4W
Al leit de Meer verwoest en wil daarvan niet ijzen,
Zij zal met groter glans uit puin en poel verrijzen
1945 - 17 April - 1950
Wettelijke regeling urgent
voor kleuteronderwijs
EORGE-PURMEREND
MAAR5E WASSERIJ
ktberichten
Automobielfabriek
van D.A.F. geopend
Commissie Eggermont verklaart:
Hulpverlening bij atoombomaanvallen
kan doeltreffend worden georganiseerd
Griekse regering
afgetreden
Groter export
naar Curaqao?
It1 ChristusLicht
Vooruitzichten nog onzeker
Kloof tussen
woord en daad
ERSVERWACHTING
ïeld dor het KNMI te de
lig van Zaterdagavond tot
vond.
OPKLARINGEN
ht lichte en op droge gron-
•schijnlijk zware nachtvorst
en daar ochtendmist. Ove-
>g enkele verspreide buien,
t flinke opklaringen. Ma-
zwakke wind, hoofdzake-
Noordelijke richtingen en
re temperaturen dan van-
IOEK A.S. ZONDAG
ngrijke voetbalwedstrijd
\anvang 2.30 uur
«Adv.)
POORKAARTIES
IN DE BUSSEN
ed. Spoorwegen deelden
e dat in de Naco-bussen
behalve spoorkaartjes
.lkmaar naar Amsterdam,
Den Haag en de beide
mse stations ook kaartjes
iaar zijn vanaf Amster-
r genoemde plaatsen. Bus-
die tot Amsterdam rei-
andaar met de trein ver-
iten, kunnen dus reeds
e busrit treinkaartjes ko-
geen vooral te Amster-
ar altijd met het over
ig enige tijd gemoeid is,
t gemak betekent.
ding Waterleidingnet
LAND In de gemeen-
ikarspel zijn vooral in 't
verschillende gedeelten,
ïrlandsweg, Slootgaard,
Smeugel, Oost en West-
e nog steeds verstoken
een behoorlijke drink-
rzienlng. Thans wordt
terleidingnet te dezer
litgebreid en zijn de ar-
>ezig met het leggen der
n de Waarlandsweg en
zal ook de Slootgaard
net worden aangesloten,
hopen, dat binnen een
lange tijd ook de overi-
lten onzer gemeente in
enheid worden gesteld
uiten.
on-Zelo Nieuws
LAND Con-Zelo adsp.
adsp. a, aanvang 12 u.;
1—WGW 1, aanv. 1.15
-Zelo adsp. b—G.-Zwart
aanvang 3 uur.
looft Zondagmiddag om
spannend te worden op
Selo terrein, want WGW,
edelijke kampioen, komt
een bezoek vereren,
jongens van het eerste,
r wat je waard bent om
;oed mogelijk succes te
alle elftallen om de ge-
aanvangstijden.
ÏTERWEG TEL.2670
IITMUNTENDE
SBEHANDELING
(Advertentie)
F.C.-keuringen
3. ABT: De dertien
14 jaar.
Americain: Prins der
.4 jaar.
e: Hotel Reserve. 14 jr.
The Rope, 18 jaar.
Royal: De zeven
18 jaar; Het spook-
jaar.
^R KALVERSTRAAT
ten, die de vereniging
alverstraat organiseert
nheid van het komende
bestaan van deze Am-
winkelstraat, zullen
rapend op 14 Juni a.s.
and lang zal de Dam
i zijn in een oud-Hol-
•ktterrein, dat zal zijn
d door een geheel in
e stijl opgetrokken ge-
nplex. Zo zal aan de
de Nieuwendijk een
langs het Damrak een
stadhuis verrijzen met
klok en bordes,
r van de talloze fees-
zal zijn Kees van Ier
bliek zal entree moeten
anneer het toegang wil
het marktplein.
1HUIZEN, 15 April 1350
36—45, II 30, 1500 kg ra-
10.30, 55000 kg rode
-52.40, afw. 10—29.60.
lRSPEL, 14 April. Witlof
2731, III 1720, aanv.
lR, 14 April. Andijvie
azie 2946, rabarber 61
peen 14.10, raapstelen
rode kool 15.1031.40,
uien I 50—58.50 II 25—
witlof I 32—44, II 20—
>ol I A 75—92, I 56—66,
adijs 4.5013.50, selderie
5—9, sla I 19—25, II 13—
an stoofperen 2127 p.
1HARWOUDE, 15 April,
ardappelen bevelanders
1 kg kroten I 5.506, II
:g rode kool 47.10—54.70,
itlof I 38—44, Ib 33—40,
!b 31—34, III 21—33.
IR, 14 April. Koopmans
■13, witlof 1435, rode
spinazie 2642, sla 11—
31—42, radijs 10, rabar-
winterpeen 15, uien 34
prei 1634, brab. belle
ste campagner 30, comt.
st. remy 16—29, winter-
ZATERDAG 15 APRIL 1950
PAGINA 3
Herinnering, men heeft haar genoemd een goed geschenk. Maar
het kost moeite deze gedachte te aanvaarden, nu we weer voor
de 17de April staan, de dag, waarop de bezettende macht in
een wellustige vernielzucht, zonder aantoonbare rechtvaardi
ging, ramspoed en lijden bracht over de schoonste en bloeiendste
van de Nederlandse polders, de Wieringermeer. En op dezelfde
dag viel de onvergetelijke wethouder van deze gemeente A. C.
de Graaf door moordenaarshand tussen Wognum en Sijbekarspel.
Sedert deze verschrikkelijke en in elk opzicht gruwelijke dag
zijn er vijf zorgen- en moeitenvolle jaren voorbijgegaan. Sedert
dien is het mogelijk om zuiverder tegenover het door de bewo
ners van dit land ondervonden leed te staan, al blijft de wonde
van het gepleegde weerzinwekkende onrecht schrijnen. Maar
de factoren dankbaarheid en erkentelijkheid jegens allen die
sedert die datum al hun energie en kundigheid hebben ingezet
om de Wieringermeer weer bijna in vooroorlogse toestand te
brengen, heeft toch de scherpste kanten verzacht.
Waarom? Waarom?
Het was kort voor het einde
van de oorloe. juister gezegd in
Februari 1945, dat de Duitsers
interesse aan de dag legden voor
de Wieringermeerdijk. Zij vroe
gen de tekeningen van de dwars
profielen. Hen werd geantwoord,
dat zij er niet waren, terwijl on
middellijk bevel werd gegeven ze
uit de archieven te halen. Des
niettemin begonnen de Duitsers
eind Februari de dijk te onder
mijnen met ronde gaten van 5 m.
diepte, waarin patten werden ge
metseld; naar het hete om een
gelijksoortige innundatie als van
Walcheren te voorkomen. In «ie
nacht van 15 op 16 April werden
in deze gaten springladingen aan
gebracht. Reeds om half vier van
de daaropvolgende nacht kreeg
de bevolking aanzegging zich te
verwijderen. Men kreeg daarvoor
8 uur-
metten maakten met vloeren,
deuren en ramen, zullen door
gaan, totdat de ravage volkomen
is geworden. Slechts het eenzame
beeld van de Maaier en de toren
van de R.K. Kerk zullen het tor-
nement doorstaan. Al het andere
is reddeloos verloren.
Nu reeds wankelen de eerste
gebouwen, en gaan onder in de
steeds onstuimiger wordende gol
ven.
Het is on de 22ste, de dag van
de hevigste storm, dat mr. Kamp
van het Hoogheemraadschap, oud-
burgemeester Lovink en ir. Pop-
pens van het Hoogheemraadschap
de „beauftragte" wijzen op het
ernstige gevaar dat de geïnnun-
deerde Wieringermeer voor het
overige Noordhollandse land
vormt. Op 28 April liet deze we
ten. dat men weder met het dich
ten van de vernielde diik zou
mogen beginnen. Men „betreur
de" het gebeuren en zou zelfs van
weermachtsziide materiaal be
schikbaar stellen. Dit is echter
moeilijk te rijmen met hun han
delingen. want on 5 Mei joeg men
nog iedereen die het diikgat wil
de naderen met geweren weg. en
on de 17de Mei stal men nog
eventjes de 80 ton dieselolie van
gemaal Leemans.
Op 17 April 1945, een
paar weken voor de
bevrijding, staken de
Duitsers nog even
snel de IJseimeerdijk
bij Medemblik op 2
punten door. De zo
Overal strakke gezichten. Ook
op de Pastorie werd alles voor
vertrek in gereedheid gebracht.
Prof. Romme, die juist op de
Pastorie logeerde, nam ontroerd
afscheid. Kunstschilder Lelyveld
boog zich over zijn kostbare verf
stoffen. Hij zou de kerkschilde-
ring niet voltooien.
Op de dorpen verkopen de bak
kers him laatste brood aan de
toesnellende mensen. De beide
kapelaans Dekker en Knook zijn
ieder naar hun kerkjes. In de
stilte van de halfdonkere morgen
nuttigen zij de geconsacreerde
hosties.
De laatste H. Mis wordt door
Pater Bekema opgedragen aan
het hoofdaltaar van de kerk te
Wieringerwerf. Kapelaan Dekker
zal naar 't Veld gaan, de Pater
en kapelaan Knook naar Medem
blik. Pastoor Langedijk besluit
voorlopig in zjjn pastorie te blij
ven.
Door de dorpen en langs alle
wegen dokteren wagens met in
derhaast opgeladen inboedels. Zij
zetten koers naar het oude land.
Maar helaas er zijn veel te wei
nig wagens. Een in de Sternstraat
overleden vrouw wordt in de tuin
van haar woning ter aarde besteld
En te kwart over twaalf bonkt de
onheilspellende echo van zware
explosie's over de velden. De
misdaad is gepleegd. Tranen van
spijt en verbeten woede glinste-
en in de ogen van de voorsukke-
lende mensen. Een uitdagende
koolzaadweelde omwolkt hen, en
daarboven als een stipje onder
de stralende lentezon kwinkeleert
een leeuwerik.
Door de dijk, die op twee pun
ten totaal was vernield, kwam
aanvankelijk nog maar weinig moeizaam verworven
water. Maar dit nam door het. gronden van de
uitscheuren van de kanten en
van de bodem snel .toe. WeldraWienngermeerpolder
joeg het met immense krachtstonden weldra geheel
over de rijke bodem, alles vernie-j onder water. Op de
lend in een tomeloze vaart naar
het diepste punt. De dorpen zijn
grotendeels verlaten. Enkelen
brengen htm spullen naar het
domeinkantoor. Op de verlaten
hoeven roven de Duitsers en an
dere ongure elementen alles wat
van hun gading is. In de Kerk is
het laatste Lof, besloten met een
daverend Wilhelmus van organist
v. Schie. Reeds in de nacht staat
het water overal. Door het water
rijdt nog een wagen. Het is de
familie v. Dam die ook vertrekt.
De paarden zijn angstig en de kin
deren huilen. Het water komt in
kerk en pastorie, waar alles zo
veel mogelijk naar boven wordt
gebracht. Per half uur stijgt het
water ruim 10 cm. Enkele gezin
nen, later 13 in getal, zijn naar
de Terp gevlucht en behelpen
zi?h daar zo goed en zo kwaad
het gaat. Weldra varen er bootjes
over de straten. Het zou wonder
lijk genoemd worden, indien het
niet zo intragisch was. Weldra
verschijnen er ook vletten uit
Medemblik, die nog achtergeble
ven Wieringermeerders komen
ophalen. Mensen van de Terp
redden een varken dat in een
dag zwemmen voor zijn leven
heeft gevochten. Een dol gewor
den kat verdrinkt. Een van de
velen. In 50 uren is de Wierin
germeer vol gelopen. 700 millioen
m3. water stond tot "gemiddeld 3
m. bóven het maaiveld.
Wat de Duitsers er toe gebracht
heeft om de bevolking van Wie
ringermeer dit aan te doen, zal
wel altijd een raadsel blijven.
Want de oorlog was beslist, zo
dat deze daad alle kenmerken
van waanzin houdt.
En de schuldvraag aan deze
daad is nimmer opgelost, ook al
zijn alle beschikbare documenten
ook overlegd aan de justitionele
instanties, die de berechting van
de grote oorlogsmisdadigers voor
bereidde.
Inmiddels was de zetel van het
gemeentebestuur overgebracht
naar Lutjekolhorn, de Domeinen
naar Kasteel Radbout te Medem
blik en het Heemraadscnap naar
het gebouw der „Vier Noorder
Koggen" aldaar.
Met voorbijgaan van hetnog
onder N.S.B.-leiding zuchtende
gemeentebestuur wist men reeds pastorie in de golven verdwenen.
spoedig een „centrale commissie"
te stichten, waarvan ir. Ovinge
voorzitter en mr. Vosters secre
taris was. Al had deze commissie
geen rechtsgrond, toch belastte ze
zich met de meest uiteenlopende
zaken. Zo wist zij voor het ber
gen van de enorme massa's aan
gespoelde materialen een crediet
van f 500.000.te verkrijgen. Di
rect na de bevrijding droeg men
een deel van het werk over aan
het tijdelijke gemeentebestuur,
bestaande uit burgemeester Log
gers, en de wethouders S. L.
Mansholt, H. Giesen en S. Bree-
baart. Dit stichtte op haar beurt
de voorzieningscommissie, die tot
taak had de innundatieslachtof-
fers zo goed mogelijk te helpen.
Zo werd b.v. ook met steun van
het Militair Gezag de huisvesting
van sommigen in het Oude Land
verbeterd.
Teneinde de droogleggings- en
wederopbouwplannen van meet af
aan zo goed mogelijk te kunnen
coördineren, hielden burgemees
ter Loggers en ir. Ovinge weke
lijks besprekingen, waarbij mr.
Scholten dan de jurydische zijde
van de beslissingen voor zijn re
kening nam, terwijl de heren A.
N. Nap en mr. Th. Vosters, resp.
gemeente- en Heemraadschaps
secretaris ook medewerkten. Ten
slotte werd dan op grond van het
K.B. van 7 Mei '45 op 21 Septem
ber overgegaan tot instelling van
de wederopbouwcommissie, be
staande uit ir. Krijn, G. C. Log
gers en ir. Ovinge. Het is juist
deze commissie, die, bijgestaan
door gemelde seci etarissen, ont
zaggelijk veel werk heeft verzet.
Doch zij ging bij dit werk meestal
uit van de uitspraken van de raad
van advies, bestaande uit figuren
uit alle lagen der bevolking. Voor
zitter van deze commissie was de
heer A. H. Giessen. Bij het op
treden van de nieuwe gemeente
raad in Sept. '46 werd deze com
missie uiteraard opgeheven. Al
lereerst werd uit alle betrokken
instanties de enorme organisatie
„Dienst Wederopbouw Wieringer
meer" gesticht. Hoe groot deze
dienst wel was moge blijken uit
de omstandigheid, dat zij over 14
grote vrachtauto's en 18 personen
auto's beschikte, plus 37 motor
rijwielen. Er was een administra
tie, een bouwkundige afdeling,
een technische administratie (o.a.
taxateurs), een waterboirwkun-
dige afdeling etc. Het omvang
rijke personeel (176 man) maakte
o.a. gebruik van 7 directieketen.
Daarstraks hebben we Pastoor
Langedijk en zijn mensen op de
pastoriezolder verlaten.
Het was op 25 April 1945. de
feestdag van St. Marcus, waarop
gebeden wordt voor de vruchten
der aarde, dat zij tot de slotsom
moesten komen, dat een langer
verblijf daar gevaarlijk werd. Met
een schip uit Medemblik werden
zii de volgende dag afgehaald.
Drie dagen later was de gehele
Vanuit de verte moest de nastoor
toezien, hoe men ziin dierbaar
geworden Wieringermeer zou
droogleggen. En dat ging sneller
dan menigeen verwachtte. Want
op 21 Juni werd reeds een begin
gemaakt met het dichten van de
gaten, zodat op 9 Augustas met
het droogmalen kon worden be
gonnen.
Op li December was de polder
droog en op de 20ste zette de
Dienst Zuiderzeewerken er een
punt achter. Dit karwij had de
lieve som van f 1.269.ÓOO.ge
kost. Maar reeds vóór dat tijd
stip, juister gezegd op 28 No
vember, was men met het ruimen
van puin begonnen. Dit was daar
om zo belangrijk, omdat daarbij
grote hoeveelheden nog bruikbaar
materiaal konden worden gebor
gen.
De schade was verbijsterend
groot. Zo goed als alles was to
taal verwoest. Wegen, sloten,
vaarten, dijken en kaden ernstig
beschadigd. Doch vrijwel onmid
dellijk werd een begin gemaakt
met het herstellen hiervan. Zon
der water- en landwegen of brug
gen bereikt men in zulk een uit
gestrekt gebied immers niets.
Korten tijd later werd eveneens
een aanvang gemaakt met het
stichten van noodverblijven voor
de pachters. Deze wilden immers
voor alles weer op hun bedrijf
zijn. Doch niet allen waren zo
gelukkig een noodverblijf direct
te kunnen betrekken.
Het zal echter altiid tot de gro
te eer van de nachters worden
gerekend, dat zii er onder de
moeilijkst denkbare omstandighe
den in slaagden, om reeds in 1946
een biina volledige oogst van hun
landerijen te halen.
Velen maakten daarvoor dage
lijks een reis van tientallen kilo
meters vanuit het oude land. En
zij hebben daarmede het Neder
landse volk, dat nog zozeer zucht
te onder de door de oorlog ont
stane voedselschaarste, een nooit
genoeg te waarderen dienst be
wezen. Natuurlijk geldt dit saluut
ook de arbeiders, die hen in deze
moeilijk tijd trouw terzijde ston
den.
Men zal het ons niet euvel dui
den, wanneer we nu met reuzen
stappen door het wederopbouw-
werk gaan, omdat dit velen uit
de diverse berichten, die daar
over verschenen, nog vrij vers in
het geheugen ligt. De commissie
Wederopbouw W'meer verstrekte
opdrachten aan aannemers, en
weldra klonk het gebrom van be
tonmolens, en het tikken en klop
pen van troffels en hamers uit
boven het gonzen van de trekkers
in het wijde veld.
Schuren werden hersteld en
nieuwe woningen verrezen met
tientallen langs de dorpswegen,
gevolgd door noodscholen en ker
ken. Ook de middenstanders keer
den de een voor en de ander na
terug. Aanvankelijk moesten zij
zich nog behelpen, doch ook hier
in kon na enige tijd worden voor
zien.
Vijf jaren zün er verstreken
sedert de rampspoedige 17de
April. Vijf jaren van ploeteren
en zwoegen. Van plannen maken
en uitvoeren. Vijf jaren ook van
samenwerken in de meest brede
betekenis van het woord, want
zonder deze voorbeeldige samen
werking tussen allen die met
dit gigantische wederoDbouw-
werk iets te maken hebben, ware
het niet mogelijk geweest, dat op
dit huidige ogenblik de drie Wie-
ringermeerdornen niet alleen vol
ledig ziin herbouwd, doch dat
zelfs enige uitbreiding is verwe
zenlijkt.
Nagenoeg alle middenstanders
beschikken weer over een voor
hun branche geëigend bedrijfsge
bouw of het is in aanbouw. Do-
meinbeheer herstelde op 35 na
alle grote boerenbedrijven, doch
helaas ontbreken de pachterswo
ningen nog vrijwel geheel. In dit
verband mogen we niet nalaten
om er op te wijzen, dat de huis
vesting van de dikwijls grote
paehtersgezinnen in de noodver
blijven zeer veel te wensen over
laat. Dit feit baart menigeen gro
te zorg. En met klemmende verto
gen zouden we daarom de instan
ties, wie het herbouwen van de
de pachterswoningen aangaat,
de urgentie van dit punt willen
doordringen.
Met de terugkeer van de be
woners, deed ook weer de geeste
lijke verzorging haar intrede.
Pastoor Langedijk en kapelaan
Dekker hadden gedurende de
maanden van hun ballingschap
zo goed mogelijk het contact met
hun parochianen onderhouden.
Zij zwierven op hun tochten door
geheel 't Noorderkwartier en W.-
Friesland. Maar het was voor hen
een bijzondere vreugde om op
Kerstmis van 1946 weer in eigen
kerk te Slootdorp de nachtmis te
kunnen opdragen. Beiden vertoef
den vanaf dat tijdstip in een
noodwoning bij dit kerkje. In de
daarvoor liggende tijd hadden zij
voor de kerkelijke plechtigheden
gastvrijheid genoten van de Ge
reformeerde Kerk, waarvoor hun
erkentelijkheidsbetuiging dan ook
niet uitbleef. Op het ogenblik
zijn echter ook kerken te Wierin
gerwerf en Middenmeer in ge
bruik. Van eerstgenoemde kwam
ook de pastorie klaar.
Het is om al deze redenen, dat
op deze 5de gedenkdag van het
snood misdrijf van de Duitsers,
toch de dankbaarheid domineert.
Want weer ligt het zaad in de
akkers. Weer zingt de leeuwerik
boven de bedauwde beloftenrijke
akkers, zoals de mensen weer zin
gen in de opgewektheid hunner
harten over de Kracht van Hem,
die het Al bestuurt, en die hen
deed zegevieren over de machten
der vernieling.
Talrijke pelgrims die ter gele
genheid van het Heilige Jaar
een bezoek aan Rome brengen,
gaan naar de basiliek van St.
Jan, waar zij bidden op de
beroemde Scala Santa.
Onder enorme belangstelling
zowel van civiele als militaire
zijde werd gistermiddag de van
Doorne's Automobielfabriek N.V.
te Eindhoven geopend. Aanwezig
waren o.a. de commissaris der
Koningin in Noord Brabant, prof.
dr. J. E. de Quay, de minister van
Verkeer en Waterstaat mr. D. G.
W. Spitzen; ir. Th. Vetter, direc
teur-generaal van de Arbeid; ir.
P. F. C. Otten, president-commis
saris van Philips, en verscheidene
Amerikaanse zakenlieden.
De fabriek beslaat 10.000 m2
vloeroppervlakte, een zesde van
het totale complex dat hier zal
worden gebouwd en thans reeds
800 man werk geeft. De fabriek
hoopt dit jaar nog 2000 vracht
auto's af te leveren. De productie
zou tegen 1953 tot 5000 zijn opge
voerd, 50 pet. van de totale Neder
landse behoefte. Over ongeveer
5 jaar zal ook de productie van
personenauto's beginnen. De ver
koopsprijzen liggen thans reeds
lager dan van Amerikaanse mid
delklassewagens.
Na de innundatie
Op de 19de April zitten er nog
45 mensen in het Domeinkantoor.
Een boot van de N.Z.H.R.M., in
dienst van het Rode Kruis, is
met ir. Ovinge en ir. Reedijk op
rondtocht. Pastoor Langedijk en
zijn lotgenoten zitten op zolder,
en ook op de Terp gaat het leven
zo goed als onder de gegeven om
standigheden mogelijk is door.
De zorg van de velen, die met
een bootje langs komen voor de
getroffenen, doet zichtbaar goed.
Opvallend is echter, dgt hen de
„nieuwshonger" is vergaan. Of
het al dan geen vrede zal zijn
laat de meesten koud, want voor
de Wieringermeer is deze onher
roepelijk te laat. Het water krijgt
immers nog een bondgenoot in
de vernieling: de wind. En deze
beide elementen, die reeds korte
foto links boven: Wie
ringerwerf op 17 April
1945, rechts boven
Nootdorp, links onder
Middenmeer met op
de achtergrond links
de graanpakhuizen en
rechts onder nogmaals
Middenmeer. Op de
voorgrond rechts de
R.K. Kerk, op de ach
tergrond de Gerefor
meerde Kerk.
Hel Centrum voor Staatkundige Vorming heeft het eerste ge
deelte van een rapport van de commissie-Eggermont, over een
wettelijke regeling van het kleuteronderwijs, gepubliceerd.
Vragen, die de laatste tijd over dit onderwerp zijn gerezen en
die zeker niet alleen moeten worden gesteld uit vak-technische
belangstelling, worden door deskundigen in dit rapport beant
woord en van toelichting voorzien.
„Is het zinvol, dat Nederland
maatregelen neemt om het hoofd
te bieden aan eventuele atoom
bomaanvallen of is de omvang van
zulk een ramp van zodanige aard,
dat elke poging tot hulpverlening
reeds tevoren tot mislukking is
gedoemd?" Deze vraag stelde het
A.N.P. aan prof. dr. G. J. Sizoo,
hoogleraar aan de Vrije Universi
teit.
Prof. Sizoo stelde op de voor
grond, dat wanneer op Rotterdam
of Amsterdam een atoombom zou
worden geworpen, dit een ramp
van zeer grote omvang zou zijn,
maar toch met tevoren duidelijk
aanwijsbare begrenzingen. Het ge
bied, waarbinnen de luchtdruk
werking een nagenoeg volledige
verwoesting veroorzaakt strekt
zich uit tot op een afstand van
ca. 1 km van de explosie.
Ongeveer even groot is het ge
bied, waar de radio-actieve stra
ling op de warmtestraling, die
gedurende een fractie van een
seconde bij de explosie optreedt,
dodelijk is of althans zeer ernstige
gevolgen kan hebben voor dege
nen, die er rechtstreeks door ge
troffen zijni
De radio-actieve stoffen die na
de explosie achterblijven maken
directe hulpverlening echter niet
onmogelijk. Wel brengen zij de
noodzaak mede, dat op dit gebied
speciaal deskundig personeel
wordt opgeleid.
Bij een goed voorbereide en
goed georganiseerde hulpverle
ning zal van een zeer groot aantal
getroffenen het leven kunnen
worden gered. Eveneens zullen
branden door een goede organisa
tie der brandweerdiensten belang
rijk kunnen worden beperkt.
De te nemen maatregelen zul
len ongetwijfeld een extra inspan
ning vergen van het Nederlandse
volk, zowel moreel als financieel.
Volgens prof. Sizoo zouden wij
binnen twee jaren reeds een be
hoorlijk voorbereide organisatie
kunnen hebben. Een urgentiepro
gram op korte termijn is nodig.
Uitbreiding van de bloedtransfu
siediensten, inenting der bevol
king tegen tetanus, opslag op
grote schaal van genees-, verband
en verplegingsmiddelen zouden
daarin moeten worden opgeno
men.
ATHENE. De Griekse regering
van premier Sophokles Venizelos is
gisteren afgetreden.
Koning Paul van Griekenland
heeft generaal Plastyras opgedra
gen een nieuwe regering te vormen.
In welingelichte Atheense kringen
werd verklaard, dat bepaalde mili
taire kringen bezwaar maakten te
gen Plastyras als premier uit vrees,
dat hij zou ingrijpen in de bestaan
de legerhierarchie.
Er bestaan kansen voor de Ne
derlandse industrie, om groter aan
deel te verkrijgen in de import van
Curacao. Desbetreffende contacten
worden reeds gelegd. Groter export
van Nederlandse goederen naar dit
gebiedsdeel kan niet anders dan
gunstig zijn voor onze handelsba
lans, daar de Curagaose gulden als
harde valuta beschouwd wordt. Een
Curagaose gulden is namelijk ruim
tweemaal zo veel waard als een
Nederlandse gulden, aldus de heer
J. G. Nieuwenhuyzen, voorzitter
van de „Curagaose Vereniging voor
de Handel", die hier te lande ver
toeft-
Curagao en Aruba kunnen be
schouwd worden als de invalspoort
voor het gehele Caraïbische gebied.
Hoewel beide slechts kleine eilan
den zijn met tezamen ruim 130.000.
inwoners, is de haven van Willem
stad, dank zij de geweldige vlucht
van de petroleumindustrie, een der
grootste havens ter wereld. In 1948
bijv. werd (de olie buiten beschou
wing gelaten) voor bijna 200.000.000
Curagaose guldens geïmporteerd.
Weer drie personen uit
Veenendaal in het ziekenhuis
Donderdagavond zijn op medisch
advies de vrouw en twee kinderen
van het gezin C. uit Veenendaal
ter observatie in een der Arn
hemse ziekenhuizen opgenomen.
Men weet nog niet wat de oorzaak
is van de bij hen geconstateerde
ziekteverschijnselen.
Leeuwentémmer aangevallen
De Nederlandse leeuwentemmer
Jean Miehon uit Maastricht, die
vorig jaar met zijn leeuwen bij
circus Strassburger optrad en
thans te Hamburg in een circus
werkt, is gisteravond door een van
zijn leeuwen aangevallen en
verwond, dat hij voorlopig
meer kan werken.
zo
niet
De middelen, nodig voor een ex
ploitatie van de bijzondere kleuter
scholen welke aan redelijke eisen
voldoet, ontbreken. Zij kunnen blij
kens de ervaring niet worden op
gebracht door heffing van school
geld en bijdragen van particulieren.
De subsidiëring is op onbevredigen
de wijze geregeld.
De commissie acht een wettelijke
regeling van het kleuteronderwijs
volstrekt noodzakelijk, met name
ook van de financiering daarvan,
om afdoende verbetering te berei
ken van de toestand waarin dit on
derwijs verkeert.
Denkbaar is een subsidiëringsstel-
sel en financiële gelijkstelling. Fi
nanciële gelijkstelling oordeelt de
commissie noodzakelijk. Haar argu
menten vat zij aldus samen:
Een wettelijke regeling, welke
de algehele financiële gelijkstelling
brengt, geeft uitvoering aan het be
ginsel dat in de Grondwet is neer
gelegd.
Zij zal bewerken, dat goed kleu
teronderwijs, dat in een noodzake
lijke behoefte voorziet, overal waar
nodig aanwezig zal zijn, dat het
bijzonder onderwijs kan voldoen
aan de eisen welke gelijkelijk aan
het openbaar en het bijzonder on
derwijs gesteld worden en dat de
overheidsfinanciën die door alle
volksgroepen gelijkelijk opgebracht
worden, ook aan allen gelijkelijk
ten goede komen.
Zij mist de nadelen welke aan
elk subsidiëringsstelsel, ook aan het
beste, verbonden zijn.
Voor het geval blijkt dat onmid
dellijke verwezenlijking der nood
zakelijk geachte financiële gelijk
stelling onmogelijk is, zal een over
gangsregeling het beginsel der fi
nanciële gelijkstelling moeten in
houden. Daarnaast zal zij een aan
vaardbaar subsidiëringsstelsel moe
ten brengen voor een duur, in de
wet vast te leggen. De commissie
stelt voorop, dat in gemeenten, die
openbaar kleuteronderwijs doen ge
ven, de financiering van de bijzon
dere kleuterscholen in ieder geval
met inachtneming van het beginsel
der financiële gelijkstelling zal die
nen te geschieden. Overigens zal de
overgangsregeling aan de eis heb
ben te voldoen: a. dat het bedrag
van het subsidie in redelijke ver
houding staat tot dat der uitgaven
welke de exploitatie van een goede
kleuterschool meebrengt; b. dat zij
Daaraan, dat wij
christenen alle boos
heid en afgunst en
kwaadsprekerij afleg
gen, zal de Kerk her
kennen dat wij de
oude mens in de wa
teren van het Doopsel
hebben begraven en
achtergelaten en dat
wij met Christus zijn
verrezen. Zo oordeelt
de Liturgie. Zij neemt
ons christen-zijn ern
stig op. Zij stelt zich
niet tevreden met een
doopbewijs-christen
dom. Zij wil daden
zien.
BENEDICTUS
(Van onze weerkundige medewerker)
Na het zeer onstuimige weer in het begin van de week is de
windkracht de laatste dagen sterk afgenomen en het weer
rustiger geworden. Vooral tegen de ochtend heeft dit aan
leiding gegeven tot plaatselijk optreden van mist en nachtvorst.
Zo daalde gisteren het kwik te Ypenburg en Eelde tot -0 gr
Ondanks het vrij zonnige weer waren de max. temperaturen
toch nog niet hoog te noemen. Zo noteerden den Helder, Eelde
en Beek resp. 8, 10 en 12 graden. Tengevolge van de regen en
zelfs onweersbuien die plaatselijk optraden, was de neerslag
hieruit overdag zeer uiteenlopend. Zo viel te Beek en Vlissingen
geen neerslag, terwijl Schiphol en de Bilt niet minder dan resp.
7 en 5 mm noteerden. Zoals gewoonlijk is men vooral tijdens
het weekend nieuwsgierig de weerver wachting te vernemen
Al is de algehele verwachting niet ongunstig te noemen, toch
zit er nog een dermate onzekere factor in het weer, dat een
besliste verwachting niet zeker te geven is. Deze onzekere
factor is een depressie die zich bij IJsland bevindt, hetgeen de
weerkundigen vaker voor verrassingen heeft gesteld. Men
denke maar aan het weer op Pasen. Een voor ons gunstige
omstandigheid is echter dat de barometer, hoewel slechts lang
zaam, is beginnen te stijgen, zodat wij aan de rand van een
rug van hoge "druk zijn komen te liggen en het ziet er wel
naar uit dat deze rug de depressies tijdelijk van ons verwijderd
zal houden. Met enig voorbehoud mag dus dit week-end op
redelijk weer gerekend worden.
voorwaarden bevat, teneinde te be
reiken dat de kleuterscholen aan
redelijkerwijs te stellen normen be
antwoorden.
Deze voorwaarden worden ge
noemd en nader omschreven. Elke
school zal door het subsidie en de
inkomsten uit anderen hoofde in
staat moeten zijn aan deze voor
waarden te voldoen. De commissie
stelt zich voor, dat bepaalde kosten,
als salarissen van het voorgeschre
ven personeel en de kosten van de
gebouwen (inclusief inrichting), ge
heel voor rekening komen van de
overheidskassen.
(Van onze bijzondere
medewerker)
II. (Slot)
Uit eigen kracht kunnen wij ons
zelve zeker niet verdedigen. Dat
is geen schande, want krachtiger
en groter mogendheden dan wij
verkeren in hetzelfde geval. Wij
zijn dus aangewezen op collec
tieve verdediging. Voor het eerst
in de nieuwste tijd ontstaat de
kans op een enigszins doelmatig
systeem van collectieve veiligheid
het Atlantisch Pact en wij
moeten constateren, dat zelfs ons
aandeel in de daaraan verbonden
kosten ons te zwaar is. Als iets
ons duidelijk kan maken tot welk
een dieptepunt in ons nationale
bestaan wij zijn afgedaald, dan
zou het dit kunnen zijn. Wij kun
nen ons moeilijk troosten met het
gezelschap van Frankrijk, dat ook
financiële bezwaren heeft moeten
maken, want Frankrijk staat nog
voor verantwoordelijkheden in
het Verre Oosten, die de onze
daar niet meer zijn.
Al ware dit nog niet genoeg:
tussen Amerika en Engeland be
staat wat de middelen ter ver
dediging van de Atlantische ruim
te aangaat naar het schijnt
geen overeenstemming over hoe
veelheid en soort van zeestrijd
krachten, door elk daarvoor te
onderhouden.
Menigeen zal geneigd zijn uit
het voorgaande sombere gevolg
trekkingen te maken of minstens
te menen, dat deze regels door een
zwartgallig gemoed zijn neerge
schreven. Het een zowel als het
ander zouden wij willen ontra
den. Het getuigt niet van zwart
galligheid de harde waarheid te
ontleden, al blijkt die dan ernstig.
Het zou evenmin juist zijn hele
maal géén lichtpunten te willen
zien. Wij hebben echter bezwaar
tegen woorden, die achter schone,
vriendelijke, optimistische schijn
een werkelijkheid verbloemen, die
in feite zorgwekkend en ernstig
is, maar niet, zeker nog niet hope
loos. Het is de begaafdheid, de
kunst en een der verdiensten van
de oude staatsman Churchill, als
hij spreekt over grote zaken van
internationaal beleid, over oorlog
en vrede, het juiste woord te k«m-
nen vinden, ernstig, zonder paniek
te zaaien; hoopgevend, waar een
lichtpunt is maar hard, waar de
feiten hard zijn. Daarom wekt hij
steeds wear vertrouwen. Wat wel
eens rhetoriek wordt als hij over
binnenlandse of sociale proble
men preekt, is levensecht, bewo
gen en overtuigend zodra hij over
oorlog of vrede het woord voert.
Zo sloeg hij, geloven wij, in zijn
laatste redevoeringen over de
verdediging van het Westen de
spijker op de kop door te zeggen,
dat wij nog enig respijt hadden,
dank zij Amerika's voorsprong op
atoomgebied. Niet langer respijt
echter dan enkele jaren. In die
korte tijd moeten de democratieën
haar geschillen beslecht, haar
plannen verwezenlijkt en haar
verdediging daadkrachtig en af
doende hebben gemaakt. Dat
schijnt zeer moeilijk maar niet
onmogelijk. De Westerse, demo
cratische publieke opinie zal
daartoe gevoed en gevormd moe
ten worden door gespierde man
nentaal; niet door de woorden die
sommige opstellers van commu
niques in menigte hebben om hun
gedachten en de werkelijkheid te
verbergen. Ook daarom is onze
democratie gezond, omdat hel
volk nog de waarheid wil weten
en. nog de rustige kracht bezit,
zich schrap te zetten, als die
waarheid al hard en onaangenaam
is. Op die wijze kan men ook de
kloof tussen woord en daad pogen
te overbruggen.