NIEUW GUINEA moet ook na dit jaar
onder Nederlands gezag blijven
Schuman opende de conferentie
over zijn plan
Overdracht aan Indonesië
zou ontwikkeling remmen
ZILVEREN ANJER
voor dienaren der cultuur
Frans ontwerp-verdrag
basis der besprekingen
KONINKLIJKE SPROOKJES - STOET
Engeland
EDITIES VOOR ALKMAAR, HOORN, DEN HELDER, SCHAGEN
nHD
s
Nieuw Guinea moet
Nederlands blijven
Minister van Maarseveen in de Eerste Kamer:
Stilte na
de storm
Britse import van
kaas 3 Juli vrij
H. Vader moet
minder audiënties
houden
2,5 millioen voor de
Biesbosch
en het plan-Schuman
Ere-doctoraat voor
Maria Motessori
Leve Jaap Hakvoort
v__
Groningen in Jubelstemming
Geen spoor van gereserveerdheid
Nieuw
Abonnementsprijs f 4.50 per kwartaal, t 1.50
per mnd., exclusief Incasso. Advertentie-tarief:
per editie 16 ct. per m.m., minimum f 2.50;
In alle edities 26 ct. per m.m., minimum f 4.
familieberichten 20 ct., resp. 30 ct. per m.m.
Bij contract belangrijke korting. Directeur:
E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur: H. N. Smits.
Bankrelaties: Noorderbankj Nederl. Credietbank
HET FEIT
Buiten God, is
veilig.
t nergens
Vondel
A
H
VAN H EDE Al
Pagina i
Woensdag 21 Juni 1950 46ste Jaargang No. 11894
Kantoren: HOORN, Draafaingel 59, 1eL 4243, Grote Noord 77, teL 4362 K 2290; ALKMAAR, Ritsevoort 56. teL 2046, (2 lijnen), K 2200; DEN HELDER, Keizerstraat 89. teL 2800 K 2230; SCHAGEN, Molenstraat 52. teL 459 K 2240
GESTORMD heeft het de afgelo
pen week in de Benelux-wateren
zonder twijfel. Het bericht, dat de
Belgische regering eenstemmig de
toen gedane voorstellen voor een
Europese betalingsunie had ver
worpen, voorspelde niet veel
goeds. Vooreerst had minister
Stikker, als Europees bemiddelaar,
in 't opstellen dier plannen uiter
aard een groot aandeel gehad en
nog kort vóór de Brusselse weige
ring had hij nog uiting gegeven
aan zijn optimisme, dat die beta
lingsunie er wèl zou komen. Toen
men in Brussel dus „neen" zei.
was het duidelijk, dat er ook te
genstellingen waren gerezen tus
sen Nederland en België. Ook was
het duidelijk, dat het zonder
Europese betalingsunie veel moei
lijker zou zijn, op korte termijn de
volledige economische unie tussen
onze Zuiderburen, de Luxembur
gers en onszelve te verwezenlij
ken. Ernstiger dan de opgewonden
perscommentare, die men in Bel
gië gemakkelijker schrijft, maar
ook gemakkelijker vergeet dan bij
ons, was, dat niet enkel de Belgi
sche regering, maar heel België
afwijzend was komen te staan
Want de socialisten, zelfs zij, ver
klaarden zich prompt solidair met
de strijd van België's kabinet, zelfs
dit kabinet, tegen de voorgestelde
betalingsunie. Niet van Zeeland
Duvieusart of Eyskens, maar Bel
gië was dus tegen.
Tijdens het week-einde schijnt
nu de storm te zijn bedaard en
de wolken zijn overgedreven.
Amerikaanse bemiddeling, neemt
men te Londen aan, zou daartoe
veel hebben bijgedragen. Wij me
nen te weten, dat ook minister
Stikker tot het bereiken van over
eenstemming veel heeft bijgedra
gen en dat verheugt ons. Daaruit
zou kunnen blijken, dat de Bene-
lux-landen hecht genoeg zijn, om
öok kras zich Uitende verschillen
van opvatting te kunnen over
leven. De grote persagentschappen
hebben uit Parijs al gemeld, dat
de Europese betalingsunie de vol
gende maand tot stand kan komen
en van officiële Belgische zijde
heeft men daaraan toegevoegd, dat
daarmede ook de weg naar een
voltooide Benelux is geëffend.
Dat betekent nog niet, dat daar
toe nu ook alle moeilijkheden op
gelost zijn. Al moge men met vol
doening de laatste dagen hebben
kunnen vaststellen, dat de Bene-
lux-betrekkingen wel tegen een
stootje kunnen anderzijds is ook
waar, dat alleen door het over
leven van tegenstellingen nog
geen unie wordt verkregen. Daar
om zou het ons zeer wenselijk
voorkomen, als men nu van Ne
derlandse zijde deed blijken, dat
de wat heftige critiek vanuit bet
Zuiden op het Noorden, wel niet
gegrond is en dat ook wij weten,
wat ..Benelux-Geest" is en hoe
daaruit kan worden gehandeld.
Het waterwefeenvraagstuk is tus
sen beide landen altijd nog een
niet-opgelost probleem, althans
naar België's zienswijze.
De tot standkoming van Bene
lux hangt wel-is-waar niet af van
de voorafgaande oplossing daar
van, maar op dit gebied, om een
voorbeeld te noemen, zou Neder
land blijk kunnen geven van Be-
nelux-geest in 't begrijpen van de
gevoelens onzer Zuiderburen. Na
tuurlijk moet men dan ook van
beide kanten inzien, dat gemeen
schappelijke belangen niet zijn
belangen van enkel één der part
ners en dat initiatieven niet alle
maal van één kant kunnen komen
Om nog een heel belangrijke
reden is het, geloven wij, een goed
ding, dat te Parijs de crisis om de
turopese betalingsunie is bezwo
ren. De sfeer, waarin deze week
de besprekingen over het plan-
gchuman beginnen het plan-
stikker zal daarbij zeker niet on
besproken kunnen blijven is er
door gezuiverd en voor vruchtbare
resultaten is dat nodig. Grote din
gen komen nu eenmaal niet zon
der schokken en crises tot stand.
Men zou zeggen, dat Europa weer
Z-'u zfnuwen 'n bedwang heeft en
zich door een soms hoog opjagen
de storm zoals de laatste weken
even woedde niet uit de koers
iaat slaan. Dan kan de storm winst
betekenen, als zij de koersvastheid
der stuurlieden bewijst en de zee
waardigheid van 't schip „Europa".
i,ÜÜ._Engelse regering heeft de
mport van alle kaassoorten,
pi, tuizijndering van de zgn
"theddarkaas", ingaande 3 Juli
geheel vrij gegeven.
„jPeze beslissing spruit voort
vim j v°orgenomen beëindiging
v„„ kaasrantsoenering in
pina hetgeen tevens een
r maakt aan de Engelse
genngsaankopen van kaas.
r>o„ Engelse koloniën kun-
m kt voortaan rechtstreeks kaas
bnp'eder,land. kopen. Op de on-
vil„ gehouden bandelsbespre-
evpftn i Engeland maakten
leveranties van Goud-
dpi-P, .Edammer kaas door Ne-
v=P nog een moeizaam punt
an onderhandelen uit.
(Van onze parlementaire redacteur)
Over een wetsontwerpje van formele aard ontspon zich gisteren
in de Eerste Kamer nog een hele discussie. Met toepassing van
de oude Indische Staatsregeling is een ordonnantie vastgesteld
betrekking hebbend op de uitvoer van Nieuw Guinea en het
was deze ordonnantie, die nu ter bekrachtiging aan de Senaat
werd voorgelegd. De heren Jonkman (P.v d.A.en Molenaar
(V.V.D.maakten daar echter bezwaar tegen. Zij achtten zulks
staatsrechtelijk niet juist. De oude Indische Staatsregeling
moest na de souvereiniteitsoverdracht niet meer worden toege
past. De heer Molenaar achtte de bekrachtiging in het geheel
niet nodig, omdat er immers een speciale machtigingswet voor
Nieuw Guinea was, de heer Jonkman wilde de behandeling
opschorten omdat deze aangelegenheid beter tegelijk met andere
wettelijke voorzieningen ten aanzien van Nieuw Guinea behan
deld kon worden.
Aan deze formele bezwaren zat
eenter toen ook wei een poutieKe
Kant, uit üe Detogen van de neren
Molenaar (WD) en de Zwaan (CH)
viel aat zelts duidenjK op te maKen.
T"roi. Molenaar wnoe met de ïndruz
weKKen, dat 'net nier siecnts om
een overgangsregeling ging en voor
Prof. De Zwaan '"as dat zelfs de
Kern van de kwt.".e.
Hjj wilde met zoveel woorden
van de regering het tegendeel horen.
Minister v. Maarseveen was op
deze uitnodiging kennelijk voorbe
reid. Hij las een verklaring voor,
waarin andermaal werd beklem
toond, dat de regering op het stand
punt staat dat Nieuw-Guinea ook
na het einde van dit jaar onder
Nederlands gezag dient te blijven,
Ook in de Tweede Kamer had de
bewindsman dat nog onlangs ver
klaard, maar zijn uiteenzetting' was
ditmaal heel wat uitvoeriger en
temeer actueel, omdat Minister v.
Maarseveen ook de bewering van
de Premier van India bestreed, dat
aan het Nederlandse gezag het
stigma van de koloniale overheer
sing zou kleven.
Ook in Indonesië, aldus de be
windsman, neett iNederiana steeds
voor ogen gestaan, dat net land in
cultureel, sociaal en economiscn op-
zicnt moest worden ontwiKKeid. uie
ontwiKKeiing neett naar atsluitmg
gevonden in de souvereiniteits
overdracht. üln wanneer deze over
dracht in Nederland een omstreden
Kwestie is geweest, dan was net
alleen omdat er verscnu van mening
nestond oi deze ontwiKKeiing reeds
een voldoende noogte naa DereiKt.
■Een dergelijke ontwiKKeiing staat
de Nederlandse regering nu ook ten
aanzien van Nieuw-Guinea voor
ogen, en dit streven vmat zijn grono
in net Deiang van net land en oe
wens van zijn bewoners, aitnans
voor zover deze reeds op dit tijdstip
tot uitdruKKing Kan Komen.
De minister maakte duiaenjK, aat
net nier om een grote en moeinjKe
opgave gaat. up ae eerste plaats
moet een groot aeei van oe Devoi-
kmg nog worden opgeneven uit
een primitieve staat, daarna Komt
de economische ontwiKKeiing, waar
voor nog diepgaande onderzoekin
gen nodig zullen zijn.
Indonesië, aldus de bewindsman,
is volstrekt niet dij maente om ae
gestelde opgave te volbrengen, nr
ïs o.a. een tekort aan onderwijs
krachten en aeze leenite wordt nog
groter nu veie Nederlandse onder
wijzers er naar nunKeren, om naar
n eaeriand te Kunnen terugKeren,
omdat zij gmas nun werK niet meer
VATICAANSTAD (Reuter)
Z.H. de Paus moet op advies van
zijn arts het aantal audiënties, dat
Hij per dag houdt, verminderen.
Kunnen doen. uok is er een groot
gebrek aan domtoren.
Naar menselijke berekening zou
een overdracht aan Indonesië slechts
tot gevolg kunnen hebben, dat de
ontwikkeling van het land werd
geremd. Eenmaal, zo besloot de
minister zijn verklaring, zal Nieuw-
Guinea, evenals Indonesië gelegen
heid krkijgen om in volkomen vrij
heid zijn definitieve status te be
palen.
wil Nieuw-Guinea aansluiting bij
indonesie, dan zal net nierin niet
worden gehinderd, wu net een eigen
volksbestaan ot een nana met Ne
derland, dan zal ook dit mogenjK
moeten worden gemaakt. z,o loKte
deze rormeie Kwestie dus nog een
belangrijke verKiaring uit. wat de
zaaK zelt betrett: de neer JonKman
Kreeg zijn zin. De aenaat deSrtiot
met 23 tegen i stemmen om de be
handeling van net aanhangige wets
ontwerp voorlopig op te senorten.
Tegen stemden een zevental Katho
lieke afgevaardigden, waarscmjnnjK
omdat zij van mening waren, aat
net nier in teite siecnts om een
formele Kwestie ging.
UIT TEGENWAARDEREKENING
DER MARSHALL-HULP
Met de E.C.A. is overeenstem
ming bereikt over het gebruik
van 2,5 millioen gulden uit de
tegenwaarde-rekening der Mar
shall-hulp voor financiering van
waterbouwkundige werken in de
Biesbosch. De totstandkoming
van wettelijke voorzieningen zal
worden bevorderd, waardoor de
uitvoering van deze werken mo
gelijk wordt.
Hierdoor zal, naar mag wor
den verwacht, de waterstaat
kundige toestand van dit gebied
worden verbeterd, hetgeen van
belang is o.m. voor de opvoering
van de agrarische productie van
Nederland.
CONSERVATIEF-LIBERALE
MOTIE INGEDIEND
Churchill heeft, tezamen met een
aantal liberalen, in het Britse La
gerhuis een motie ingediend, waar
in de regering-Attlee wordt ver
zocht deel te nemen aan de huidi
ge besprekingen over het plan-
Schuman. Deze motie zal de basis
vormen voor hét debat over hel
plan-Schuman in het Lagerhuis op
Maandag aanstaande.
Prins Bernhard:
.om bijzondere diensten
aan de cultuur te belonen.
Gedelegeerden uit Frankrijk,
West-Duitsland, Italië, België, Ne
derland en Luxemburg, waren in
de zaal aanwezig. De geestelijke
vader van het plan, Jean Monnet,
zat naast Schuman, die zeide, dat
het essentiële van zijn plan was
het in de plaats stellen van een
verlichte samenwerking voor de
oude practijken van dumping en
discriminatie.
In de salon de l'Horloge van het Franse departement van
Buitenlandse Zaken is gisteren de conferentie over het plan-
Schuman tot vereniging van de West-Europese steenkool- en
staalindustrie onder een gemeenschappelijk beheer begonnen.
Schuman deelde in zijn openingsrede mede, dat Frankrijk binnen
enkele dagen een ontwerpverdrag zal indienen.
Doch even belangrijk vond hij
de zekere vooruitzichten op de
bevrijding der Europese gemeen
schap van de latente oorzaak van
„onrust, wantrouwen en angst".
Schuman verdedigde de gehaast
heid van zijn pogingen om het
plan te verwezenlijken met erop
te wijzeH, dat de beste initiatieven
dikwijls door voorbereidende be
raadslagingen in de kiem zijn ge
smoord.
Schuman toonde zich zeer be
grijpend ten opzichte van de Brit
se houding en sprak zijn vertrou
wen erin uit, dat de Britse twijfel
en bezwaren ten slotte overwon
nen zullen worden.
Engeland zal voortdurend van
het verloop der besprekingen op
de hoogte worden gehouden, zodat
het in staat is zo niet deel te
nemen dan toch ten minste
commentaar te geven en zodoende
„de weg voor een toekomstige
deelneming te bereiden".
Binnen enkele dagen zal een
Frans ontwerpverdrag, waarin de
uitwerking van het plan-Schuman
is opgenomen, aan de Duitse, Ita
liaanse en de Benelux-delegatie
worden voorgelegd. Dit ontwerp
zal de basis vormen, waarop de
conferentie zal kunnen werken.
In kringen-, die in nauw contact
staan met de Franse minister van
Buitenlandse Zaken, wordt ver
nomen, dat het Franse ontwerp
verdrag in het bijzonder het accent
legt op het boven-nationale ge
zagsorgaan en voorstellen inhoudt
over zijn functies en bevoegd
heden.
Tevens zou het ontwerp een
verwijzing bevatten naar een nog
hoger gezagsorgaan, waaraan het
gezagsorgaan voor de gezamen
lijke industrie verantwoording
schuldig zou zijn.
De Senaat der Universiteit
van Amsterdam heeft besloten
het ere-doctoraat in de faculteit
der letteren en wijsbegeerte te
verlenen aan mevrouw dr. Ma
ria Montessori te Amsterdam.
De promotie is bepaald op
Maandag 18 September in de
aula der universiteit, ter gele
genheid van de opening van het
studiejaar 1950-1951.
KOLONISATIEVERENIGING
ZENDT TELEGRAM AAN
KAMERVOORZITTERS
HOLLANDIA, 20 Juni. De
vereniging der Voortrekkers te
Hollandia heeft heden het volgen
de telegram gezonden aan de
voorzitters van de Eerste en Twee
de "Kamer: „Het hoofdbestuur van
de vereniging de Voortrekkers te
Hollandia dringt aan op het zen
den van meer bouwmateriaal en
prefabricated huizen naar Nieuw-
Guinea, teneinde het hoofd te
kunnen bieden aan de aanzwellen
de emigratiedrang van honderd
duizenden Nederlanders in Indo
nesië naar Nieuw-Guinea".
INDONESIË KOOPT RljST
VAN BIRMA
RANGOON, 20 Juni (Reuter).
Krachtens een vandaag alhier ge
tekend contract zullen de Ver
enigde Staten van Indonesië
138.000 ton rijst kopen van Birma.
In een radio-vraaggesprek heeft
Z. K. H. Prins Bernhard gister
avond een nieuw plan ontvouwd
voor de fondsvormingen, die tot
nu toe werden verzorgd door ..ct
Prins Bernhardfonds en het Ko
ningin Juliana fonds. Deze beide
fondsen zullen niet meer afzonder
lijk werken, doch samengaan.
Zij zullen gecombineerd
tot doel hebben, voldoende midde
len bijeen te brengen voor de
sociale zorg en de culturele arbeid.
De inzameling op de komende
Anjerdag zal de laatste als zodanig
zijn.
De Anjerdagtraditie zal echter
niet verloren gaan. Elk jaar zal
omstreeks de verjaardag van
Prins Bernhard een zilveren
anjer-embleem worden uitgereikt
aan diegenen, die zich voor de
Nederlandse cultuur bijzonder
verdienstelijk hebben gemaakt.
Op 27 Juni a.s. zal een dergelijke
uitreiking door de Prins voor de
eerste maal geschieden.
Dit jaar zullen behalve de ge
bruikelijke anjerspeldjes ook foto's
van het Koninklijk Gezin op An
jerdag worden verkocht. De Prins
besloot zijn uiteenzetting met de
woorden: Tua res agitur het
gaat om uw aller zaak.
DOORTASTENDE CHAUFFEUR
BEWAARDE URK VOOR
BRAND
Het doortastende optreden
van de jonge chauffeur Jaap
Hakvoort heeft gisteren voorko
men, dat Urk door een ernstige
brand werd geteisterd.
Voor een hooipakhuis in een
smal straatje van het voormali
ge Zuiderzee-eiland geraakte de
lading hooi van een vrachtwa
gen in brand. Men kan zich
voorstellen, welk een ramp het
betekend zou hebben, wanneer
het vuur gelegenheid had ge
kregen op de huizen in het
straatje over te slaan. Jaap Hak
voort realiseerde zich dit ge
vaar. Hij sprong in de cabine
en zonder te letten op het
gevaar dat een eventueel explo
deren van de benzinetanks voor
hem zelf zou opleveren reed
hij de wagen, die brandde als
een fakkel, tot buiten het dorp.
Scheepsberichten
Amarapoora (burgers) Dja
karta-Amsterdam, pas
seerde 19 Juni Kaap
Tenez.
Borneo. Djakarta-Amster
dam, passeerde 19 Juni
Kaap Bon.
Dorsetshire (burgers) Dja-
karta-Amterdam, 19 Juni
100 m. O. Malta.
General J. H. Merae. Dja
karta-Rotterdam, passeer
de 19 Juni Kaap Tenez.
Oranje. Djakarta-Amster
dam, 19 Juni van Suez
naar Port Said.
Atlantis (burgers) Djakarta-
Amsterdam, 19 Juni 1000
m. OZO Guardafui.
Castelbianco (burgers) Dja
karta-Amsterdam, 19 Juni
bij Aden.
Empire Brent (burgers)
Djakarta-Rotterdam, 19
Fairsea, Djakarta-Rotter
dam, 19 Juni 280 m. NW
Perim.
Juni 330 m. NW Perim.
Goya. Djakarta-Amsterdam,
19 Juni 280 m. NW Perim.
Willem Ruys, Djakarta-Rot
terdam, passeerde 19 Juni
Guardafui.
Spanning heerste er gistermiddag op het Groninger hoofdstation.
Spanning, omdat Gruno's veste gedurende twee dagen het
Koninklijk Paar in haar midden mocht hebben. Reeds vele uren
voor de aankomst van de koninklijke trein, was het een drukte
van belang op het Stationsplein, jeugd- en sportverenigingen
kwamen van alle kanten aanmarcheren, terwijl politiewagens
heen en weer reden om het verkeer te regelen. Hoge autoriteiten
kwamen voor de met Perzische tapijten gedekte ingang en
stelden zich op langs het tweede perron, waar de koninklijke
trein binnen zou rijden.
Een fraaie close up van H. M. Koningin Juliana, toen H. M. plaats nam in de calèche bij Haar
aankomst in Groningen aan het hoofdstation. (Eigen foto)
Ook de mannen van de Konink
lijke Liederentafel „Gruno"
keurig in smoking gestoken die
de hoge gasten zouden toezingen,
gaven aan het met groen en tapij
ten versierde perron een feestelijk
aanzien.
Klokke kwart na drie stoomde
de koninklijke trein, de standaar
den fier voorop, het Groninger
station binnen.
„Daar komt ie", riep Gronings
burgervader enthousiast uit, toen
hij boven het viaduct de stoom op
zag kringen en het publiek op het
viaduct enthousiast begon te
juichen.
De ontvangst.
De ontvangst op het perron was
kort doch spontaan en hartelijk
H. M. de Koningin, gekleed in een
charmant lichtgrijs gestippelde
deux-pieces en een breedgerande
zwarte hoed, en Z. K. H. Prins
Bernhard, in een zwart colbert en
gestreepte pantalon, werden door
de burgemeester van Groningen
mr. P. W. J. H. Cort van der Lin
den verwelkomd, waarna de tal
rijke militaire en burgerlijke auto
riteiten uit het Noorden aan het
Koninklijk Paar werd voorgesteld.
Marijke Voet en Wim Roelfsema
twee peuters van de Groninger
wethouders, hadden het grote
voorrecht de Koningin een tuil
rode rozen te mogen aanbieden.
En daar stond dan het Konink
lijke Paar te midden van juichen
de Groningers, die alle gereser
veerdheid van zich af hadden ge
zet. Machtig en imponerend klonk
het Wilhelmus onder de stations
overkapping uit de kelen van le
den van de Koninklijke Liederen-
tafel „Gruno" o.l.v. Alb. Geraerds.
Buiten barstte het Groninger
enthousiasme eerst goed los. Dui
zenden wuivende handen werden
opgestoken, toen het Koninklijke
Paar voor de stationsingang ver
scheen. En toen begon een
sprookje.
Het sprookje van een Konings
paar dat vergezeld van in rode
uniform gestoken lakeien en pal
freniers een triomftocht door Gru
no's veste maakte.
Tot aan de Herebrug vormden
duizenden leden van jeugd- en
sportverenigingen in kleurige uni
forme gestoken een jubelende
erehaag.
Door tot berstens toe met pu
bliek gevulde, uitbundig vlaggen
de straten ging het naar het cen
trum van de stad. Niets was de
Groningers teveel om een glimp
op te vangen van de Koninklijke
sprookjesstoet.