso van
Ecuador is, vergezeld van zijn mi
nisters en hoge regeringsfunctiona
rissen. uit Quito vertrokken naar
Ambato om een hulpactie te orga
niseren. Volgens niet-officiële cij
fers zijn er 100 doden.
Hoewel aanvankelijk het brons-
gifeten tot de werkzaamheden dei-
edelsmeden heeft behoord, en zo
doende tot in de twaalfde en zelfs
tot in de dertiende eeuw. wat
vorm en stijl betreft, vrijwel niet
van deze tak van kunst was te
onderscheiden, kan men in latere
perioden, door een steeds verder
doorgevoerde scheiding tussen de
verschillende ambachten, wel de
gelijk van een speciale bronsgie
terskunst spreken. Het bronsgie-
ten als epn apart vak heeft zich
ontwikkeld tot een zelfstandig
handwerk dat nog lang na de
middeleeuwse bloeiperiode, waar
van deze tentoonstelling vele bij
zonder mooie specimen te zien
geeft, in hoog aanzien stond,
vooral in de streken tussen Maas
en Rijn, doch daarnaast ook in
Noord-Duitsland.
Kleine, sprekende groep
Al behoort de afdeling brons,
met haar dertig stukken, welis
waar tot de kleinste groep, toch
kan men niet aan de indruk ont
komen dat dit sprekende brons, in
kathedralen, kloosters en musea
rnet kennelijke zorg gekozen, een
der machtigste en tevens een der
meest treffende uitingen is van
het vakmanschap en de eenvoudig
beleefde devotie van de ambachts
man, die zijn werk bezag met een
oog, gericht op het hiernamaals.
Voor deze afdeling is verreweg
het belangrijkst de zevenarmige
kandelaar uit Essen, een stuk van
om en bij de twee en een halve
meter grootte, door de abdis van
Essen rond 1000 aan de Munster
kerk aldaar geschonken, een stuk
kracht in harmonieuse vorm.
Daarnaast een eenvoudig, en
daarom juist zo imponerend kruis
beeld, afkomstig uit de St. 3er-
vaas-schatkamer te Maastricht.
Kruisen uit Keulen, Dortmund en
Helmstedt, veelal verguld en af
komstig uit eenzelfde periode, lil.
rond 1000, geven al direct een ;n-
druk van de ontwikkeling der
gieterskunst in slechts een eeuw
tijds.
Uit dezelfde periode dateert ook
het kleine, fraai met figuren van
Christus, de Evangelisten, aposte
len en heiligen bewerkte reliek
schrijn uit de Munsterkerk van
Xanten. Van latere datum zijn de
Hildesheimer kandelaars van
brons, ingelegd met zilver. In de
vergulde bronzen, zoals de kop
van de Praemonstratenser abt
Otto v. Kappenberg, eind twaalfde
eeuw, zijn mooie reliekhouders te
onderkennen. Wierook- en wij
watervaten en een bewerkte
kruisvoet uit Keulen, vormen
prachtige staaltjes van met toe
wijding en kennis beoefend vak
manschap, een heersen van de
geest over de stof.
De fragmenten van de doopvont
van de Dom van Hildesheim, een
deksel met voorstellingen uit de
eerste tijd van het Christendom,
en twee losse bronzen figuren,
die als steun dienst hebben ge
daan, tonen aan dat in deze pe
riode, rond 1250, ook in groter
werk het gevoel voor de fijne af
werking van het detail niet ver
loren is gegaan. In de aquamani-
len, wasbekken, vaak rijk be
werkt, zien wij dat ook in de litur-
Ada-groep. Een serie van zes
reliefs in zilver gevat. De kam
voor liturgisch gebruik, meer cu
rieus dan fijn afgewerkt, kistje
en reliefs, tonen aan hoe het ivoor
en het been in alle mogelijke
voorwerpen werden gebruikt.
Prachtig zijn de boekbanden, die
wel het meest karakteristiek kun
nen worden genoemd voor deze
fraaie kunst. Ook een zeer fijn
bewerkte bisschopsstaf getuigt
van het kunnen der middeleeuwse
handwerkslieden. Uit de Maas
trichtse schatkamer is er ook nog
ivoorsnijwerk te zien, terwijl
Keulen en Aken in deze afdeling
eveneens goed zijn vertegenwoor
digd.
Heel dit werk ademt nog steeds
Ivoren kistje uit de 8ste of 9de eeuw, afkomstig uit Franken
land of Alemannenland. Eigendom der Abdijkerk fe Werden
(Foto Rijksmuseum)
a. d. Ruhr.
gische gebruiksvoorwerpen de
kunstzinnige vakman een dank
baar object vond.
Ivoor, kostbaar werk
De ivoorsnijkunst, kenmerkend
voor de middeleeuwen wat be
treft de handvaardigheid, geeft op
deze tentoonstelling in haar eigen
vorm een beeld van de ontwikke
ling der West-Europese kunst.
Het zijn hier meer de kleine, met
zorg gesneden voorwerpen, die
laten zien hoe praetisch elk ma
teriaal in de handen van een toe
gewijd vakman omgetoverd kan
worden tot een kostbaar kunst
werk. En dat is zeker met het
ivoor het geval. De ontwikkelings
geschiedenis van de ivoorsnijkunst
loopt in grote trekken evenwijdig
aan die der andere kunsten, zij
het met dien verstande, dat in de
latere middeleeuwen een sterke
achteruitgang in de beoefening
van ae ivoorsnijkunst merkbaar
is. Omstreeks 1000 krijgt deze
fijne, tot de fantasie zeer gemak
kelijk sprekende kunstvorm haar
eigen karakter. Het is een bloei
periode, waaruit verschillende
zeer fraaie werkstukken zijn te
bewonderen. In een afdeling van
een goede twintig werkstukken
krijgt men een indruk van de be
tekenis, die deze vorm van kunst
in de middeleeuwen moet hebben
gehad.
Zo is daar het reliekkistje uit
het klooster Ely in Engeland,
later in Brunswijk beland, een der
oudste voorwerpen, rijk beensnij
werk. Rijk bewerkt is ook het
Franse kistje uit de negende
eeuw, en het uit dezelfde tijd da
terende tweeluik uit Trier, de z.g.
een geest van geloof en liefde en
niet dan met schroom en eerbied
zal men deze voorwerpen bestu
deren. Het is een rijkdom, niei
zozeer in materiële dan wel in
geestelijke zin, die hier in de za
len van het Rijksmuseum ligt Ij
opgestapeld en hij die in het
Christendom nog iets anders wil
zien dan louter een tijdsverschijn
sel en met hart en ziel hangt aar
een traditie, kan niet onbewoger
aan dit alles voorbijgaan. De expo
sitie spreekt tot ieder die orer
heeft om te horen, een taal di<
leeft. L. S
GEVECHT OP LOOPPLANK
WENEN, 5 Aug. (Reuter).
Volgens de onder Amerikaanse I
controle verschijnende „Wiene:;
Kurier" vonden twee Russischi
soldaten en een Hongaarse va
rensgezel de dood bij een gevechl
op de loopplank van een Honj
gaars Donauschip, dat naar Boe
dapest terug zou varen na eeil
lading tarwe voor het Sowjetl
Russisch leger te hebben binnen I
gebracht. Vijf leden van de beï
manning hadden namelijk aan d-[
kapitein gezegd, dat zij liever hl
Oostenrijk zouden blijven en wil
den van boord gaan. Zjj werde!
echter door twee met machinegel
weren gewapende Russische soil
daten teruggedreven en daaroT
ontstond het gevecht, dat aan dl
soldaten en een der varensgezel I
len het leven kostte. De ander I
vier leden van de bemanning wk|
ten te ontkomen.
Wat heeft U er toch aan, met veel geld rond
te lopen Het levert U niets op, behalve een
onrustig gevoel. Laat Uw geld toch veilig en
rentegevend bewaren door Uw eigen Boerenleen
bank, die gaarne ook betalingen voor U verricht.
Coöperatieve Centrale
Eindhoven
met 582 aangesloten Boerenleenbanken
DIT JAAR KUNNEN WIJ U LEVEREN:
PRIJZEN VANAF f7900.—.
Dealer voor ALKMAAR, SCHAGEN en OMG.:
AUTOMOBIELBEDRIJF
TELEF. 3001 K 2200
CONTINENTAL SCHRIJFMACHINES,
0 MERCEDES SCHRIJFMACHINES
OLYMPIA SCHRIJFMACHINES
9 CONTINENTAL TELMACHINES
MERCEDES TELMACHINES
0 ELLAMS CYCLOSTYLES
voor hand en electrisch|
0 TODD CHEQUE WRITERS
0 EVEREST REKENMACHINES
Alles uit voorraad leverbaar.
J
Ook hebben wij nog enkele GEBRUIKTE!.
SCHRIJFMACHINES, welke onder garantie
worden verkocht.
OfiAMD PlfOEFPRO-
LoKKEW., WttfY
FEESTER VAN 2flA(0
TB
op Heemskerk'!
/ERI?ODEN HAP-
lopB-W/DflT flM-
-tmN" fiLf
HUlpfOoYöE/HEY
MHEY IN ENKELE
rELDBNDg. Zotip
VERBop woT OBER
El?f WoROEfO Op.
JYORiYH/Y WW
feRiYeiYEcO.
f.
