HEN DORP DROOMT AAN DE PLAS
Wandeling door Akersloot
NIEUWE SPANNING
in hef Verre Oosten
Impressies uit Hongarije
CHL0R0D0N
ëléctrische na
Bevolkingscijfers in ons gewest
Noordholl. Kanaal
weer open
Nieuwe gegevens uit goede bronnen
interessante en actuele cijfers
PAGIINA -t
VRIIDAC 3 FEBRUARI 1950
li.
De visser zat echt op zijn praatstoel. „Ja het dorp is rijk aan
herinneringen. Bent ge van Alkmaar af langs het kanaal
gereden. Daar waar de weg even inspringt, staan enkele huisjes,
het gehucht Boekei. Daar heeft vroeger een kasteel gestaan.
Vlaar voor het dorp was het slot Akersloot veel belangrijker".
„Ik heb wel eens gehoord, dat in de middeleeuwen daar zeer
voorname edellieden woonden" zo lokte ik de visser uit zijn tent.
„Zeker", zo antwoordde hij, „U heeft gelijk,. Toen in de
dertiende eeuw de adel hoe langer hoe meer de macht in handen
kreeg in het gebied van het graafschap, nam onder de edelen
een zeer voorname plaats in ridder Hugo van Akersloot. Er
was heel weinig over bekend, maar onze vorige dominee j. P.
van Mullem, die alles opspoorde wat er over te vinden was,
vertelde, dat hij zich vooral verdienstelijk heeft gemaakt door
de aanleg van de Hughendyc, die de Hugowaard van de
Schermer scheidt.
De landen van Hugowaard be
hoorden tot zijn bezittingen en
daar hij er alles voor over had,
om de vruchtbaarheid van deze
landen op te voeren, werd deze
streek geheel naar hem genoemd.
We waren nu met het bootje
dicht bij de katholieke kerk ge
komen. De visser meerde z'n schuit
je aan de kant en over land gingen
wij naar de dorpskerk.
De dorpskerk.
Het was een heel eenvoudig Go-
thisch gebouw. De spits van de
smalle toren wees als een wijzende
vinger naar omhoog, om de mensen
te herinneren aan de eeuwigheid.
Terwijl we op het kleine voor
pleintje stonden te kijken, kwam
uit de pastorietuin, die naast de
kerk lag, pastoor van de Berg aan
wandelen.
„Het doet mij genoegen, om weer
eens oude bekenden uit Alkmaar
te zien," zo begroette hij ons. ,,U
staat zeker onze kerk te bewon
deren?"
„Ja zeker pastoor," zo antwoord
de ik en daar ik wist, dat nie
mand ons beter over het verleden
van Akersloot kon inlichten dan
de pastoor, die ijverig alle archief
stukken had bestudeerd, vroeg ik
hem, „Van wanneer is toch deze
kerk?"
„De kerk zelf is zoals ge ziet,
zeer eenvoudig. Zij werd naar de
plannen van architect Th. Asseler
in 1867 door de Alkmaarse aanne
mer H. de Groot voor de som van
f 35000 gebouwd. Pastoor Willem
Grijskamp (1865-1872) had met het
toenmalige kerkbestuur, de heren
Arie Schoorl, Jan Kaptein Sr. Ni-
colaas Terra en Wilbert Kuys het
initiatief voor de bouw genomen.
Ofschoon de boeren over het al
gemeen nogal vasthoudend waren,
kostte het de pastoor weinig moei
te om zijn kerkbestuur van de
noodzakelijkheid te overtuigen. „Na
tuurlijk moet de nieuwe kerk er
komen," zo had de oude Jan Kap
tein gezegd, „want als ik in de
stad op de markt kom. dan kun
nen ze je gemeen pesten met ons
houten kerkje, waar je met je po
ten door de vloer valt. Ze zeggen
doodgemoedereerd, dat ik uit Na
zareth kom Nou dat laat ik me
niet meer zeggen." De opzet was
voor die tijd werkelijks groots en
hij de consecratie van de kerk op
21 Sept. 1868 door Mgr. Wilmer
schreef de Tijd een hooggestemd
artikel. Wilt U dat eens lezen?
Komt U dan maar mee naar de
pastorie."
HET VOETBAL-PROGRAMMA
Afd. Noord-Holland K.N.V.B.
Het secretariaat van de afdeling
Noord-Holland van de K.N.V.B. deelt
ons mede, dat het wedstrijd-pro
gramma van 21 en 22 Januari 1.1.
verschoven is naar 4 en 5 Februari.
PROCES WRESZYNSKI
VOORTGEZET
Voor de Amsterdamse recht
bank werd gisteren voortgezet het
proces tegen S. Wreszynski, die
verdacht wordt van aanzienlijke
oplichting in oorlogstijd, en die
gisteren verklaarde, dat hij „nooit
zo iets doms gezegd had" als dat
hij Hitier zou moeten doden. Hij
zeide in totaal 500.000 gulden te
hebben doorgegeven aan de Duitse
politie-beambte Wenski ten be
hoeve van het in vrijheid stellen
van politieke gevangenen. Ook de
50.000 gulden voor de zoon van dr
Koningsbergen zou hij hebben
doorgegeven. Deze zijn later terug
betaald. Op een vraag van de pre
sident verklaarde hij echter vol
mondig: millionnair te zijn en in
Dantzig een exportzaak en een
zéér groot bankbedrijf te hebben
gehad. Er werden talrijke getui
gen a decharge gehoord. Het pro
ces wordt 23 Febr. voorgezet.
Wij gingen met de pastoor mee
de tuin door en kwamen aan de
achterkant van de sobere pastorie.
De pastoor ging ons voor en liet
ons binnen in de stemmige zaal.
Aan de wanden hingen de por
tretten van pastoor's die vroeger
de zorg over Akersloot hadden
uitgeoefend. Geboeid bleven wij
staan voor een oud, goed-geres-
taureerd schilderij. De pastoor be
greep dat wij hiervoor veel be
langstelling hadden en hij begon
te vertellen
Pastoor Stcnius. (1631-1670.)
Het schilderij, waar U nu voor
staat, is het belangrijkste van on
ze verzameling. Het is de afbeel
ding van pastoor Stenius, de eerste
officiële pastoor na de reformatie,
die het katholieke leven na de
gegaan. Ge hebt het mis hoor. Even
voorbij de protestantse kerk op
de weg naar Limmen, werden in
die dagen samenkomsten van de
mennisten of doopsgezinden ge
houden en het ging er nogal ru
moerig naar toe. Ofschoon de be
volking, lang geleid door goede pas
toors, niet veel van de nieuwe
religie moest hebben, was er in de
spannende jaren van 1570 een pas
toor gekomen, die wel oren had
naar de nieuwe religie. Toen na
1572 overal in de omtrek de pro
testanten zich mgt geweld mees
ter maakten van de kerken en de
katholieken verdreven, verliet ook
deze pastoor het dorp. om als pre
dikant ergens anders dienst te doen
want hij begreep wel, dat hij l.ier
weinig succes zou hebben. Zijn ka
pelaan Jacob Dilofse hield echter
de zaak bij elkaar en toen er en
kele heethoofden uit Alkmaar wa
ren gekomen, om de kerk te slui
ten en de nfeuwe religie door te
voeren, verzamelde hij in parti
culiere huizen zijn kudde om zich
heen en maakte daardoor, dat bijna
het gehele dorp de katholieke gods
dienst trouw bleef. Over hem be
staat er een aardig versje: kijk
ik heb het hier liggen
De stroomen en deze nood
bijzonder sleepte mede
den pastoor van Akersloot
tegen dank van mijn gebeden
En voerden hem met wijf
van Akersloot vandaan
En brachten hem met pak en zak
Als domine tot Westzaan
Ik was toen zijn cappelaan
Jacob Dielofse was mijn naam.
Maar ik wilde U iets vertellen
over pastoor Stenius. Dit was de
eerste vaste pastoor na de her
vorming. Wel hadden zo nu en dan
verschillende priesters de heilige
geheimen in de schuilkerkjes te
Lamoor en in de Woude achter
het lange meer gevierd, maar een
vaste zielzorger was nog niet naar
liet dorp gekomen. Hij heeft de
schuilkerk van Lamoor naar het
dorp verplaatst in de Molenbuurt-
Achter zijn huis liet hij een schuur,
kerkje inrichten van 20 el lengte.
Ofschoon hij over het algemeen
tactisch optrad, kon hij toch niet
verhinderen, dat de protestanten,
die de vooruitgang van het katho
lieke leven in Akersloot onder
pastoor Stenius zagen, hem bij de
baljuw van Kennemerland aan
klaagden. Hij kwam daardoor in
moeilijkheden. In 1644 werd het
kerkje in tegenwoordigheid van de
Akerslootse schepenen Cornelus
Dryckbacker en Cornelius Dirckx
gesloten maar de pastoor stoorde
zich er niet aan en de diensten
gingen gewoon door. Men kan het
opmaken uit het doopboek."
De pastoor liet ons een afschrift
zien van het officiële doopboek en
inderdaad, de doopsels in 1644 lie
pen gewoon door. Wij bladerden
even in het boek en wij bemerkten,
dat onder Stenius het godsdienstig
leven in het dorp Akersloot zich
geheel had geconsolideerd. Telden
we in 1631 nog maar 25 doopjes.
in 1632 waren het er al 37 en in
1635, 52 Dat bleef zo ongeveer het
gemiddelde, 't Hoogste aantal werd
in 1640 bereikt n.l. 62. De pastoor
liet ons nog andere mooie herin
neringen aan het verleden zien.
Inderdaad: er heeft altijd binnen
het dorp een rijk rooms leven ge
heerst, wat ook voor de omgeving
van veel betekenis is geweest.
Het was al spoedig wat laat ge
worden. We moesten nog voor de
droevige dagen van de geloofsom- uitvoering besprekingen houden op
wenteling geheel opnieuw heeft
opgebouwd. Was dat zo nodig?, zo
zult U vragen. U dacht zeker, dat
alle grote gebeurtennissen onge
merkt aan ons dorp voorbij zijn
het gemeentehuis en daarom namen
wij dankbaar afscheid van de pas
toor. om naar het rustige gemeen
tehuis te gaan.
B Voets, Kapelaan.
De ijsbrekers, die opdracht had
den het Noordhollands Kanaal open
te breken hebben het niet gemakke
lijk gehad en de kapiteins moesten
meer dan eens het stuurrad vaster
klemmen om de boten telkens nog
dat rukje te geven, dat nodig was,
om door de ijslaag heen te snijden.
Woensdagmorgen vertrok de „IJs
breker" van Amsterdam in de rich
ting Purmerend en dat stuk is wel
het zwaarste geweest, wat het
Noordhollands Kanaal aan ijs kon
opleveren. Er kwam natuurlijk nog
bij, dat de dooi intussen sterker
geworden is, zodat het voortdurend
gemakkelijker werd. Toch was het
nog zo, dat eerst Woensdag zeer
laat de „Walvis" in Alkmaar bin
nenliep. Deze had n.l. de „IJsbre
ker" afgelost en kon aldus zijn
capaciteit gaan vertonen op het
lange stuk naar Den Helder.
De „Walvis" is Zaterdag jl. juist
in de vaart gekomen als onderdeel
van de ijsbrekersvloot, die in Am
sterdam gestationneerd is. Geluk
kig behoefden de Ijsbeer I en n
niet in dienst te komen, want dal
zou betekend hebben, dat het werk
veel en veel zwaarder zou zijn ge
weest.
Donderdagmorgen heeft de Wal
vis om zeven uur Den Helder kun
nen bereiken, kraakte nog even
door tot aan de Ankerparkbrug en
wendde de steven wederom naar
Amsterdam. Er zullen nog wel
meer opdrachten liggen te wachten,
voordat al het ijs verdwenen is en
de vele rivieren en kanalen bevaar
baar zijn.
Ook kanaal Omval-
Nrtl.-Scharwoutle
De IJsbreker „T.Jsbeer" heeft
gisteren ook het kanaal Omval—
Wieringermeer vanaf het N.H.
Knaal tot Noord Scharwoude open
gebroken; dit gedeelte is thans
weer bevaarbaar.
Later op de dag heeft de „Ijsbeer"
ook nog het ijs in de Markervaart
en de Tassloot tot de Zaan openge
broken.
Geslaagd
PURMEREND Aan de Rijks
universiteit te Utrecht slaagde
voor het candidaatsexamen tand
heelkunde de heer A. M. Zijp. al
hier.
Amerikaanse militaire adviseurs
in West-Europa
WASHINGTON, 2 Febr. Van
daag zijn de namen gepubliceerd
van zeven Amerikaanse officieren,
die in de West-Europese hoofdste
den van advies zullen dienen in
zake problemen betreffende ma
teriaal en opleiding in het kader
van het Atlantische wapenplan.
Voor den Haag is genoemd vice-
admiraal E. P. Forrestal, die ge
durende de oorlog in het gebied
van de Stille Oceaan gevochten
heeft.
DE OVERGANG VAN HET
K.N.I.L. PERSONEEL
DJAKARTA, 2 Febr. Het mi
nisterie van Defensie der R.I.S.
gaf de volgende bekendmaking
uit:
„De minister van Defensie der
R.I.S. heeft hedenochtend op het
ministerie van Defensie enige In
donesische officieren van de Ne
derlandse strijdkrachten, die on
der leiding stonden van kolonel
Sugondo, ontvangen. De bespre
kingen tussen de minister en de
Indonesische officieren verliepen
in een aangename sfeer en heb
ben tot bevredigende resultaten
geleid. De benoeming van deze In
donesische officieren in rangen in
de strijdkrachten der R.I.S. kan
binnenkort worden verwacht, na
dat zij door de Nederlandse rege
ring zullen zijn ontheven van hun
verplichtingen tegenover het Ko
ninkrijk der Nederlanden.
EUROPEES KAMPIOENSCHAP
47/2
Te St. Etienne begon Donderdag
het tournooi om het Europese
kampioenschap 47/2. Van de Pol
begon goed met Sweering in 16
beurten met 400 om 96 te verslaan.
De Fransman Chassereau won van
zijn landgenoot Dufetelle, terwijl
van Hassel met een hoogste serie
van 118 Vervest (eveneens België)
in 17 beurten op 219 liet. Kees de
Ruyter won van Galmiche (Fr.)
met 400 om 233, en was in de
eerste avondpartij tegen Sweering
prachtig op dreef. Hij maakte een
serie van 166 en een van 151,
waartegenover Sweering in totaal
niet meer dan 87 kon stellen.
Chassereau had tegen de kam
pioen Galmiche weinig moeite
(40089). Van de Pol verrichtte
een enorme prestatie in zijn partij
tegen Vervest en benaderde met
een serie van 319 het Europees
record dat op 336 staat. Van Has
sel besloot deze eerste dag met
een serie van 224 tegen Dufetelle
(400—100).
SI
(Adv.)
De Nederlandse Zwemploeg die gedurende het weekend in
Denemarken uitkomt op Schiphol in afwachting van de komst
van het vliegtuig. Van links naar rechts: Irma Schumacher, Jan
Stender, Geertje Wielema, mevrouw Stender, Joop Daatselaar
en Jannie de Groot.
n.
In het stille stadje Esztergom
daar in Noord-Hongarije, waar de
Donau naar het Westen ombuigt,
staat het paleis een somber uit
ziend gebouw van de Hongaarse
Kardinaal. Een jaar geleden vierde
de Primaat hier voor de laatste
maal het Kerstfeest in vrijheid, in
gezelschap van zijn oude moeder.
Wij zijn langs het paleis gelopen,
hebben er vóór gestaan God
weet aan welke gedachten ten
prooi en zijn tenslotte naar
binnen gegaan. Hier, in deze ver
trekken was het, dat de kardinaal
vertoefde. Hier leefde, bad en
werkte hij. Daar is de huiskapel
waar hij dagelijks zijn offer, ver
enigd met Christus' offer, aan God
heeft opgedragenHuiver be
vangt ons, het is of de wanden de
trillingen hebben vastgehouden,
die ontstonden soms stil, soms
hoorbaar als een mensenziel
zich wendde tot de Schepper, wan
neer de strijd zwaar en bijna niet
te dragen was, of biddend in over
gave en bereid tot het hoogste of
fer Er is van de geestelijke
strijd, de klacht van een ziel in
nood, iets blijven hangen in deze
gangen en vertrekken, waarvan de
resonans ons diep treft. En duide-
HENSBROEK.
Nog geen 14 dagen geleden
heeft de Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken, toen de
Ver. Staten het nationalistische
China volkomen hadden losgela
ten, met nadruk verklaard, dat
de Ver. Staten een verder opdrin
gen van het communisme in Z.O.
Azië niet zouden tolereren. Het
was heel duidelijk, dat Washing
ton daarbij het oog had op Siam
en Indo-China. Of deze woorden
bedoeld waren als een duidelijke
waarschuwing aan de communis
ten of om de bedreigde Siamezen
en Vietnamezen een hart onder
de riem te steken; dit staat vast,
dat de communisten noch in Mos
kou nog in Peking er zich iets
van schijnen aan te trekken.
Zaterdag viel reeds de eerste
klap tegen Siam, toen de radio
van het communistische Peiping
alarm maakte tegen Siam, door
te vertellen, dat Chinezen in Siam
in de gevangenissen werden ge
worpen en daar op een onmen
selijke wijze werden mishandeld.
Men ziet hier de bekende methode
van alle dictators we kennen
haar van Hitier tegen Tsjecho-
Slowakije en tegen Polen wan
neer zij plannen hebben om met
geweld deze landen binnen te
vallen. Het verweer van de Sia
mese regering, dat deze radio
mededelingen puur laster zijn en
zij zich bereid verklaart aan een
internationale commissie van on
derzoek dit te bewijzen, kan er
alleen op wijzen, dat de regering
in Bangkok door deze agitatie
niet weinig verontrust is. Want
het verweer zelf heeft vanzelf
sprekend geen enkel resultaat.
Radio Moskou, dat natuurlijk de
berichten van Peiping ook weer
uitzond, zal evenmin als Peking
dit verweer van radio Bangkok
publiceren. Want die beweerde
mishandelingen moeten alleen
maar dienen om een Chinese
communistische inval in Siam een
schijn van recht te geven. Dat de
inval gebeurt, staat na dergelijke
ophitsende radioredevoeringen ta
melijk vast.
Gevaarlijker voor de vrede in
Z.O. Azië is wat zich nu afspeelt
rond Frans Indo-China. Zoals men
weet is ook daar reeds enkele
jaren een sterke onafhankelijk
heidsbeweging werkzaam, welke
tegen de Franse overheersing is
gericht. In deze beweging onder
scheidt men twee stromingen, die
van Ho Tsji Minh, welke sterk
communistisch georiënteerd is en
die onder de inlandse vorst Bao
Daï. Nadat de Fransen eerst tever
geefs geprobeerd hebben met Ho
Tsji Minh tot overeenstemming
te komen, hebben zij later aan
gepapt met Bao Daï en hoewel
zonder enig enthousiasme, heeft
de Franse Assemblee j.l. Zater
dag de accoorden van Vietnam en
Cambodja aanvaard, waarbij de
Franse regering Vietnam als een
onafhankelijke staat erkent en
Bao Daï als de souvereine heerser
van het land. Waarbij dan, pre
cies als tussen Nederland en Indo
nesië, een1 Unie is tot stand ge
komen, welke ook daar „veder
licht" door de oppositie werd ge
noemd.
Maar nauwelijks had het Franse
parlement deze overeenkomst aan
vaard, of de communistische re
gering in Peiping ging tot erken
ning over niet van de onafhanke
lijke Vietnamese staat, maar het
Vietnam van Ho Tsji Minh. En
gisteren heeft Moskou prompt dit
voorbeeld gevolgd en tegelijk de
communistische leider in het land
laten weten, dat Rusland bereid
is verdragen met hem te sluiten,
die zijn positie kunnen verstevi
gen. Dat dit alles een rechtstreek
se uitdaging is aan Frankrijk is
duidelijk, maar evenzeer dat het
communistische Rusland en China
niet bereid zijn zich bij de thans
in Vietnam geschapen toestand
neer te leggen, maar Ho Tsji Minh
zullen te hulp komen, wat dan
niet anders kan dan door een
interventie van communistische
troepen.
Terecht schreef dezer dagen het
Franse blad „Le Monde", dat de
toestand in Vietnam meer en meer
gaat gelijken op die van Grie
kenland in Europa. En men zal
in de Ver. Staten heel spoedig
moeten begrijpen, dat mooie be
loften alleen hier Vietnam niet
kunnen helpen, maar dat en
men zal zeer spoedig moeten han
delen, anders is men te laat
ook de Truman-doctrine hier in
de practijk zal moeten worden
doorgevoerd. Alleen als Amerika
door het zenden van troepen en
wapen voorraden Frankrijk hier
steunt, zal men een ernstig en
gevaarlijk conflict hier nog kun
nen voorkomen. Want Grieken
land heeft wel duidelijk geleerd,
dat Moskou alleen daar ten slotte
respect voor heeft, maar niet voor
loze dreigementen en beloften.
Die lapt men, ook al komen ze
uit Washington, op het Kremlin
volkomen aan de Russische laars.
Erkenning R.I.S.
Zowel Zweden als Tsjecho-Slo-
wakjje en Joego-Slavië hebben
thans de R.I.S. erkend.
Jaar:
Aant. Inw.:
Toen. in
1840
578
100,
1846
617
106,7
1872
863
149,3
1880
951
164,5
1890
897
155,1
1900
872
150,8
1905
890
153,9
1910
887
153,4
1915
909
157,2
1920
920
159,1
1925
932
161,2
1930
938
162,2
1935
944
163,3
1939
970
167,8
1942
968
167,4
1943
988
170,9
1944
1053
182,1
1946
1091
188,7
1947
1072
185,4
Op 1
Januari 1947
was de ka-
HOORN.
Jaar: Aant. Inw.:
8668
dastrale grootte der Gemeente
Hensbroek: 1024.7626 Hectare.
Terwijl de Gemeente, behalve het
dorp Hensbroek, nog omvatte: de
Gehuchten of Buurtschappen: de
Wogmeer en 't Dijkje.
HOOGKARSPEL.
Jaar:
Aant. Inw.:
Toen. in
1840
974
100,
1846
1032
105,9
1855
937
96,3
1872
1202
123,4
1880
1294
132,8
1890
1277
131,1
1900
1215
124,7
1905
1306
13^
1910
1427
146,5
1915
1590
163,2
1920
1796
184,
1925
1929
198,
1930
2118
217,4
1935
2243
230,2
1939
2325
238,7
1942
2435
250,
1943
2476
264,4
1944
2621
269,
1946
2595
266,4
1947
2605
266,4
1840
1855
1872
1880
1890
1900
1905
1910
1915
1920
1925
1930
1935
1939
1942
1943
1944
1946
1947
8792
9476
10200
11218
10647
11117
11005
11234
11450
11650
11841
12524
12770
13099
13048
13290
13506
13888
Toen. in
100
101,4
109.3
117,6
129.4
122.8
128.2
126.9
129,6
132,
134,4
136,6
144.4
147.3
151.1
150.5
153,3
155,8
160.2
schappen: Sint Pancras, Huis
waard, Zes Wielen.
KWADIJK.
Jaar: Aant. Inw.:
Op 1 Januari 1947 was de kadas
trale grootte deT Gemeente Hoorn
730.3372 Hectare.
KOEDIJK.
Jaar: Aant. Inw.:
Op 1 Januari 1947 was de ka
dastrale grootte der Gemeente
Hoogkarspel: 1348.8925 Hectare.
Terwijl de Gemeente, behalve het
dorp H. zelf, nog omvatte: de Ge
huchten of Buurtschappen de
Hout en Zwaagdijk.
HOOGWOUD.
Jaar:
Aant. Inw.:
Toen. in
1840
1457
100,
1846
1581
108,5
1855
1700
116,6
1872
2110
144,8
1880
2198
150,8
1890
2149
147,4
1900
2127
145,9
1905
2069
142,
1910
2050
140,7
1915
2054
140,9
1920
2051
140.7
1925
2053
140,9
1930
2194
150,5
1935
2263
155,3
1939
2280
156,4
1942
2353
161,4
1943
2354
161,5
1944
2400
164,7
1946
2740
188,
1947
2632
180,6
1840
1846
1855
1872
1880
1890
1900
1905
1910
1915
1920
1925
1930
1935
1939
1942
1943
1944
1946
1947
710
762
859
1010
1082
1078
1187
1395
1502
1721
1902
1904
1939
1975
1936
2025
2079
2238
20S4
2083
Toen. in
100,
107,3
117,
142.2
152.3
151,8
167,1
196.4
210.4
242,3
267,8
268,1
273,
278.1
272,6
285.2
292,8
315.2
293.5
293.3
1840
1846
1872
1880
1890
1900
1905
1910
1915
1920
1925
1930
1935
1939
1942
1943
1944
1946
1947
Op 1 Januari 1947 was de ka
dastrale grootte der Gemeente
Kwadijk: 655,4880 Hectare. Ter
wijl de Gemeente, behalve het
Dorp Kwadijk, nog omvatte: het
Gehucht of Buurtschap Axwijk.
328
369
424
377
512
485
502
485
492
472
462
456
426
422
413
410
420
413
430
Toen. in
100,
112.5
129,2
114,9
156,
147,8
153,
147.8
150,
143.9
140,8
139,
129.8
128.6
125.9
125,
128,
125,9
131,
LIMMEN.
Jaar: Aant. Inw.:
1840 575
Op 1 Januari 1947 was de ka
dastrale grootte der Gemeente
Koedijk: 1022.7004 Hectare. Ter
wijl de gemeente, behalve het
dorp Koedijk (Kanaaldijk), nog
omvatte de Gehuchten of Buurt-
Toen. in
100,
1846 607 105,5
1872 777 135,1
1880 1008 175,3
1890 1148 199,6
1900 1231 214,
1905 1287 223,8
1910 1428 248,3
1915 1678 291,8
1920 1845 320,8
1925 2036 354,
1930 2134 371,1
1935 2282 396,8
1939 2462 428,1
1942 2557 444,6
1943 2670 464,3
1944 2874 499,8
1946 2649 460,6
1947 2703 470,
Op 1 Januari 1947 was de ka
dastrale grootte der Gemeente
Limmen: 1252.1754 Hectare. Ter
wijl de Gemeente, behalve het
Dorp Limmen, nog omvatte: de
Gehuchten of Buurtschappen:
Dusseldorp, Limmerbuurt, Lim-
merkoog, Limmervoort, Zuideind,
Westerzij en Laan.
LANGEDIJK.
Jaar: Broek op L. Z.-Scharw. N.-Scharw. Oudkarspel
Op 1 Januari 1947 was de ka
dastrale grootte der Gemeente
Hoogwoud: 2349.4670 Hectare.
Terwijl de gemeente, behalve de
dorpen Hoogwoud en Aartswoud,
nog omvatte: de Gehuchten of
Buurtschappen: Gouwe, Lange-
reis, Weere en Lambertschaag.
1840
701
702
633
801
1846
780
779
664
872
1855
693
834
1872
1046
953
779
1071
1880
1172
1095
910
1388
1890
1342
1325
989
1463
1900
1621
1576
1062
1585
1905
1865
1598
1385
1687
1910
2089
1658
1556
1786
1915
2159
1701
1631
1859
1920
2305
1777
1753
1923
1925
2308
1723
1779
1859
1930
2380
1698
1968
1832
1935
2337
1677
2053
1784
1939
2235
1632
2048
1739
Langedijk.
1942
7932
1943
8069
1944
8441
1946
8471
1947
8422
Vergelijkende staat van Bevolkingscijfers van de Gemeenten:
Broek op Langedijk
Zuid-Scharwoude
Noord-Scharwoude
Oudkarspel,
welke gemeenten in 1941-'42 tot een gemeente werden verenigd on
der de naam Langedijk.
Op 1 Januari 1947 was de kadastrale grootte der gemeente Lange
dijk: 2684.5581 Hectare.
lijk ziet men voor zich de proloog
van het drama, dat hier op de
avond van de Tweede Kerstdag
1948 een aanvang nam. Eerbied en
huiver vervuilen hem, die deze
historische plaats mocht betreden
en in diepe ontroering wendt men
zich af.
En wat is het wat wij uit de
mond van betrouwbare lieden heb
ben vernomen? Heel het aangrij
pend gebeuren wordt in sobere
bewoordingen geschetst. Gedurende
de Kerstdagen van 1948, toen de
klauwen van het M.V.D.-monster
zich uitstrekten naar Kardinaal
Mindszenty en de onheilspellende
stilte in en rond 't paleis de span
ning, waaraan het personeel ten
prooi was, als het ware voelbaar
maakte, was de Kardinaal alleen
met zijn moeder en heeft haar ge
zegd wat hem wachtte, waarop hij
voorbereid was en welke sata
nische middelen zijn vijanden
waarschijnlijk zouden toepassen
om hem tot een willoze debiele fi
guur te maken. Moeder en Zoon
hebben God gesmeekt, hen de ge
nade van bijstand, van volharding
te verlenen; zij waren bereid het
hoogste offer te brengen voor God,
Kerk en het dierbare Hongaarse
vaderland.
Intussen waren in November de
samenzweerders in Budapest bij
een gekomen om te beraadslagen
over de wijze waarop „de zaak
Mindszenty" zou worden gearran
geerd. Het illustere gezelschap be
stond uit: Rakosi, Ortutay, Révai,
Boldizsar en Olti, die later als
president van de volksrechtbank
zou fungeren. Bij hen had zich ge
voegd de Hongaars sprekende Rus
de M.V.D.-Kolonel Pavel Kotlev,
ervaren in het liquideren van hin
derlijke personen. Enkele dagen
voor Kerstmis liet deze Rus de
Joodse chemicus, professor Ger-
son uit Moskou naar Budapest ko
men.
Daar was in hun midden nog een
ongeziene gast, die de haat in hen
aanwakkerde, de ideeën verschaf
te, het raffinement inblies, waar
mede deze afschuwelijke bende het
proces tegen Kardinaal Mindszen
ty zou ensceneren. Deze onzicht
bare figuur was de personificatie
van al wat infaam en diabolisch
genoemd wordt.
Op de avond van de Tweede
Kerstdag 1948 reden enkele auto's
in snelle vaart van Budapest naar
Esztergom. Zij stopten voor het
paleis van de primaat. De politie
ke politie begint haar taak. De
Kardinaal wordt gearresteerd. Hij
biedt geen tegenstand, neemt af
scheid van zijn moeder, stapt in
de auto en in het duister, want de
handlangers van de duivel werken
bij voorkeur in het duister, rijdt
de colonne naar het „oord van ver
schrikking", Andrassy-üt 60. Hier
moet hij een kamer, die alleen ge
bruikt wordt voor bepaalde per
sonen, binnengaan. Twee dagen la
ter deelde Boldiszar door de ra
dio mede, dat Kardinaal Mindszen
ty, verpletterd door de overstel
pende bewijzen, schuld had bekend.
In deze droeve aangelegenheid van
de Kardinaal en zijn moeder, al
dus onze zegsman, treft mij steeds
de aangrijpende analogie met
Christus en zijn heilige Moeder.
Kardinaal Mindszenty gevanke
lijk weggevoerd, zijn oude moe
der eenzaam achterlatend. Wie zal
de smart van deze moeder peilen?
Het offer staalt en sterkt de mens.
Maar wie vermag de pijn te schet
sen die aan het offer vooraf, of
ermede gepaard gaat? De nood van
de geest, het leed, die de bereid
heid tot het offer vergezellen?
De Kardinaal, alléén, omringd
door vijanden, gevoerd voor zijn
beulen en als een andere Chris
tus belaagd, gehoond, gemar
teld, de lijdenskelk drinkend tot
de bodem. Later als zijn moeder
toestemming ontvangt, hem 'n kort
bezoek te brengen, ziet zij een ge
broken man, een geestelijk ge
knakte, een ledepop, een beklagens
waardig mens, zich niets herin
nerend van het naaste verleden.
Kardinaal Mindszenty tast naar
zijn hoofd, staart met doffe, niet
begrijpende blik, heft de handen
omhoog, ais wilde hij met dit ge
baar te kennen geven, dat er iets
verschrikkelijks, iets waartegen hij
niets vermocht, met hem heeft
plaats gevonden. Zó ziet een oude
moeder haar zoon, een Prins der
Kerk, weer. Dan spreekt hij tot
haar en het klinkt ais een klacht:
Moeder, waarom ben ik zo alleen,
zo verlaten? Niemand bekommert
zich meer om mij, men vergeet
mij."
Waarop de Moeder, de Mater
Dolorosa, de sterke moeder ook,
met de bewogenheid, eigen aan 't
Hongaarse gemoed, haar zoon
troost met de woorden: „Edes fiam,
mijn zoon, je bent niet alleen. God'
is bij je, dag en nacht en de ge
hele wereld spreekt over je, denkt
aan je en bidt voor je, niet het
minst je moeder, die met jou, al
les wat wij moeten ondergaan, aan
God opdraagt voor ons arme Vader
land."
