Tweede Kamer zette het debat
over de oorlogsschade voort
4/ET GEHEIM
Bemiddelingsvoorstellen
van de UNCI aanvaard
Volksraadpleging in België
of niet?
VAN HET OUDE HUIS
Het Unie-statuut geheel gereed
De Beurs
Socialistisch
Natipnalisme
Weiter wil de vergoedingen
uitstrijken over langere termijn
RADIO
De houding van de Belgische Senaat
Eind December behandeling in de Kamer
Naar wij vernemen:
(Van onze parlementaire redacteur)
Er is in de kapitalistische wereld meer vreugde om een zondaar,
die zich bekeert, dan om tien kapitalisten, die geen bekering
nodig hebben. Het was de heer Welter, die op de tweede dag
van de debatten over de oorlogsschaderegeling, deze verzuchting
slaagde. De omstandigheid, dat hij zich hiermede duidelijk
onderscheidde van de katholieke broeders, die vertegenwoor
digers van een volkspartij zijn, telde hij blijkbaar lichter dan
het genoegen om de heer Hofstra eens de socialistische oren te
kunnen wassen. Deze had namelijk de vorige avond verklaard,
dat men in deze tijd maar niet lukraak geld kon uitgeven,
juist, prees de heqr Weiter nu, zelfs de heer Hofstra keerde
dus eindelijk terug tot de ouderwetse, degelijke financierings
methoden!
Dit debat bleek gisteren ook voor
Hoogcarspel een reden te zijn, om
eens opvattingen te huldigen, die
men een communist anders niet ge
makkelijk zon toeschrijven. Met
enige verwondering boorden wij
hem pleiten voor het privaat bezit
van de kleine man. "Wie gaf hem
zijn eigen huisje, wie gaf hem zijn
eigen meubeltjes terug? Dat hij
wat over de communistische schreef
ging, bleek de heer Hoogcarspel in
tussen ook zelf wei te begrijpen.
Het privaatbezit, zo maakte hij het
later goed, was voor deze nnn nodig
geweest, om zich tegen de hardheid
van de kapitalistische maatschappij
te beschermen. Waarvan acte!
Ook op de<ze tweede dag werd de
strijd tussen integraal en niet inte
graal voortgezet. De avond tevoren
had de heer De Haas (KVP) bij een
verdediging van de integrale vergoe
ding zelfs tot op Hugo de Groot
terug gegrepen. Verder beriep hij
zich op vroegere regelingen in
Frankrijk en op de toezeggingen van
Radio Oranje.
De heer Weiter herinnerde zich
vanzelfsprekend ook deze Londense
toezeggingen en was dan ook nu be
reid hiervoor te opteren. Voor hem
ging het er vooral om, dat de aan
spraak op volledige vergoeding ook
in de rechtsovertuiging van ons volk
leefde. Beschouwingen als die van
de heer Ten Hagen, moest men maar
niet in de kring van de getroffenen
gaan vertellen. Wie had daarvoor
de moed. „Ik", gebaarde minister
Lieftinck, waarop de heer Weiter
vaststelde, dat de minister dan een
moedig man is, maar hij stond niet
voor de gevolgen in. Een debat dus
met haast een echte stok achter de
deur. Overigens deed het't hart weer
goed de heer Weiter de KVP-man
v. IJsselmuiden te horen prijzen
over de welsprekende wijze waarop
PROGRAMMA
VRIJDAG 28 OCTOBER
HILVERSUM I, 301,5 M.
7 00 VARA 10.00 VPRO 10.20 VARA
12.00 AVRO 16.00 VARA 19.30 VPRO
21.00 VARA 22.40 VPRO 23.00—24.00
VARA
7.00 Nieuws; 7.15 Ochtendgymna
stiek; 7.30 Gramofoonmuziek; 8.00
Nieuws en weerberichten; 8.15 Or
gelspel; 8.50 Voor de vrouw; 9.00
Gramofoonmuziek; 10.00 „Thuis",
causerie; 10.05 Morgenwijding; 10.20
Gramofoonmuziek; 10.30 Voor de
vrouw; 10.45 A Capella koor; 11.05
Voordracht; 11.25 Gramofoonmu
ziek; 12.00 Musette orkest; 12.30 Me
dedelingen; 12.33 Sportpraatje; 12.45
Gramofoonmuziek; 13.00 Nieuws;
13.15 Zang en orgel; 13.45 Gramo
foonmuziek; 14.00 Voor de vrouw;
14.20 Strijktrio; 14.55 Literaire cau
serie; 15.15 Residentie orkest en so
liste; 16.00 Filmprogramma; 16.30
Voor de jeugd; 17.00 Kwartet; 17.20
Muzikale causerie; 18.00 Nieuws;
18.15 Felicitaties; 18.30 Voor de
strijdkrachten; 19.00 „Denk om de
bocht"; 19.15 Accordeonmuziek;
19.30 „Mensen komen tot geloof",
causerie; 19.50 Kerkelijk nieuws;
20.00 Nieuws; 20.05 Hobo, fagot en
piano; 20.30 De mens op aarde, cau
serie; 20.55 Boekbespreking; 21.00
Verzoekprogramma; 21.40 „De Duc-
dalf'; 22.00 Buitenlands weekover
zicht; 22.15 Gramofoonmuziek; 22.40
„Vandaag", causerie; 22.45 Avond
wijding; 23.00 Nieuws; 23.1524.00
Gramofoonmuziek.
HILVERSUM II, 416,5 M.
7.00—24.00 KRO
7.00 Nieuws; 7.15 Populaire muziek;
7/45 Morgengebed en liturgische ka
lender; 8.00 Nieuws en weerberich
ten; 8.15 Gramofoonmuziek; 9.30
Waterstande*; 9.35 Schoolradio;
10.00 Gramofoonmuziek; 11.00 Voor
de zieken; 11.35 „Als de ziele
luistert"; 11.45 Gramofoonmuziek;
12.00 Angelus; 12.03 Amusements
orkest; (12.30—12.33 Mededelingen);
12.55 Zonnewijzer; 13.00 Nieuws en
katholiek nieuws; 13.20 Lunchcon
cert; 13.45 Gramofoonmuziek; 14.15
Gevarieerd programma; 15.00
Schoolradio; 15.30 Dansmuziek; 16.00
Voor de zieken; 17.00 Voor de jeugd;
17.15 Kinderkoor; 17.45 Promenade
orkest en solist; 18.45 Voor de kin
deren; 19.00 Nieuws; 19.15 Rege
ringsuitzending; 19.30 Blaaskwintet;
20.00 Nieuws; 20.05 De gewone man
zegt er 't zijne van; 20.12 Omroep
orkest; 21.22 „Ja, zo was 't
klankbeeld; 22.25 Pianoconcert; 22.45
„De zin van 't huwelijk", causerie;
23.00 Nieuws; 23.1524.00 Dansmu
ziek.
BRUSSEL 322 M.
12.00 Gramofoonm uziek12.30
Weerberichten; 12.32 Omroeporkest;
13.00 Nieuws; 13.15 Gramofoonmu
ziek; 14.00—14.45 en 17,00 Idem;
17.05 Nieuws; 17.15 Engelse les; 17.30
Gramofoonmuziek; 18.15 Godsdien
stige causerie; 18.30 Voor de solda
ten; 19 00 Nieuws; 19.30 Gramofoon-
mueiek; 19.45 Idem; 20.15 Filmover
zicht; 20.30 Omroep Symphonie Or
kest; 21.05 Kunstkaleidoscoop; 21.20
Gramofoonmuziek; 22.00 Nieuws;
22.15 Gramofoonmuziek; 22.50 Het
Nieuws; 22.55—23.00 Gramofoonmu
ziek.
BRUSSEL 484 M.
12.05 Lichte muziek; 13.15, 14.15
15.00 en 17.10 Gramofoonmuziek;
17.40 en 18.30 Idem; 19.00 Literaire
causerie; 19.10, 19.40 en 20.00 Gramo
foonmuziek; 20.35 Radiovariétê;
21.35 Reportage; 21.50 en 22,15 Gra
mofoonmuziek.
hij de belangen van de getroffenen
verdedigt Toch maar niet leven als
mensen, die geen hoop hebben
Op deze dag werd meer dan op de
vorige aandacht aan de kwestie van
de dekking gewijd. De heer van de
Wetering was wei een voorstander
van integrale vergoeding, maar hij
informeerde toch ook naar de in
vloed, die nieuwe leningen op de
kapitaalmarkt zouden hebben. De
heer Hoogcarspel (comm.) dacht
vanzelfsprekend aan een tweede
vermogensheffing en ook de heer
Welter, die wei meer voor de oor
logsgetroffenen wilde doen, durfde,
getrouw aan zijn „oude methoden
van financiering"' toch niet te zeg-
gem Leen dan nog maar een beetje.
Hij koos de minst gevaarlijke me
thode van een uitstrijken der ver
goeding over een langere termijn.
Het was nu toch al vijftig jaar een
half milliard, dat kon ook wel ze
ventig jaar worden. De heer Hofstra
kreeg in het bijzonder te horen, dat
de socialisten de laatsten moesten
zijn om hiertegen bezwaren te ma
ken. Volgens hem hadden juist zij
er altijd maar de voorkeur aan ge
geven om uitgaven op de toekomst
af te wentelen.
De agrarische sector.
Met de heer de Hartog (WD)
bracht de heer Droessen (KVP) in
het bijzonder de agrarische belan
gen ter sprake. Een kleine boerderij
kon krachtens art 8 integraal ver
goed worden de katholieke afge
vaardigde nam aan dat ook een
aantal panden gezamenlijk onder
deze regelng zouden kunnen vallen.
Voor de grote boerderijen was er
echter nog geen enkele zekerheid.
De ontwerpregeling, die de heer
Droessen al had ingezien, zag er
overigens niet zo kwaad uit. Een
andere vraag gold het herstel van
de kassen. Vielen deze ook onder
de boerderijregeling en zo niet
kwam hier dan een aparte regeling
voor? Wat de bedrijfsuitrusting be
treft, kwamen de boeren ook na de
tweede uitkering straks maar aan
hoogstens 60 pet. van de vervan
gingswaarde. Met de vergoeding
voor verloren gegaan vee was het
al niet veel beter. Veel nieuw aan
gekocht vee moest in de eerste
maanden na de bevrijding weer als
ondeugdelijk van de hand worden
gedaan.
De huisraadschade ging de heer
Droessen niet minder ter harte. In
elk geval konden de 600.000 getrof
fenen niet naar huis worden ge
stuurd met een regeling, die zelfs
niet met zoveel woorden in de wet
voorkwam. Deze moest er dus als
nog in opgenomen worden. Dat dit
niet aan de schoonheid van het
ontwerp ten goede zou komen, telde
hij terecht minder zwaar. Over die
„schoonheid" van het ontwerp wa
ren door vorige sprekers trouwens
al harde waarheden gezegd. De heer
Weiter zei ervan, dat het meer op
een handleiding voor ambtenaren
dan op een wet leek en de heer
Hofstra (PvdA) had in hetzelfde
verband de avond tevoren nog die
per gegraven. Het was toch maar
zielig, aldus zijn conclusie, dat op
een dergelijke wijze blijk moest
worden gegeven van de ontoerei
kendheid van ons wettelijk appa
raat. Hoe moeilijk deze wet ook wel
is, bleek wel heel duidelijk, toen
op een gegeven ogenblik twee le
den van de commissie van voorbe-
deiding met elkaar over de uitleg
van een artikel stonden te twisten.
Als zo het groene hout is
De heer Droessen pleitte voor
grotere uitkeringen aan grote ge
zinnen en opperde het plan nog
eens een commissie in te stellen,
waarin ook betrokkenen zouden
moeten zitting hebben, ten einde te
onderzoeken of de maatstaven van
de regering wel de toets van de
critiek konden doorstaan.
Ds. Zandt bleek voorstander van
volledige schadevergoeding naar
vervangingswaarde en vroeg bij
zondere aandacht voor Walcheren.
Hij zou het billijk achten als de ge
allieerden medebetaalden in de
schadevergoeding.
Mejuffrouw Tendeloo (arb.) zei-
de, dat haar fractie niet is tegen
integrale vergoeding, maar wel te
gen erkenning van een recht daar
op. Zij vond het ontwerp een knap
stuk werk.
De kath. heer Janssen meende,
dat de gevolgen der devaluatie de
oorlogsslachtoffers niet mogen
treffen. Hij merkte o.a. op, dat in
de memorie van toelichting wordt
becijferd, dat het totaal der uitga
ven in de particuliere en de over
heidssector f 7.4 milliard zal bedra
gen, waartoe gedurende 50 jaar
f 250 millioen nodig zal zijn. In de
memorie van antwoord echter
wordt becijferd, dat f 7.1 millard
nodig zal zijn. Dit leidde niet tot
verlaging der annuïteit, hetgeen
spr. bevreemdde.
Heden zal de minister aan het
woord komen. Het wordt een be
langrijke dag, mede omdat de Ka
mer zich dan over de KVP-motie
zal moeten uitspreken, door de
heer Hoogcarspel (com.) gekarak
teriseerd als een bundel pijlen, die
dreigend op tafel was gelegd.
„Onder praesidium van de voor
zitter van de week, mr. J. H. van
Maarseveen, kwam de centrale
commissie van de R.T.C. Woens
dagochtend voor haar twintigste
vergadering bijeen in de Treves-
zaal, in tegenwoordigheid van de
U.N.C.I.
Op de agenda stond de behan
deling van de resterende punten
van verschil in de commissie voor
militaire aangelegenheden. De be
sprekingen over dit onderwerp
welke om half twee werden be
ëindigd, zullen heden, Donderdag
middag worden voortgezet, waar
bij o-a. bemiddelingsvoorstellen
GEDRUKT MARKTVERLOOP
AMSTERDAM, 26 Oct. In de on
geanimeerde houding van de Ef
fectenbeurs kwam geen enkele
wijziging. Er was trouwens geen
aanleiding toe, want over het al
gemeen ziet men in de situatie nog
niet veel lichtpunten. Van het
verloop der R.T.C. die deze week
zou gaan eindigen, heeft men geen
bijster grote verwachtingen. De
Europese politieke toestand is vol
onzekerheid. Daar komt bij, dat
men zich afvraagt, in hoeverre
het streven om de export naar
Amerika op te voeren, effect zal
hebben. De jongste bezuinigings
maatregelen van de Britse rege
ring hebben nog eens duidelijk de
economische moeilijkheden van
Engeland bloot gelegd, terwijl in
Frankrijk de pogingen om een
nieuwe regering te vormen, nog
steeds vruchteloos zijn gebleven.
Het publiek prefereert derhalve
om buiten de effectenmarkt te
blijven en de ontwikkeling af te
wachten.
Veel variaties legden de koersen
dan ook niet aan de dag, eerder
was de stemming ietwat gedrukt,
uitgezonderd voor Kon. Olie, die
twee procent hoger noteerde, maar
tegen het slot weer iets inzake.
Aku was na de koersdaling van
Dinsdag nog een fractie luier. De
emissiegeruchten zijn verstomd. Zou
de Aku de bouw van de nylonfa-
briek niet uit eigen middelen kun
nen financieren, vraagt men zich
af. Voer Unilever en Philips was er
markt volkomen ongeanimeerd. Ook
de locale industrieën waren maar
weinig veranderd. uitgezonderd
Fokker, die zich wederom een
koersverlies van 10 procent moes
ten getroosten. Men acht het nodig,
dat een duidelijke uiteenzetting om
trent de situatie in dit bedrijf ver
strekt wordt. De cultuurmatkt lag
practisch verlaten. In H.V.A.^kwam
pas in de derde tape een pestering
tot stand op 163'/! (min 1). Amster
dam Rubber bleef vrijwel Se ge
hele beurs onveranderd genoteerd
op 143, om tegen slot in te zakken
tot 141%. Tabakken stil en flauw
voor Deli Maatschappij.
voor de U.N.C.I. over enkele pun
ten aan de delegaties zullen wor
den voorgelegd.
De besprekingen, welke Dins
dag werden gevoerd met betrek
king tot de werkzaamheden der
commissie voor financiële en eco
nomische aangelegenheden, wer
den Woensdagmiddag voortgezet,
waarbij een vijftal door de U.N.
C.I. opgestelde bemiddelingsvoor
stellen over punten welke Dins
dagavond nog in beraad waren
gehouden door alle delegaties
werden aanvaard. Vervolgens
werden meerdere nog niet behan
delde punten in behandeling ge
nomen. De besprekingen hierover
v/orden Vrüdagmorgen om 9 uur
voortgezet".
De moeilijkheden, die nog be
stonden op de R.T.C. omtrent de
uiteindelijke tekst vajj^ het Unie-
statuut zijn thans geheel uit de
weg geruimd, aldus verneemt de
speciale correspondent van het
A.N.P.
Het vraagstuk van de weder
zijdse uitoefening der burger
schapsrechten is in deze zin op
gelost, dat tussen de Unie-partners
geen noemenswaardig verschil zal
worden gemaakt in de behande
ling van elkanders burgers. Als
er wel een verschil van betekenis
moet worden gemaakt zal dit ge-
In verband met het
feit, dat het wapen
der Kon. Marechaus
see 135 jaar bestaat,
werd Woensdag op
het terrein van de
Koning Willem III
kazerne te Apel
doorn ter herden
king van alle mili
tairen, die in dienst
van het vaderland
rijn gevallen, een
nonument onthuld.
De onthulling ge
schiedde door H. K.
H. Prinses Wilhel-
mina. Na de plech
tigheid legde de
Prinses een krans
aan de voet van het
monument.
(Van onze Brusselse
correspondent)
BRUSSEL, Dinsdagavond.
Het belangrijke Senaatsdebat over
het wetsvoorstel van oud-minis
ter Struye inzake het doen hou
den van een volksraadpleging,
van welk debat veel afhangt zo
wel voor de dynastie als voor de
regering-Eyskens, is vanmiddag
begonnen. Het zal vermoedelijk
Woensdagmiddag worden beëin
digd met een goedkeurend votum,
waarna het voorstel bij de Kamer
aanhangig gemaakt wordt. Welk
lot het daar beschoren is, waagt
niemand nu reeds te voorspellen,
aangezien 'hier de C.V.P. minder
sterk is en de liberale Kamerleden
vrijwel allen als uiterst links te
boek staan. De Kamer zal het pas
eind December in behandeling
nemen.
Zuster van prinses aanwezig
De publieke belangstelling voor
de debatten in de Senaat was zeer
groot. Men merkte o.m. de aan
wezigheid op van mej. Baels, zus
ter van de gemalin des konings,
de prinses van Réthy.
Sommigen hadden gerekend op
een warme discussie, want de Bel
gische senatoren genieten de re
putatie voor geen klein geruchtje
vervaard te zijn. Het zou niet de
eerste maal zijn, dat zij hun argu
menten ondersteunen door het
smijten met inktpotten en boeken.
Het debat verliep echter betrek
kelijk rustig. Een enkele maal was
er vrolijkheid. Dat gebeurde toen
de socialist van de Remoortel
herinnerde aan een vroegere ver
klaring der liberalen, dat zij nooit
voor de volksraadpleging zouden
stemmen, en de kleine vinnige
CVP-senator Baur daarop inter
rumpeerde: „Nooit is een woord,
dat zomin bestaat in de politiek
als in de liefde". De zaal gierde,
want Baur is een verstokt vrij
gezel!
baseerd zijn op redenen van na
tionaal belang of gemotiveerd
moeten worden door de noodzaak
economische zwakke groepen van
eigen burgers te beschermen.
Aan het Unie-statuut zal voorts
worden toegevoegd een opsom
ming van de algemeen menselijke
rechten en vrijheden, welke par
tijen op zich nemen te waarbor
gen.
Voor de rest was er maar wei
nig nieuws te vernemen. De oud-
CVP-minister Struye heeft zijn
voorstel krachtig verdedigd, al gaf
hij toe dat het geen volmaakte
oplossing biedt. „Maar wie wat
beters kan voorstellen, late zich
horen", riep hij uit. In 't bijzon
der betoogde hij, dat de volks
raadpleging niet in strijd is met
de grondwet. Aan Spaak wilde hij
de vraag stellen, waarom de
volksraadpleging met een percen
tage van 55 pet. wel ongrondwet
telijk zou zijn en bij een percen
tage van 66 pet. blijkbaar niet.
Immers op voorwaarde van 66 pet.
zijn de socialisten wel bereid er
genoegen mee te nemen. Gevaren
voor de eendracht zag Struye niet:
de eendracht is immers allang
zoek. En wat Wallonië aangaat,
hij was er zeker van, dat daar ge
noeg koningsgezinden zijn om te
zorgen, dat de volksraadpleging
geen zuiver Vlaamse zaak wordt.
Een socialistisch dreigement
Namens de socialisten bestreed
de heer Van de Remoortel de
volksraadpleging als nutteloos,
kostelijk (20 millioen franc) en
gevaarlijk. Hij uitte vervolgens
het dreigement, dat de democra
tische krachten van het land
schouder aan schouder zouden
vechten tegen de koning, die hij
noemde de „aanvoerder" van de
reactie.
De communist Noël, die na hem
het woord voerde, had het niet
beter kunnen zeggen. Hij voor
spelde, dat er bloed zou vloeien.
Jammer voor hem maakte die
profetie niet de minste indruk; de
meesten geloven, dat er alleen
maar bier zal vloeien!
Ook de liberale woordvoerder,
de heer Gillon,. had niet veel op
te biechten. Hij maakte nog eens
duidelijk, dat zijn partij in deze
kwestie zeer verdeeld is, iets wat
iedereen al weet. Nu de koning
bij minder dan 55 pet. niet zal
terugkeren, willen de liberalen de
risico van ongrondwettelijkheid
wel voor lief nemen.
Voor het overige legde Gillon,
evenals de C.V.P.-woordvoerder,
er de nadruk op, dat de campagne,
die aan de volksraadpleging voor
af zal gaan, kalm en waardig
moet zijn, omdat de eer van het
land op het spel staat.
Aangezien de socialistische bla
den nu al vuur en vlam spuwen
tegen de koning en daarbij voor
tekstvervalsing en flagrante leu
gens hun hand niet omdraaien,
moet men zich van een opvolging
van die goedbedoelde raad maar
niet te veel voorstellen.
ging vijftien ton in balen verpakt
papier verloren toen te Zaandam
doordat kinderen met lucifers
speelden, brand uitbrak in een
lompenopslagplaats. De schade
bedroeg ongeveer 3000 gulden.
heeft H. K. H. Prinses Wilhelmina
te Apeldoorn een gedenkteken
onthnld ter nagedachtenis aan de,
tijdens oorlog en verzet, gevallen
leden der Kon. Marechaussee en
mannen der politietroepen
brachten 50 Franse parlements
leden Woensdag een bezoek aan
Amsterdam. De inrichting van het
vliegveld Schiphol had de spe
ciale aandacht van het gezel
schap
werd Dinsdagmiddag op de onbe
waakte overweg bij Echt tussen
Roermond en Sittard een zware
trailer door de trein gegrepen. De
drie inzittenden van de trailer
ontkwamen aan de dood door uit
de cabine te springen
hebben ruim 250 leden van de be
manning van het Marine-oplei
dingskamp te Hilversum, officie
ren zowel als manschappen, Dins
dagmiddag, ieder een halve liter
bloed geofferd voor de bloedtrans
fusiedienst van het Rode Kruis.
werd tot heden reeds een kwan
tum van ruim 20.000 ton aardap
pelen via de haven van Delfzijl
geëxporteerd naar Portugal en
Noord-Afrika.
kwam Woensdagmorgen te Am
sterdam een anto in de Binnen-
Amstel doordat de voet van de
bestuurder, die wilde parkeren,
van de voetrem gleed met als ge
volg, dat de auto doorschoot. De
bestuurder wist tijdig uit de wa
gen te springen en kreeg slechts
een nat pak
NED. KATH. BOND
voor hei' Beroepsgoederen-
vervoer over de weg opgericht
Op initiatief van enige voor
aanstaande katholieke beroeps-
goederenvervoerders is thans op
gericht een landelijke katholieke
vakorganisatie van beroepsgoede-
renvervoerders over de weg. Over
wegingen zowel van principiële
als van vaktechnische aard heb
ben hierbij voorgestaan, waar
onder vooral de gewenste tot
standkoming van een publiek
rechtelijk orgaan en het openen
van de mogelijkheid tot aanslui
ting bij de katholieke centrales
van ondernemersorganisaties.
Katholieke beroepsgoederenver-
voerders kunnen zich" wat de
noordelijke provincies betreft,
aanmelden bij het secretariaat:
Jan van Nassaustraat 10 te 's-Gra-
venhage.
FEUILLETON
OORSPRONKELIJK
VERHAAL VAN
HERM. ANTONSEN
34 Maar die zijn ook
de oorzaak ervan, dat het zo bros
isveel te bros voor ons doel."
„Natuurlijk. Ja, dat snap ik heel
goed."
„Mooi zo. Wacht u nu eventjes."
Karei legde enige andere vezels
onder de lens. „Kijkt u nu nog
eens."
Kusters keek door het oculair.
„Dat is.dat isf
„De synthetische vezel. Het re
sultaat van mijn nachtarbeid. Kijkt
u eens aandachtig! Ziet u de struc
tuur van de oppervlakte? Over
het algemeen dezelfde als die van
de natuprvezelmaar dit zal
niet brekendit is niet bros."
Kusters uitte een kreet van ver
bazing en vreugde.
„Ik geloof, dat je gelijk hebt. Ik
geloof, dat je geslaagd bent, Ka-
rel!"
„En voelt u nu eens", vervolgde
Karei, Kusters een lapje stof over
reikend. „Verkreukelt u dat nou
eens flink. Wrijf het hard over
elkaar. Hoe voelt het dan aan?"
Kusters knipte opgetogen. Zijn
ogen straalden.
„Het voelt aan als de fijnste stof,
die we tot nog toe fabriceerden.
En, als ik er enig verstand van
heb, dan zal het net zo sterk zijn
als enig natuurpuroduct."
„Dat dacht ik ook. We kunnen
het natuurlijk wel niet met vol
strekte zekerheid zeggenmaar
ik zou er heel wat op durven ver
wedden, dat we geslaagd zijn."
Kusters bekeek de stof nogmaals
aandachtig.
„Van synthetische vezels. Dat
zal niemand ooit ontdekken! Het
kan een hele omwenteling in onze
industrie veroorzaken. En het is
ons werk.... we hebben het hier
in Tilburg gevonden! Beste kerel,
besef je wel, dat je nog eens een
beroemdheid kunt worden?"
„Daar twijfel ik hard aan", grin
nikte Karei. „Hoe dan ook, ik ben
er niet 'eens erg happig op. Ik heb
al zoveel van die beroemdheden
zien duikelen."
„Kunstvezels", zei Kusters nog
maals, terwijl hij de stof bevoelde.
„Het komt me bijna onmogelijk
voor. Hoe heb je het voor mekaar
gekregenen dat in zo'n korte
tijd!!"
„Geboft!" antwoordde Karei.
Opeens voelde hij zich doodop. Hij
leunde tegen de lessenaar aan.
Kusters kwam naar hem toe en
legde zijn arm om zijn schouders.
„Je hebt schitterend werk ge
daan, Karei", zei hij ontroerd. „Ik
zal er maar niet te veel over zeg
gen. Ik weet, dat je er niet op ge
steld bent. Maar alleen dit
mijn beste dank en mijn harte
lijke gelukwensen!"
„Dat is wel in orde, meneer.
Daarvoor hebt u me immers in
dienst genómen?"
„Maar het lukt niet altijd, zo
als 'n mens graag wil. En, luister
eens.ik zou graag hebben, dat
je iets voor me deed. Ik zou name
lijk graag hebben, dat je een week
vrijaf nam."
„Een week vacantie? Maar dat
gaat toch niet? Nee, onmogelijk!
Er moeten nog meer proeven ge
nomen wordenik moet de
machines op het nieuwe weefsel
laten instellener moeten en
kele veranderingen worden aan
gebracht en
„Je hoeft helemaal niets te doen.
Zeker niet in de eerste week. Je
hebt je formules opgeschreven,
niet waar? Mooi zo. Nou dan, ik
zal in de volgende week uitge
breide proefnemingen laten ver
richten. Daar heb jij niets meer
aan te doen. Jouw werk is afge
lopen. Ten minste voorlopig en jij
moet nu wat rust nemen. Je weet
ook wel, dat ik niet alleen de baas
ben in onze onderneming, maar
dat ik vroeger zelf ook heel wat
wetenschappelijk onderzoek heb
gedaan."
„Ja, mijnheer Kusters, dat weet
ik wel. En het was mijn bedoeling
dan ook niet.
Kusters gnuifde. „Dat weet ik
heel goed. Maar ik wil ook graag
mijn aandeel in dit geval hebben.
Wel niet zo'n voornaam aandeel
als het jouwe, maar toch ook enig
aandeel. Ik zal die proefnemingen
zelf leiden. En over een dag of
acht hoop ik het zover voor elkaar
te hebben, dat jij het weer van me
over kunt nemen en dat we met
de productie kunnen beginnen.
(Wordt vervolgd)
BUITENLANDS OVERZICHT
We zouden misschien deze kop
ook om kunnen keren en dan was
het taalkundig, hetgeen wij hier
willen belichten, misschien ook
beter aangeduid. Maar „nationaal
socialisme" heeft sinds het Hitier-
regiem een lugubere klank ge
kregen en deze term is daardooi
buiten Hitleriaanse kringen mei
bruikbaar meer. In elk geval be
doelen wij met de woorden „socia
listisch nationalisme" het steeds
duidelijker optredend nationalisme
van de verschillende socialistische
partijen, vooral in West-Europa,
dat zich steeds scherper demon
streert en de zo noodzakelijke
samenwerking in dit deel van
Europa meer en meer moeilijk, zo
niet onmogelijk maakt Men treft
dit verschijnsel, dat de socialisten,
in elk land waar zij een machts
positie bekleden, een eigen sterk
afgebakende nationale politiek
voeren, op een steeds breder ter
rein aan. Niet alleen op zuiver
politiek-staatkundig terrein, maar
ook op financieel en sociaal-eco
nomisch gebied, zien we in socia
listische kringen een eigen natio
nale politiek verdedigd, waarbij
met de internationale belangen al
heel weinig rekening gehouden
wordt. Een merkwaardig groei-
verschijnsel in een partij, die zich
juist altijd op haar sterk interna
tionaal karakter en beginsel liet
voorstaan en waarvan Troelstra
nog eens zeide, dat het wel heel
sterke nationale gevoelens moeten
zijn, die de partij er toe konden
leiden, dat de nationale belangen
de nationale geschillen over
heersten.
Deze woorden van Troelstra
werden gesproken in 1914. Nu,
nauwelijks 35 jaar later, is de evo
lutie wel een geheel andere kant
opgegaan, dan toen velen hebben
vermoed. Het meest duidelijk is
dit wel tot uiting gekomen op de
grote bijeenkomst van het federa
listisch Europa, enkele maanden
geleden in Straatsburg gehouden,
waar de socialisten uit de verschil
lende West-Europese landen el
kander nergens vonden, maar als
zovele op zichzelf staande groepen
tegenover elkander stonden en
daardoor volkomen machteloos
waren.
In de socialistische pers is er
toen enigszins verwijtend op ge
wezen, dat zich in Straatsburg een
anti-socialistische tendenz open
baarde, welke conclusie gebaseerd
was op het feit, dat behalve de
verkiezing van Spaak tot alge
meen voorzitter, welke bovendien
meer de persoon dan het door hem
gedragen beginsel gold, in geen
enkele belangrijke subcommissie
een socialist tot leider werd ge
kozen. Het was niemand minder
dan de secretaris van de Ned.
Federalistische Beweging, de heer
P. Stam, allerminst een anti-socia
list, die in het weekblad „De Per-
sonalist" van deze maand, in een
nabeschouwing gewijd aan de bij
eenkomst te Straatsburg, welke
hij bijwoonde, constateerde, dat
het merkwaardig was, dat juist
hier de socialisten het sterkst een
nationale politiek voerden en het
meest conservatief waren. Krach
tens hun beginsel en hun verle
den zou men juist verwacht heb
ben, dat elke poging tot een nau
wer internationaal contact jijist
door hen warm gesteund en sterk
gestimuleerd zou worden. Maar
men zag juist het tegendeel. De
socialisten remden en waarschuw
den voortdurend en krachtig te
gen elke voortvarendheid op dit
gebied.
Zij bleken het onderling dan
ook nergens over eens te kunnen
worden en men zag Engelse,
Franse, Duitse en Italiaanse socia
listen herhaaldelijk tegen elkan
der in stemmen, terwijl de katho
lieken, radicalen en conservatie
ven, ook internationaal, veel meer
één lijn trokken.
De katholiek Serrarens schreef
dan ook na Straatsburg, dat de
geringe invloed, welke de socia
listen in Straatsburg uitoefenden,
alleen aan hun onderlinge ver
deeldheid te wijten was en niets
met een anti-socialisme te maken
had. Hier mag direct aan toege
voegd worden, dat dank zij de
goede en geslaagde katholieke
contacten, de laatste jaren gelegd,
de katholieken in Straatsburg een
g9ed figuur maakten en niet wei
nig hebben bijgedragen om te be
vorderen, dat de structuur van
het toekomstige Verenigd Europa
sterk geleid wordt door het kath
beginsel, wat voor de toekomst
van ons werelddeel van geweldige
betekenis kan zijn.
Ook op ander terrein zien
dit socialistisch isolationisme.
ooit door Torry of Whip in Enge
land de beruchte leuze „Right or
wrong, my country" zo sterk na
tionalistisch in toepassing ge
bracht, dan door de huidige La
bour-regering? De Franse ont
stemming tegen Engeland, dat tot
epn devaluatie besloot zonder de
andere West-Europese landen ook
maar even te waarschuwen, is
niet geheel ongemotiveerd. Met
wat overleg zouden ernstige eco
nomische schokken, welke nu het
economisch herstel van Europa zo
ernstig hebben ontwricht, waar
door vooral de arbeiders in die
landen de dupe werden, in belang
rijke mate zijn voorkomen Maar
alleen de vrees, dat Engeland bij
dit overleg dan niet geheel had
kunnen doen, wat de Labour-re-
gering op dat moment als een
Engels belang zag, hield de socia
listen Attlee, Bevin en Cripps van
deze internationale samenwerking
terug. En de versoberingsrede.
Maandagmiddag door Attlee ge
houden, welke verdiensten aan
openhartigheid en morele moed
deze ook had, ging toch opnieuw
zeer sterk uit van de gedachte:
als Engeland er maar baat bij
vindt, deert het ons niet of andere
West-Europese landen het daar
door nog moeilijker krijgen. Te
recht schreef het orgaan van de
Franse katholieke M.R.P. „l'Aube"
gisteren over Attlee's rede: „Ook
nu weer onderscheidde de socia
list Attlee zich in niets van zijn
conservatieve voorgangers Dis
raeli of Gladstone; ook de socia
listische Engelsen kennen geen
ander algemeen belang dan dat
van het Engelse Gemenebest".
Maar zolang de socialisten in deze
houding volharden, komt er van
het „Verenigd Europa" niet veel
terecht.
we
Is
