Broadway's Ierse Knokkebroer
wil de politiek in
Problemen rondom Heilige
Plaatsen in Palestina
Een origineel experiment in Engeland
~)en van
rokken?
De visie van eep Joods journalist
Zorgwekkende conclusies
van een Missie
Er zijn obstakels in het pad
van John Broderick
Maandag 19 September 1949
PAC. 5
Ingewikkeld vraagstuk, dat met goede wil
tot oplossing kan worden gebracht
Engeland-Amerika
onderhandelinger
Ned. woordvoerder
de Ned. reEering var.
troepen uit Midden-
te trekken, maar gaf
legerleiding plannen
een zekere „hergroe-
jstaaf van Zweden
ziek
olm is gisteren bekend
koning Gustaaf van
bronchitis en aan
akte lijdt. De genees-
koning verklaarde
koorts heeft en dat
van zijn hart geen
eeft tot ongerustheid
aroek naar Franco
ladio Madrid zal ko-
van Egypte binnen-
:oek aan Spanje bren-
,ële gast van generaal
istisch vlaggeschip
verloren
19 Sept. (A.F.P.).
metende torpedojager
in", het vlaggeschip
onalistische vloot der
eilanden, is de commu-
handen gevallen. Een
matrozen zou er in ge-
'e overige bemanning
Vijf officieren, die
boden, zijn gedood,
muiters werden gewond
m.s. „Sirius" vlot
metende Ned. motor-
is, na ruim vijf da-
cles in Norfolk, tussen
mouth en Cromer, aan
hebben gezeten, Maan-
vlot gesleept. Het werd
Nederlandse sleepboot
de haven van Yar-
leept.
Kranenburg blijft
tter Eerste Kamer
is benoemd tot voor
de Eerste Kamer der
reraal voor de zitting,
vangen op 20 September
ssor mr. R. Kranenburg,
amer.
delsprijzen in Juli
het Centraal Bureau
atistiek berekende in-
m groothandelsprijzen
38/'39 100, vertoont
949 een daling van 0.3
lichte van Juni.
ofdgroep voedingsmid-
zich enige prijsstij-
dalingen gelden, welke
compenseerden. Bij de
ge voedingsmiddelen
de marktprijzen van
en bruine bonen wel-
'erhoging ondergingen,
de dierlijke voedings-
prijsdalingen voorkwa-
melk en rundvlees
ITATIES BIJ DE
UNIVERSITEIT
het bereiken van de
rechtigde leeftijd is dit
'ctreden als hoogleraar
>lse taal en letterkunde
urelius Pompen O.F.M.
zitter van het college
iren der R.K. Universi-
A. Boekelman, is we-
leeftijd afgetreden en
opgevolgd door Z.Exc.
J. R. H. van Schaik
enhage. Wegens over-
mr. A. Baron van Olde-
ldeneel als lid van de
chting en van de be-
werd tot lid van het
;r Sint Radboudstich-
de raad van bestuur
de heer Chr. Mol. We-
aftreden als lid van de
bestuur van mr. L. F H.
Maastricht werd als zo-
loemd dr. ir. J. v. Aken.
Wl) VERNEMEN
Nederlands motorschip in
van Kiel gezonken. Zes
werden gered; een ma-
vermist.
Haagse zanger Willem
October de dag te her-
waarop hij voor 35 jaar
rsloopbaan begon.
nacht van Vrijdag op
in een bontwinkel aan
deinstraat te Den Haag
De gezamenlijke
n de 18 jassen en 14
beloopt ongeveer
om bent."
antwoordde Karei la-
)m in een grote stad in
te komen moet je min-
moord of diefstal be-
bcn".
loeg haar ogen neer. „U
heer Vromans, dat we
oirle maar heel gewone
ïsen zijn. Hoe het in de
len toegaat, weten we
ecies. Maar nu u een-
bentZe keek hem
met wijd open ogen en
id aan en Karei kreeg
of er een schil nwer-
m gericht werd. „Nu u
kunt u ons heel wat
wonderen van de grote
rtellen. En u bent im-
ndonesië geweest ook?"
jit, Emmy", kwam Kus-
ïbcidc. „U moet weten.
Parijs of ten minste in
op een internaat is ge-
een meisje gekend, dat
bij Parijs op kostschool
Karei.
En vond ze het daar
vroeg Emmy.
>en ik nooit achter ge-
fant, ziet u, die school
al streng en ze hadden
vrijheid om uit te gaan.
m de stad wist, had ze
uit beschrijvingen en
kaarten, die ze gekocht
(Wordt vervolgd)
ROME (K.N.P.) Aan het einde van een studiereis door Europa
arriveerde een Joodse journalist in Rome om contact op te nemen
met het centrum van de Katholieke wereld. Deze journalist, Nor-
bert Nieswiski, is van Poolse oorsprong en is correspondent van
het dagblad Maariv; hierin zal hij zijn indrukken weergeven, die
hij heeft opgedaan bij zijn reis door de christelijke landen. Voor
dat hij naar zijn land terugkeert vertrouwde hij reeds nu aan het
persbureau Agenzia Fides te Rome toe, dat hij wilde werken aan
de oplossing der H. Plaatsen en om de sympathie van de Katho
lieke wereld voor de jonge staat Israël te veroveren.
De toekomst der
H. Plaatsen.
Robert Nieswiski spreekt niet in
naam van zijn regering. Het is op
eigen initiatef dat hij in de Maariv
een campagne wil ontketenen ten
gunste van de oplossing van het pro
bleem Jeruzalem, zoals hij dit ziet.
Hij kent de oplossing die de Katho
lieken willen: internationalisatie van
de H. Plaatsen, wat door twee ency
clieken naar voren is gebracht. Deze
oplossing heeft de steun van alle ka
tholieken. Zij zijn overtuigd, dat de
verwezenlijking van deze oplossing
vooral zal afhangen van de invloed,
die de katholieken van de gehele we
reld uitoefenen op hun regeringen en
door tussenkomst van hen op de
Verenigde Naties. De katholieken
zijn eveneens overtuigd dat de
slechtste eerzuchten zich zouden
kunnen ontketenen en Jeruzalem
verloren zou zijn voor de christen
heid.
Deze Joodse journalist is daaren
tegen van mening dat internationa
lisatie van de stad Jeruzalem van
nu af onmogelijk is. Volgens hem
zal een beroep op de Verenigde Na
ties er slechts in slagen om de zaak
op de lange baan te schuiven. Ver
onderstel zelfs eens de beste van de
hypothesen, dat namelijk aan het
eind van eindeloze besprekingen alle
verenigde naties zonder uitzondering
een gunstige stem zouden geven voor
de internationalisatie van Jeruzalem,
dan zal toch de UNO nooit beschik
ken over voldoende materiële krach
ten om haar besluit te doen eerbie
digen. De internationalisatie van de
H. Plaatsen zal dus een andere op
lossing moeten krijgen. De staat Is
rael zal een accoord moeten aangaan
niet met de UNO, niet met de pro
testanten, die altijd nationaal zijn;
niet met de Orthodoxen, die mis
schien morgen kunnen overgaan tot
de orders van Moskou; maar met het
enige internationale christendom, dat
van geen enkele natie afhangt: de
Katholieke Kerk. De overeenstem
ming aangaande de H, Plaatsen zal
dus, volgens Norbert Nieswiski, moe
ten geschieden met Rome alleen, om
zo ook practisch te komen tot de
concessie van een enclave, zoals het
verdrag van Lateranen van het Va-
ticaan een enclave maakte in Itali
aans gebied.
Bedevaarten naar het H. Land
De tweede boodschap van deze
Joodse journalist is een beroep op
de sympathie voor de jonge Joodse
staat, waaraan de katholieken hun
vertrouwen zouden moeten schen
ken. Een tastbaar bewijs van die
sympathie en van dat vertrouwen
zou gegeven worden, wanneer de
bedevaarten naar Jeruzalem weer
zouden kunnen worden hervat, voor
al tudens het H, Jaar.
Op de tafel van de redactie lagen
juist enige brieven uit Libanon en
Jeruzalem over bedevaarten naar het
H. Land. Een brief uit Beiroet gaf,
na een oproep om weer bedevaarten
te gaan houden, nadere gegevens:
„De bedevaarten zijn weer mogelijk
en zelfs gemakkelijk, als men ten
minste de juiste weg kiest over Bei
roet en Damascus. Zonder -moeilijk
heden en zonder gevaar kan men
Bethlehem en de grot bezoeken, ver
der de Hemelvaartsberg, de Olijf
berg, Gethsemani, de Calvarieberg
en het H. Graf, de Put van de Sa-
maritaanse, Jericho, de Jordaan, de
oevers van de Rode Zee, enz. De le
den van de Mission Frangais onder
vonden geen moeilijkheden en ook
niet de Franse verkenners en semi
naristen, die over de Libanon kwa
men".
Een andere brief van Jeruzalem
zegt daarentegen: ,,De pelgrims van
het H, Land moeten zich niet laten
beinvloeden door de Joodse propa
ganda die doet geloven, dat het le
ven in heel Palestina weer zijn
normale gang heeft gekregen. Al
tijd is er nog tussen de Joodse en
Arabische zones een frontlijn, die
bijna hermetisch is afgesloten voor
reizigers. Onlangs nog ging een
priester in een Joodse haven aan
land. Hij kon Galilea, dat in de
Joodse.zone ligt, bezoeken, maar
de Arabieren stonden hem niet toe
de heiligdommen in de Arabische
zone te bezoeken. En juist in de
Arabische zone liggen het H. Graf,
Gethsemani, de Hemelvaartsberg,
Bethlehem, de Put van Jacob, Jeri
cho enz. Hij heeft dus de helft van
zijn program niet kunnen afwer
ken".
Norbert Nieswiski besluit hier
uit, dat de Arabieren en niet de
Joden verantwoordelijk zijn voor
de moelijkheden, die er voor de
pelgrims geschapen zijn en hij geeft
de verzekering, dat van de kant
der Joden alles is gedaan om aan
de pelgrims alle faciliteiten te ver
zekeren; en daar is zelfs ook het
reizen en de logies in begrepen.
Joden welwillend
Over die welwillendheid van de
Joden met betrekking tot de chris
tenen, bevat een brief van een cor
respondent van Agenzia Fides een
interessante passage: „In alle be
sturen van Israël hebben de reli
gieuzen alle reden tot lof voor de
beminnelijkheid en de bereidwil
ligheid, waarmede de Joden hun
ten dienst staan. Het schijnt, dat
zij in die geest instructies hebben
ontvangen. Bovendien zijn velen
van die ambtenaren oprecht. Maar
het is niet mider waar, dat het
volk in het algemeen vijandig ge
zind is aan de christenen. Zij ha
ten in het bijzonder de kruisbeel
den, zelfs als het gaat om het Rode
Kruis!"
De Joden hebben alle kruisbeel
den, die zij in de geplunderde hui
zen te pakken konden krijgen, ge
broken, Poolse Zusters vonden zo
pas in een van hun nabij gelegen
bezittingen de overblijfselen van
een groot aantal kruisbeelden van
hun klooster. Wanneer zij in de
Joodse stad lopen, dan bunnen de
Zusters hun kleine kruisjes niet
zichtbaar dragen, want dan worden
zij door jongens erf meisjes van 10
tot 15 jaar beledigd, die dan boven
dien nog proberen de kruisjes af
te rukken; of ook maken zij met
hun twee vingers wel een kruis en
doen dan net alsof zij er op spu
wen. Kinderen verbergen hun ge-
voplens niet, zoals volwassenen wel
doen, maar men ziet bij hen dan
ook de mentaliteit waarin zij leven.
Toen Nieswiski deze bijzonderhe
den vernam, nam hij er wel degelijk
nota van en betreurde die inciden
ten. Hij hoopte, dat het slechts al
leenstaande feiten waren. Wel poog
de hij die haat jegens het christen
dom te verklaren door het feit, dat
veel immigranten uit Polen en Hon
garije kwamen en daar slechts
priesters hadden gekend die open
lijk anti-semitisch waren. Maar de
Katholieke Italianen, Fransen en
Belgen hebben vooral tijdens de
oorlog zoveel sympathie voor de
Joden getoond toen zij vervolgd
werden door de nazi's, dat van de
kant der Joden, die uit die landen
komen, dergelijke beledigingen on
mogelijk zijn.
Munitiedepot
het H. Graf
bedreigt
Norbert Nieswiski vroeg toen of
de Katholieken momenteel nog re
denen hebben om zich te beklagen
over schade, berokkend aan gods
dienstige gebouwen. Dit was een
mooie aanleiding om iets te zeggen
over het munitiedepót, dat het be
staan van een der dierbaarste her
inneringen voor de christenen be
dreigt. Hier volgen dan nadere bij
zonderheden. Reeds enige tijd gele
den werden Katholieke kringen in
Jerusalem opgeschrikt door het
nieuws, dat de Joden van plan wa
ren om het H. Graf te doen sprin
gen. Maar al spoedig bleek dit ge
rucht vals. Misschien drie maanden
geleden hebben de Joodse autori
teiten de commissie van wapenstil
stand met Transjordanië ingelicht
over het bestaan van een munitie
depot in een souterrain. Dit souter
rain bevat 3000 kg. explosieve stof
fen en is momenteel in z'n toestand,
dat het onmogelijk is om het weg
te nemen of. onschadelijk te maken
zonder gevaar voor explosie. De
Joden hebben beweerd, dat de ver
antwoordelijke officier dood was,
dat zijn papieren verloren waren
gegaan en dat het daarom onmoge
lijk is het depót te ontruimen en
derhalve noodzakelijk om het doen
springen. Maar wanneer die lading
gaat branden dan brengt het alle
huizen in de omtrek in gevaar, en
daar is ook het reeds zeer vervallen
H. Graf bij.
Het commentaar op dit feit is
voor de Joden niet erg gunstig. Een
Katholiek ontkomt niet aan de in
druk, dat de echte naam voor een
munitieo> pot, dat gelegen is in een
souterrain, welk doorloopt tot de
vijandelijke linie, gewoonlijk geen
„munitiedepot" is, maar „mijn"!
En dergelijke strijdmiddelen wor
den gewoonlijk gebruikt voor objec
ten, waarvan de verwoesting niet
belangrijk is. Hij kan zelfs niet
verhinderen om te verdenken dat
die plaats gekozen is, omdat daar
het grote centrum is van christelij
ke bouwwerken. Het is zelfs moei
lijk te begrijpen, dat dergelijk on-
dermijningswerk en het plaatsen
van 3 ton springstof alleen op re
kening te schuiven is van een
plaatselijk commandant, spoorloos
Verdwenen is.
Die mijn had 23 Augustus moeten
springen.
De weg naar Jericho was vol met
vluchtelingen uit de Arabische stad,
die geëvacueerd waren uit een ge
bied met een straal van 500 meter
rondom de mijn. Maar tenslotte is
de explosie niet gekomen en Nor
bert Nieswiski verzekert, dat uit
stel juist te danken is aan veilig
heidsmaatregelen en aan de zorg
om de gebouwen van die zóne te
sparen. Van een bericht, dat Fran
se officieren zouden hebben aange
boden om de mijn onschadelijk te
maken, maar dat de autoriteiten
van Israël het zouden hebben ge
weigerd, is hem niets bekend.
Conclusie: Dit openhartige en
rustige gesprek toont, dat er Israë
lieten zijn, die oprecht verlangen
naar een leven in vrede met de
christelijke wereld. Men kan dus
hopen, dat het eens tot een oplos
sing komt van het probleem der H.
Plaatsen en dan zoals de Katholie
ken het eisen.
Twintig onde grilden uit
Brabant zijn Zondag
naar Breda gekomen
voor een daar georgani
seerde Gildedag. Na de
feestelijke rondgang
door de stad, werd voor
't stadhuis op de Markt
een demonstratie in
vendelzwaaien gegeven.
Een van de grote voorbereidin
gen in dit land voor het Heilig
Jaar en het eeuwfeest van het
herstel der Hiërarchie in Enge
land en Wales, is een missie-actie
over het hele land geweest. Deze
campagne had enkele bijzondere
kenmerken.
Ten eerste werd door de Bis-
(Van onze correspondent)
NEW YORK. Er wordt dit najaar een nieuwe burgemeester
van New York gekozen of eigenlijk: burgemeester O'Dwyer
wordt herkozen. Een tijd lang was het twijfelachtig of hij zich
voor herkiezing beschikbaar zou stellen. Het burgemeestersambt
is zwaar, de vergoeding betrekkelijk gering en O'Dwyer is 59.
Maar tenslotte zei hij .van ja, tot vreugde van vrijwel iedereen,
politieke satellieten, concurrenten in eigen partij en officiële
tegenstanders uit het Republikeinse kamp incluis. O'Dwyer is
er de afgelopen jaren in geslaagd tussen Scylla en Charybdis van
corruptie en partijpolitiek die in een metropolis met 9 mil-
lioen zielen onvermijdelijk is heen te varen; heel ernstige
gemeentelijke schandalen hebben zich niet voorgedaan; politio
neel en moreel is New York beter aan kant gehouden dan menige
kleinere stad in de rimboe.
De Ierse immigrant, die via de
rangen der politie tot het burge
meestersambt is opgeklommen,
heeft officieel echter enige tegen-
candidaten. Een daarvan. New-
bold Morris, is al eens eerder
tsgencandidaat geweest. Gedu
rende enige dagen is er zelfs be
trekkelijk onverwachts doch zeer
tijdelijk een nieuwe burgemees-
ter-in-spe op het tapijt gekomen,
eveneens een Ier, eveneens een
oud-politieman John J. Broderick,
de beroemdste detective, die het
New Yorkse corps ooit in zijn ge
lederen heeft gehad. Broderick's
carrière is de levende bewijsvoe
ring, dat de Ieren zo u dit nog
niet wist knokkebroers van je
welste zijn, En New Yorkse poli
tici hadden eigenlijk op hun vin
gers kunnen nateilen, dat John
Broderick, die twee jaar geleden
wegens het bereiken van de leef
tijdsgrens uit het corps werd weg-
gepensionneerd, bleef hunkeren
naar een come-back, een kans om
zijn ijzeren vuisten nog eens te
planten in een pafferige wang van
een Broadway revolverheid, die
een fractie van een seconde zijn
qui vive was verloren, Waar zelfs
Broderick besefte, dat het heren
van boven de zes kruisjes zelfs
al zijn zij Ierse knokkebroers
niet voegt het oog om blauw oog,
tand om uitgeslagen voortand te
huldigen. Dus werd Broderick
candidaat voor burgemeester. Op
klaarblijkelijk overtuigende wijze
wisten Broderick's vrienden hem
hiervan te weerhouden. Het ging
toch niet aan, zeiden zij, dat hij
zijn voormalige chef, mede-Ier,
mede-democraat, mede-katholiek
een paar stemmen zou trachten af
te pikken. Broderick was daarmee
burgemeester-in-spe af, maar wil
de toch in de politiek. Met zijn
vrienden besloot hij dan maar een
candidatuur te aanvaarden als
hoofd van een Democratisch dis
trict, dat, daarvan was iedereen
overtuigd, broodnodig „gezuiverd"
moest worden.
Broderick de zuiveraar
Wat voor een man is deze Bro-
derick-de-zuiveraar? In de goede
oude tijd toen hij, in burger en
in welk een stel perfect getailleer
de costuums, met een bloem in het
linkerknoopsgat de schrik van
alle Broadway-boeven was, was
hij te allen tijde de volmaakte
gentleman-detective. Toen een
restaurateur zijn nood bij hem
klaagde, dat drie lummels vlak
voor zijn deur post hadden gevat
en er zich mee vermaakten on
hebbelijke opmerkingen tegen
voorbijgangers te maken, was dat
al voldoende om Broderick naar
buiten te doen snellen: hij maaide
de lummels stuk voor stuk op het
trottoir, lichtte ze als waren het
veertjes en smeet ze, dwars door
's etaleurs ruit in de etalage van
het restaurant. Daarop arresteerde
hij ze wegens het moedwillig ver
nielen van andermans eigendom
men. De lummels kregen dertig
dagen om in afzondering op hun
verhaal te komen en moesten
daarna de restauranteur schade
vergoeding betalen. „Waarom
smeet je ze eigenlijk door m ij n
ruiten", zou de spijsverkoper Bro
derick later gevraagd hebben, al
dus is de Broadway-legende. „Om
dat je langzamerhand een nieuwe
ruit nodig had", zeu het anU.oor i
hebben geluid.
Beschermer van Dempsey
Maar Broderick beschouwde
een dergelijk avontuur als een bij
komstig akkefietje. In de dagen
toen Jack Dempsey op het hoogte
punt van zijn roem was en door
een groep vertegenwoordigers van
New York's onderwereld geprest
werd hen een aandeel te geven in
de opbrengst van zijn verschijnin
gen in de ring, huurde hij Brode
rick als lijfwacht. Elke nieuwe
vertegenwoordiger van de kwa
lijke lieden, die het waagde maar
in de buurt van Dempsey's hoofd
kwartier te komen, werd door
Broderick persoonlijk ontvangen
en vertrok, voorgoed bekoeld van
alle verlangens om met Dempsey
verder „zaken te doen".
Revolverhelden, die niet karig
met blauwe bonen omgingen, wa
ren bevreesd voor de handdruk
van Broderick. Mike Jacobs, de
beroemdste aller bokspromotors,
bood John een contract aan voor
meer dollars dan John als politie
man in tien jaar zou verdienen.
Broderick sloeg het aanbod van
de hand met de mededeling, dat
hij in de worstelsport alleen ge
ïnteresseerd was, indien hij zijn
eigen spelregels zou kunnen vol
gen, Een daarvan was zijn slacht
offer bij de knoop van ziin das te
vatten, hem daarmee in Oost-
West-richting heen en weer te
schudden, terwijl Broderick's
knuist 's mans gezicht al spoedig
van Noord naar Zuid deed knik
ken.
Het is nog pas tien jaar geleden,
dat Broderick er op uittrok om de
daders te vinden van een moord
aanslag op een politie-agent. Ieder
Amerikaans misdadiger weet, dat
wie het leven van een politie
agent uitblust, onherroepelijk op
de electrisehe stoel in Sing-Sing
belandt. De man in kwestie was
zich daarvan ongetwijfeld bewust
toen hij met vier van zijn kornui
ten in een kroeg zich moed was
gaan indrinken. Broderick, alleen
op zijn nachtronde, vond hen daar.
Men had kunnen verwachten, dat
het vijftal middels krachtige op
positie zich een heenkomen zou
zoeken. „Vooruit, meekomen. Alle
vijf", was alles wat Broderick be
hoefde te zeggen. Zijn revolver zat
nog in zijn broekzak, al was Bro
derick's vinger aan de trekker.
Als makke lammetjes begaven de
zware jongens zich met hem naar
het politiebureau.
Schrik van de filmwereld
sePst
way en talloze toneelstukken,
waarin detectives onder de dra
matis personae behoren, zijn over
duidelijk geïnspireerd door de
figuur van John J. Broderick. Niet
lang geleden, even voor hij de
politiek in wilde, kocht R.K.O, de
rechten van zijn levensgeschiede
nis voor een siordige 75.000. In
dien hij bovendien nog als advi
seur zou dienen bij de opnamen
van de film, zou hem nog een
30.000 ten deel vallen. Maar één
gerucht uit Hollywood luidt, dat
het personeel van de stüdio daar
op niet bijster gesteld is, uit vrees,
dat Broderick zich al te zeer zijn
jongere dagen zou herinneren en
b.v. één van Hollywood's kostbare
sterren voor enige weken uit de
roulatie zou slaan.
Dit is echter de man, die thans
de politieke leiding van een van
New York's Democratische dis
tricten opeist. In de kringen van
de Democratische partij heeft dit
een mate van ongerustheid ge
wekt. En al is iedereen het er over
eens, dat een laaiende ruzie in de
democratische gelederen zelfs
al gaat het om een betrekkelijk
ondergeschikt partijpostje deze
tamme verkiezingsstrijd althans
een tikkeltje leven inblaast.
Het is toch duidelijk, dat het
Broderick menens is en zijn tegen
standers al evenzeer. De oppositie
kwam enige dagen geleden met de
verklaring, dat Broderick eigen
lijk niet uit het politiecorps was
getreden en gepensionneerd, maar
„op advies van hogerop zijn ont
slag zou hebben gekregen". Er
werd aan toegevoegd, dat Brode
rick's misdaad geweest zou ziin
schoppen Pater John Heenan met
>dè leiding ervan belast. Pater Hee
nan is een betrekkelijk jonge pries
ter van ongewone begaafdheid, die
bij de Jezuïeten zijn opleiding ont
ving. Hij is een uitstekende spreker,
predikant en schrijver, die eenmaal
de naam verwierf van de Engelse
„Radio-priester", ofschoon ik vrees,
dat zijn moedig gebruik van de na
tionale microfoon aan zijn radio
loopbaan een al te vroeg einde
maakte in een land waar de radio
vooral nooit iemand mag „kwet-
Ben". Doch merkwaardiger dan dit
alles is misschien zijn eigen geest.
Diep godsdienstig en zelfs vroom
hij was nationaal directeur van
het Maria-legioen is hij toch te
gelijkertijd een beetje een opstan
deling. Hij wraakt graag eerbied
waardige gebruiken en zelfs de ach
tenswaardige leiders, die vinden
dat wat voor hen goed genoeg was,
voor alle tijden goed genoeg moet
zijn.
Het zegt wel iets voor de toene
mend moderne geest van de Kerk
in Engeland, dat een man als Pater
Heenan het volle vertrouwen van
het Episcopaat geniet en dat juist
hij werd uitgekozen als leider van
deze grote missie-actie.
Een originele missie
Rond zich heen heeft hij een
schare jonge, uitgelezen geestelij
ken, die behoren tot de Katholieke
Missie Congregatie, jaren geleden
door Kardinaal Vaughan gesticht,
speciaal voor de verbreiding van
het Evangelie in het eigen land.
Onder Pater Heenan zijn deze gees
telijken speciaal opgeleid als mis
sionarissen en als de generale staf
van de Missie-actie, Maar zij kon
den natuurlijk onmogelijk zelf al
die duizenden missies houden.
En hier komen we aan het twee
de originele punt van deze Missie.
Pater Heenan meende, dat een van
de redenen der godsdienstige luste
loosheid in de parochies hierin ge
legen was, dat steeds dezelfde gees
telijkheid aan dezelfde parochie
verbonden bleef. De parochianen
raken daardoor gewend aan het
zelfde stel geestelijken; geleidelijk
groeien er betrekkingen tussen de
geestelijken en de gezinnen en de
laatstgenoemden vinden het mis
schien moeilijk hun hart geheel uit
te spreken of acties te ondernemen,
waardoor mistoestand of verrassing
zouden kunnen veroorzaakt worden.
En als dezelfde geestelijke steeds
hetzelfde gezin bezoekt, kan het
bezoek gemakkelijk een maatschap
pelijke sleur worden in plaats van
een evangelisch bezoek.
Als we dus er eens voor zorg
den, dacht Pater Heenan, dat al
onze katholieke paro. hianen en
gezinnen dit jaar bezocht werden
door een nieuwe geestelijken Dit
plan gaf tevens de oplossing voor
het probleem de beschikking te
krijgen over het benodigd aantal
zich te hebben geassocieerd met
misdadigers, „Nogalwiedes",
was Broderick's commentaar.
„Daarvoor werd ik immers be
taald". En teneinde zijn tegenstan
ders de blamage van een "blag in
het gezicht te besparen, stuurde
hij prompt de deurwaarder, met
een eis tot een half millioen dol
lars schadevergoeding.
Wie enig inzicht in de Ameri
kaanse politiek gekregen heeft,
krijgt sterk de indruk, dat nie
mand een half millioen pegulan-
ten aan Broderick» zal uittellen,
en dat uiteindelijk de oorlogvoe
rende kliekjes van de Democra
tische partij elkaar wel weer om
de hais zullen vallen ep alle
kwaads zullon terugnemen, dat zij
nu van elkaar beweren. Wie er
gelijk heeft, wéten wij natuurlijk
niet. En, eerlijk gezegd, wij willen
het liever niet weten. Maar het
verheugt ons in ieder geval, dat
in deze tijd van kleine mensjes,
kleine knoeiertjes en kleine grote-
stads-politici er nog een man van
boven de 60 is, die niets liever
doet dan zijn tegenstanders uit
dagen „op de blote knuist". Want
dat is, wat John J. Broderick, de
grootste knokkebroer die Broad
way ooit gekend heeft, ongetwij
feld het liefst was geweest.
missionarissen om over het gehele
land missies te houden. Het was
eenvoudig een grote tijdelijke
uitwisseling van geestelijken.
Het idee was eenvoudig, doch de
organisatie, die er voor nodig was,
geweldig. Pater Heenan en zijn
helpers kregen het voor elkaar.
En de actie gaat op deze wijze het
hele jaar door, waarbij de missies
gewoonlijk twee weken duren. Bo
vendien werden ook leken inge
schakeld voor het houden van de
missies.
Zorgwekkende conclusies
Nu is de grote vraag: wat is het
zichtbare resultaat' van deze unie
ke actie?
Pater Heenan heeft -getracht zelf
een voorlopig antwoord te geven in
„Catholi® Gazette", het tijdschrift
van de Katholieke Missie Congre
gatie. Realist zijnde, weigert Pater
Heenan de wensgedachten te steu
nen van velen, die niet zijn buiten
gewone ervaring bezitten. Hij geeft
toe, dat de rriissies een werkelijk
succes zijn in zover de kerken vol
waren en vele niet-katholieken
voldoende interesse toonden om
vragen te komen stellen.
Maar „ik weet heel goed, dat we
geen flinke beweging hebben ge
zien van ongelovigen naar het Ge
loof of van gelovigen naar nieuwe
vurigheid",
„Er moet de nadruk op worden
gelegd", zo gaat hij verder, „dat
diepe godsdienstige overtuiging niet
langer een kenmerk is voor de be
woners van ons eilandDe gods
dienst is zo ver verwijderd komen
staan van het dagelijkse leven der
meerderheid van ons volk, dat er
heel wat nodig zou zijn om hen
verstandige antwoorden te laten
geven bij een opinie-onderzoek.
Doeh zonder de hulp van enquet-
teurs durf ik gissen, dat voor 80 o/j
van het volk van ons land gods
dienstige overtuiging en practijk
min of meer van elkaar zijn komen
staan".
Katholieken zelf missen
belangstelling
Misschien nog verontrustender
en op de lange duur belang
rijker is Pater Hi man's over
tuiging, dat „de meeste katho
lieken" zelf geen „bijzondere be
langstelling voor de katholieke
godsdienst hebben". En Pater
Heenan's getuigenis moet helaas
gevoegd worden hij dat van vele
andéren, wanneer ft(j schrijft:
„Ik geloof dat de practiserende
katholieken weinig besef hebben
van het kolossale aantal afvalli
gen in eng land..,. Dit is, onge
lukkig genoeg, heel gewoon in de
armste streken".
Maar hij verzekert, dat „wanneer
we maar belangstelling konden
kweken zowel voor onze eigen men
sen als voor die buiten de Kerk, hij
overtuigd is van de geweldige in
vloed die het geloof zou uitoefe
nen" op de godsdienstig onver
schillige man en vrouw van heden.
Dergelijke conclusies, gegrond op
een uitzonderlijke ervaring in En
geland, kunnen waarschijnlijk ook
worden toegepast op andere sterk-
beschaafde landen van het Westen.
Zij zijn overal voor de katholieken
van belang.
Hier in Engeland hebben we dit
jaar een ongewoon experiment on
dernomen, Het moet rijke vrucht
hebben gedragen, doch we moeten
er de conclusie uit trekken, dat wij
licht de actieve belangstelling van
de" moderne mens voor werkelijke
godsdienst overschatten, dat de
goede katholiek zelf dikwijls slechts
half gein \sseert Is, dat het aan
tal afvalligen enorm is, vooral on
der de armen, maar dat, als we de
manier zouden kunnen vinden om
de goederen af te leveren"
blijkbaar is de traditionele missie
niet voldoende er dan voldoende
mogelijke belangstelling is om gro
te resultaten te bereiken.
Welk figuur maakt Nederland in
een vergelijking met deze Engelse
ervaring?
Late aardbeien
„Bij de heer K. Tanis te Ouddorp
op Overflakkee zijn al drie dagen
rijpe aardbeien gegeten.
Er waren er zoveel, dat d« familie
Tanis ze zelf niet op kon en ook
buren en kennissen mee liet genie
ten.
(.Van onze bijzondere medewerker)
Op het bestaan van tegenstellingen
tussen Engeland en Amerika heb
ben wij vroeger al eens gezins-
speeld. Er zijn een aantal feiten,
die zonder twijfel in die richting
wijzen. Een der voorwaarden van
het weislagen van het Marshall
plan is b.v. nauwe economische
samenwerking tussen de 16 landen
die daarvan de voordelen trekken.
Amerika heeft die voorwaarden bij
herhaling en met nadruk gesteld.
Engeland heeft tot nu toe die sa-
stematisch bemoeilijkt. Het stelt
menwerking onmiskenbaar en sy-
daarbij, dat zulk een economische
coördinatie pas zin heeft, als de
landen die zij moet omvatten ook
gevat zijn in één afdoend en werk
dadig veiligheidssysteem. Maar op
het punt van die veiligheid nam
Engeland andermaal een standpunt
in, dat aanmerkelijk afweek van
dat der vastelandse mogendheden
en met name van Frankrijk. Wil
dit laatste land een daadwerkelijke
verdediging van West-Europa
Montgomery was, blijkens een open
lijke door hem ondertekende ver
klaring, tot niet meer bereid dan
tot de vaststelling, dat de eerste
verdedigingslinie van West-Europa
niet buiten dit, vasteland zou ko
men te liggen. Montgomery vertolk
te daarbij zonder twijfel de aloude
Britse zienswijze, dat Engeland al
lereerst vecht tot de laatste vaste
lander. Deze verschillen zijn niet
verborgen gebleven voor de Ame
rikaanse stafchefs, die deze zomer
een inspectietocht van tien dagen
maakten door West-Europa. Met
betrekking tot West-Europa zegt
Groot-Brittannië du; enerzijds: geen
economische coördinatie voordat de
veiligheid is verzekerd, anderzijds
wenst het zo min mogelijk ver
plichtingen aan te gaan ter verze
kering van die veiligheid.
Ten aanzien van de Sovjet-Unie
en de landen achter het IJzeren'
Gordijn is er eveneens een tegen
stelling te bespeuren tussen de bei
de Angelsaksische mogendheden.
Amerika wenst weinig of geen eco
nomisch contact met deze commu
nistische dictaturen in de verwach
ting, dat hun toestand na niet al
te lange tijd zo zorgwekkend zal
worden, dat zij wel economische
toenadering tot het Westen zullen
moeten zoeken. Het Westen zou dan
in staat zijn, om in ruil voor het
openen van economische betrekkin
gen bepaalde zaken van het Oosten
te bedingen, waardoor Europa's po
sitie als geheel zou kunnen verbe
teren. Engeland doorkruist die po
litiek zonder blikken of blozen. Het
knoopt handelsrelaties aan met b.v.
Rusland, om zijn importen uit Ame
rika te kunnen beperken. Alleen
daarom? Of ook om de Verenigde
Staten onder druk te zetten en zo
doende te bewegen, Groot-Brittan
nië in een bevoorrechte positie te
brengen. Men weet dat Londen het
zover wil krijgen, dat de rest van
Europa alleen nog maar vla Londen
de weg naar Washington zal kun
nen vinden, In dat streven past het
tegenhouden van Europese samen
werking en het dwars zijn tegen
Amerika ten opzichte der Sovjet-
Unie.
Maar, zal men zeggen, Churchill,
de grote voorvechter van het Ver
enigd Europa, zal toch de Europese
eenheid niet tegenzittan? Het ant
woord is voorlopig: ook Churchill
heeft nog nooit verklaard, dat En
geland bij West-Europa hoort en
mét West-Europa tot een eenheid
moet zien te geraken.
In het Verre Oosten staan de za
ken al niet anders. Om ook hier een
enkel voorbeeld - te vermelden: als
de V.S. hun oónsulaire en diploma
tieke vertegenwoordigers uit com
munistisch China terugtrekken, doet
Engeland dat niet, Amerika pro
beert ten opzichte van de Chinese
communisten een politiek te voeren
die gelijkt op die tegenover de Sov
jet-Unie. Dus: voorlopig geen han
del, totdat de communisten uit
nood wel economische toenadering
moeten zoeken. Alsdan voorwaar
den stellen, waardoor men pogen
kan de ergste gevolgen der com
munistische dictatuur weg te ne
men of te verzachten. Vanuit de
Britse kolonie Honghong echter
verlaten elke nacht de schepen met
massa's de haven om de blokkade
der Chinese nationalisten te ontlo-
te drijven en daraaan niet slecht
pen, met de communisten, handel
te verdienen.
Met de Duitsers -beramen de Brit
ten vergaande plannen. Daarbij ma
ken zij wel gebruik van het feit,
dat de Amerikanen het Duitse geld
weer gezond en zelfs tot „harde
munt" hebben gemaakt, maar met
de Amerikaanse en andere Europe
se belangen houden zij daarbij geen
rekening, 2ouden de Amerikanen
wel graag de Benelux zien, de
Britten laten geen middel onbe
proefd om haar te torpederen. Zij
weten, dat de Belgen graag een
verbeterde Sehelde-Rijn-verbinding
zien. Zij weten, dat dit met Neder
land tot heden zo vlot niet liep,
hoewel de Belgen daaraan in het
kader van Benelux grote waarde
hechten. Het is allerwaarschijnlijkst
onder Britse invloed, dat Duitsers
thans aan België een kanaal Ant-
werpen-Neuss aanbieden. Want de
Bènelux moet dood, nog voor zij is
geboren, omdat zij wellicht anders
meer op Amerika dan op Groot-
Brittannië gericht zou zijn. Dat zou
niet stroken met plannen, die Enge
land ook in Afrika heeft en waarin
wel een minder sterk België, maar
niet een^door de Benelux verstevigd
België past.
Ook in de Atoom-samenwerking
tusschen Engeland en Amerika bo
tert 't niet, Groot-Brittannië en Ca
nada hebben zeer belangrijke urani-
umvoorraden in handen en men heeft
nu de V.S, te verstaan gegeven, dat
de levering van deze onmisbare
grondstof aan de Amerikanen wel
eens in de nabije toekomst moei
lijkheden zou kunnen opleveren.
Men meent zelfs te weten dat Groot-
Brittannië al een eind op weg is
naar het zelf Vervaardigen van
atoombommen.
Door de tweede wereldoorlog boef-
te Groot-Brittannië veel aan macht
in. Na die oorlog werd het nog
verder verzwakt door gebeurtenis
sen in het Nabije en Verre Oosten.
Het behield echter in niet te on-
dereschatten mate wat men in het
Engels noemt een „Nuisance-pov.'er"
de macht om schadelijk te zijn. Die
macht om schadelijk te zijn heeft
het overal ter wereld ontplooid in
do afgelopen maanden.
