ALLE GOEDEREN ZIJN ZONDER
maar tegen zwarte prijzen
BON
VACANTIE OP SCHIERMONNIKOOG
Oudheidkundige vondsten
in de Noord-Oostpolder
Het rijk van de wilde zwijnen is uit
bij de Distelberg
De productie van auto's
in Nederland
Nota Kamers v. Koophandel
aan de Tweede Kamer
PAG. 5
Schiermonnikoogwellthat must
be a very large town
Boeren legden er drie neer
Grote fabriek voor automobielen
in Eindhoven in aanbouw
Bezwaren tegen het ontwerp
belastingherziening 1949
De Russen bedriegen de Berlijners
De gewone man kan als steeds
slechts toekijken
Maandag 8 Augustus 1949
(Van een onzer redacteuren)
Bij de toewijzing van natuurschoon heeft Groningen niet voor
aan gestaan. Geen bossen, geen heide omzomen de oude koop
mansstad. Maar in de vacantietijd zet Groningen de deuren wijd
open en koestert zich op het balcon met uitzicht op de grote
vijver, de Waddenzee. Dat balcon heet Schiermonnikoog. In
dit eiland is een van die ruige stukken natuur, waar ge u er van
bewust wordt, wat het zeggen wil, een vrij mens te zijn. Het
lijkt wel, of de ordenende hand der beschaving zich op dit
wondermooie eiland heeft beperkt tot het enige dorpje, want
nauwelijks bent ge dit in enkele minuten tijd doorgegaan of ge
bent het reeds vergeten voor de opgerepte lusttuin, die dit
eiland is.
Hoge duinen, neen, geen tentoon
stelling van natuurschoon, die men
mag bezichtigen achter rasterwerk
of achter een grens van bordjes, die
u zeggen: ge moogt er niet in, ver
boden toegang op grond van art.
zoveel. De duinen van Schiermon
nikoog zijn er voor de vrije mens
en het is gebleken, dat de mensen
die dit paradijselijk eiland bezoe
ken, de vrijheid waard zijn. Die
duinen, ge hoort er het ruisen van
de zee, het klotsen van de golven
cn eensklaps speurt ge deze levens
drift in u zelf. Volwassen mens
voelt ge u plotseling als een kind
en in u is de vreugde als een brui
sende stuwing. Ge holt de duinen
af in een dal, waarin het blanke
zand u tegenschittert, en dan is
daar plotseling de zee, de azuren
zee, die strelend over de rand van
het geweldige strand gaat in een
gestage toevloed van felschitteren-
de witbekamde golven van het
puurste wit. Er zijn geen boule
vards op Schiermonnikoog, er staan
geen rijen glanzende limousines, er
is niet de burgerlijke sfeer en het
would-be mondaine gedoe van de
badplaatsen. Op dit eiland, aan dit
verre strand bevangt u de rust, die
ontvankelijk maakt voor de stille
schoonheid van de natuur.
Simon van de Werff
Een halve eeuw geleden kwamen
er enkele tientallen zomergasten
naar Schiermonnikoog, nu zijn het
er duizenden, nu vindt 59 procent
van de bevolking van 800 mensen
een behoorlijk bestaan in het toe
risme. Nu staan er vier hotels en
drie pensions en een flink aantal
zomerhuisjes op het eiland. Vraagt
ge een eilandbewoner, hoe dat al
lemaal zo gekomen is, dan zegt hij:
,.Dat komt door van de Werff" De
ze Simon van de Werff is de onge
kroonde koning van Schiermonnik
oog Inplaats van een kroon draagt
hy een zwart petje met een glim
mende klep op zijn grijze haren.
Deze zoon van een Dokkoww
schipper kwam in zijn jongé. jaren
als nachtwaker bij de Groningse
politie. Hij kon niet lezen en hij
kon niet schrijven. Dat heeft een
politieagent hem geleerd. En toen
hij het kon, ging hij op eigen houtje
studeren voor het politiediploma.
Toen hij zijn examen met succes
had afgelegd, werd hij in 1901 veld
wachter op Schiermonnikoog. Sala
ris f 9.— per week. Nu is hij eige
naar van drie hotels en van drie
autobussen. Hij leeft voor het toe
risme op het eiland en als het
slecht weer is. laat hij de gasten
een dansje maken of hij vertoont
een film. Deze oude Fries met zijn
granieten wil die zonder enige
scholing carrière maakte en toch
niet inboette aan beminnelijke een
voud. Nu telt hij reeds 15 jaren de
bloem van Hollands adel. met prins
Bernhard aan het hoofd, tot zijn
habitué's, zodra de jacht geopend
is. En bovendien is hij bij erfpacht
eigenaar van Vredenhof, de onver
gelijkelijk fraai gelegen begraaf
plaats, die hij liet aanleggen in de
duinen. Daar liggen 44 Engelsen. 11
Fransen 7 Duitsers, 3 Polen en 45
onbekende soldaten begraven. Van
die onbekend soldaten zijn er 14
van Engelse. 14 van Franse, 11 van
Duitse en 6 van onbekende nationa
liteit. Er is een tijd geweest, dat er
dagelijks vele lijken op de zand
platen lagen. Het waren de aange
spoelde lichamen van soldaten, ge
sneuveld in de hel van Duinker
ken bij de roemrijke terugtocht der
geallieerden in Mei 1940.
Natuurlijk ondervindt ook Schier
monnikoog de economische terug
slag van onze dagen. Er kwamen
minder aanvragen voor hotels en
pensions, er wordt minder geld uit
gegeven, maar de vraag naar huur
huisjes is groter dan vorig jaar.
Het aantal bezoekers buiten Gronin
gen neemt sedert de bevrijding van
jaar tot jaar toe. VVV telt enkele
actieve mensen en het gevolg van
hun propaganda is geweest, dat er
voor dit seizoen nogal wat aanvra
gen kwamen uit Brabant, Limburg
en België. Er is ook overigens al
20 jaren een katholieke vacan-
tiekolonie St. Egbert en de protes
tants Christelijke vacantiekolome
Elim. De bleekneusjes, die daar
verblijven, komen in zes weken tijds
zo om en nabij de tien pond aan.
In die zes weken hebben ze een
hemel op aarde zodat ze als ze zijn
HERVATTING
GROENTENEXPORT
NAAR WEST-DU ITS LAND
De te Frankfort gehouden be
sprekingen over de export van Ne
derlandse groente naar West-Duits-
land hebben tot resultaat gehad, dat
de door de beëindiging van het lo
pende handelsverdrag per 1 Aug,
j.l. onderbroken groente-export
met ingang van Maandag 8 Aug. a.s.
kan Worden hervat. Er is voor dé
nieuwe week een betalingscontin
gent van 500.000 dollars beschik
baar gesteld.
Amsterdams jongetje nog
steeds vermist
De 3-jarige Abraham van ter
Mey uit de Commelmstraat te Am
sterdam-Oost. die nu ruim een week
wordt vermist, is ondanks alle uit
gebreide nasporingen nog niet ge
vonden. Wel heeft de politie nog
een uiterst vage aanwijzing gekre
gen, dat het knaapje Donderdag
avond 28 Juli om half acht op Kat
tenburg zou zijn gezien, gaande in
de richting van de haven.
Nieuw offensief tegen de
Griekse opstandelingen
De Griekse generale staf heeft be
kend gemaakt, dat een nieuw of
fensief van het Griekse leger te
gen de opstandelingen in het ge
bied van het Grammos-gebergte
bij de Albanese grens is ingezet
teruggekeerd in 'de bedompte blok
kendoos van hun woonstad met
heimwee terug denken aan dat ver
te, verre eiland, dat verankerd ligt
in de blauwe zee tussen Holland en
Groningen.
Klaas Visser.
Ooit gehoord van Klaas Visser?
Wel, hij is de kapitein van de drij
vende traanindustrie Willem Ba-
rendsz., een zoon van Schiermon
nikoog. Deze Klaas Visser heeft het
werkloosheidsprobleem op het
eiland opgelost. Dat zit zo. Zoals
gezegd vindt 59 procent der bevol-
k.ng een bestaan in het toerisme.
Van landbouw kan 23 procent le
ven. De rest van de bevolking is
zeevarend. Ze varen vreedzaam
„gegen Engeland". Het is gebeurd,
dat daar een aantal zeelieden werd
gecontroleerd. Op de vraag van de
controleur naar de plaats van her
komst, antwoordde een zeeman:
Van Schiermonnikoog.
Schiermonnikoog? Well, that must
be a very large town. You are the
11th from there, I controlled this,
morning.
In de winter zat een man of 40
op het eiland zonder werk. Klaas
Visser wist daar echter wel raad
mee. Hij monsterde de werkloze
eilanders voor de Willem Barendsz
en van dat moment af had burge
meester Anker een economisch
vraagstuk minder in zijn gemeente,
want intussen zijn de eilanders
gaan behoren tot de vaste crew van
de drijvende traanfabriek.
Met dat al is het jammer, dat de
zeevaartschool op het eiland onlangs
is opgeheven. Wie naar zee wil,
moet elders gaan studeren en dat is
wat voor de Schiermonnikoger. Dat
spiegelt zich ook af in de statistie
ken. In 1923 leverde het eiland 17
gezagvoerders, 43 stuurlui en 6
leerling-stuurlieden. In 1947 waren
het slechts 3 gezagvoerders, 6 stuur
lui en 6 leerl.-stuurl. De regering
heeft hierin aanleiding gevonden,
subsidie te verlenen voor 5 eilan
ders, die aan een zeevaartschool
willen studeren. Ter compensatie
voor het ook cultureel verlies
der zeevaartschool heeft het eiland
thans met medewerking van rijk en
gemeente, een uloschool gekregen,
welke een stichting is van drie pro
testantse groeperingen, die voortref
felijk samenwerken.
Op initiatief der gemeente is men
thans bezig een bijdrageregeling te
verkrijgen onderling tussen de vier
waddeneilanden en wel ter tege
moetkoming in de extra kosten voor
het bezoeken der middelbare- en
ambachtsscholen aan de vaste wal.
Volgens burgemeester Anker is het
er niet om te doen, een voordelige
positie in te nemen ten opzichte
van andere gemeenten, maar slechts
om een nadelige positie op te hef
fen. En dit nadeel is natuurlijk
hierin gelegen, dat door de thans
noodzakelijke extra-kosten vele
eilanders niet in staat zijn, middel
baar- en nijverheidsonderwijs te
volgen.
Ik neem afscheid van burgemees
ter Anker, afscheid van Simon van
de Werff. En als de stoomfluit loeit
voor het vertrek van de boot naar
het vasteland ,hang ik lange, lange
tijd over de reling, luisterend naar
het driftig woelend zeeschuim te
gen de boot en turend naar de dui
nen, tot ze omsluierd wegzinken in
de nevelen van de zomeravond.
Het thans ingepolderde gebied in
de Noordoosthoek van de voorma
lige Zuiderzee, de nieuwe Noord-
Oostpolder, is vroeger een hoek
geweest waar menig schip is ver
gaan. By het droogmalen van dit
gebied kwamen reeds enkele wrak
ken aan het licht, maar de meeste
scheepswrakken zjjn in de loop van
de jaren onder het slib bedolven en
komen pas bij het incultuur bren
gen van het nieuwe land en dat
werk is nog steeds niet gereed
te voorschijn. De laatste maanden
zijn er weer enkele zeer interes
sante vondsten gedaan.
De heer G. D. van der Heide die
de leiding heeft van het oudheid
kundig bodemonderzoek in de N.-
Oostpolder, heeft voor de scheeps
wrakken grote belangstelling. Het
bijeenbrengen en conserveren van
allerlei scheepsonderdelen geeft na
melijk de mogelijkheid van bestu
dering van scheepsblokken en oude
scheepsbouwwerktuigen. Ook voor
werpen van huishoudelijke aard
zijn bij de opgraving van scheeps
wrakken gevonden. Het zijn dik
wijls vooral deze vondsten, die
licht werpen op de historie van dit
gebied.
Bij Kuinre heeft men nu bijvoor
beeld een klein, overnaads gebouwd
schip met fraai geconstrueerde ste
ven ontdekt. Dit scheepje had wel
iswaar vrij veel averi/ opgelopen,
maar werd toch nog in behoorlijke
staat aangetroffen, zodat een re
constructie aan de hand van de ge
maakte opmetingen, die op schaal
werden getekend (zoals met alle
systematisch opgegraven schepen
geschiedt) mogelijk bleek.
De vondsten aan aardewerk uit
dit wrak wijzen op een vergaan
in de veertiende eeuw, evenals de
vondsten uit een ander daar in de
buuri gevonden wrak. Dif laatste
schip deed sterk denken aan een
bak zonder zeilwerk, voor en ach
ter volkomen gelijk gebouwd.
Dergelijke vondsten zijn interes
sant. omdat over de houtconstruc
ties en de scheepsbouw van die tijd
zo weinig bekend is. Uit dit oog
punt was ook zeer leerzaam de op
graving van een scheepswrak bij
de Neushoorntocht. Het bevond
zich nog beneden de waterspiegel
met. de voorsteven in de Tocht.
Men kon vaststellene dat het
schip niet zo heel lang na de der
tiende eeuw, in ieder geval nog in
de middeleeuwen, moet zijn ver
gaan. Het was geheel van eiken
hout samengesteld, maar had een
beukenhouten kielbak. waaronder
met enkele grote. pla+gekopte
handgesmede spijkers voor en ach
ter schegjes waren bevestigd, die
ook nog met beukenhouten pennen
waren vastgemaakt Ter verster
king had men bovendien m de on
derzijde van deze houten pennen
nog houten kegjes gemaakt, om de
klerr.kracht te vergroten. Het schip
had vrii steile vallende stevens en
herinnerde aan de constructie van
de oude Vikingschepen van de
Noormanen. De meeste wekken
zijn waarschijnlijk ui+ het ti id perk
van 15001700. Bij Urk werd nog
een dezer dagen de stuurboordzijde
gevonden van een zwaar gebouwd
geheel houten schip.
HATTA EN VAN ROYEN
IN NEW DELHI
Mohammed Hatta, eerste minis,
ter van de Idonesische republiek en
voorzitter van de republikeinse de
legatie op de RTC, is gisteren op
doorreis naar Den Haag in New
Delhi aangekomen. Hij werd op
het vliegveld verwelkomd door
Pandit Nehroe en door de Neder
landse gezant, de heer Lamping.
Hatta zal de gast zijn van Pandit
Nehroe en zal Dinsdag weer uit
New Delhi vertrekken.
Dr. Van Royen heeft Zaterdag
een onderhoud gehad met de mi
nister-president van India. Pandit
Nehroe, waarbij de Nederlandse
ambassadeur in India, aanwezig
was.
RAAD VAN EUROPA
IN WERKING GETREDEN
Naar wij vernemen is het Statuut
voor de Raad van Europa op 3 Aug.
officiéél in werking getreden. Op
die datum hadden namelijk zeven
regeringen de bekrachtigingsacten
in Londen gedeponeerd. Het gering
ste aantal dat hiervoor nodig was.
Na deze zeven landen, te weten
Denemarken, Zweden, het Ver
enigd Koninkrijk, Noorwegen, Ier
land. Italië en Luxemburg werd
het statuut nog bekrachtigd door
Frankrijk op 4 Augustus en door
Nederland op 5 Augustus.
LUCHTBRUG
HONGARI|E-ALBANIË?
Een woordvoerder van het Griek
se departement van buitenlandse
eaken heeft verklaard, dat de
Griekse regering berichten had ont
vangen over de organisatie van een
luchtbrug van Hongarije naar Alba
nië om zowel generaal Enver Hod-
ja, de Albanese minister-president,
als de Griekse opstandelingen van
wapens te voorzien. Een Hongaars
generaal, genaamd Salay, zou in
Tirana zijn aangekomen voor de
organistie van de luchtbrug.
Kind aan strand te IJmuidcn
vermist
Zondagmiddag omstreeks 3 uur
geraakte de 5-jarige Freddie van
der Velden uit Heerlen, die bij
zijn grootouders in XJmuiden lo
geerde, bi.i het pootjebaden spoor
loos.
De politie, de hulpverlenings
dienst en badgasten hebben tot
laat in de avond met politiehon
den de duinen tot aan Bloemen-
daal doorzocht, echter zonder
resultaat.
Rotterdammer in zwembad
verdronken
Zaterdagavond omstreeks 20.15
uur is de 23-,iarige inwoner van
Rotterdam D. J. M. de Wit in het
zwerrtbad te Sloten (N.H.) ver
dronken
De man kon vermoedelijk niet
zwemmen, maar sprong toch van
de springplank in het diepe ge
deelte van het bad.
De G.G. en G.D. heeft nog ge
tracht door het toedienen van
zuurstof de levensgeesten op te
wekken.
PRESIDENT QUIRINO
BEZOEKT TRUMAN
MANILLA, 6 Aug. (Reuter)
De president der Philippijnse re
publiek, Elpidio Quinino, is heden,
met een uit 24 personen bestaand
gevolg, per vliegtuig naar de Ver.
Staten vertrokken. Hij zal een be
zoek aan president Truman, bren
gen, die hem verleden maand uit
nodigde naar Washington te komen
ter bespreking van „een aantal
aangelegenheden van gemeenschap
pelijk belang, welke voortdurend
de aandacht van de Ver. Staten en
van de Philippijnse republiek vra
gen
AustraliëZuid-Slavië 03
De tweede landenwedstrijd tus
sen Australië en Zd. Slavië is een
30-zege voor de gast geworden.
De eerste ontmoeting tussen de
beide landenploegen in Sydney,
was met 32 door Zd, Slavië ge
wonnen.
(Van onze speciale verslaggever)
VOLKOMEN onverwacht zijn de wilde zwijnen weer opge
doken. Toen Kees en Lammert Verhoeven dezer dagen bij
de ontginning ,,St. Magriet" in de buurt van de Distelberg rogge
aan het maaien woren, kwamen ze voor de dag. Onmiddellyk
stuurden de maaiers jan van Berkel er op uit, om de jagers "an
Cromvoirt en Helvoirt bij elkaar te trommelen. Al gauw waren
deze op het veld en toen kon de klopjacht beginnen. Zes jagers
uit de nabije omtrek en een twintig boerenknechts als drijvers
namen er aan deel. Gemakkelijk was het niet en het korenveld,
ongeveer twintig hectaren groot, moest enkele malen gedreven
worden. Bovenop de grote maaimachine reden de jagers, het
geweer in de aanslag, dwars door het veld. En toen gebeurde
het. De zon stond op een uur of vijf. Uit het hoge koren wag
gelde woest grommend een wild zwijn van een formidabele
grooffe. Om en nabij de vierhonderd pond, schatten de kenners.
JANUS KUIJPERS bedacht zich even later zag Joseph de Jong vlak
geen ogenblik. De buks ging aan de voor z'n voeten een ander big.
schouder en het logge dier kreeg Maar Joseph is geen jager, hij
een flinke pprtie hagel in z'n boddy. werkt bij de Lange in Cromvoirt.
Het was een zware zeug en tot ont- en van het erf had hij een dikke
steltenis van de jachtmakers keekj stok meegenomen. Een harde klap
't verstoort op om dan met iets ver- op de kop maakte het dier enig-
snelde pas weer in het koren te ver- zins bewusteloos. Daarmee was de
dwijnen. Geraakt was ie zeker, maar kous niet af. Jagers waren niet
toch ontkwam het dier en liet zijn direct in de buurt en daarom wur-
belagers verwonderd staan. Maar de Jos de Jong, een kerel van meer
die waren ook niet van gisteren. De dan twee meter, het zwijn met zijn
klopjacht wérd voortgezet. Met handen, trok dan resoluut zijn mes de omtrek nog op "jacht ~Nu zonder
stokken werkten de drijvers zich uit de broekzak en sneed kalm de journalisten fotografen en filmope-
door het koren en aan weerskan- j keel open. Geen kogel kwam er j rateurs, zoals toen bij de Roestel
ten van de drift waakten de jagers. aan te pas. berg in de buurt van Waalwijk,
Het eerste kwartier kwam er niets Nog even duurde de jacht. De I terwijl er nu maar zes jagers waren,
meer, maar dan verscheen eensklaps omstandigheden waren echter met i toen veertig.
gunstig, het regende en het veld j Maar het rijk van de zwijntjes
was doortrokken van het water. I bij de Distelberg is uit en vandaag
Verschillende zwijnen hadden kans prutteld er in verschillende pannen
gezien de jagers te verschalken en I een lekker boutje.
in de nabijgelegen bossen weg te
vluchten. Nog enkele malen werd
de drift doorzocht, de holen nage
keken, maar geen zwijnen meer.
In café Timmermans.
In triomf werden de dieren naar
het café van Mieke Timmermans,
Duinoord, gebracht. Daar werden zij
neergelegd^ om 's avonds geslacht
te worden.'Heel Cromvoirt en half
Helvoirt stroomde er 's avonds naar
toe. Het was er een drukte van
belang. De overige jagers: Nico en
Janus Verhoeven, Frans de Bever
en Frans Verbruggen, zij hadden
ook op de zwijnen geschoten, wisten
het wel te vertellen. Joost Vermeer
en Janus Ku ij pers zaten trots in
een hoekje achter een pot bier,
terwijl de vrouwen griezelden van
de grijszwarte beesten.
Nou er kon besf een biertje op
gedronken worden. Want deze stoere
jagers en drijvers van Cromvoirt
en Helvoirt hadden de boeren uit de
verre omtrek een grote dienst be
wezen. Die wilde zwijnen zijn reuze
schadelijk. Hele aardappel- en knol-
lenvelden hebben ze verwoest, grote
stukken koren vertrapt, In het ko
renveld, waar de beesten geschoten
werden, hadden zij grote holen ge
graven zeker van twintig meter in
het vierkant.
Ook de ontvluchte dieren zullen
nu wel hun langste tijd gehad heb
ben. Want Zaterdag wordt er een
nieuwe klopjacht georganiseerd en
zelfs gisteravond laat was men m
in de grote dwarsgang, die door 't
korenveld was gemaaid, een ander
zwijn, niet zo groot als het eerste,
maar nog altijd een kleine twee
honderd-ponder. Joest Vermeer leg
de aan en geen seconde later was
ook dit zwijn aangeschoten. Het
beest rende weg, maar de jagers
volgden het bloedspoor tot zij hem in
een hol verscholen weer opmerkten.
Een regen van hagel daalde op het
dier neer, dat morsdood bleef lig-
ge.n Gauw werd voor het uitbloe
den de keel opengesneden en voor
het eerst sinds mensenheugnis was
er bij de Distelberg, een uitloper
van de Drunense duinen, een wild
zwijn geschoten.
Nog twee biggen
Intussen waren de anderen met
de jacht doorgegaan. En weer was
het Janus Kuijpers, die het eerst
een beest in 't vizier kreeg. Nu was
het een klein big, Kuijpers schoot
en Gerard Witiox zorgde ervoor dat
het dier, nadat het getroffen was
neergevallen, de genadeslag kreeg.
Het waren spannende minuten, want
Reeds jarenlang had de directie
Van Van Doorne's Aanhangwagen-
fabriek te Eindhoven gedacht aan
de fabricage van auto's, zelfs zo,
dat men bij het gaan bezigen van
een fabrieksnaam reeds met de
mogelijkheid van oen autofabriek
De Kamers van Koophandel en
Fabrieken voor Noord-Holland,
Zuid-Holland, Noord-Brabant en
Utrecht hebben een aantal over
wegingen aan de Tweede Kamer
kenbaar gemaakt naar aanleiding
van de onlangs ingediende wets
ontwerpen inzake belastingher
ziening 1949, wijziging van de
ondernemingsbelasting en wet op
de dividendbeperking 1949.
(Van onze Berlijnse correspondent)
BERLIJN, Augustus.
REEDS enige tijd geleden werd door het Sovjet-Russisch
militaire bestuur in de Russische zóne en sector van Berlijn
een handelsonderneming gesticht, die tot taak kreeg allerwege
winkels op te richten, waar de bevolking zonder afgifte van
distributiebescheiden alle denkbare waren zou kunnen kopen.
Levensmiddelen, genots- en verbruiksartikelen, schoeisel en
kleding zouden vrij ten verkoop worden aangeboden, een plan
dat door de in grote soberheid levende bevolking aanvankelijk
met vreugde werd begroet. Men was dan immers niet lang.ti
afhankelijk van het beperkte distributie-pakket en kon zich wat
extra's aanschaffen zonder zich tot de zwarte markt te moeten
wenden.
De Sovjet-Russische autoritei
ten schakelden de gehele econo
mie der sovjet-zóne in om hun
idee zo snel mogelijk te verwe
zenlijken. Er werd een schatting
gemaakt van de hoeveelheden
goederen, die deze z.g vrije win
kels per jaar nodig zouden hen
ben, terwijl aan de industriële
ondernemingen de verplichting
werd opgelegd een bepaald per
centage van hun productie voor
levering aan deze zaken te reser
veren. 10 pet. van de aldus ter be
schikking gekomen waren moest
geleverd worden aan de vrije
winkels in Mecklenburg en Thii-
ringen, 28 pet. aan die in het land
Saksen en 18 pet. 'aan de zaken
in de sovjet-sector van Berlijh.
Door de sovjets werd een cen
trale prijscommissie benoemd, die
het prijspeil moest vaststellen en
onder voortdurend toezicht hou
den.
vrije winkels hun deuren open
den, ging voor de ogen der be
volking een sinds lang niet
meer gekende wereld open van
weelde en overvloed. Alle
soorten vleeswaren, vet, mar
garine, chocolade, bonbons, alle
soorten gebak, dranken, een
rijke keus aan schoeisel cn
kieding werden voor haar uit
gestald en zij behoefde slechts
binnen te stappen en te beta
len om met welgevulde tassen
huiswaarts te keren.
Het was eigenlijk een niet te
geloven sprookje, te meer daar
in de winkels, die gedistribueer
de producten verkochten, de aan
gewezen rantsoenen niet kondon
worden gehonoreerd. Herhaalde
lijk moest de huisvrouw met haar
bonnen teleurgesteld huiswaarts
keren, daar 't aangewezen vlees-,
meel- of vetrantsöén nog niet bij
de winkelier was aangekomen. In
Vanaf het ogenblik dat deze de vrije winkels heerste echter een
onbeperkte overvloed, die met
alle wensen en smaken rekening
hield.
Even duur als op de
zwarte markt
Het is begrijpelijk, dat de vrije
winkels in de eerste weken van
hun bestaan en ware stormloop
te verwerken kregen van een
uiterst kooplustig publiek. Al het
geld, dat men dank zij de sobere
rantsoenering had kunnen sparen,
werd in korte tijd uitgegeven.
Maar toen kwam ook de reactie.
Het publiek, dat aanvankelijk
meer gelet had op het product
dan op de prijs, begon nu plotse
ling te rekenen en kwam al spoe
dig tot de ontdekking, dat de
prijzen in de door de Russen De-
heerde winkels vrijwel even hoog
lagen als op de zwarte markt.
Voor een paar schoenen moest
men 160 mark betalen, een kilo
margarine kostte 70 mark enz. De
arbeider, die door de gesovjeti
seerde bedrijven met een maand
salaris van 250 mark naar huis
werd gezonden, schudde 't hoofd
Al deze voor zijn verbaasde ogen
uitgestalde rijkdom was slechts
bereikbaar voor de rijken, voor de
ambtenaren der communistische
drijven.
partij en haar nevensorganisaties,
voor de communistische direc
teuren der gesovjetiseerde be-
Hij kon slechts toekijken. De
vrije winkels waren voor hem
een paradijs, dat hij niet betre
den kon, omdat zijn salaris tegen
de gevraagde prijzen niet was
opgewassen.
Het werd stil om de z.g. vrije
winkels. De omzetten daalden
catastrophaal en de ontevreden
heid onder de bevolking steeg.
De bewoners van het Oostelijk
gedeelte van Berlijn konden met
eigen ogen aanschouwen, hoe de
welvaart in het Westelijk gedeelte
van hun stad sprongsgewijs toe
nam. Daar was ook alles te krij
gen, doch tegen prijzen, die aan
de salarissen waren aangepast. In
Westelijk Berlijn was een over
vloed aan producent beschikbaar,
waarvan de prijzen dikwijls in
penningen waren uitgedrukt, zo
dat ook de arbeider zich met zijn
salaris in de hand veel van het
benodigde kon aanschaffen. Hij
betaalde slechts 40 mark voor een
naar schoenen tegen zijn collega
in de Russische sector van Ber
lijn 160.
Voordelig zaakje!
Van communistische zijde werd
aan de Sovjet-Russische autori
teiten herhaaldelijk het verzoek
gericht de prijzen in de vrije
winkels te verlagen, doch deze
bleven wekenlang hardneklrig
weigeren. Aan een eetservies,
waarvan de winkelprijs bijv. 36
mark mocht bedragen, verdien
den de Russen n.l. 219 mark, om
dat zij de gecalculeerde winkel
prijs met dit bedrag tot 255 mark
verhoogden. Hetzelfde deden zij
en doen zij nog met alle andere
producten,die in de vrije win
kels worden verkocht. Het is een
handelszaakje, dat hen, over hun
gehele zone gerekend, millioenen
opbrengt. Toch hebben zij zich nu
onder de druk der groeiende on
tevredenheid der bevolking en
het snelle slinken der omzetten
gedwongen gezien enigszins bak
zeil te halen. Vergezeld van het
gebruilcelijke propagandageschet-
ter hebben zij de bevolking me
degedeeld. dat de prijzen in de
vrije winkels onmiddellijk met
ongeveer 30 zullen worden
verlaagd De bevolking in de Sov
jet-zone heeft deze maatregel
echter met een onverschillig
schouderophalen beantwoord. Zij
kan voor een eetservies evenmin
180 mark betalen als 255, terwijl
de prijs van een kilo margarine
ook nu nog een vol weekloon be
draagt van een volwassen arbei
der. Is het dan verwonderlijk, dat
de 17 millioen Duitsers in de
Sovjet-zone het laatste restje ge
loof in het sprookje van het „pa
radijs der arbeiders" reeds lang
verloren hebben?
Tegen het ontwerp belasting
herziening 1949 hebben de Kamers
de volgende bezwaren: a) princi
pieel leidt het stelsel der wet tot
belasting van schijnwinsten; b)
het nuttig effect der herwaarde
ring is onvoldoende; c) de multi-
plicator is te laag; d) verrekening
van verlies met de nieuwe onbe
laste reserve is niet verdedigbaar;
e) het ontwerp bevat geen bijzon
dere tegemoetkoming voor de oor
logsslachtoffers; f) de extra af
schrijving van een derde van de
kostprijs van nieuwe objecten
dient nader te worden uitgewerkt;
g) retrograde verliescompensatie
voor een jaar verdient de voor
keur boven uitbreiding van de
bestaande verliescompensatie met
een jaar; h) ten onrechte worden
de naamloze vennootschappen in
zake de uitdeling van de herleide
overgangsreserve in een ongun
stiger positie gebracht; i) boek
winsten bij verkoop van bedrijfs
middelen dienen in een vervan
gingsreserve te kunnen worden
opgenomen; j) de nieuwe rege
ling, die bij vererving van be
drijfsvermogen zal gelden, drukt
zo zwaar, dat zij het voortbestaan
van een onderneming in gevaar
brengt.
Ten aanzien van de wijziging
van de ondernemingsbelasting
constateren de Kamers, dat voor
deze belasting geen redelijke
rechtsgrond is aan te wijzen, zo
dat zij het parlement verzoeken
zich voor algehele afschaffing van
deze belasting uit te spreken.
De Kamers menen, dat de ven
nootschappen in ieder geval in de
gelegenheid moeten worden ge
steld de primaire dividenden op
haar preferente aandelen op ge
lijke wijze als andere winstver-
plichtingen uit te keren zonder
beperking, en dat de dividend
beperking alleen betrekking mag
hebben op de uitdelingen op de
gewone aandelen en op de super
dividenden op preferente winst-
delende aandelen.
CREDIET VOOR
WEST-BERLIJN?
Dc Amerikaanse commandant
van Berlijn, generaal Howley, be
vestigde dat de militaire gouver
neurs van Berlijn hebben voorge
steld dat een lening aan het ge
meentebestuur van West-Berlijn
zal worden verstrekt, opdat hier
mede een wederopleving van de
economische situatie in dit ge
deelte van de stad kan worden
bereikt. Generaal Howley ver
klaarde, dat de lening mede ten
doel heeft de „koude vrede" te
bewaren, nu de „koude oorlog" op
succesvolle wijze is beëindigd.
De Amerikaanse militaire be
velhebber te Berlijn verklaarde
verder nog: „De in het verleden
met het communisme opgedane
ondervinding heeft ons geleerd,
dat ook in de toekomst met onver
wachte ontwikkelingen te Berlijn
rekening dient te worden gehou
den".
.rekening hield. D. A. F. ns n.l.
thans Van Doorne's Aanhang-wa-
genfabrick, maar ook Van Door
ne's Autofabriek.
Met de bouw van de automobiel,
fabriek is men thans flruk. bezig,
aan de grote verkeersweg Eindho
ven-Geldrop, langs het Eindhoven-
se kanaal, waar een terrein van 26
ha. is aangekocht en waar als eer
ste van het gehele complex een
fabriekshal verrijst met een opper
vlakte van 8000 m2.
1 Januari 1950 hoopt men met de
productie van 5- en 3-tons vracht
wagens te beginnen.
Men is echter de productie van
deze vrachtwagens reeds begonnen
in een nieuwe hal bij de oude fa
briek, waar men dit jaar nog 500
vrachtwagens hoopt te bouwen,
waarvan er reeds 300 verkocht zijn!
Men rekent er op, in 1950 2Ó0O
trucks te bouwen, een aantal, dat
men geleidelijk hoopt op te voeren
tot 4000 per jaar, waarvan er 1000
voor de export bestemd zijn. 500
werknemers zullen binnen enkele
maanden in dienst worden geno
men, zodat dan op DAF I en DAF
II samen ruim 1000 mensen zullen
werken.
Men is niet tot licentiebouw over
gegaan, omdat men dan naar de
heer H van Doorne, een der direc
teuren, op een persconferentie me
dedeelde enerzijds vastzat aan de
hoge licentiekosten, maar ander
zijds vooral omdat by, licentiebouw
de afzetmogelijkheden veel beperk,
ter zijn.
De productie zal in verschillen
de étapDes opgebouwd worden.
Verschillende onderdelen, zoals
de motor, de assen en de ver
snellingsbak. zullen voorlopig el
ders worden aangekocht. doch
men hoopt geleidelijk aan ook
deze onderdelen zelf te gaan ver
vaardigen.
Na 5 jaar productie wil men
trachten zover te zijn, dat de ge
hele wagen in eigen fabrieken
wordt gebouwd. Doch voor die tijd
zal men reeds zijn overgegaan tot
het fabriceren van 1-tons bestelwa
gens (1000 per jaar) en personen
auto's (5000 per jaar). De fabrica
ge van personen-auto's verkeert
momenteel echter nog in een voor
bereidend stadium: men hoopt er ln
1952 mee te beginnen.
Regeringssteun nodig.
Zonder steun van de regering ls
de uitbouw van een nationale in
dustrie van een dergelijk formaat
niet mogelijk en de directie hoont
daarom, dat de regering m haar te
sluiten handelsverdragen rekenin»
houdt met dit nationale product.
Te zijner tijd zal de DAF een
beroep moeten doen or> de kapitaal
markt door de uitgifte van aan
delen.
Men hoopt in 3 jaar te bereiken
dat de gehele vrachtwagen, met
uitzondering van de motor, m Eind
hoven zal worden gebouwd, waar
door het bedrag aan deviezen in
deze brache, dat thans 50 pet. be
draagt, zal teruggelopen zijn tot 10
pet.
De vrachtwagen zal tijdelijk wor
den uitgerust met een Hercules
motor.
NIEUWE GRONDWET
HONGAARSE REPUBLIEK
Hongarije wordt in de nieuwe
grondwet, die door de minister
raad is aangenomen en thans aan
het parlement zal worden voorge
legd, een „volksrepubliek" en
„een staat van arbeiders en wer
kende boeren" genoemd. De plaat
selijke prefecten en gouverneurs
Worden door gekozen raden ver
vangen, kerk en staat streng ge
scheiden. De grondwet garandeert
„alle werkende mensen" de vol
ledige burgerlijke vrijheden, zoals
persoonlij ke onschendbaarhei i.
postgeheim, eerbiediging van de
woning, vrijheid van vergadering,
spreken en pers, gewetens- en
godsdienstvrijheid.