VAN HOUTEN
ZULLEN DE VERENIGDE NATIES NU
HUN KANS AANGRIJPEN?
Positie wereldorganisatie
is iets verbeterd
ROMEINSE AGENDA
„Nodeloos gekibbel en
kleingeestige plagerijen
Bergen was weer sprookjesland
„Lichies-avond
Ankie van Kooy
gaat niet
Moord van Köpenick
berecht
DE BEURS
De Zweedse weg
Kapitein Aben van de Excelsior was fout,
maar er kwam een einde aan
Het geval-Douwes
DONDERDAG 20 )ULI 1950
PAGINA 5
Een der grootste en steeds meest-attractieve gebeurtenissen
van het zomerseizoen is wel de jaarlijkse verlichtingsavond,
welke steeds omstreeks half juli wordt gehouden. Zo was het
ook gisteravond. In tegenstelling met het stormachtige weer
van Dinsdagavond, toen het Openluchttheater desondanks nog
een kleine 800 bezoekers trok, was het gisteravond het meest-
ideale zomerweer, dat men zich maar voor een verlichtings
avond kan wensen.
Heeds vroeg in de vooravond wa
ren de Bergenaren druk in de weer,
om de voorbereidingen voor het
feest van de lichtjes te treffen. En
uit alle hoeken van de provincie,
vooral uit Alkmaar en omgeving,
gingen de vele duizenden op pad
naar het schone Bergen, dat op 'n
verlichtingsavond in 'n sprookjes
land is herschapen.
Het was stil weer, dus gunstig
voor het feest van lampions en vet
potjes. De verkeerspolitie had de
handen vol om het binnenkomende
verkeer in goede banen te lelden,
hetgeen dank zij de vooraf getrof
fen maatregelen wonderwel lukte.
Op de nog steeds te weinig be-
R.K. MULO-EXAMEN
Te Alkmaar slaagden gisteren
voor het Mulo-diploma:
W. M. Swart, C. J. Telleman, A.
J. Wester, B. J. Zonneveld, G. C.
Bakkum, T. H. Bizekoven, J. J.
Bakker, J. C. Binhem, G. P. Bruins,
P. Conijn, T. W. Heryming, J. C.
Remmers, T. G. Nieuwendijk, M.
G. Schipper, J. A. Schrama, M. C.
Smit, M. J. Starrenburg, M. C.
Steffens, M. F. Stuyt, G. P. Beu
kers, D. J. Boersen, E. M. Dunsel
man, M. A. Dunselman, A. N.
Joos. Afgewezen drie.
EXAMEN MULO
Te Alkmaar slaagden voor het
diploma Mulo A:
P. J. B. van Kalken, P. Buys en J.
Dam te Hoorn; N. de Jong Wes
terblokker; A. P. Moen, W. Nle-
meyeir, C. van Strijen, R. Visser,
P.M. Oderberk, J. H. Kreuger, W.
P. v. d. Beek, en G. Kooyman te
Den Helder; A. Kuin Berkhout; R.
A. Mekkering Sijbekarspel; B.
Roemer Wijdenes; A. J. Meyer
Zijpe; N. Groot Harenkarspel; A.
Viersen Wiecringermeer; N. Koorn
Nieuwe Niedorp; J. T. Ran Den
Burg Texel; G. Springer en G.
Klapmuts Purmerend; en A. ten
Hoope, Beemster.
FILMCONTRACT
AFGESPRONGEN
Bij nadere onderhandelingen op
basis van het voorlopige filmcon
tract voor een tijdvak van zes
maanden, gesloten tussen mej.
Anika (Ankie) van Kooy te Rot
terdam en de heer Michael Ho
ward, manager voor de The Uni
ted Artists Film te Hollywood, is
gebleken, dat persoonlijke motie
ven aan de zijde van mej. van
Kooy tenslotte toch een beletsel
zijn gebleken voor het sluiten van
een definitief contract. De onder
handelingen zijn derhalve, mede
op uitdrukkelijk advies van de
raadsman van mej. van Kooy, mr.
F. Hartong te Rotterdam, afge
broken.
15 VOORM. S.A.-MANNEN
TER DOOD VEROORDEELD
BERLIJN Vijftien voorma
lige S.A.-mannen zijn door een
Oost-Berlijnse strafrechtbank ter
dood veroordeeld in een proces
van zes weken tegen 84 voorma
lige nazi's, die beschuldigd wa
ren van misdaden tegen de
mensheid, in Juni 1933 bedre
ven.
Dertien der beklaagden wer
den tot levenslange gevangenis
straf veroordeeld, de overige
kregen gevangenisstraffen van
5 tot 25 jaar. 24 ziln voortvluch
tig.
Zij werden schuldig bevonden
aan het deelnemen aan de mas
samoord op communisten in de
„Bloedweek van Köpenick" (O.
Berlijn), kort nadat Hitler in '33
aan de macht kwam.
In de 26 dagen, die het proces
heeft geduurd, werden in totaal
296 getuigen gehoord. Zij be
schreven hoe de beschuldigden
meer dan 500 communistische en
sociaal-democratische functiona
rissen hadden geslagen, geschopt
en gestenigd, 71 personen von
den dood tijdens het „verhoor".
Een aantal lijken had men in
zakken genaaid aangetroffen in
de Spree.
AMSTERDAM, 19 Juli. De beurs
gaf vandaag een voortzetting te zien
van de vaste tendenz van gisteren,
waarbij de betere stemming nog
iets geprononceerder tot uiting
kwam. De landing van de Ameri
kaanse troepen aan de Oostkust
van Zuid-Korea vatte men op als
een gunstig teken. De handel bleef
echter zeer gering en in alle hoeken
hoorde men hetzelfde; wel een be
tere stemming maar geen orders.
Bij de industrieaandelen vielen
Philips op met een forse stijging
van 199'4 tot 20414- Unilevers ver
beterden twee punten, Olies aan
vankelijk ook. doch deze moesten
hievran de helft prijsgeven. Ook de
minder courante soorten waren
overwegend iets hoger.
Op de Indonesische markt trok
ken de tabaksaandelen relatief de
meeste aandacht. Deli's noteerden
drie punten tot 10814- Amsterdam
Rubber en HVA waren ieder twee
punten hoger, doch hier was de
handel geringer dan in de tabaks-
hoek. Op de scheepvaartmarkt viel
eenzelfde verloop waar te nemen.
KNSM kwam van 11614 op 119, de
andere scheepvaartpapieren onge
veer een punt hoger.
De staatsfondsenmarkt was van
daag opnieuw in mineur, doch gro
te verliezen zoals gisteren kwamen
niet voor. In navolging van New
York was de Amerikaanse sector
VTij vast.
schikbare terrassen was geen
plaatsje meer onbezet en al vroeg
in de avond was het druk in het
dorpscentrum.
Wat de verlichting betreft, het
volgende:
Als vorige jaren hingen in de
bomen rond de Ruïne de bolvormige
lampions als „rijpende vruchten in
de schemering" en in een natuur
lijke onregelmatigheid als de appels
aan de bomen. De Kerkstraat had
een plafond van licht; zó dicht hin
gen hier de rijen lampions naast
elkaar. De lange Ruïnelaan had men
een lampion-verlichting in de vorm
van 'n dak gegeven. In de Dorp
straat hingen weer de lange cylin-
der-vormige lantaarns, met twee
kaarsen verlicht. In de kom van
het dorp waren verschillende ge
bouwen electrisch verlicht of in
het licht van schijnwerpers gezet.
In de Jan Oldenburglaan hingen
de lampions zig-zagsgewijze. Een
aardig effect had ook de koepelvor
mige lampionverlichting onder het
bladerendak van de smalle Russen-
weg. In de Breelaan hingen de ronde
lampions in de vorm van kransen
en in de brede Stationstraat, 'n
moeilijk object voor verlichting,
hingen de lampions in lange rijen
in de vorm van 'n dak.
Van nieuwe ideeën bleek ons
niets, maar al was de verlichting in
grote trekken ais vorige jaren, het
was toch weer gezellig en sprookjes
achtig door de combinatie van het
overvloedig groen der bomen en
het stille-getemperde licht der lam
pions.
Voetje voor voetje bewoog zich
de massa door het verlichte dorps
centrum. Bergen's Harmonie maakte
een muzikale rondgang door het
dorp en verhoogde de feestelijke
stemming, al probeerde „Bello" dan
ook door gefluit en gebel de mu
ziek te overstemmen.
Tegen half elf begon het al min
der vol. te worden, al kon men toen
op de terrassen nog moeilijk 'n
plaatsje veroveren.
Het was elf uur, toen hier en daar
de lampions uitgingen, maar tot
in de nacht bleef het een feest van
licht in Bergen, dat op 'n succes
volle verlichtingsavond kan terug
zien.
Als het Bloemencorso zo slaagt,
dan mag Bergen ook daarover te
vreden zijn.
Hier een foto van de nieuwste Amerikaanse veiligheidsinstal
latie, welke door de N.V. Nederlandse Spoorwegen wordt aan
gebracht aan de overweg bij de Kerkelaan te Heiloo.
EM. RECTOR BERKHOUT
OVERLEDEN
Op 67jarige leeftijd is in het
sanatorium Heliomare te Wijk aan
Zee overleden de oud-kapelaan te
Uitgeest en emeritus-rector van 't
Maagdenhuis te Amsterdam, de
ZeerEerw. Heer H. N. P. J. Berk
hout. Rector Berkhout was een
van de medewerkers bij de sa
menstelling van de „Geschiedenis
van het Bisdom Haarlem".
Zaterdkg a,s. vindt des morgens
om half tien in de kapel van het
sanatorium de plechtige uitvaart
plaats, waarna de begrafenis op 't
kerkhof van de parochie te Wijk
aan Zee.
PRESIDENT SOEKARNO
25 JULI NAAR MAKASSAR
DJAKARTA Van officiële
zijde verneemt Aneta, dat presi
dent Soekarno 25 Juli een bezoek
zal brengen aan Makassar De pre
sident zal worden vergezeld door
verscheidene ministers, terwijl het
zeer waarschijnlijk is dat de
Susuhunan en de Mangkunegero
van Surakarta deel zullen uitma
ken van het gezelschap.
De president zal 3 dagen in
.Makassar vertoeven. Een massa
bijeenkomst, een receptie en een
bezoek aan de graven van Pan-
geran Diponogoro en Walter Men-
ginsisi staan op het programma.
Nieuwe burgemeester
van Lochem
Naar wij vernemen is tot bur
gemeester van Lochem ingaande
1 Augustus a.s. benoemd drs. H.
A. Beusekamp (Partij van de Ar
beid) thans referendaris aan het
departement van Financiën.
Kampioenschap Amateurs
achtervolging
AMSTERDAM. In het Olym
pisch Stadion te Amsterdam wer
den gistermiddag de Nederlandse
baankampioenschappen voortgezet
met het kampioenschap achtervol
ging voor amateurs over maximaal
4 kilometer.
De uitslagen van de achtste fina
les ^ïiden:
1. Krever 2. Gieseler; 1. Kunst 2.
Stakenburg; 1 van Breenen 2 Hol
leeder; 1 Willekes 2 Sieveking; 1
van der Laar 2 Kooyman; 1 Koe
man Kiekens; 1 Peters 2 Witte-
veen; 1 Dielissen 2 de Booy.
De uitslagen van de kwart finales
luiden:
1 Van Breener. 5.31.6, 2 Kunst; 1
Koeman 5.34.2, 2 van der Laar; 1
Krever 5.24.0, 2 Dielissen; 1 Wille
kes 5.18.4, 2 Peters.
De halve finales worden Zondag
a.s. verreden in het Olympisch Sta
dion te Amsterdam.
Het Nederlandse merk
met Wereldreputatie.
CACAO CHOCOLADE PUDDINGPOEDER KOEFIB THEE
iiiMsisniiMisimij.'m.'flW'jmjjBj/Bjjl
(Advertentie.)
LAKE SUCCESS, Juli. Hef Koreaans conflict heeft weinig
goede zijden: slechts de organisatie der Verenigde Naties heeft
er tot dusver enige baat bij gevonden. Het wereldlichaam heeft
min of meer tot eigen verbazing zijn tanden laten zien
en daardoor alleen reeds bewezen enige stappen verder gevor
derd te zijn dan de Volkenbond in het jaar 1935. Dit is een
voorsprong, die dagelijks opnieuw bevestigd wordt door de
berichten van landen, die zich solidair verklaren met de recente
Veiligheidsraadresolutie. Het nuttig effect van deze solidariteits
verklaringen is eerder moreel dan practisch. De Chilenen
bijvorbeeld omhulden hun fiat van de resolutie in de tamelijk
on-idealistische verklaring thans bereid te zijn meer koper aan
Amerika te willen verkopen
Maar vooral het feit, dat India
en Pakistan het optreden van de
Veiligheidsraad volledig steunen
moet het Kremlin toch te denken
hebben gegeven. Hier immers wa
ren de neutraalsten aller neutra
len door de schok der wereld
opinie genoodzaakt stelling te ne
men op een wijze, die Moskou
allerminst verwacht.
Er is een sobere mate van ver
heugenis onder de gedelegeerden
te Lake Success dat de O.V.N.
althans de stoute schoenen heeft
aangetrokken; onder de perma
nente leden van het secretariaat
is de stemming anders. Men voelt
zich in deze kringen moreel ver
plicht geen enkel standpunt of
stelling in te nemen. Men is zo
mogelijk nog neutraler dan India
dat voorheen was. Zolang de Rus
sen nog niet voorgoed uit Lake
Succes zijn weggelopen, willen de
leden van het secretariaat alles
nalaten om dit te veroorzaken, en
ieder pad effenen om een even
tuele terugkeer der Russen mo
gelijk te maken.
Wat zich thans voornamelijk
wreekt is het feit, dat de wereld
organisatie in de vijf jaar van
haar bestaan er niet in kon slagen
op de voornaamste punten van
het Handvest voort te borduren.
Met name staat er bijv. betreffen
de een collectieve strijdmacht na
genoeg geen punt op papier. Tryg-
ve Lie had indertijd het initiatief
genomen om deze kwestie te be
handelen. De Russen torpedeer
den zijn pogingen echter. En thans
voornamelijk uit neutraliteit
hult de secretaris-generaal zich in
diep stilzwijgen.
Het woord is momenteel aan de
juridische adviseurs der respec
tieve delegaties. Zij staan voor dit
probleem; De resolutie van de
Veiligheidsraad, waarin in feite
aan de Amerikanen het mandaat
is gegeven om namens de O.V.N.
in Korea op te treden baseert zich
nadrukkelijk niet op enig artikel
van het Handvest. Dit was onmo
gelijk, omdat de desbetreffende
artikelen (42 tot en met 45) re
fereren aan onderlinge afspraken
in O.N.V.-verband, die in de afge
lopen vijf jaar nimmer tot stand
zijn gebracht en voorts aan het
inschakelen van de militaire com
missie van de O.V.N. In deze com
missie heeft alsnog een Rus zit
ting. Deze zou kunnen trachten
het militair optreden te verhin
deren en zo hij daar niet in zou
slagen zou hij althans gratis ge
heime militaire informatie om
trent de disposities der geallieer
den in en om Korea in handen
krijgen. Het is natuurlijk de vraag
of deze Russische vertegenwoordi
ger aan de discussies zou deelne
men. Maar gezien het feit, dat
men algemeen het Kremlin als
de „matermind" van het Koreaans
avontuur beschouwt, acht men het
onverantwoord dit risico te nemen,
indien Moskou hem opdracht zou
geven de zittingen van deze Com
missie bij te wonen.
Men zal in de Veiligheidsraad
een voorstel kunnen verwachten
om de Amerikanen te verzoeken
het opperbevel over alle in Korea
verwikkelde strijdkrachten op zich
te "nemen, namens de O.V.N. De
O.V.N. heeft derhalve niet de min
ste jurisdictie over haar opper
bevelhebber maar besteedt deze
functie uit.
In theorie is dit een gevaarlijk
precendent. Maar juristen wijzen
er op, dat het in de praktijk
geenszins gevaarlijk behoeft te
zijn. Men wijst er n.l. op, dat tot
dusver met de grootste zorgvul
digheid alle referenties aan Rus
sisch adres zijn vermeden. En
men leidt uit alle Russische ver
klaringen tot dusver af, dat de
Russen hun politiek van non
interventie formeel wensen te
handhaven. Men gaat te Lake
Success zelfs verder: uit Gromy-
ko's laatste missive (waarin de
waarnemende minister van Bui
tenlandse Zaken der Sovjet Unie
verklaarde „dat de Veiligheids
raad er goed aan zou hebben ge
daan de strijdende partijen met
elkaar om een tafel te doen zit
ten alvorens militaire steun aan
Zui-Korea te verlenen") leest men
zelfs een zachte wenk om alsnog
dit conflict om de conferentietafel
te beslechten. Het is duidelijk, dat
vóór het zover kan komen de
Amerikaanse strijdkrachten in Ko
rea de aanvallers een behoorlijk
eind zullen moeten hebben terug
gedrongen. De ogenschijnlijk
De huiseigenaren in Italië ont
vangen de laatste weken vrij veel
post van hun huurders, die sinds
kort tijd erg ontevreden z(jn ge
worden. Het Parlement heeft na
melijk met ingang van 1 Juni J.l.
een 100 pet. huurverhoging voorge
schreven en op 1 Januari 1951
nogmaals een 100 »/o verhoging
voor de „luxe" Woningen en een
verhoging van 50 voor de nlet-
luxe woningen. Wanneer een wo
ning vijf van negentien bepaalde
eigenschappen welke de woningen
tot luxe woningen bestempelen, be
zit, is het een luxe woning. Nu zal
het bjj niemand verbazing wekken
dat alle huiseigenaren natuurlijk
minstens vijf, maar in bijna alle ge
vallen veel meer dan vjjf van die
bepaalde eigenschappen in hun wo
ningen hebben gevonden. De een
voudige burgers bemerkten dus op
een zekere kwade morgen bij het
nazien van de ochtendpost dat zjj
luxe woonden en hun huishuur
daarom dus verdubbeld was. Luxe
wonen is altjjd prettig, maar nu
wekte het bjj de huurders toch een
gevoel van wrevel en dadelijk
klommen zij in de pen, om hun
huisbaas een boze brief te sturen
en te betogen, dat hij zijn fantasie
maar eens moest intomen. „Mijn
huis een luxe woning, verbeeld
U
Nu zijn ook de met 100 »/o ver
hoogde huurprijzen nog steeds te
laag in vergelijking met de prijzen
voor het ^levensonderhoud, maar er
zijn °°k huurbazen, die barakken
en krotten tot luxe woningen heb
ben gepromoveerd
Dezer dagen heeft het personeel
van de gemeentetram te Rome een
gratificatie op de lonen geëist, on
der het motief, dat de duizenden
pelgrims hun gedurende het Heilig
Jaar een vermeerdering van arbeid
hebben bezorgd.
Niet dat de arbeidsuren vermeer
derd zijn, doch de grotere intensi
teit van de arbeid eist volgens hen
een gratificatie. Daar de directie
geen termen voor een gratificatie
aanwezig achtte is het personeel nu
en dan in staking gegaan. Op het
hoogtepunt van de middaghitte
neemt men dan eens een uurtje
vrjjaf
De ambtenaren van de posterij
en voelen er heel veel voor om het
voorbeeld van het trampersoneel na
te volgen. Zjj worden alsmaar over
stelpt met pakken aangetekende
brieven. Als de lawine van brieven
wat afneemt, gaan zij ook een gra
tificatie eisen. Wanneer deze niet
wordt toegestaan, zal de communis
tische vakbeweging in deze weige
ring een reden zien voor een post
staking
Mgr. O'Hara Aartsbisschop
VATICAANSTAD, (K.N.P.) De
H. Vader heeft aan Mgr. Gerald
Patrick O'Hara de persoonlijke titel
van aartsbisschop verleend. Mgr.
O'Hara was zoals bekend is gedu
rende drie ên een half jaar Regent
van de Apostolische Nuntiatuur in
Boekarest en werd dezer dagen door
de communistische regering van
karest van deze post verdreven.
trage Amerikaanse militaire tac
tiek geeft Washington alle gele
genheid om te bewijzen, dat niet
de Zuid-Koreanen, doch de Noor
delijken de invallers zijn geweest
en derhalve door de feiten de
tegengestelde beweringen van de
Noord-Koreanen aan de kaak te
stellen. Maar een zekere mate van
militair succes zullen de Ame
rikanen behoeven vóór zij
zonder verlies van prestige erin
kunnen toestemmen Noord- en
Zuid-Koreanen hun zaak voor het
forum te Lake Success te doen
uitspreken.
Koehandel?
Toch is dit de figuur, waarop
men te Lake Success hoopt. Men
is huiverig voor verdere aflei
dingsmanoeuvres, die de Russen
opnieuw door het optreden van
hun satellieten kunnen veroor
zaken; men vreest voor de gevol
gen van een langdurig Koreaans
conflict. En men ziet tegelijkertijd
in, dat in September de kwestie
van de zeteling der Chinese com
munisten zeker in de Assemblée
zal voorkomen. Nog hoort men
spreken over de mogelijkheden
van een Amerikaans-Russische
koehandel over Formosa, moge
lijk geworden, nadat President
Truman de Chinese Nationalisten
in zo ondubbelzinnige woorden op
de tweede plaats heeft geschoven.
Deze indruk is nog versterkt door
de botte Amerikaanse weigering
van Tsjang-Kai-Tsjek's aanbod
van 33.000 man Chinese troepen.
Zij, die ondanks alle bittere
ervaringen toch in het nut van
de O.V.N. blijven geloven, hopen
op een dergelijke ontwikkeling,
die zich dan tegen eind Septem
ber vlak voor het begin van de
Assemblée zou moeten ont
plooien. Indien deze verwachtin
gen verwezenlijkt worden, aldus
is hun inzicht, dan hebben de
Russen ondervonden, dat het niet
meer de moeite loont verdere con
flicten te veroorzaken; tegelijker
tijd is er dan een nieuwe gelegen
heid om aan de koude oorlog een
einde te maken. Het is een opti
mistische visie. Maar er is geen
twijfel aan, dat indien de O.V.N.
de kansen krijgt en waarneemt,
de wereldorganisatie in staat is
haar morele winst van dit ogen
blik te consolideren en de ver
moeide wereldburgerij heel wat
minder slapeloze nachten te be
zorgen.
DE MOORD TE CAPELLE
A. D. IjSSEL
De procureur-generaal bij het
Haagse Gerechtshof requireerde
gisteren tot bevestiging van het
vonnis van de rechtbank te Rot
terdam, waarbij de 29-jarige los-
werkman C. van L. uit Capelle
a. d. IJssel terzake van moord
werd veroordeeld tot levenslange
gevangenisstraf.
Requirant heeft op 12 October
1949 zijn vrouw van het leven be
roofd.
Tijdens het requisitoir kreeg
verdachte, die een epilepticus is,
een toeval, waarvoor de zitting
moest worden onderbroken.
GRAANBEURS MIDDENMEER
MIDDENMEER Sinds Méi zijn
er weer noteringen voor granen,
zaden en peulvruchten.
Wintergerst 24—25; Koolzaéd 51
57: Karwij 9197.50, kleine aan
voer. Withooi 5565; rode klaver-
hooi 5055; lucerne hooi 6065;
koolzaadstro 45.
Hooi d?t nog op het land staat
is door de vele regens in kwaliteit
achteruit gegaan. Een kleine hoé
veelheid koolzaadstro werd verhan-
déld tegen prij2en die ongèveer gé-
lijk zijn aan het persloon.
Vlas, oogst disponibel, gèrepld p.
kg 27 ct franco boord. Ongerepèld
p. kg 20 ct franco boord, per HA
f 1500,—.
KAPITEIN ABEN van de „Excelsior'", een kustvaarder, welke in
de oorlogsjaren van Delfzijl uit geregeld op Zweden voer, heeft
in de Duitse bezettingsperiode wel een zeer merkwaardige rol
gespeeld. Immers dank zij de enkele schepen, die onder de
Duitsers nog regelmatig op het vrije Zweden voeren, was er
een verbinding ontstaan, welke algemeen .bekend werd als de
„Zweedse weg". Via deze route konden er uit het bezette
Nederland belangrijke berichten naar de Nederlandse instanties
te Stockholm worden gebracht en vandaar uit werd Londen
van de toestand in het vaderland op de hoogte gehouden.
Kapitein Aben was een van de belangrijkste Figuren in dit spel,
door zijn optreden vooral waarmede hij de Duitsers vaak wist
te intimideren. De consul-generaal te Stockholm, A. M. de
jong, heeft deze Aben steeds vertrouwd, niet echter verschil
lende medewerkers in zijn naaste omgeving, die altijd de angst
hebben gehad, dat kapitein Aben dubbel spel speelde.
En zij hebben gelijk gekregen.
In September 1943 kwam Aben
bij de nieuwe chef van het Bureau
Inlichtingen, Ir. Lindenburg, die
De Jong had vervangen, aan met
een zekere baron van Lynden. De
baron kwam naar Stockholm om
inlichtingen te krijgen voor het
illegale werk, dat hij in Nederland
verrichtte. Men kende de baron
in het geheel niet, en in de week,
dat hij in de Zweedse hoofdstad
verbleef, werd hij ook niet veel
wijzer. Met kapitein Aben is de
baron een week later weer naar
Nederland teruggekeerd. Een paar
dagen na zijn vertrek met de „Ex
celsior" kwam uit Londen het sig
nalement van de baron plus een
foto, en toen kwam men daar tot
de ontstellende ontdekking, dat
de gewaande baron de aartsspion
Van der Waals was geweest. Ka
pitein Aben bleek dus fout te zijn
en dus werd er gezegd; „Als hij
weer in Zweden komt komt hij
er niet meer uit". Dat Aben wel
fout Vnoest zijn sprak ook nog uit
enkele andere aanwijzingen. Im
mers de „Excelsior" was na de
inbeslagname der Nederlandse
kustvaarders, feitelijk nog het
enige schip, dat tussen Zweden
en Nederland mocht varen. Later
bleek uit een gesprek met de be
manning, dat Aben de bewuste
baron i.e. van der Waals op de
terugreis te Kiel had afgezet. Dat
deed de deur dicht. Toen Kapitein
Aben in December 1943 weer in
Stockholm arriveerde met een
zeker Flantua, overtuigde men
hem, dat het dringend noodzake
lijk was, dat hij voor besprekingen
met een vliegtuig naar Londen
zou gaan. Flantua had tijdens de
zeereis met geen woord laten
blijken, dat bij wist dat Aben
„fout" was. Flantua besprak het
plan om een nieuwe lijn op te
bouwen, waarbij hij (Flantua) in
Duitsland zou wérken, terwijl
Aben de koeriersdienst zou ver
zorgen. Dat ales moest in Londen
met de Nederlandse regering be
sproken worden. Kapitein Aben
trapte erin en daarmede was de
zaak „Aben" afgelopen
De „Zweedse weg" heeft sinds
dien veel aan betekenis verloren
omdat er van dat tijdstio af vrij
wel geen contact met Nederland
meer bestond. In feite heeft de
„weg" onder het bewind van con
sul-generaal De Jong zijn groot
ste activiteit kunnen ontplooien.
Maar daar tegenover staat, dat
deze zelfde De Jong de beschik
king had over de vloot kustvaar
ders. die toen nog regelmatig on
Nederland voeran. De consul-
generaal heeft later echter beslag
op deze schepen laten leggen
de kapiteins hebben daarbij zelf
aandrang uitgeoefend omdat
zij, hout en erts naar Nederland
brengend, een inbreuk maakten
op de blokkade. Dat kon in 1943
veel gemakkeliiker, omdat het in
dat jaar voor de Zweedse autori
teiten. vooraf bang voor de Duit
sers, duidelijk was geworden hoe
de oorlog zou aflopen!
Deze manoeuvre van de consul-
generaal is in die tijd vaak scherp
veroordeeld. De enquête-commis
sie is echter tot het oordeel geko
men, dat, wanneer de consul-ge
neraal de schepen had laten varen,
de Duitsers deze kustvaart, voor
zover zij door voor Nederland be
trouwbare kapiteins en beman
ningen werd onderhouden, wel
onmogelijk zouden hebben ge
maakt. Bij het lezen van geschie
denis van de „Zweedse weg" kan
men zich vaak niet aan de indruk
onttrekken, dat door nodeloos ge
kibbel en kleingeestige plagerijen
het grote werk voor het vader
land afbreuk werd gedaan. Zo
werd op een goede dag de kapi
tein Schuur van de kustvaart, een
uiterst betrouwbaar en verdien
stelijk man, die constant op de
tweeslachtige houding van kapi
tein Aben bad gewezen, het ver
wijt gemaakt, dat hij jaloers op
Aben was omdat deze bij de grote
vaart was geweest. Tussen de
consul-generaal de Jong en zijn1
opvolger Lindenburg is er een
hevige strijd geweest over het in
beslag nemen van de kustvaar
ders. Deze ruzie is door de heer
Lindenburg volgens anderen nog
al opgeblazen geworden.
Er is bij deze gehele Zweedse
historie nóg een onsmakelijk ge
val, dat bekend staat als het „ge
val-Douwes".
Douwes was een gedroste sche
peling, die op zekere dag het ge
bouw van het consulaat-generaal
te Stockholm binnenkwam met
het aanbod naar Nederland terug
fe keren om op die manier een
verbinding tussen Stockholm en
de illegaliteit tot stand te bren
gén. Dat was in 1943, toen er fei
telijk van een contact geen sprake
meër was. In die dagen had de
heer Lindenburg, hoofd van het
B.I. te Stockholm, de beschikking
over een aantal paspoorten, die
voorzien war®r van de afdruk
van een bepaald stempel, dat door
een voormalig consul van een
Midden-Amerikaanse republiek bij
•zijn ontslag uit dienst was achter
gehouden. Het meegeven van deze
paspoorten voor Joden was een
puike gelegenheid om Douwes op
de proef te stellen. Maar Douwes
ging hélemaal niet terug; al spoe
dig werd het bekend dat hii met
de paspoorten liep te leuren. Hii
werd ter verantwoording op het
B.I. geroepen en gesommeerd de
paspoorten terug te geven. Dou
wes schijnt töen erg kwaad te
zijn geworden, heeft zijn eigen
paspoort middendoor gescheurd
en uitgeroepen: „Ik wil met jullie
niets meer te maken hebben, jul
lie zijn nog erger dan de moffen".
Later werd gesignaleerd, dat Dou
wes op bezoek kwam bij een
Duitse instantie. Op een gegeven
moment is Douwes ergens in het
water voor Stockholm kopje on
der geraakt en niet meer boven
gekomen. Hij was, zoals dat heet,
geliquideerd. Houthakkersjongens
hadden dat kunststuk uitgehaald.
Door de hulp van het B.I. werden
zij stande pede naar Londen ge
stuurd om kletsen zoveel moge
lijk te vermijden. Desondanks
hebben deze jongens zowel in
Zweden als in Engeland veel
rondgebazuind. Dat beviel natuur
lijk de heer Somer, hoofd van het
B.I. in Londen, allerminst, want
hij vreesde dat de leiding van het
B.I. in Stockholm ernstig zou
worden geblameerd als er in
Zweden iets van de moord be
kend werd. Vandaar vonden er
verschillende mutaties in Stock
holm plaats. Dat alles school ech
ter voornamelijk in de voortdu
rende ruzies tussen de diverse
instanties. De oplossing van het
„geval-Douwes" is gevonden in
een paspoortenverwisseling. Want
volgens de berichten is Douwes
in Januari 1944 naar Engeland
gereisd. Dat was Douwes wei niet,
maar het was toch iemand, die
als Douwes reisde. Het was Aben.
Douwes is niet in Zweden ver
dwenen; Aben is in Zweden ver
dwenen..
De commissie spreekt echter
haar grote waardering uit voor
al het werk. dat de heer de Jong
in Stockholm heeft verricht. Tii-
dens diens periode was „de
Zweedse weg" het meest actief.
Dat de opvolgers van de consul-
generaal minder hebben geores-
teerd is grotendeels een gevolg
geweest van de uitschakeling van
de groep-Oosterhuis. door de
Duitsers in Nederland vriiwel in
haar geheel gearresteerd, en door
het nractisch stilliggende scheep
vaartverkeer.
N.L.S. BESTELT FOKKER-
LESTOESTELLEN
Ook de Rijksluchtvaartschool
gaat lesvliegtuigen van Neder
lands fabrikaat gebruiken. De
school heeft bij Fokker een order
geplaatst voor 24 toestellen van
het type S. 11. Twee toestellen
zijn reeds afgeleverd. Zij zijn be
stemd voor de eerste opleiding ter
vervanging van de Tiger Moth en
worden gestationneerd op Ypen-
burg. De L.S.K. hebben een order
van 25 S-11's bij Fokker lopen,
welke fabriek er thans 100 in aan
bouw heeft.
In Texarkana, Texas, bevindt zich een onafzienbare hoeveelheid
oorlogsmateriaal van de meest uiteenlopende soorten. Een deel
van deze tanks, jéeps, trucks, enz. moet worden gerepareerd,
een ander gedeelte is reeds klaar. Dit oorlogsmateriaal werd na
de tweéde wereldoorlog uit verschillende delen der wereld naar
Amerika's werkplaats, in Texarkana, vervoerd. Een lange rij
tanks staat gereed om weer in gebruik te worden genomen.