Plan gereed voor de stad Emmeloord
Emigratie van landbouwers
naar Frankrijk
De oudste kloosters in Noord-Holland
Anno 2000 rond 7000 inwoners
Gedupeerden in bank-affaire
beraden zich
PAG. 4
Vrijdag 6 januari 1950
Bevolkingscentra in Noord-Oostpolder groeien
Engeland erkent
rood China
Joego-Slavië
wordt bedreigd
Noordhollandse Kerkgeschiedenis
Noordholland
ontvangt
vier-districten-beker
R.K. M E i
toetreden al
Hoe. verder de Noordoostpolder in cultuur wordt gebracht, hoe
meer behoefte er ontstaat aan nieuwe dorpen. Ook hier is een
achterstand in de woningbouw ontstaan, maar langzamerhand
gaat de situatie er toch wat beter uitzien en de dorpen, die
thans in aanbouw zijn, worden snel groter. Dit geldt vooral voor
Emmeloord, de hoofdplaats van de nieuwe polder, die in de
toekomst zal uitgroeien tot een plaats als Meppel of Steenwijk.
Het bebouwingsplan voor Emmeloord is thans door de polder
commissie voor algemene belangen goedgekeurd, terwijl die
voor Marknesse, Luttelgeest, Kraggenburg, Ens en Nagele zich
in een meer of minder vèrgevorderd stadium bevinden. De be
bouwingsplannen voor de dorpen Bant, Rutten, Espel, Creijl en
Tolebeke zijn of worden in studie genomen.
theeschenkerij met kinderspeel-
boerderij (melkbedrijf) „nnex
tuin gerekend. In een nabii aan
te leggen bos zal een openlucht
theater verrijzen.
Voorts is in het plan rekening
gehouden met de sportbeoefe
ning waartoe over de volgende
gelegenheden kan worden be
schikt: jeugdherberg, met kam
peerterrein aan de rand van het
bos, haventjes voor de water
sport met clubhuis en botenhuis,
openluchtzwembad met strand en
een ijsbaan van pl.m. 6 ha. Voor
de paardensport zijn welicht bre
de lanen bruikbaar in en be
oosten het bos. De sportvelden,
w.o. een wedstrijdveld met sin-
telbaan en twee tribunes, twee
oefenvelden, een korfbalveld en
zes tennisbanen, zullen een op
pervlakte van 11.5 ha. beslaan.
Aan de noordzijde van Emmel
oord zal een terrein van 52 ha
worden bebost.
Het tempo van uitvoering van
dit bouwplan zal belangrijk wor
den beïnvloed door de financie
ringsmogelijkheden en de bouw
nijverheid.
Het plan voor Emmeloord is
ontworpen door architecten van
de polderdirectie, in samenwer
king met enkele daarvoor aan
gewezen stedebouwkundige ad
viseurs. Met de directeur van de
Rijksdienst voor het Nationale
Plan is overeenstemming bereikt.
De Noordoostpolder zal gelei
delijk worden bevolkt met ruim
40.000 inwoners, waarvan 8000 a
10000 in de stad Emmeloord. In
de groei van Emmeloord worden
drie stadia onderscheiden. In de
aanvang van de kolonisatie mag
een snelle toeneming van de be
volking tot 2500 a 3000 inwoners
worden verwacht, maar daarop
volgt een tijdvak van langzamer
ontwikkeling. Later verwacht
men dan weer versnelling van
het tempo, o.a. als gevolg van
stijging van het absolute ge
boorte-overschot, vestiging van
industrie en overname van plat
telandsbevolking. Tenslotte raakt
de stad als regionaal centrum
volgroeid.
Men verwacht na 10 a 15 jaar
25003000 inwoners, na 35 a 40
50006000 inwoners en na 60
65 jaar 800010000 inwoners.
Het bebouwingsplan voor Em
meloord is thans zodanig ontwor
pen, dat de uitvoering kan ge
schieden in drie gedeelten, welke
ieder voor zich, zij het dan voor
lopig, een afgerond geheel vor
men. Daarbij is er zorg voor ge
dragen, dat een aantal gebouwen
met speciale bestemming, zoals
het raadhuis, kerken en scholen,
waaraan reeds onmiddelijk de
behoefte zich doet gevoelen, een'
plaats heeft gekregen in het ge
deelte van het plan, dat het eerst
dient te worden uitgevoerd.
De richting van de straten in
het plan is bepaald door de krui
sing van de wegen Vollenhove—
Urk en Kampen—Lemmer. Het
plan vertoont het beeld van een
uitgesproken kern met daarom
heen zeven wijken, alsmede een
industrieterrein aan de Zuidzijde
van de Urkervaart, dat door een
beweegbare brug met de stad
wordt verbonden en mogelijk n
spoorwegaansluiting krijgt. Een
lange winkelstraat vormt een
inleiding tot de kern, waarom
heen drie kerken met bijbeho
rende gebouwen zijn geprojec-
teerd
In totaal biedt het plan ruimte
voor drie grote kerkgebouwen
met wijkgebouw (Ned. Herv._ Ge
reformeerd en Rooms Katholiek)
en vier of meer kleinere kerkge
bouwen. Voor de overheid is ge
rekend op een raadhuis annex
lolitiebureau (gemeente), een
aomeinkantoor (domeinen), een
polderhuis (Waterschap) en een
poldertoren; deze laatste is m de
eêrste plaats bedoeld als monu
ment. Daarenboven zal de toren
nog als watertoren kunnen wor
den gebruikt. Verder biedt het
plan ruimte voor een kazerne
der rijkspolitie, directiegebou
wen (deze zullen in de toekomst
plaats kunnen maken voor een
andér openbaar of bijzonder ge
bouw, een kantongerecht, een
gebouw voor rijksdiensten (in
spectie en ontvanger belastingen,
bijkantoor gewestelijk arbeids
bureau enz.), gemeentewerken,
brandweercentrale, post- en tele
graafkantoor, slachthuis en ri
oolzuiveringsinstallatie.
Gerekend wordt op 19 school
gebouwen, n.l. een lyceum, vier
u.l.o..-scholen, zeven lagere scho
len, vier bewaarscholen, een
landbouwwinterschool, een land-
bouwhuishoud- en industrieschool
en een ambachtsschool.
Ook is er plaats gemaakt voor
een badhuis annex consultatie
bureau, een ziekenhuis, een pol
dermuseum. een openbare lees
zaal een hotel-cafe-restaurant
met zalen voor de beurs, voor
uitvoeringen en nog enkele ho
tels, restaurants, logementen en
café's. Ook wordt op een modei-
IJSHOCKEY
Ook de achtste wedstrijd is het
de Tilburgenaren, die aan het ijs-
hockey-tournooi om de West-Eu
ropa Cup deelnemen niet mogen
gelukken zelfs maar één punt in de
wacht te slepen. In de Apollohal te
Amsterdam verloren zij met 31
van de Amsterdamse Ijsvogels
(0—0, 1—0, 2—1).
Gedurende een uur volgde de
10-jarige William Todd de
schaakpartijen der deelnemers
aan het Internationale Schaak-
tournooi te Hastings, wandelde
toen naar voorzitter Arthur Ri
der, en vroeg: „Kan ik niet tot
Uw schaakclub toetreden?" Op
de wedervraag of hij kon spelen
antwoordde William: ,,o ja, ik
heb het zo juist geleerd". De
heer Rider nodigde William uit
een nartlj met hem te spelen,
r •'m daarna tegenover de
i kampioen, Victor
Sex Mtoff. en o wonder, Wil-
lian won! „Misschien hebben
wij een wonderkind ontdekt",
was 's heren Rider's
commentaar.
Als wij volgens de kalender te
rekenen gaan, kunnen wij voor
rare dingen te staan komen.
Stelt u zich voor: in Brooklyn
werd een tweeling geboren, het
meisje 19 minuten na de jon
gen. Het gevolg hiervan is, dat
de jongen, Harold (links), nog
uit de eerste helft van de
twintigste eeuw stamt, maar
zijn zusje Coleen uit de tweede
helft.
VRAGEN OVER TARWE-
PRIJZEN
Het Tweede Kamerlid de heer
de Ruiter (C.H.) heeft aan de
minister van Landbouw. Visserij
en Voedselvoorziening schriftelijk
de volgende vragen gesteld:
T. Is het juist, dat de aankoop
prijs van buitenlandse tarwe thans
hoger ligt dan de prijs, die voor
de inlandse tarwe wordt betaald?
2. Lag de prijs, genoemd in de
in 1949 afgesloten tarweovereen-
komst, niet belangrijk lager dan
de prijs van de inlandse tarwe en
is in deze overeenkomst niet ge
meld, dat de prijs van geïmpor
teerde tarwe belangrijk zou dalen?
3. Indien vraag I bevestigend
wordt beantwoord, wat zijn dan
de oorzaken, dat de tarweprijzen
thans hoger zijn dan in uitzicht
zijn gesteld?
4. Wil de minister meedelen,
welke prijs er thans voor import-
tarwe wordt betaald?
SINGAPORE, 6 Jan. (Reuter)
De regering van Singapore
heeft de Chinese consul-generaal
te Singapore heden officieel mee
gedeeld, dat Engeland de Chinese
communistische regering heeft
erkend.
De consul-generaal, dr. Woe
Paak Sjing verklaarde het con
sulaat te Singapore hedenmiddag
te zullen sluiten en instructies
af te wachten van het ministerie
van buitenlandse zaken.
De Chinese consuls te Koeala
Loempoer en Penang werden
door de federale regering van
Malakka van de nieuwe ontwik
keling op de hoogte gesteld. In
Singapore en Malakka wonen
2.700.000 Chinezen, meer dan de
helft van de bevolking.
Malcolm MacDonald, de Britse
commissaris-generaal in Zuid-
Oost-Azië, heeft aangekondigd
hedenavond een rede te zullen
uitspreken.
AMERIKA VERZET ZICH
TEGEN AGRESSIE
De nieuwe Amerikaanse ambas
sadeur in Joego Slavië, George
Allen, die thans via Londen, Pa
rijs en Zwitserland op weg is naar
zijn post in Belgrado, heeft op een
perconferentie te Londen o.m. ver
klaard, dat het Amerikaanse ver
zet tegen aggressie ook op Joego
Slavië van toepassing was.
Joego Slavië werd bedreigd met
aggressie, zulks bleek niet alleen
uit Sowjetrussische propaganda,
doch ook uit woorden van Molotof.
Het land had Amerika's volle sym
pathie in zijn pogingen om de zelf
standigheid te handhaven. De ver
klaring volgens welke Amerika
zich tegen aggressie zou verzetten,
betekende geen verandering in de
Amerikaanse politiek.
UITVOER VAN LAND- EN
TUINBOUWPRODUCTEN
Volgens het Centraal Bureau
voor de Statistiek heeft de totale
uitvoer van land- en tuinbouw
producten in November j.l.
f 159.695.000.bedragen, waar
mede de totale uitvoer van deze
producten gedurende de eer
ste 11 maanden van 1949 tot
f 1.170.976.000 is gestegen, tegen
f84.787.000 in Nov. 1948 en
f757.815.000 in de eerste 11 maan
den van 1948.
Kampioenschap 3e klasse
klein biljart- 38-2
Onder auspiciën van „Ons Ge
noegen" begonnen gisterenmiddag
te Rijkevoort de partijen om het
kampioenschap van Nederland
derde klasse klein biljart 38-2.
Peetoom (Schagen) won van v.
Dongen (Eindhoven).
Peetoom 250 13 97 19.23
v. Dongen 97 13 26 7.46
De Schagenaar won zijn partij te
gen Wicb eveneens.
Peetoom 250 13 61 16.66
Wich 96 15 24 6.40
De oude ijzeren kustwachttoren te Huisduinen heeft plaats
moeten maken voor een nieuwe van steen. Hoewel die reeds in
gebruik is genomen, staat de oude nog op zijn post. De sloper
zal hem binnenkort weghalen
Gisterenavond hebben een 250
gedupeerde inwoners vaan Oudewa
ter en omgeving zich beraden over
wat hun te doen staat, nu de Ou-
dewaterse Bank failliet is verklaard
en vandaag de Amsterdamse Bank
een bijkantoor opent in het ge
bouw van de failliete Bank.
Besloten werd aan de rechtbank
een commissie van drie personen
voor te dragen. Als deze commis
sie door de rechtbank is goedge
keurd, zal zij in het belang van de
beleggers alle onderhandelingen
met de curator, Mr. A. Blom, oud
directeur van het Rotterdamse Bij
kantoor van de Amsterdamse Bank
voeren.
De aanwezigen zagen voorts
voorlopig af van de behartiging van
hun bankzaken door de Amster
damse Bank.
De Amsterd. Bank zal de zaak
voortzetten, en wil ter compensatie
van de goodwill in de komende 3
jaren aan de curator 50 pet. van de
winst uitkeren, die deze Bank in
Oudewater zal maken. Daar men
totaal niet weet hoe de stand van
zaken is, (Mr. R. Crasso, de Rot
terdamse Officier van Justitie ver
klaarde ons gisteravond nog, dat
de administratie zo'n chaotische
warboel is, dat onmogelijk gezegd
kan worden hoe groot het deficit
is), achtten de aanwezigen dit aan
bod veel te laag. Besloten werd,
zich dan ook voorlopig niet met
deze Bank te occuperen, totdat de
ingestelde commissie advies- heeft
uitgebracht. Tot slot besloten de
aanwezigen zich met een adres tot
de regering te wenden, die in de
achter ons liggende jaren tallozen
die vroeger nooit aan een Bank
hebben gedacht, gedwongen beeft
naar een Bank te gaan.
De zich in Rotterdam in arrest
bevindende directeur van de Ou-
dewaterse Bank, Mr, C. M. V. heeft
tegenover de Officier van Justitie
verklaard, dat hij met een Amster
damse Bankrelatie handel heeft ge
dreven in zwarte effecten. Deze
laatste is op verzoek van de Offi
cier van Justitie in Rotterdam, Mr.
R. Grasso, gearresteerd. Tevens
heeft de directeur verklaard voor
1948 een valse balans te hebben
opgemaakt.
N.G.F. ORGANISEERT
NAT. KAMPIOENSCHAPPEN
Voor de tiende maal organiseert
de N.G.F. (de Katholieke Natio
nale Gymnastiek Federatie) haar
nationale kampioenschappen. In
1950 zijn deze wedstrijden toege
wezen aan het bisdom 's-Herto-
genbosch, waar de vijf keurploe-
gen uit de verschillende diocesen
elkaar op 16 April in Tilburg zul
len ontmoeten.
De Nationale keurploeg van
het N.G.F., bestaande uit A. Ker-
remans, G. Peels, J. Muylkens, A.
Sips, G. Royakkers, Chr. Winands
en de reserves H. de Waal en P.
Smolders, zal op 11 en 12 Februari
in Enschede optreden ter gelegen
heid van het 30-iarig bestaan van
de Katholieke Gymnastiek Ver
eniging Olympis-Dos.
Op 23 April bindt deze ploeg te
Den Haag de strijd aan met een
Franse keurploeg. De algemene
technische leiding van deze ont
moeting is in handen van S. Al-
la ert te Amsterdam.
Op 30 April gaat de nationale
keurploeg van het N.G.F. naar
Nijmegen om demonstraties te ge
ven ter gelegenheid van een al
daar te houden sportweek.
VL
Als besluit van deze reeks ar
tikelen over emigratie-vraagstuk
ken, wil ik de aandacht vestigen
op enkele nieuwe gedachten die
leven onder de Franse boerenstand
en die een heel ander aanzien
kunnen geven aan hun bedrijven,
zowel materieel als naar de geest.
Ik bedoel hier het streven naar de
gemeenschapsvorming in de boe
renbedrijven, iets dat voor onze
emigranten in bepaalde omstan
digheden ook van nut kan zijn.
Wij kennen in Nederland reeds
een vorm van gemeenschap in de
verschillende coöperaties, instel
lingen dus, die voor de gemeen
schapelij ke inkoop van zaaigoed
zorgen. Wy kennen ook het onder
ling gebruik van landbouwwerk
tuigen, zoals tractor, maai- en
bindmachine, dorsmachine. Ook in
Frankrijk bestaan dergelijke coö
peratieve ondernemingen en ze
zijn zelfs in de laatste jaren sterk
gegroeid. Zo waren er in 1920 on
geveer 500 van deze instellingen,
het aantal groeide tot 2090 in 1939
en thans bestaan er 6080 coöpe
raties.
Doch verschillende bedrijven,
die ieder voor zich maar moeilijk
en ten koste van heel veel arbeid
de eindjes aan elkaar konden kno
pen, zijn er toe overgegaan op nog
velerlei ander gebied het bezit bij
elkaar te brengen om door ge
zamenlijke exploitatie tot een be
tere opbrengst te komen.
Deze gemeenschapsbeweging on
der de boeren is, hoewel nog in
beginstadium, toch bezig zich goed
te ontwikkelen. Er is zelfs een
centrale instelling in het leven
geroepen, welke alle initiatieven
op dit gebied verzamelt en tevens
werkt aan de vormgeving van de
nieuwe denkbeelden (adres: Bou
levard Malesherbes 91, Parijs). Zo
is er een congres geweest dit jaar
zoals men mij mededeelde op het
centrum te Parijs, waarop men
gewerkt heeft aan het opstellen
van statuten voor de verschillen
de typen gemeenschappen. En be
gin 1950 zal men speciaal onder
de ogen zien het probleem van het
gezag in die gemeenschappen.
Over deze nieuwe richting heb
ik van gedachten kunnen wisselen
met de heer Colson, landbouwer
en secretaris van de stichting: Ge
meenschappen en landbouwver-
enigingen. Hij was juist aanwezig
op een congres van de M.F.R.
(Mouvement de Foyers Ruraux)
een groepering van landbouwge-
zinnen, dat te Versailles werd ge
houden. Hij benadrukte, dat wij
onderscheid moeten maken tussen
drie typen:
le. de coöperatie, die een zuiver
technische hulp betekent voor
de landbouwers, door inkoop
en verkoop en door gemeen
schappelijk gebruik van land
bouwmachines;
2e. de coöperatieve samenwer
king, waarin een verlangen
leeft om uit te groeien tot een
gemeenschap;
3e. de echte gemeenschappen.
Hoewel de derde groep zeer in
teressant is en een verwezenlij
king inhoudt van de nieuwe ge
dachten, is toch de tweede groep
wel het meest boeiend, omdat we
daarin de evolutie kunnen gade-
IV.
Talrijk zijn tegenwoordig in on
ze Noord-Hollandse streken de
parochies waar een klooster van
zusters staat, die zich in onder
vijs en verpleging van zieken of
ouden van dagen voor de bevol
king verdienstelijk maken. Paters
of broeders kloosters of hui
zen van beschouwende Orden, van
mannen zowel als van vrouwen,
zoals die zoveel in de zuidelijke
provincies van ons land, in Bra
bant en Limburg, worden gevon
den, treffen wij hier bij ons slechts
weinig aan: Wij kennen in Eg-
mond de priorij van de Benedic
tijnen, de Sint Lioba-stichting en
de Carmel, in Nieuwe-Niedorp
staat een klooster van Francis
canen, in Heiloo, Alkmaar en Me-
demblik zijn Broeders maar
daarmee is de opsomming gedaan.
Noord-Hollandse klooster
lingen.
Is Noord-Holland dan geen
kloosterland? Zijn er uit onze stre
ken geen kloosterlingen afkom
stig? Wij zouden dat op grond van
de geschiedenis niet durven be
weren. Wel is het waar, dat er
oudtijds in Kennemerland alleen
maar de abdij van Egmond stond
en dat er, voor zover we weten,
voor het einde van de veertiende
eeuw dus vrij laat geen
kloosters hebben gestaan in de
Westfriese gouwen Westflinge,
Wiron en Texla. Maar daarmede
is niet gezegd, dat de bewoners
van onze gewesten in die tijd ook
nimmer enig contact hebben ge
had met kloosterlingen. Wij weten
toch, dat hier het geloof is ver
kondigd door kloosterlingen als
Sint Adelbert en dat verschillende
kloosterlingen van elders door
bloed en vriendschap met onze
streken verbonden zijn geweest.
Op de betrekkingen tussen
Westfriesland en Egmond hebben
wij reeds gewezen, toen wij spra
ken over de Egmondse parochie
kerken in onze gebieden en de
invloed, die daarbij van de oude
abdij in velerlei opzicht is kunnen
uitgaan. Of onder de ons tot nu toe
bekende namen van Egmondse
monniken ook veel Noord-Hol
landers voorkomen wij kennen
er o.a. uit Alkmaar zou verder
nog bestudeerd moeten worden.
Wij zouden uit het z.g. Necrolo-
gium of Doden-boek nog kunnen
aanstippen, dat meerderen, pries
ters en zelfs ook leken, na hun
dood in de schaduw van het be
minde heiligdom van Sint Adel
bert wilden rusten. In de 14e eeuw
vinden wij b.v. dat op 4 April 1342
stierf Giselbert, priester te Wog-
num en deken van Westfriesland;
jaarlijks werden vóór hem tien
schellingen aan het klooster ge
geven, terwijl hij op het klooster
kerkhof werd begraven. Een pa-
rochiane van hem, Aleyd van
Wognum, was op 14 October 1340
gestorven; ook zij had tien schel
lingen gelegateerd en had even
eens op het kerJrihof der abdij
haar graf gevonden. Zo ook reeds
eerder, in 1323, heer Dirk, de pas
toor van Oudorp, die op 29 Augus
tus van dat jaar was overleden.
Zoals er in Noord-Holland vrien
den van Egmond waren, zo moe
ten er ook monniken van Egmond
uit onze streken afkomstig zijn
geweest.
Natuurlijk is het niet onmoge
lijk, toen evenmin als tegenwoor
dig, dat wie roeping tot het kloos
terleven gevoelde, ook buiten zijn
geboortestreek ergens kon intre
den. Er bestaat op dit gebied geen
isolement, geen clangeest zoals
wij dat min of meer bij het oude
Iers-Keltische kloosterwezen ken
nen. Maar daar lagen de verhou
dingen in sociaal opzicht ook ge
heel anders, zodat een vergelijking
daarmee eigenlijk niet opgaat.
Friese kloosterlingen.
Aanknopingspunten met het
kloosterleven waren er in West-
Friesland voldoende te vinden, In
de westelijke helft was de invloed
van Egmond het sterkst, in het
oostelijk gedeelte, in de z.g. am
bachten van West-Friesland, de
Vier Noorder Koggen en Drechter-
land, vinden wij vooral ode sporen
van kloosterlingen, die thuis horen
in het land aan de overzijde van
de Zuiderzee, het eigenlijke Fries
land zelf, waar zich eens zo vele
en zo grote abdijen bevonden.
Daar lag te Stavoren de Benedic
tijnen-abdij van Sint Odulphus: de
kerk van Wervershoof zou daar
aan toebehoord hebben. Maar de
moderne historische critiek staat
daar nog al bedenkelijk tegenover
evenals tegenover de bewering als
zouden te Medemblik oudtijds
Benedictijnen gevestigd zijn ge
weest.
Maar in de omgeving van Sta
voren lag ook een zusterklooster
te Hemelum. Vermoedelijk zijn het
reguliere kanunnikessen van Sint
Augustinus geweest. Wij weten
alleen met zekerheid, dat paus
Innocentius IV (1243—1254) haar
bevestigt in haar bezit, waartoe
o.a. in onze streken behoren goe
deren te Hoogkarspel, Sijbekars-
pel, Wervershoof, Lutjebroek
Grootebroek, Midwon, Twisk en
Zwaag. Verschillende van deze
plaatsen worden hier voor de
eerste maal in de geschiedenis ge
noemd, een merkwaardigheid, die
wel verdient even vermeld te wor
den. Naderhand schijnt het Heffle-
lumse zusterklooster veranderd te
zijn in een klooster van reguliere
kanunniken, eveneens van de or
de van Sint Augustinus. Uit een
document van 6 October 1317
blijkt, dat deze kloosterlingen een
nederzetting, een z.g. uithof had
den in het baljuwschap van Me
demblik. Vermoedelijk heeft deze
gestaan te Wervershoof, meer in
het bizonder onder de tegenwoor
dige gemeente Andijk. Het moet
een tamelijk omvangrijk gebou
wencomplex zijn geweest, een be
drijf voor landbouw en veeteelt,
waar enkele kloosterlingen ver
bleven om op de gang van zaken
toezicht te houden.
Uit oude rekeningen van de
Hollandse graven blijkt, dat nog
andere Friese kloosterlingen be
zittingen in West-Friesland had
den: de reguliere kanunniken van
St. Augustinus te Anjum en de
Cisterciënsen van de O.L. Vrou-
we-abdij Bloemkamp bij Bols-
ward.
Voor zover ons bekend, waren
deze betrekkingen tussen onze
gewesten en deze kloosters meer
zakelijk en economisch van aard.
Toch zal daarbij de geestelijke in
vloed niet geheel zijn uitgesloten
en heeft wellicht menigeen hier
in een aanleiding tot zijn klooster
roeping gevonden.
Latere kloosters.
Van de oude klooster-orden,
Benedictijnen, Cisterciënsers, Re
guliere Canunniken, Norbertijnen,
heeft men kunnen zeggen, dat zij
een min of meer agrarisch karak
ter droegen. In zekere zin is dit
waar. Overeenkomstig heel het
economisch bestel van die tijd was
het leven uitsluitend ingesteld op
het benutten van de bodem.
Noord-Holland bestond feitelijk
alleen maar uit het platteland met
boeren en landbouwers. Een ne
ringdoende burgerij kwam pas
later op. Dan ontstaan de steden.
In de dertiende eeuw ontvangen
meerdere plaatsen pas hun stads
rechten. Wij weten hoe Verschil
lende gemeenten in onze tijd hun
zevende eeuwfeest gevierd heb
ben.
Nu de sociale verhoudingen zich
wijzigen, ontstaan ook andersge-
aarde kloosterinstellingen. Het
zijn de z.g. Bedel-orden, waarvan
wij als de voornaamste typen de
Franciscanen, Dominicanen en
Carmelieten moeten noemen. In
tegenstelling met de oude monni
ken-orden, die zich bij voorkeur
op het platteland vestigden, zien
wij deze jongere kloosterlingen
vooral in de steden een huis stich
ten.
Onze Noord-Hollandse steden
Alkmaar, Hoorn, Enkhuizen, ken
nen alle hun kloosters voor man
nen en vrouwen. De meeste daar
van volgden de regel van Sint
Franciscus. Soms treffen wy wel
meerdere huizen, vooral van vrou
wen, van één zélfde Orde in één
enkele stad aan. Zo bestonden te
Alkmaar het Oude Hof en het
Jonge Hof, te Ënkhuizen het St.
Caecilia-convent naast dat van St.
Clara, e.a. Wij vinden daarin het
overtuigend en Welsprekend be
wijs, dat het klooster-ideaal in
Noord-Holland meer dan gewone
ingang vond, vooral bij de meis
jes. Uit dit oogpunt is een ver
gelijking van onze, bizönder na
oorlogse tijd met toen ongetwij
feld leerzaam.
Klooster-roepingen zijn zeer ze
ker een graadmeter voor het be
palen van het godsdienstig leven.
Wie in de Middeleeuwen in ons
Noord-Holland tot het klooster
geroepen meende te zijn, kon bij
zijn keuze zijn oog laten vallen
op de meest verscheidene instel
lingen, die nagenoeg alle in eigen
gewest waren vertegenwoordigd.
Wij moeten naast de monniken
en bedel-orden nog noemen de
kloosters van de Reguliere Kanun
niken van het beroemde kapittel
van Windesheim. Het ene lag bij
Hoorn, O.L. Vrouw ter Nieuwlicht
te Wester-Blokker. Het andere te
Heiloo, genaamd „de Blinken", in
de omgeving van de Regulierslaan
onder Alkmaar, een naam, die de
herinnering aan dit oude klooster
nog altijd levendig houdt.
Het middeleeuwse stadsbeeld
kende de torentjes der klooster
kerken, waarvan de klok meer
malen daags, en ook wel des
nachts, over de huizen weerklonk.
Wie in Alkmaar liep, kwam er
zeker een Franciscaan uit de Pa
ternosterstraat tegen, of een Car-
meliet uit het klooster te Oudorp,
of mogelijk zelfs een Benedictijn
uit Egmond of een Kanunnik uit
Heiloo. De nonnetjes en begijntjes
leefden meer besloten in hun ho-
slaan van verschillende boerenbe
drijven. Om U daarvan een duide
lijk beeld te geven zal ik u de
ontwikkeling weergeven, die zich
voltrok in een coöperatie.
De coöperatie Sint Joris in Mot
te du Caire (Basses-Alpes) heeft
als zodanig naam gemaakt en trekt
veel belangstelling zelfs uit het
buitenland. Zij gaat ook meer naar
de vorm van een gemeenschap toe.
Immers, praetisch alles is gemeen
schappelijk: grond, gebouwen, ma
chinerieën, vee, arbeid, oogst. Het
initiatief dateert van begin 1946,
nadat bekend was gemaakt, dat
de regering steun toezegde aan
boeren, die tot collectieve exploi
tatie zouden besluiten. Een boer
is toen op stap gegaan en won zes
andere boerengezinnen vo.or het
denkbeeld om tot een dergelijke
gemeenschappelijke exploitatie te
komen. Eerst werd een statuut op
gesteld, zodat men wist, waar men
aan toe was. De princiepen van
deze samenwerking waren in grote
trekken de volgende: ieder bleef
eigenaar van zijn grond en ver
huurde deze aan de coöperatie.
Aan het einde van het seizoen zou
ieder ontvangen naar evenredig
heid van zijn grondaandeel. Voor
het overige zouden alle verdelin
gen in natura gelijk zyn. Er waren
er, die 5, 2 of 9 hectaren verhuur
den. In totaal kwam men tot 50 ha,
6 paarden, 6 koeien, een maai-
machine en kleiner materiaal, zo
als wagens, karren en gereed
schap.
De goede resultaten bleven niet
uit. Aan het eind van het eerste
jaar was de netto-opbrengst het
dubbele van het jaar tevoren, toen
ieder voor zich werkte. Nu nog
steeds is er vooruitgang en wel
vaart. En dat zonder een lening te
sluiten. Er zijn nu verschillende
nieuwe machines gekomen: een
tractor, 3 ploegen, 3 eggen, een
4-tonner, een dorsmachine, twee
zwavelspuiten. Daarbij: een nieuw
gebouw van 25 X 27 meter, waar
in een schaapskooi, een magazijn,
een paardenstal, een koeienstal,
een garage, hooischuren. Daar
naast een varkensstal. De koeien
stal werd modern ingericht met
automatische drinkbakken en het
geheel kreeg een proper aanzien
een Hollandse netheid, schrijft
een krant, die op het bijzondere
feit van deze coöperatie de aan
dacht vestigt.
Men had ook niet meer te kam
pen met gebrek aan arbeidskrach
ten. De vruchtbomen werden beter
verzorgd. De vrouwen gingen niet
meer naar het veld. Zij hielden
zich nu alleen maar bezig met het
kleine vee, de kinderen, het huis
houden. Ook de Zondag kwam
weer meer tot zijn recht. Want er
werd voor de veeverzorging een
toerbeurt ingesteld, n.l. om de
zeven weken. Er is nu tijd om eens
op vacantie te gaan.
Een volledige gemeenschap is
dit nog niet. Er zijn geen regel
matige en verplichte bijeenkom
sten. Maar uiteraard zien de sa
men werkenden elkaar dikwijls
voor het nodige overleg. In de
verschillende rechten en verplich
tingen voorziet trouwens het re
glement, dat 34 punten omvat en
dat aandringt op veel bijeenkom
sten gedurende de eerste tijd van
de coöperatie.
Zo is de situatie in de coöperatie
St. Joris. Toch is deze onderne
ming reeds uitgegroeid tot meer
dan alleen een zakelijke bedrijfs
voering. Onderlinge hulp, 'ge
meenschappelijke bijeenkomsten
en feesten, verlangen om goed
werk te leveren, dit alles wijst op
meer. Reeds heeft men onder de
loupe genomen af te stappen van
een verdeling onder de deelge
noten alleen en gaat men in de
'richting van een verdeling reke
ning houdende met het aantal kin
deren.
Ik moge aan het einde van deze
artikelenreeks de hoop uitspreken,
dat het medegedeelde van énig nut
zal zijn geweest voor degenen, die
naar het schone Frankrijk willen
emigreren, een land waar men van
kan houden, waarvan niet ten on
rechte wordt gezegd, dat het voor
iedereen een tweede vaderland is
en waar reeds honderden Neder
landse boeren geslaagd zijn in het
verwerven van een goede levens
positie voor hun gezin.
J. VAN DER PUTTEN.
LAWNTENNIS
In September van het vorig jaar
werd in Haren bij Groningen de
jaarlijkse vier-districten-wedstrijd
gespeeld tussen Groningen, Fries
land, Drente en Noordholland-
Noord. Dit laatste district wist toen
tegen elk der andere de overwin
ning te behalen, doch de vraag
bleef onbeantwoord, wie de wissel
beker voor een jaar In bezit zou
krjjgen, daar Groningen in totaal
meer sets gewonnen had. Bij nader
inzien, na raadpleging van regle
menten en correspondentie, werd
de beker uiteindelijk toegewezen
aan Noordholland-Noord, welks se
cretaris, de heer W. E. v. Keeken,
dezer dagen de beker in ontvangst
mocht nemen.
ven. In dat opzicht verschilden de
tijden van toen niet van de onze.
Noord-Holland is, zoals uit de
geschiedenis blijkt, altijd een
vruchtbare bodem voor klooster
roepingen geweest. Weliswaar zijn
door de opstand tegen Spanje en
de daarmee samengaande pro
testantse Hervorming de kloosters
van vroeger bij ons verdwenen.
Zij zijn echter in een of andere
vorm, en misschien ook op andere
plaatsen, teruggekeerd. Vele van
onze jongens en meisjes uit onze
streken zyn de weg naar het
klooster opgegaan. Dit moge ook
in onze dagen zo blijven!
PAUL VAN BANESSE.
Er biedt zich
BAKKERSHAI
ploma Ambach
Abbekerk A 10
Gevr. NET M]
hele dagen. Ni
20 jaar. Aanrr
tussen 7 en 8 i
mansstraat 20,
Gevraagd een 1
JE voor hele o
gen, zelfst. kun
Rembrandstr. 4
Gevr. een ne
v. d. dag, zelf,
ken Mevr. v. i
Kenn.straatweg
maar
Biedt zich aan
bakkersbed:
jaar. Wed.
Hoogeweg 82,
leeftijd minster
Aanmelden kaï
Gevraagd een
voor dag of dag
in gezin met
verkeer. A. ME
St. Annastraat
maar.
Slagerij Bert v.
Laat 101, Alkm
te Alkmaar te
vraagd, voor f
ging. Brieven
18366 bur. v. d.
TE KOOP een
gitzwarte w. v„
tuig. J. C, Pol
Schoorl
Te koop een
DEON, Ital. M
48 bassen bij H.
E 99, Schagerbrt
Wegens invent:
is onzè
van MAANDAG
NUARI t.m
DERDAG 12 JA
De Coöp. Vert
voor K.I., 't Z:
Omstreken, get
legenheid tot
als lid tot 30 J:
Inlichtingen v
verstrekt door o
Joh. Vries, Zan<
Julianadon).
Het E