Paramaribo als een Nederlands provincie
stadje aan de rand van de Jungle
Nederland's Boekenfeest
K.V.P.-VORMING
Oost-Compagnie kostte
het Rijk twintig millioen
Lourdes: Stille meditatie over het lijden
KORTE LIJDENSMEDITATIE
met toneelpremière geopend
AKKERTJES?*
Primitieve woningtoestanden
Nederlandse sociale werksters verrichten
nuttige arbeid
Jezus en Judas
in huize „de Rusthoekte Baarn
ir
Proces van de Rota
tegen twee kranten
!n cassatie hogere straf gevraagd
Waar het „Avé" nooit verstomt
Naar wij vernemen:
Ware devotie en georganiseerde
prullenhandel
Boekbespreking
MAANDAG 27 FEBRUARI 1950
PAGINA 3
leem en mest een harde massa,
waarop zij neerhurken en tevreden
zijn.
Het land is, ondanks zijn rijk
dommen in de odtlog opgedaan, nog
altijd arm en er zijn veel zieken.
Het moet uit zijn al te laag le
venspeil worden opgetrokken. De
mensen moeten leren zich wat ver
standiger te voeden. Het fruit, dat
dit land in grote rijkdom oplevert,
ligt vaak te rotten onder de bomen.
Zo gaan ziekteverdrijvende vitami
nen met' milliarden verloren.
Er zijn in Paramaribo enkele so
ciale werksters, die in de hutten
van de allerarmsten komen. Zij zijn
pas kort bezig, maar de minister
van volksgezondheid, de in ons land
bekende schrijver Lou Lichtveld,
is blij, dat zij gekomen zijn. Zij
geven cursussen aan jonge moe-
(Van onze speciale verslaggever.)
SURINAME, Februari Er zijn nog altijd Nederlanders, die het
verschil niet kennen tussen de Nederlandse Antillen en Suri
name. Curacao, een rots in zee met slechts cactussen en divi-
divi-bomen, een olieraffinaderij en een haven, is inderdaad heel
wat anders dan het op een afstand van Amsterdam tot Milaan
gelegen stuk oerwoud, aan de rand waarvan Paramaribo ligt.
Willemstad roept bij ons gedachten op aan een kleine, maar
vitale havenstad, waar altijd kleur is en leven, waar boten in-
en uitvaren, waar een frisse passaatwind de golven van de St.
Annabaai in beweging houdt, waar je uren kunt kijken naar het
prachtige punt, waar de kanonnen van het Fort de zeemond be
strijken. Het wekt ook herinneringen in ons op aan „big
business" en olie.
Er zijn oneerbiedige mensen, die
spreken van de eilanden boven de
olie en eilanden onder dè olie, als
zij het hebben over de eilanden
boven en onder de wind. Twee
van onze antillen zijn beslist ver
onder de olie, dat zijn Aruba en
Curacao, waar iedere arbeider als
een volmaakt heer in een fonkel
nieuwe Amerikaanse wagen kan
rijden. In zijn huis, dat hij naar
tropengewoonte het laatst zal gaan
verbeteren, vindt men soms ar
moede, maar enkele tekenen wij
zen onmiskenbaar op een snel stij
gend welvaarspeil: een dure ijs
kast, een van de grootste radio-
apparaten en een gloednieuwe Ca
dillac voor de deur. De eenvou
dige neger is thans in staat op
afbetaling dergelijke luxueuze din
gen te kopen en als hij een beetje
lef heeft, installeert hij zich met
dat ales zonder enig bezwaar.
Suriname is een heel ander land.
Paramaribo wekt bij een eerste
kennismaking de indruk van een
stille Nederlandse provinciestad.
Voor het gouvernementspaleis, dat
van de plaatjes van Rie Cramer
lijkt te zijn weggelopen, zo sprook
jesachtig mooi is het, hangt de
sfeer van de eerste regelen van
Gorter's Mei. Wij zijn in de grote
zalen van het paleis geweest en
hebben onder de kristallen kronen
gewandeld en de echte oud-Hol
landse stijl gezien. Het is een wit
houten tropenhuis, een prachtig
stuk historie, dat wij zo moeten
laten als herinnering aan de gro
te tijd van onze voorvaderen. Grote
mangrove-bomen staan als enorme
schildwachten naast het paleis en
vullen met het huis de gehele oos
telijke kant van het plein, dat
groter is dan menig plein in de
grootste steden van ons land. In
Paramaribo is het 's avonds om
tien uur heel stil. De statige oud-
Hollandse gevels aan de overzijde
worden met oranje-lampjes ver
licht ter ere van de prins en dat
alles doet even aan Oranje-fees
ten in Den Haag denken, 's avonds
na twaalven als alles uitgestorven
is en de verlichting nog even blijft
branden.
Achter dat prachtige plein be
gint de jungle. Ook een stad kan
een volmaakte jungle zijn. Er zijn
duizenden woningen in Parama
ribo waar slechts 65000 mensen
wonen, die ten hemel schreien
om lucht, licht en hygiëne. Maar
in de tropen is voedsel primair, kle
ding en huisvesting komen daarna
pas, als u een hele tijd door een
vacuum is heengegaan. De rege
ring van het land doet. met be
hulp van het Welvaartfonds wat
het kan. om aan deze toestand een
eind te maken. Er worden honder
den kleine, deugdelijke en frisse
tropenhuisjes gebouwd, maar de.
slump van Paramaribo kan slechts
langzaam verdwijnen, zoals de ve
getatie van een oerwoud slechts
met veel arbeid en geduld wordt
weggehakt,. Wij zouden een bull
dozer willen hebben om in een
enkele dag al deze misère van ziek
tekiemen en vuil weg te vagen.
Maar dan vergeten wij, dat dit
alles in Nederlandse ogen veel er
ger lijkt -dan het in werkelijkheid
is. zo zeggen kenners van het land.
De mensen hier leven heel eenvou
dig en er zijn er velen, die van
hun kleine hut een schoon en goed
onderkomen maken. De kindertjes
van de Brits-Indiërs slapen wel op
de houten vloer, maar zijn zij min
der gelukkig wanneer zij straks
voor het erf spelen in de zon? De
Javanen hebben nog minder dan
een houten vloer en maken van
ders, zij werken aan de opleiding
van verpleegsters, zij vangen de
jeugd op en leren de mensen, hoe
zij een Kerstfeest moeten organi
seren.
Gelukkig is Paramaribo niet zo
rijk als Willemstad, zei mij een
van die dappere meisjes. Wij kun
nen hier nog tot de mensen nade
ren. Zij zijn er dankbaar voor, al
komt het begrip voor sociale ver
heffing maar langzaam. Er zijn te
veel tegenwerkende krachten. Er
wordt veel gedobbeld en het fa
milieleven is maar zelden geukkig.
eTgen al deze stromen inroeien is
een zware taak. Maar de Surina-
mers zijn. bij al hun primitiviteit,
kind gebleven. Zij bidden vaak met
veel bijgeloof en beeldenaanstrij-
kerij, maar zij bidden als kinde
ren. Zij huilen bij iedere emotie,
maar zij lachen ook weer even
vlug. Zij doen aan de bewoners
van hef oerwoud denken in hun
eenvoudige hartelijkheid.
Zijn stiefvader met een mes
bedreigd
Zondagmorgen werd de politie
gewaarschuwd voor een huise
lijke twist in een perceel in de
Oostenburgerstraat te Amster
dam. De bewoner bleek gevoch
ten te hebben met zijn stiefzoon.
Deze laatste zou zijn stiefvader
hebben bedreigd met een brood
mes. De vader had toen de jon
gen een klap met een stoel ge
geven en deze was met het
hoofd door een ruit in een tus
sendeur gevallen. Hij had zulke
ernstige verwondingen gekregen
dat hij in het ziekenhuis moest
worden opgenomen. De vader
kreeg een snee aan de hand,
vermoedelijk van de broodzaag.
De twist zou zijn ontstaan door
dat de jongen zich op school zou
hebben misdragen en daarvoor
door zijn stiefvader was berispt.
Jezus gebruikte het middagmaal
bij Simon de Melaatse, 't Was in de
Goede Week. Onder het gesprek na
het eten kwam Maria binnen. Vóór
zij de Meester had leren kennen
was zij een publieke vrouw; nu
leerlinge en volgelinge van Jezus.
Onhoorbaar, niemand aanziend,
klein, gaat ze tot achter haar Heer.
Van een klein flesje nardus balsem
breekt zij de hals en laat het kost
bare reukwerk op zijn voeten
druppen. De zaal geurt heerlijk.
Eerbiedig wrijft Maria van Magda-
la de zalf uit over Jezus voeten.
Bewonderend zien de apostelen
toe. Zij eert hun Meester. Judas
echter gromt: ..Wat een verkwis
ting! Die kostelijke olie!" De ande
ren kijken hem met verontwaardi
ging aan. Maar Judas fluistert: „Zij
had die balsem duur kunnen ver
kopen, en het geld aan de armen
kunnen geven." Zo beschouwd moe
ten zij hem gelijk geven. Geen
slecht idee. Alleen Jezus is het er
niet mee eens; „Die vrouw deed
een goed werk aan mij. Armen
zullen er altijd zijn. Ik niet. Ze
zalfde mijn Èchaam voor mijn be
grafenis."
*s Avonds sluipt Judas naar de
opperpriesters, en sist zijn afschu
welijke vraag uit: „Wat krijg ik,
als ik Hem verraad?"
Witte Donderdag-avond. Met een
doek om zijn middel knielt Jezus
voor Johannes. Zwijgend wast Hij
diens voeten. Dan knielt Hij voor
Judas. Hij neemt Judas' voeten in
Zijn zachte handen, reinigt ze van
het stof der wegen, verfrist ze met
het klare water. Petrus zal straks
protesteren: Judas niet. Hij kijkt
over die gebogen Slaaf heen naar
buiten, de nacht in.
Het probleem Judas. Drie jaar
trok Judas met Jezus mee, stond
vlak bij de wonderen, zag Lazarus
uit zijn graf komen. Judas verried
Jezus. Wat was het motief? Geld
zucht. zoals wij van jongsaf hoor
den? Maar is dit mogelijk? Teleur
stelling? We weten het niet, en met
onze psychologie zullen wij het
Judas-raadsel niet kunnen oplossen.
Dit lijkt zeker: Judas haatte de
Meester. Die haat groeide naarmate
Jezus hem Zijn liefde toonde. Want
ongetwijfeld heeft. de Meester
„gloeiende kolen op zijn hoofd ge
stapeld". heeft Hij door liefde de
groeiende afkeer van Judas willen
overwinnen. Tot het einde toe:
„Amice, ad quid venisti? Vriend,
hoe kon je zóver komen?" Een
vloek moet het antwoord geweest
zijn.
Welk het motief ook was: wij
kennen in hem het feit dat
iemand drie jaar lang intiem met
de Godmens omging en tot deze
daad in staat was. Satan won de
strijd om deze ziel. Minstens omdat
Judas zelf Satan koos. Zijn vrije
wil wendde zich af van de Mees
ter, neutraliseerde Diens invloed,
ja keerde die ten kwade. Judas
werd, vrijwillig, het standaardtype
van de kwaadwillige, van de Gods-
vijand. ondanks Jezus' invloed.
Tot datzelfde dragen wij moge
lijkheid in ons.
(Van onze redacteur)
De Litteraire Feestavond, welke de Boekenweek jaarlijks inluidt,
heeft ook ditmaal weer in het teken van het boek en de muzen
gestaan. In aanwezigheid van de Indonesische Hoge Commissaris
in Nederland Mahomed Rum hield Amsterdam's burgemeester
met een geestige speech deze 7-daagse voor uitgevers, boek
handelaren, schrijvers en lezers in de Stadsschouwburg ten doop.
Ook op dit vierde na-oorlogse feest werd de alliantie tussen het
boek en de muzen weer zegenrijk bevestigd.
Met de aankoop van het bui
tengoed „De Rusthoek" te Baarn
heeft de Partijraad van de Katho
lieke Volkspartij een daad van
betekenis gesteld. Want in dit
waarlijk imposante gebouw zal
men ruiten te over vinden voor
de indichting van het zolang he
geerde Centrale Vormingsinsti
tuut.
De naam, die aan „De Rusthoek"
is verbonden, dateert van oudsher
en heeft een min of meer histori
sche klank. Het huis zelf is even
wel van het jaar 1904; het is in
voorname stijl opgetrokken en
smaakvol ingericht door de familie
Van Heuzen. „De Rusthoek" staat
aan het begin van de Zandvoort-
weg, waar de grote betonstraat
van Amsterdam naar Amersfoort
passeert. Het bevat niet minder
dan 26 kamers. Beneden, ter
weerszijden van de enorme hall
met trappenhuis, liggen zeer grote
suites, die zieh gemakkelijk zullen
lenen voor vergadering-gebruik.
Verder liggen gelijkvloers nog
enkele salons, waarvan een tot
dusverre als biljartzaal wordt ge
bruikt. „De Rusthoek" heeft twee
verdiepingen en wordt bekroond
door een rank torentje met klok-
kenhuis.
Achter het gebouw strekt zich
een weids bospark met vijvers uit;
aan de voorzijde ligt een fraaie
tuin met eeuwenoude bomen en
daar voor, over de Zantvoortweg
heen bevindt zich in een driehoek
een grote weide, die zich bijzonder
leent voor sportdoeleinden. De
Tijdens een bestuursvergadering van de K.N.V.B. werd Zaterdag
avond in den Haag door het bestuur van de VUVSI, de voetbal
organisatie in Indonesië, een geschenk aangeboden ter gelegen
heid van het 60-jarig bestaan van de K.N.V.B. Dit geschenk
bestond uit een prachtig gebatikte doek. V.r.n.l. de heren Karei
Lotsy; Mr. W. Schols (VUVSI) dr. A. Nawir (VUSVI) met
bril; Zittend de heren S. Coldewey (KNVB) en P. Hooydonck
(VUVSI).
totale oppervlakte is ongeveer zes
hectaren.
Dit aantrekkelijke gebouw had
bij het uitbreken van de oorlog
de aandacht van de bezetter. Het
werd prompt gevorderd, in het
bijzonder ten dienste van Seys-
Inquart, maar deze heeft er
slechts enkele dagen in vertoefd.
Niet zodra was de oorlog voorbij,
of de Canadezen trokken „De
Rusthoek" binnen. Toen ook de
zen uit ons land weggingen, viel
„De Rusthoek" weer terug aan de
eigenaar, de textielfabrikant H. J.
van Heuzen, die er in 1937 reeds
was komen wonen. Intussen is de
heer Van Heuzen overleden. Nu
is door middel van de makelaar
der familie dit uitstekend gelegen
en voor een Vormingsinstituut
practisch gebouw, in handen ge
komen van de Kath. Volkspartij
ROME, Reuter). Zaterdag
diende voor een rechtbank te Rome
de zaak van het Opperste Vaticaan
se Gerechtshof, de Heilige Rota,
tegen twee Romeinse linkse kran
ten, die hadden verklaard, dat de
kerk „voor een paar millioen lire
ieder huwelijk ongeldig verklaart".
De kranten waren de communis
tische Unita en de pro-communisti
sche II Paese. Mgr. Dino Staffa, de
president van de Heilige Rota ver
klaarde, dat het Vaticaan zieh ver
plicht achtte een aanklacht tegen
de bladen in te dienen, omdat deze
de eer van de Rota in twijfel had
den getrokken. Hij verklaarde zich
echter bereid de beschuldiging te
gen 11 Paese in te trekken en alleen
te procederen tegen de Unita.
Het proces werd verdaagd tot 4
Maart.
„Comedia" bracht de première
van Heijdendael's „Armada", 'n
drama, dat meer dan de onstui
mige zeeën rond Engeland de
zoveel uitgestrekter en indruk
wekkender domeinen der men
selijke ziel tot onderwerp had.
doch waarvan de dramatische
handeling door een te veel aan
woorden ernstig inboette.
Heijdendael's bedoelingen met
dit stuk waren ongetwijfeld
goed. Hij trachtte tussen de on
dergang van Philips onoverwin
nelijk geachte- vloot en de tijd.
waarin wij thans leven verband
te leggen. Omdat de Armada
ideologie belichaamde, een we
reldbeschouwing en een vorm
van samenleving, betekende haai
ondergang een kentering dei
toenmalige tijden. Ook thans
sleuren grootmachten ideologieën
mee in hun val en brengen an
dere machten nieuwe samenle
vingsvormen tot gelding. En ook
thans vergeten deze, dat het
enige wat de mensheid van zijn
waanzin kan redden, het alles
omvattende woord: Liefde, is.
Zoals gezegd: het idee van de
auteur was niet oninteressant en
zelfs wel origineel. Maar de wijze
waarop dit historisch hoogtepunt
uit de 16e eeuw werd gedramati
seerd, duidde er op, dat de
auteur er niet in geslaagd is het
overigens boeiende onderwerp
uit de sfeer van de vertelling te
halen.
De ondergang van de Armada
vond zijn gestalte alleen in het
(ook nof te vaak onderbroken)
relaas van de kolonel der Infan
terie Francisco de Bobadilla, en
in de zelfstrijd van de koning in
zijn werkkamer in het Escoriaal
En dit tekort aan handeling werd
door een critisch publiek zo
schrijnend aangevoeld, dat het
gezegde van de Groot-Inquisi
teur: „Hier zijn reeds genoeg
woorden verspild", niet naliet
hilariteit te verwekken. Hoe lof
felijk het streven van de C.P.N
B„ om op de Litteraire Gala
avond ter opening van de Boe
ken week een première van een
Nederlands t"n,","tul- to b„0
gen ook moge zijn, jammer is
het, dat er/a bij uitstek tot oor
delen bevoegd publiek werd uit
gekozen dit elementaire tekort
van Heijdendael's stuk te con
stateren.
Overigens mag dè feestelijke
opening van de Boekenweek,
(waarvan wij blijven betreuren,
dat zij in de kerkelijke boete
tijd valt), ook ditmaal weer bij
zónder geslaagd genoemd wor
den. Het schrijversbal in de door
Metten Koornstra versierde
De Bijzondere Raad van Cas
satie behandelde Zaterdag de zaak
tegen de voormalige directeur van
de Nederlandse Oost-Compagnie
en de zaken tegen de commissaris
en de directeur van haar dochter
maatschappij, de N.V. Neder
landse Oost-Bouw. De Nederlandse
Oost-Compagnie ronselde tijdens
de bezetting menige Nederlandse
boer voor landarbeid in Lithauen
en de Oekraine. Dit fantastische
Sinds 4 December 1949, de
datum waarop dr. Sander een
ongeneselijke kankerpatiënte
door middel van een inspuiting
doodde, houden de gemoederen
in Amerika zich bezig met de
vraag: ,,zal dr. Sander worden
vrijgesproken?" Vrijwel alle
familieleden van de overleden
patiënte, de 59-jarige mevrouw
Abbie Borroto, zijn vóór vrij
spraak Het is echter de jury,
bestaande uit 13 mannen,
waarvan 7 katholiek zijn, die
de beslissing moet nemen. Ver
gezeld van zijn verdediger,
Louis E. Wyman, en zijn echt
genote, betreedt dr. Hermann
Sander (midden) het gerechts
gebouw te Manchester (New
Hampshire)
vierde mevr. de weduwe J. Pau-
weis-Tieleman te Kloosterzande de
oudste inwoonster van Zeeland,
Zaterdag haar 102e verjaardag
werd de voormalige N.S.B.-burge-
meester van Barneveld en Wage-
ningen, W. H. van den Brink, door
de Bijz. Raad van Cassatie veroor
deeld tot negen jaar Rijkswerkin
richting. Het Arnhemse Hof had
bem zeven jaar Rijkswerkinrich
ting opgelegd
overleed te Zutphen in de ouder
dom van 56 jaar de heer A. J.
Beukink nit Brammen, een be
kend Nederlands paardenfokker»...
slaagde pater K. M. H. van Kleef
O.E.S.A. te Utrecht aan de Rijks
universiteit aldaar voor het docto
raal examen rechten
heeft het Nationaal Comité Hand
having Rijkseenheid besloten, nu
de souvereiniteitsoverdracht een
feit is geworden, tot liquidatie
over te gaan
zullen met ingang van 1 April ajc
Nederlanders weer in België en
Luxemburg worden toegelaten op
vertoon van een bewijs van Ne- i
derlandersehap
(Van een bijzondere medewerker)
LOURDES, Februari Wellicht is in geen enkele bedevaart
plaats de tegenstelling tussen profanatie van het heilige en de
werkelijke godsvrucht zo sterk als in Lourdes. Aan de ene kant
worden allerlei prullen op onbeschaamde wijze te koop aange
boden, maar bij de grot treffen we de biddende menigte aan,
één in geloof en in vertrouwen op de Moeder Gods. Slechts dit
laatste is het ware Lourdes en dit vooral moet de pelgrim zien,
die een indruk wil krijgen van de geest in deze bedevaartplaats.
Lourdes De ontroering der
Kruisvaarders toen ze Jeruzalem
zagen, zal groter zijn geweest,
maar bij het zien van Maria's ba
siliek, geleund tegen de grot van
Masabielle, doorstroomde ons een
diepe vreugde, omdat een lang
gekoesterde wens in vervulling
ging. Toch wachtte ons nog een
zekere ontgoocheling voor we
zouden neerknielen voor de grot.
Het zoeken van een hotel was zeer
gemakkelijk, daar het drukke sei
zoen reeds lang achter de rug was
en er nog slechts betrekkelijk klei
ne groepen pelgrims in de win
termaanden naar hier op bede
vaart gaan. Maar mijn vriend
Jacques, die voor de eerste maal
in Lourdes kwam, was diep teleur
gesteld bij de eerste rondwande
ling door de straten. Zulk een ge
organiseerde handel in prullen,
die de devotie der pelgrims uit
buit, had hij zich niet kunnen
denken.
Madonna,s met een muziekdoos
erin, zeep met Lourdeswater be
reid, schenkbladen en asbakken
en duizend dingen meer met de
beeltenis der H. Maagd, vond hij
terecht een profanatie van het
heilige en ik had hier gelegenheid
de reactie te zien van deze in
dustrialisering van de godsvrucht
op de eerlijke pelgrim, die naar
de stilte van het gebed en de ware
inkeer verlangt en dan hierin te
recht komt.
Het is trouwens bekend, hoe- de
bisschop van Lourdes herhaalde
lijk in het openbaar daartegen ge
protesteerd heeft.
De geest die bidt.
Doch toen wij later neerkniel
den aan de grot tussen de rijen
van biddende mensen, toen we
opblikten naar het beeld in de
grot en de gloed der kaarsen za
gen aan Maria's voeten, ja, toen
ging het echte, het enige Lourdes
voor ons open en verdwenen de
hinderlijke bijkomstigheden op de
achtergrond. Ginds was het de
materie, de zakelijkheid, die op
winstbejag uit is, hier was het de
geest, die bad; hier kwamen ze
van alle windstreken, onbekend
aan elkander, maar bekend bij de
Moeder Gods, en allen één in Ge
loof en vertrouwen tot Haar te
midden van de nood en de ellende,
die het hart deden verzuchten.
„Dit is Lourdes", zeiden we te
gen elkander en we namen ons
voor dit vooral te zien en hier
terug te komen, zo dikwijls als we
konden.
Lourdes kan men niet berede
neren, Lourdes moet men onder
gaan. Men moet er zelf geknield
hebben bij de grot en de eenvou
dige mensen hebben zien bidden,
eerst dan gaat de betekenis ervan
voor ons open. Daarginds in de
stad zijn het de handelaars hij de
tempel, men zou ze liefst uitdrij
ven; maar op het terrein van de
grot heerst de rast en slechts het
gebed en de overweging verstoren
niet, maar onderstrepen nog de
stilte en de ingekeerdheid.
Dag na dag, vanaf het vroege
voorjaar tot de late herfst komen
en hier duizenden van vele landen
maar allen bidden tot Haar als tot
hun Moeder en als ze zingen, zingen
ze allen het ene en nooit verstom
mende Ave, Ave Maria, en het is
in de practijk wat Maria zelfs voor
spelde, dat alle geslachten Haar
zalig zouden prijzen. Niemand kan
hier komen zonder dat zijn vertrou
wen vergroot wordt op Maria's voor
spraak en het is niet de statis
tiek der bureaux, waar wonder
bare genezingen worden geregis
treerd die dat bewerkt, maar het
is het diepe bewustzijn, dat neer
daalt in het hart van hem. die
knielt en bidt en wiens hart schreit
om uitkomst in de nood. Lourdes
is een stille meditatie over het lij
den der mensheid, dat hier als in
een ander Capharnaum samen
stroomt en waarvoor geen mense
lijke hulp meer baat en ook vaak
geen menselijke verklaring meer
mogelijk is.
plan, dat op een fiasco uitliep,
heeft de Nederlandse staat ruim
twintig millioen gulden gekost.
De president van de Bijz. Raad
merkte op tegen de directeur, de
Hagenaar D. Krantz, dat ruim 15
millioen gulden door deze Com
pagnie uit Nederland werd ge
ëxporteerd terwijl maar een heel
klein beetje in Nederland terug
kwam. De Bijz. Raad wilde meer
weten over de landerijen en turf-
venerijen, die in Lithauen door
Nederlandse boeren werden be
volkt. „Zij behoorden toe aan ge-
vluchtte Lithauers", deelde ver
dachte mede, „en werden door Ne
derlandse boeren in exploitatie
gebracht".
Verdachte betoogde, dat hij een
idealist was. De publieke tribune
wist nauwelijks haar verontwaar
diging te bedwingen toen hij ech
ter meedeelde aanvankelijk 15000
gulden per jaar verdiend te heb
ben, welk bedrag later werd ver
hoogd tot 20 mille waarbij dan nog
reis- en verblijfkosten mochten
worden gedeclareerd.
De verdediger wees op de hui
selijke omstandigheden van ver
dachte, die gedurende de bezetting
felle tegenstanders vonden in zijn
eigen gezin, daar zijn vrouw en
kinderen hem niet wensten te zien
zolang hij geheel aan Duitse zijde
stond. Een dag voor Kerstmis 1949
werd dit gezin echter weer her
enigd en thans is mijn cliënt, aldus
de raadsman, weer op vrije voe
ten.
De procureur-fiscaal, Mr. Bak
hoven, was van oordeel, dat hij
een hogere straf voor verdachte,
die door het Bijzondere Hof te
Den Haag tot zeven jaar was ver
oordeeld, op zijn plaats vond.
Eveneens achtte de procureur-
fiseaal een hogere straf nodig ten
aanzien van de ingenieur R. A. T.
Brusse, die commissaris was van
de Ned. Oost-Bouw, en die tot
zeven en een half jaar was ver
oordeeld.
Dezelfde conclusie had de pro
cureur-fiscaal in de zaak tegen de
architect en later diretceur van
de N.V. Oost-Bouw, Bernhard
Hoekstra en tegen Pieter Hoek
stra, die ook directeur was ge
weest. Zij waren respectievelijk
veroordeeld tot drie en vier jaar
gevangenisstraf. Over 4 weken
volgt de uitspraak.
Schouwburg-zalen werd door
Klaas van Beeck's Radio-Orkest
in de Rotonde, The Two Buttlars
op de 2e etage, het ensemble
Rita Ralvano in het geïmprovi
seerde café „De Vissende Dich
te*-' en de pianist J. Walvis in
de grote foyer op passende wijze
geëncadreerd. Hetty Blok bracht
sprankelingen op het toneel en
Borra demonstreerde zijn vin
gervlugheid op argeloze toe
schouwers. Veel dichters en
schrijvers zetten door hun aan
wezigheid aan dit boeken-feest
luister bij.
KERK EN BESCHAVING IN DE
MIDDELEEUWEN
Levenswerk van Gustav
Schnürer.
De Freiburgse professor Dr
Gustav Schnürer, die als een bij
zondere kenner der Middeleeuwen
bekend stond, heeft in een drie
delig werk het resultaat van zijn
jarenlange studie op cultuur
historisch gebied vastgelegd. Dit
werk, „Kerk en Beschaving in de
Middeleeuwen", is als een stan
daardwerk op dit terrein te be
schouwen en geeft de lezer op
boeiende wijze een beschrijving
van de Griekse en Romeinse cul
tuurgeschiedenis als peilers van
de Christelijke beschaving. In het
eerste deel treft men een uitvoe
rige behandeling van het leven
der Kerkvaders, de Pausen, de
stichter van het westerse monni
kendom, St. Beriedictus, en een
literatuur overzicht aan. In het
tweede deel, dat onlangs in een
tweede druk uitkwam, volgt de
schrijver het proces der kerste
ning van Europa, de ontwikkeling
der verschillende orden en de
opbloei van het geestelijk leven
in de groeiende steden op de voet.
Het werk laat duidelijk zien hoe
de Kerk de ontwikkeling van een
beschaving leidde en verbreedt
het inzicht van de lezer over de
middeleeuwen. Een uitgebreide
literatuurlijst, over alle besproken
onderwerpen maakt dit boek naast
interessante lectuur voor de ont
wikkelde lezer tot een goed ge
documenteerd handboek voor de
vakman.
Beide delen werden, fraai ver
zorgd, uitgegeven door de N.V.
Drukkerij De Spaarnestad te
Haarlem. L. S.
GESCHIEDENIS VAN DE
BOUWKUNST
Door Dr. Nikolaus Pevsner.
Uitgave Ad. Donker, Rot
terdam.
Een zeer overzichtelijk werk
over de geschiedenis van de bouw
kunst in Europa schreef de kunst
historicus Dr. Nikolaus Pevsner,
die zijn werk door een vlotte stijl
en door een groot aantal zeer dui
delijke foto's en plattegronden
maakte tot een gedegen studie
boek en een. aantrekkelijk werk
voor belangstellenden. Het werk
werd tijdens de oorlog in het En
gels uitgegeven; in 1945 zag een
Duitse uitgave het licht. Dat dit
werk in het Nederlands werd ver
taald, en op een zeer verdienste
lijke wijze, mag zeker als een
winst worden beschouwd. Weinig
werken weten op een zo overtui
gende en sprekende wijze met
vermijding van al te veel studie
materiaal, het onderwerp van de
bouwkunst voor de lezer aantrek
kelijk te behandelen. Pevsner is
daarin op een bijzondere wijze
geslaagd.
Aan de Romaanse bouwkunst,
de Gothiek, de Bouwkunst der
Cisterciënsers, de kloosterbouw in
de middeleeuwen, Renaissance,
Barok, overal wordt aandacht aan
besteed. Ook de moderne opvat
tingen der architecten komen aan
bod. Alleen wil het ons voorko
men dat aan figuren als Berlage,
Cuypers, Dudók en Granpré Mo
lière, om maar enkele Nederlandse
bouwers van formaat te noemen,
wat te weinig aandacht werd be
steed. Overigens een pracht werk,
dat de lezer uitstekend met de
wereld van het bouwen vertrouwd
v/eet te maken. L. S
KATHOLIEKEN IN
LAGERHUIS
HET
Het nieuwe Britse Lagerhuis
telt 21 katholieke leden, nl. 16
socialisten, 4 conservatieven en
een Ierse nationalist. In het oude
Huis waren 12 Labourleden ka
tholiek, 6 conservatieven, 2 Ierse
nationalisten en een lid van de
onafhankelijke Labourpartij.
hangerig, koorts!
Druk de infectie grondig de kop in Neem één
of twee'AKKERTJES*,kruip onder de wol sz.
eninkorte tijd bent U weer opgeknapt/V/^;
hef pon direct
srnmaiitiÊÊÉm&m
Nadat het Amerikaanse depar
tement van buitenlandse zaken
had bekend gemaakt, dat het
de diplomatieke betrekkingen
met Bulgarije heeft verbroken,
nam de Bulgaarse zaakgelas
tigde Peter Voutov onmiddel
lijk alle maatregelen tot terug
trekking van de Bulgaarse di
plomatieke missie uit de Ver
enigde Staten. Voutov bij het
verlaten van het State Depart
ment.