Nieuuj Ook de gulden is gedevalueerd met ruim 30 procent BEGROTING 1950 WIJST EEN OVERSCHOT AAN Voordelig saldo van minstens 20 millioen op Gewone- en Buitengewone Dienst I REGERING NAM HET BESLUIT MET GEMENGDE GEVOELENS Tweede Kamer bijeen Vrachtauto door trein gegrepen en verbrijzeld Nadelig saldo Kapitaaldienst geraamd op 390 millioen Een gesluierde begroting EDITIES VOOR ALKMAAR, HOORN, DEN HELDER, SCHAGEN nhd] Gulden devalueert ruim 30 Woensdag 21 September 1949 45e laargang No. 11672 Het onvermijdelijke besluit België devalueert Spoorwegovergang bij Breezand krijgt slechte faam Abonnementsprijs f 4.25 per kwartaal, f 1.43 per mod., inclusief incasso. Advertentie-tarief per edMie 16 ct. per m.m., minimum f 2.50; In a He edities 26 ct. per m.m., minimum f 4 familieberichten 20 ct., resp. 30 ct. per m.m. Bij oontract belangrijke korting. Directeur: E. J. M. Stumpei. Hoofdredacteur: H.N. Smits. s: Noorderbank: NederU Credietbank HET FEIT Buiten God. is 't nergens veilig. Vondel A s*» H VA Al HEDEN Pagina 1 Kantoren: HOORN, Draafeingel 59, tel. 4243, Grote Noord 77, tel 4362 K 2290; ALKMAAR, Laat 221, teL 2046 (2 lijnen), K 2200; DEN HELDER, Keizerstraat 89, teL 2800 K 2230; SCHAGEN, Molenstraat 52, teL 459 K2240 Het besluit, dat op de gronden, die wij gisteren aangaven, onver mijdelijk was na de devaluatie van het pond, is gevallen. In strijd met de verwachting van sommi gen, dat de gulden ten opzichte van de dollar met een geringer percentage zou kelderen dan het pond, heeft minister Lieftinck gis teren in de Kamer het besluit van het Kabinet medegedeeld, waarbij de gulden, gelijk als met het pond is geschied, met ruim dertig pro cent is gedevalueerd. Eenzelfde maatregel is getroffen door de voorlopige federale regering ten aanzien van de Indonesische gul den. Nederland moet sinds mid dernacht drie gulden en tachtig cent neertellen voor een dollar, tegen twee gulden zes en zestig cent voorheen. Uit de verklaring van minister Lieftinck blijkt, dat de regering dit besluit met tegenzin heeft ge nomen. Hoewel overtuigd van de noodzakelijkheid daarvan, nam de regering, zoals de minister het zeide, haar besluit met gemengde gevoelens, juist omdat devaluatie voor het grootste deel van een volk verarming betekent. Het in acht nemen van de eisen der so ciale rechtvaardigheid, aldus be toogde de minister terecht, eist onder de huidige omstandigheden een zeer zorgvuldig beleid. De onvermijdelijke devaluatie van de gulden is ook een slag voor minister Lieftinck. Dat bleek dui delijk uit het persoonlijke woord, dat de minister aan zijn verkla ring voor de Kamer toevoegde. Sinds de bevrijding had de be windsman zich als taak gesteld te streven naar herstel en verster king van de waarde van de gul den op grond van zijn overtuiging zoals de minister zeide dat de sociale en eer aomische belan gen van ons volk met een koop krachtige gulden in binnen- en buitenland in hog'- mate zi' ge diend. En begrijpelijk is dan ook de verklaring van minister Lief tinck, dat, wanneer de oplossing van het thans zo op de voorgrond getreden betalingsbalansprobleem de devaluatie niet zou hebben ver eist, hii zich ernstig zou hebben afgevraagd of hi; de verantwoor delijkheid voor een zo ver gaande devaluatie zou kunnen dragen. De taak van de regering is thans uitermate verzwaard. Zij deed dan ook, middels de bewindsman van Financiën, een beroep op de Volks vertegenwoordiging en het Volk om haar vertrouwen te schenken. Dit vertrouwen zij haar geschon ken, waar het devaluatiebesluit door buitenlandse dia-'- onvermij delijk was. Doch dit vertrouwen zij geschraagd door opbouwende critiek van Parlement en Pers, juist ten bate van de sociale en economische belangen van ons volk, die minister Lieftinck zo ter harte g,. i. M. P. J. De Minister van Financiën, prof. mr. P. Lieftinck, heeft gister middag in de Tweede Kamer medegedeeld, dat, nu het pond sterling is gedevalueerd, de regering het noodzakelijk heeft ge acht de koers van de gulden te bepalen op f 3.80 voor de dollar, hetgeen, behoudens een kleine technische afwijking, neerkomt op een gelijke devaluatie als die van het pond tegenover de dollar. De voorlopige federale regering van Indonesië heeft op ditzelfde uur een overeenkomstige maatregel bekend gemaakt als ten aanzien van de Nederlandse gulden is getroffen. De nieuwe koers is heden te middernacht van kracht geworden. De regering heeft zich. aldus de minister, bij het nemen der zojuist vermelde beslissing laten leiden door de volgende overwegingen 1. dat Nederland, dat in zo ster ke mate wordt begunstigd door de Marshall-hulp verplicht is tegen de tijd, dat deze hulp een einde zal nemen, zijn betalingsbalans in even wicht te brengen en met name moet trachten door eigen inspanning zijn dollarinkomsten zodanig te ver meerderen, dat het de bedoelde hulp straks missen kan. 2. dat Nederland in de internati onale concurrentiestrijd, die bij het afnemen der schaarste allerwege aan het toenemen is en die in ver band met de elders toegepaste de valuaties ongetwijfeld nog feller zal worden, zich niet kan veroorlo ven duurder te zijn dan zijn meest directe mededingers en voor de ernstige economische en sociale ge volgen van een interne deflatie, die zonder of bij onvoldoende devalua tie thans onvermijdelijk ware, dient te worden behoed. 3. dat Nederland's belang er in hoge mate mede is gediend de koers van de gulden op een zoda nig peil te fixeren, dat het zonder bezwaar actief kan deelnemen aan de bevrijding van het handels- en betalingsverkeer, met name tussen de West-Europese landen, van de vele bindingen en belemmeringen waaraan dit verkeer de laatste ja ren onderworpen is geweest. Hoewel de regering op grond van deze overwegingen van de noodzakelijkheid van haar besluit overtuigd is, heeft zij dit besluit genomen met gemengde gevoelens. Een devaluatie kan het herstel van fundamentele onevenwichtighe den vergemakkelijken, doch ander zijds maakt zij de oplossing van niterst belangrijke economische en sociale vraagstukken, die zonder devaluatie meer geleidelijk kan worden nagestreefd, plotseling acuut. Het in acht nemen van de eisen der sociale gerechtvaardigdheid vergt onder zulke omstandigheden een zeer zorgvuldig beleid. Psycho logische factoren komen tot gel ding, waarvan de betekenis niet is te onderschatten, In zulk een toestand worden aan het vertrouwen in het gevoerde en te voeren beleid extra hoge eisen gesteld. De regering is zich dit al les terdege bewust. Zij doet een ieroep op de volksvertegenwoordi ging en op het Nederlandse volk om haar dit vertrouwen te schenken. Teneinde in het algemeen onge- De opening der Staten Generaal in Den Haag. Na het uitspre ken van de troonrede verlaat H. M. Koningin Juliana de Ridder zaal te Den Haag. Op de voorgrond de gouden koets. wenste prijsbewegingen te voorko men en speculatieve manupulaties de kop in te drukken, hebben de ministers van economische zaken, van landbouw, visserij en voedsel voorziening en van verkeer en wa terstaat, gebruik makend van de bevoegdheden, hun verleend in de prijsopdrijvings- en hamsterwet- 1939, onverwijld een prijsstop afge kondigd. Door een geleidelijke op heffing dezer bepalingen, wanneer en zodra de omstandigheden zulks toelaten, zal zoveel mogelijk wor den voorkomen, dat uit de toestand die is ontstaan, ongemotiveerde particuliere voordelen worden ge noten ten nadele van het algemeen welzijn. BRUSSEL, 21 Sept. (Belga). De Nationale Bank van Bel gië heeft medegedeeld, dat zij alle noteringen voor buitenland se munten per 21 September schorst. Naar vernomen wordt, is de gou verneur van de Nationale Bank, Frère, tijdens de kabinetsraad van Dinsdagavond en -nacht tot twee maal toe opgeroepen om aan de beraadslaginng van de ministers deel te nemen. Te twee uur vijftig kwam Frère voor de tweede maal in de vergadering. Na afloop van de Kabinetsraad heeft Liebaert, de minister van Financiën, verklaard, dat van 22 September af de officiële koers van de Belgische franc ten op zichte van de dollar van 43,8275 op 50 franc wordt gebracht. De koers van de Belgische franc ten opzich te van het pond sterling zal van 176 tot 140 franc verlaagd worden. MR. KORTENHORST WORDT WEEH VOORZITTER (Van onze parlementaire redacteur) De meeste Kamerleden hadden hun uiterlijke luister al weer afge legd toen zij 's middags andermaal bijeen kwamen om Minister Lief tinck gelegenheid te geven zijn be groting voor het komende jaar te overhandigen. Evenals andere jaren kwam uit het bekende koffertje 'n dikke stapel papieren te voorschijn, omwonden met een oranjelint. Na dat de minister een korte speech had uitgesproken, waarbij hij de wens uitte dat de beraadslagingen over deze begroting zouden mogen strekken tot 's lands welzijri, depo neerde de bode de schrifturen op de tafel van de voorzitter. Hierna legde de minister zijn verklaring af inzake de devaluatie. Het was prof. Lieftinck aan te zien, dat hij vermoeiende dagen achter de rug had. In de wandel gangen werd verteld dat de be windsman in twee dagen slechts enkele uren had geslapen. Uit de toon van de rede viel af te lei den, dat de minister slechts node het voorbeeld van zijn Engelse collega volgde. Een bepaalde pas sage zweemde zelfs naar critiek. Vooral echter in het persoonlijk woord, dat hij op de verklaring liet volgen, beluisterde men de teleurstelling van een man, die breken moest met een nagestreefd ideaal: Het gezond maken van de gulden. De Kamer had voorts nog tot taak een nominatie op te maken voor het voorzitterschap. Als nummer een kreeg dr. Kortenhorst 60 stemmen, de heer Serrarens 11, de heer Bur ger 1, de heer Fens 1 en 9 blanco. Voor de tweede plaats kreeg de Donker (P.v.d.A.) 60 stemmen, de heer Terpstra 8, de heer Burger 1, de heer v. d. Goes van Naters 1, de heer Bachg 1 en 4 blanco. Wat de derde plaats betreft ging de heer Terpstra (A.R.) aan de kop met 74 stemmen, 1 op de heer Beernink en 3 blanco. De voordracht luidt dus: 1 dr. Kortenhorst. 2. mr. Donker en 3 mr. Terpstra. Nieuwe grenscorrectie Er is een nieuwe grenscorrectie te verwachten. Het betreft hier een strook grond van 1 km lengte, waardoor een weggedeelte aan de heerbaan Nijmegen-Kleef bij ons land gevoegd wordt. De correctie zou per 24 Sept. a.s. ingang vinden. Het nieuwe terrein zal vermoedelijk aan de gemeente Beek worden toegevoegd. Door deze grenscorrectie zullen slechts enkele personen bij Neder land komen. Met het gebruikelijk ceremonieel is gistermiddag door H.M. Koningin Juliana de officiële opening verricht van de Staten-Generaal in de Ridderzaal te Den Haag. De gouden koets, waarin de vorstin en Prins Bernhard gezeten zijn, op het Binnenhof. DE BELGISCHE KONINGSKWESTIE BRUSSEL, 20 Sept. De Senaatscommissies voor Justitie en Binnenlandse Zaken hebben hedenochtend het wetsvoorstel van senator Struye tot het hou den van een volksraadpleging over de terugkeer van Koning Leopold aangenomen met 23 (Kath.) tegen 14 stemmen (soc.) bij 6 onthoudingen (lib.) DREIGENDE STAKINGEN IN DE V.S. NEW YORK, (Reuter) A.s. Zaterdag te middernacht dreigt 'n staking uit te breken in de Ameri kaanse staalindustrie Philip Murray, voorzitter van de „United Steel Workers", heeft te Washington ver klaard, dat een millioen leden wei gerden een pensioenverzekerings- plan te aanvaarden. De leden van de „United Automo bile Workers Union", die werken in de auto-fabrieken van Ford, drei gen 29 Sept. a.s. in staking te gaan. Het geschil betreft eveneens de pensioenregeling. Dinsdagmiddag heeft zich weder om een ongeluk voorgedaan op de onbewaakte spoorwegovergang te Breezand, nu met een vrachtauto van de fa. van Trigt uit Lisse, welke geladen met aardappelen en bloem bollen en komende uit de richting de Kooi bij het passeren van deze spoorwegovergang om 3.30 uur door de trein van 3.11 uur uit Den Helder van achteren gegrepen werd en to taal verbrijzeld. Verschillende on derdelen van de vrachtauto werden nog tientallen meters verder mee gesleurd. Slechts de cabine bleef grotendeels intact waaraan beide inzittenden, Jan van Trigt en Jan Broekhuizen uit Lisse het leven te danken hebben. Door de geweldige schok welke de auto als het ware doormidden scheurde, werden zij uit de wagen De Minister van Financiën heeft in zijn gisteren middag aan de Staten-Generaal aangeboden Millioenennota medegedeeld, dat thans een ontwerp-begroting voor het dienstjaar 1950 kan worden overgelegd, waarbij een vergelijking van middelen en uitgaven van de Gewone Dienst en de Buitengewone Dienst I, tezamen genomen, een overschot aanwijst. Dit overschot is zodanig, dat het tekort van het Landbouw-Egalisatiefonds ad 171 millioen gulden, hetwelk in de begroting voor 1949 tot een bedrag van 227 millioen nog ongedekt was gebleven, voor 1950 hieruit kan worden gefinancierd. Zelfs dan is er nog een overschot van 20 millioen gulden, dat na herziening van de begroting van het Landbouw-Egalisatiefonds mogelijk ruimer zal uitvallen. Dit stemt naar het inzicht van de regering des te meer tot verheugenis, omdat deze verbetering van de budgetaire toestand is verkregen ondanks de vele noodzakelijke verhogingen, welke in de begroting 1950 dienden te worden opgenomen. Voor het eerst na de oorlog kan derhalve de gehele begrotingdienst, uiteraard met uitzondering van de kapitaalsdienst, uit de lopende middelen worden gefinancierd. In de onderstaande cijferopstelling zijn de geraamde opbrengst van de buitengewone heffingen voor 1950 ad f 200 millioen en de daar tegenover onder de uitgaven tot een gelijk bedrag geraamde buiten gewone aflossing van nationale schuld buiten beschouwing gelaten. Uitgaven: Gewone Dienst Buitengewone Dienst I Middelen: Gewone Dienst Buitengewone Dienst I f2.681 millioen f 669 millioen f 3.350 millioen f 3.518 millioen f 23 millioen f 3.541 millioen Voordelig saldo Nadelig saldo Landbouw-Egalisatiefonds 191 millioen 171 millioen Resteert voordelig saldo Bij het opstellen van de ontwerp begroting voor 1950 is geen re kening gehouden met de gevolgen voor het staatsbudget van de nog te nemen maatregelen op het ge bied van levensmiddelensubsidies, enz. Aangezien de bedoelde maat regelen thans nog een onderwerp van beraad uitmaken, acht de re gering deze werkwijze ook de meest juiste. f 20 millioen Dit uitgangspunt is wel in zeer bijzondere mate van invloed ge weest op de samenstelling van de begroting van het landbouw-egali- satiefonds. Deze begroting, waarvan de basis-gegevens zijn ontleend aan de thans bekende feiten, draagt dan ook een zeer voorlopig karak ter. Het ligt in het voornemen, zodra zulks mogelijk is, een nota van Prof. Lieftinck wijziging in te dienen waarvan, naar verwacht kan worden, hel eindsaldo zeer belangrijk lager zal liggen dan het saldo van het thans ingediende ontwerp. Voorts Is in de huidige ontwerp begroting geon rekening gehouden met de budgetaire gevolgen van de maatregelen, vervat in de wetsont werpen belastingherziening 1949 en wijziging van het besluit op de on dernemingsbelasting 1942 en even min met de voorgenomen verlaging van de loon- en inkomstenbelas ting, welke in het bijzonder is be doeld als verlichting van de druk op de lagere en middelbare inko mens. Tegenover de zo juist genoemde belastingverlichtingen zullen echter zoals elders wordt uiteengezet, naar het oordeel van de regering, een aantal belastingverzwaringen moe ten worden opgelegd, die de mid delen weer zullen versterken. Samenvattend kan dus worden gezegd, dat het na aftrek van het tekort van het landbouw-egalisatie fonds resterende voordelig begro tingssaldo ad f 20 millioen nog zal toenemen ten gevolge van: a. de te verwachten lagere ra ming van het nadelig saldo van het landbouw-egalisatiefonds in de de finitieve begroting van dat fonds; b. de vermeerderde inkomsten van het rjjk voor 1950 als gevolg van de hiervoorbedoelde belasting- verzwarinèen (ruim f 190 millioen) Het begrotingsresnltaat zal daar entegen in ongunstige zin worden beinvloed door: c. de verminderde inkomsten van het rijk voor 1950 als gevolg van de belastingherziening 1949 (onge veer f 155 millioen) en door de uitkeringen in 1950 uit 's rijks kas ter compensatie van de inkomsten derving door de gemeenten als ge volg van de herziening der onder nemingsbelasting f 52,8 millioen. d. de voorgenomen verlaging van de loonbelasting en de inkomsten belasting (ongeveer f 140 millioen). Bovendien zal factor c ook nog doorwerken op de dienstjaren 1948 en 1949 en voor die jaren waar schijnlijk tot een hogere belas tingderving aanleiding geven. Ter voorkoming van misverstand zij er nadrukkelijk de aandacht op gevestigd, dat de hierboven ge noemde bedragen betrekking heb ben op de gevolgen van de voor genomen belastingmaatregelen voor 's Rijks kas. Aangezien het hier om belastingen gaat, die ook voor een deel ten goede van de pro vincies en gemeenten komen, zijn de gevolgen voor 's Rijks kas niet identiek met de gevolgen voor de belastingplichtigen. Deze laatste- worden hierna onder het hoofd be- lastingpolitiek vermeld. Verder vormen de gevolgen van een eventuele unificatie van accijn zen in Benelux-verband nog een onzekere factor, terwijl in overeen stemming met het bestaande ge bruik geen rekening is gehouden met de financiële gevolgen van wetsontwerpen, welke tijdens het samenstellen der begroting nog bij de Staten-Generaal in behandeling waren. Tenslotte wordt nog opgemerkt, dat in de thans opgestelde begro ting geen rekening is gehouden met aan het Rijk over te dragen middelen, ontstaan als tegenwaar de van de in het kader van het Europese herstelprogramma ontvan gen schenkingen. GEEN KON. BEZOEK AAN AMSTERDAM Het bezoek, dat de Koningin en de Prins a-s. Donderdag aan Amsterdam zouden brengen, gaat niet door wegens de onge steldheid van Z.K.H. Prins Bernhard. geslingerd en kwamen in bewuste loze toestand terecht op de grasberm langs de spoorbaan, waar zij enkele ogenblikken later door het trein personeel en voorbijgangers gevon den werden. Beiden waren slechts licht gewond, men kon hen spoedig bij brengen, doch zij wisten zich van het gebeurde niets meer te herinne ren. Zij wisten zelfs niet te vertel len, op welke wijze zij buiten de wagen waren gekomen. De schade beperkt zich ditmaal dus tot een materiele. De trein kon spoedig de reis vervolgen. Doch het zou wel aanbeveling verdienen, door middel van waarschuwingsinrichtin gen of anderszins de veiligheid van het verkeer, dat de onbewaakte spoorwegovergang moet passeren, te bevorderen. Van verschillende zij den, zelfs van het gemeentebestuur van Anna Paulowna, is hierop bij de N.S. aangedrongen. Juist het grote ongeluk van een der Naco-bussen in Januari van het vorige jaar waar bij enkele personen om het leven kwamen, maakte een dergelijk ern stig bedoeld advies, dat niet zomaar zonder meer is ingediend, wel zeer gerechtvaardigd. De Nederlandse Spoorwegen acht ten toen echter, geen termen aanwe zig om op dit advies in te gaan. Door de devaluatiegolf is de gisteren ingediende Rijksbegroting voor het komende jaar of) losse schroeven komen te staan. Waar anders op Prinsjesdag zoveel be langstelling bestaat voor de begro tingscijfers en meer nog voor de beschouwingen in de Millioenen nota, is het thans voor een deel onmogelijk uit de cijfers conclu sies te trekken. Als gevolg van de devaluatie hebben we geen hou vast meer aan de cijfers, die nu omsluierd zijn door de muntcor- recties. Wij moeten de belang rijkste beschouwingen bewaren totdat de nieuwe cijfers zijn ge publiceerd. Doch eerst moet de Regering nieuwe ramingen maken zowel voor de middelen als voor de uitgaven. Tragisch is dit feit, zeker ook hierom, daar de Rege ring dit jaar voor het eerst sedert de bevrijding met een voordelig saldo op de Gewone Dienst en op de Buitengewone Dienst I (uitga ven van aflopend karakter) voor de Staten-Generaal kon verschij nen. Nu moet het werk weer op nieuw beginnen. Dat de devaluatie vele plannen in de war ,rd, moge uit een enkel voorbeeld blijken. Wanneer wij zien naar de raming van 852 millioen gulden voor de militaire uitgaven en naar het cijfer van 490 millioen voor oor logsherstel op de ingediende be groting wordt het duidelijk, dat deze cijfers, voor zover zij betrek king hebben o inv van ma terialen en grondstoffen uit de niet-devaluerende landen, veran derd moet< -il de rege ring althans haar plannen op mili tair gebied en op dat van het her stel r oorlogsschade -mdhaven Doet de Regering dit echter niet. dan blijft er niets anders over dan dat de Regering cdeel v;m plannen laat schieten. Dit laatste zou, vooral waar dit het herstel van de oorlogsschade zou betref fen, zeer nadelig voor ons volk z-m. Dit is sl enkel voor beeld, dat echter al voldoende aangeeft, voor welke moeilijkhe den Regering en Volk door de devaluatie zijn geplaatst. M. P. J.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad : voor Alkmaar en omgeving | 1949 | | pagina 1