De kwestie van de kinderbijslag
voor natuurlijke kinderen
Vrijdag begint de I.L.S.Y.
Afzet groenten en fruit
baart grote zorgen
Van toen er nog schuilkerken waren...
Drie dagen van internationale
luchtvaart show Ypenburg
Indonesisch vliegtuig
neergestort
Haagse brief
In katholieke kringen wordt
hierover verschillend gedacht
Concurrentie met andere landen te zwaar
Hoe het een magistraat verging
in een protestantse stad
Recherche
greep tijdig in
WOENSDAG 26 JULI 1950
PAGINA 5
Als Vrijdagmiddag de minister van Verkeer en Waterstaat mr.
D. C. W. Spitzen een groene lichtkogel af zal schieten dan zal
een seconde daarna het vliegveld Ypenburg daveren van het
geronk van vliegtuigmotoren, een geronk, dat bij wijze van
spreken niet meer zal ophouden voor Zondagmiddag de klok
vijf uur zal wijzen. Want Vrijdagmiddag begint de Internatio
nale Luchtvaart Show Ypenburg 1950, de tweede ILSY, die
drie dagen lang, 28, 29 en 30 juli de aandacht van vele mensen
gevangen zal houden. Althans dat hopen de organisatoren en
dat is gerechtvaardigd om twee redenen. Ten eerste willen zij
met deze show belangstelling kweken voor de luchtvaart en
ten tweede is het programma van de show zodanig, dat zelfs
mensen, die met hoge verwachtingen komen niet teleurgesteld
lijken te worden.
Men heeft al een buiging gedaan
in de richting van het publiek door
niet zoals vorig jaar een tentoon
stelling op de grond eraan te ver
binden. Een dynamische show trekt
meer zeggen de organisatoren en
daarom is ditmaal de aandacht vol
ledig geconcentreerd op de demon
straties in de lucht.
"Er zal genoeg te zien zijn. Als we
om beleefd te zijn met de bui
tenlandse gasten beginnen, dan is
daar te noemen het escadrille De
Havilland Vampire straaljagers
van de Royal Air Force, gestation-
neerd in Duitsland dat een num
mertje stuntvliegen zal weggeven.
De Vampire is een der beste straal
jagers ter wereld, waarmede o.a.
het wereld-hoogterecord is verbe
terd. Ook dé Lockheed „Shooting
Star", een der eerste Amerikaanse
straaljagers is tegenwoordig in een
escadrille van vijf, dat gevlogen
door leden van de United States Air
Forces in Europe eveneens een de
monstratie stuntvliegen zal geven.
Dan is daar nog de Fransman
Marcel Doret, die door zijn hals
brekende toeren de naam „Roi
de l'Acrobatie Aerienne" ver
wierf. Deze 54-jarige vlieger, die
tal van records vestigde en vele
wereldvluchten maakte zal staal
tjes van zijn kunnen tonen, o.a.
een vijfdubbele looping. Maar er
is nog een Zwitser Hans Walti,
die in durf zeker niet voor hem
onderdoet. Hij werkt namelijk
aan een trapeze, die onder een
vliegtuig is opgehangen. Dat deze
27-jarige waaghals niet voor een
kleintje vervaard is blijkt uit
zijn nieuwe toer, waarvoor hij
aan het oefenen is n.l. het over
springen van het ene vliegtuig
naar het andere tijdens de vlucht.
Deze Hans Walti is in het dage
lijkse leven.... architect, maar met
een grote plaats in zijn hart voor
de vliegerij, zo groot, dat hij louter
en alleen om meer publiek naar
luchtvaartdemonstraties te trekken
met zijn toeren begonnen is. Aan
„buitenlands" is er verder, nog op
de ILSY te zien het zweefvliegtuig
„Sylphe", dat een gasturbine heeft
om het in de lucht te brengen, de
Bücker Jungmann, waarmee de
Bazelse vliegschool luchtacrobatie
zal laten zien, het zeer kleine
sportvliegtuig „Bébé", dat een mo
tor heeft van slechts 25 PK en ten
slotte het Escadrille d'Etampes, dat
onder leiding van kapitein Perrier,
een demonstratie-escadrille geeft.
Wat de Ned. deelneming betreft:
Gerben Sonderman, de particulier
piloot van Prins Bernhard zal de
S 11 „Instructor" voorvliegen, de
Rijksluchtvaartschool zal demon-
OM HET
SCHAAKKAMPIOENSCHAP
De uitslagen van de partijen voor
de achtste ronde van het persoon
lijk schaakkampioenschap van Ne
derland voor heren, die gisteravond
in Amsterdam werden gespeeld lui
den:
EuweBarendregt 10; v. d.
BergCortlever Kramer
Stumpers afgebroken; van Scheltin-
ga—Muhring Orbaan-Don-
ner 10; SpanjaardHenneberke
De resultaten van de afgebroken
partijen uit de zevende ronde wa
ren: CortleverBarendregt 10;
Van ScheltingaDonner
De stand na de 8e ronde luidt:
1 Euwe 7% pnt. 2 en 3 van
Scheltinga en van den Berg ieder 5
pnt., 4. Cortlever 4% pnt., 5. Kra
mer 4 pnt en 1 afgebr. partij; 6.
Stumpers 3VZ en 1 afgebr. partij; 7
8 en 9 Barendregt, Spanjaard en
Donner ieder 3Vz pnt., 10 en 11 Or-
baan en Henneberke ieder 2% pnt.
12. Muhring 2 pnt.
De uitslagen van de partijen voor
de derde ronde van het persoonlijk
schaakkampioenschap van Neder
land voor dames luiden:
Mevr. F. Heemskerkmevr. A.
v. d. Veen-Baas afgebroken; Mevr.
T. Hammer-Paltsma—mevr. C
RoodzantGlimmerveen 01;
mevr. A. van Schalkmevr. A. van
Praag 01; mevr. A. van Aalst
van Duynen Montijn-mevr. E. Pee-
ningKunnlcke afgebroken.
Na de derde ronde luidt de stand:
1 mevr. C. RoodzantGlimmerveen
2% pnt. 2 en 3 mevr. T. Hammer
Paltsma en mevr. A. van Praag 2
pnt; 4 mevr. F. Heemskerk 1% pnt
en 1 afgebr.; 5 mevr. E. L. B. Pee-
ningKunnicke 1 pnt en 1 afgebr.
6 mevr. A. J. van Aalstv. Duynen
Montyn 0 pnt en 2 afgebr.; 7 8
mevr. A. M. van Schaik en mevr.
A. van den VeenBaars 0 pnt en
1 afgebr.
Philippijns vrachtschip
gezonken
HONGKONG, 25 Juli. Reuter.
Het Philippijnse vrachtschip „San
Antonio'' is gisteren bjj de mond
van de Jangtse op een mjjn ge
lopen en vrijwel onmiddellijk ge
zonken. De „San Antonio" had
1000 vracht aan boord, bestemd
voor Sjanghai en afkomstig van
Hongkong.
Belasting voor rijwielen
met hulpmotor
Het ministerie van Financiën deelt
mede, dat de houders van rijwielen
met hulpmotor in het bezit van een
belastingkaart behoren te zijn. De
belasting, welke voor deze rijwielen
in het algemeen f 10 per jaar be
draagt, zal niet worden verhoogd,
indien hierop een kinderzitje is aan
gebracht.
treren met escadrilles Tiger Moth-
vliegtuigen. Het Commando Lucht
vaart Opleidingen, dat de opleiding
v.d. Nederl. militaire vliegers ver
zorgt is met 'n escadrille Harvards
vetegenwoordigd, „de Ned. Lucht
strijdkrachten komen met een for
matie Gloster „Meteors" en de Ma
rine luchtvaartdienst zal deelne
men met twaalf „Firefly" jager
verkenners, zes „Sea-Fury jagers
en een „Sea Otter amphibievlieg-
tuig. Ook liefhebbers van zweef
vliegtuigen en modelvliegtuigbouw
zullen wat te zien krijgen, en het
parachutespringen is evenmin ver
geten. Dit laatste gebeurt door de
Parachutistenclub, oud-paratroopers
van het Ned. Leger, die in hun club
het contact met elkaar en met de
luchtvaart behouden. Als dan hier
bij nog genoemd worden de twee
rallies, een voor sportvliegtuigen
en een voor fietsen met hulpmotor,
die gehouden worden dan is hier
mede van de ILSY 1950 een beeld
gegeven, dat weliswaar nog onvol
ledig is, maar dat niettemin zo al
aantrekkelijk genoeg zal zijn om
op 28, 29 en 30 Juli zeer vele men
sen naar Ypenburg te trekken.
INZITTENDEN ONGEDEERD
DJAKARTA, 25 Juli (Aneta).
Na eerst heden bekend werd is
Vrijdag j.l. een viermotorige De
Havilland op het vliegveld An-
dir bi,j Bandung kort na de start
neergestort. De 8 inzittenden
wisten ïonder letsel uit het toe
stel te komen, dat direct daarna
in brand vloog. Het vliegtuig
was van de Republiek Indone
sia en is kort voor de tweede
militaire actie vanuit Djogja
naar Bandung overgebracht en
daar afgebouwd. Het toestel
maakte -een eerste proefvlucht.
In Florida werden proefnemin
gen gehouden met een type
raket, dat, verticaal afgevuurd,
400 km aflegde. Men wilde de
raket nu eens horizontaal af
vuren. Door een defect ging de
raket echter niet af.
REGERING CONTRA
POSTDUIVEN HOUDERS
Vogels brengen schade toe
aan gewassen
De houders van postduiven zijn
van regeringswege reeds enige
malen geattendeerd op de schade,
die hun dieren aan land- en tuin-
bouwgewassen toebrengen. Om
deze schade zoveel mogelijk tegen
te gaan, is de postduivenhouders
verzocht hun dieren zoveel moge
lijk opgehokt te houden en goed
te voeden. Nu blijkt, dat verschil
lende bezitters van duiven dit
verzoek in de wind hebben gesla
gen en dientengevolge in sommi
ge streken van ons land de ge
wassen aanzienlijke schade heb
ben geleden, overweegt de over
heid het treffen van maatregelen
tegen onverantwoordelijke post
duivenhouders. Het zal onder
meer afhangen van de uitslag
ener enquete, die op het ogenblik
over het gehele land wordt ge
houden, of deze maatregelen langs
de weg van gemeentelijke veror
deningen dan wel bij algemene
maatregel van bestuur zullen
worden getroffen. In ieder geval
ligt het in de bedoeling van de
overheid zoveel mogelijk een ein
de te maken aan de overlast, die
de land- en tuinbouwers van
rondvliegende postduiven onder-
Moordenaar van taxichauffeur
houdt levenslang
De Hoge Raad heeft verworpen
het cassatieberoep van H. J; B. te
Hilversum, die wegens moord op
de Rotterdamse taxichauffeur Clo-
bus, gepleegd onder de gemeente
's-Gravenzande op 18 November
1947, zowel door de Haagse recht
bank als in hoger beroep door het
gerechtshof aldaar is veroordeeld
tot levenslange gevangenisstraf.
(Van onze parlementaire redacteur)
De kwestie van de kinderbijslag voor natuurlijke kinderen, die
onlangs in de Tweede Kamer ter sprake kwam, is al bijna vier
jaar oud. In Augustus 1946 deed de regering een poging om
ook ,,het natuurlijk wettelijk erkend kind" onder de werking
van de Kinderbijslagwet te brengen. Een amendement-Hooy
(K.V.P.) maakte dat echter onmogelijk. De K.V.P.-fractie stelde
zich op het standpunt, dat het wettig gevormde gezin niet op
èèn lijn gesteld moest worden met de ongehuwde moeder. Wei
wilde men ook voor het natuurlijke kind kinderbijslag, maar de
gelden hiervoor zouden gevonden moeten worden uit een af
zonderlijke begrotingspost.
Intussen betekende het door
minister Lieftinck die de mi
nister van Sociale Zaken verving
overgenomen amendement-
Hooy slechts, dat de natuurlijke
kinderen niet meer met zoveel
woorden in de wet werden ge
noemd. Een andere vorm van
voorziening werd niet tegelijk
uitgewerkt aangegeven. De zaak
werd nog verwarrender, doordat
minister Lieftinck bij dezelfde ge
legenheid verklaarde, „dat het
De afzet van groenten en fruit steekt dit jaar ongunstig af bij
vorige jaren. Hoewel de export thans minder onderhevig is aan
kunstmatige beperkingen, is de gang van zaken weinig floris
sant. Naar oordeel van het Centraal Bureau voor de Tuinbouw
veilingen is een der voornaamste oorzaken van het doordraaien
van groenten en fruit de concurrentie van andere landen in
West- en Zuid-Europa.
Men beraadt zich dan ook op
middelen om Nederlandse over
productie in de toekomst tegen
te gaan en om overheidsvoor
schriften inzake hoge kwaliteits
eisen uit te lokken.
De aanvoeren op de Neder
landse veilingen zijn in de afge
lopen weken zeer groot geweest.
Tengevolge hiervan zijn de prij
zen van diverse producten scherp
gedaald, zozeer zelfs, dat grote
hoeveelheden de gestelde mini
mumprijzen ter veiling niet kon
den halen. 'Zij „draaiden" door.
Maar zelfs als er prijzen, die
slechts weinig boven de gestel
de minima lagen, gegeven wer
den. dan nog werden doorgaans
de kosten van de teelt niet of
amper goed gemaakt.
Geen afnemers voor kool
De vroege rode kool blijkt in
Noordholland goeddeels niet ver
koopbaar. In 1949 was Frankrijk
in verband met verdroging van
dit product in eigen land een
goede afneemster. Dit jaar is er
geen Franse bestelling. Ook voor
andere koolsoorten zijn vrijwel
geen afnemers te vinden. Op de
grote exportveiling te Venlo is
het doordraaien van snijbonen,
sla, tuinbonen en andere groen
ten aan de orde van de dag,
evenals trouwens op diverse an
dere veilingen. Tomaten en
komkommers zijn op vele plaat
sen nauwelijks prijshoudend of
worden via de veilingklokken
als onverkoopbaar bestempeld.
Export naar Duitsland
De export richtte zich in de
laatste week voornamelijk op
Duitsland. Ook Engeland en Bel
gië behoren tot de kopers, maar
Frankrijk importeert op het
ogenblik geen Nederlandse pro
ducten. Ierland. Zweden en
Zwitserland en ook het Engelse
bezettingsleger in Duitsland
kochten in de afgelopen week,
maar er werd niet voldoende
verhandeld om grote hoeveelhe
den groenten voor de mestvaalt
te vrijwaren.
Tot de voornaamste producten
die onverkocht bleven rekent
men rode kool, bos- en waspeen,
tuinbonen en komkommers. Voor
peterselie en selderie bestond
vooral te Amsterdam zeer wei
nig belangstelling.
Situatie somber
De prijs voor prima export
kwaliteit tomaten bedroeg eind
vorige week nog geen 30 ct. pér
kilogram. Dit voorbeeld kan met
talriike worden uitgebreid. Men
ziet de situatie in de tuinbouw
dan ook somber in. Onwillekeu
rig dringt zich een vergelijking
met de „dertiger jaren" op.
Sindsdien is het met de afzet
van Nederlandse tuinbouwpro
ducten niet zo treurig gesteld
geweest als op het ogenblik.
Eerste Kamer
Zonder beraadslaging of stem
ming heeft de Eerste Kamer gis
termiddag het wetsontwerp tot
wijziging van de begroting 1949
van het Scheepvaartfonds goed
gekeurd.
Besprekingen over Kasjmir
opgeschort
NEW DEHLI, 25 Juli ANP. De
col-respondent van de „Times1'
meldt, dat volgens een gemeen
schappelijk communiqué de door In
dia en Pakistan over de kwestie-
Kasjmir gevoerde besprekingen
zÖn opgeschort tot hervatting in
Karatsji op onbepaalde datum. De
besprekingen zijn onder strenge ge
heimhouding gevoerd, zodat over de
tendentie ervan niets bekend is ge
worden.
niet aan twijfel onderhevig mocht
zijn, dat ook deze kinderen (de
natuurlijke kinderen dus) mede-
gerekend moeten worden bii de
kinderbijslagregeling".
De bewindsman ging er bij deze
verklaring blijkbaar van uit, dat
het in de practijk mogelijk zou
blijken om ook natuurlijke kin
deren als pleegkinderen aan te
merken. Die verwachting is niet
in vervulling gegaan. Verschillen
de bedrijfsverenigingen verklaar
den zich niet bereid om ten be
hoeve van de natuurlijke kinde
ren kinderbijslag te verstrekken.
Verwarde toestand
Uit het voorgaande is reeds
duidelijk geworden, dat de aan
vaarding van het amendement-
Hooy dus wel een zeer verwarde
toestand schiep. Ongewild had
het tot gevolg, dat het begrip
„gezin" tot dan toe in de goede
zin duidelijk voor iedereen, door
de Centrale Raad van Beroep ge
analyseerd werd op een wijze,
die zeker niet parallel liep met
de bedoeling, die bij de schrap
ping van „het natuurlijk wette
lijk erkend kind" uit de wet had
voorgezeten. Maar wat het ergste
was, het mocht dan zeker niet
de bedoeling zijn geweest om „het
schuldeloze kind" (de uitdrukking
is ontleend aan een artikel van
prof. Romme in de „Vlkskrt.") te
treffen, in de practijk werd dit
kind wel degelijk het kind van
de toch al het gezinsverband ont
berende rekening. Ten behoeve
van het natuurlijke kind werd,
behoudens een enkele uitzonde
ring, geen uitkering verstrekt.
Deze toestand maakte dus wel
zeer dringend noodzakelijk, dat de
wetgever zich andermaal met de
ze aangelegenheid ging bezig
houden. Minister Joekes deed dat
in het wetsontwerp „wijziging
kinderbijslagwet", dat een jaar
geleden bij de Kamer werd inge
diend en dat nu eindelijk de af
gelopen week in behandeling kon
worden genomen. Wij betreuren
dit uitstel temeer, omdat „het
schuldeloze kind" nu nog tot het
volgend jaar op een uitkering te
zijnen behoeve zal moeten wach
ten.
Hoe moest deze materie gere
geld worden? In een nabeschou
wing over Ret Kamerdebat heeft
prof. Romme in de „Vlkskrt." op
gemerkt, dat de Kamer „het beeld
van een verdeeld volk te zien
heeft gegeven in een zaak, waar
over niet of nauwelijks verdeeld
heid zou behoren te bestaan, om
dat zij de grondslag raakt van
onze samenleving, het christelijk
huwelijk".
Verschillend gedacht
Wij merken hierbij op, dat ook
de leider van de katholieke frac
tie kan weten, dat zelfs in eigen
kring verschillend over deze
kwestie is gedacht. Bij de stem
ming over het nieuwe amende
ment-Hooy, waarover straks meer,
hebben zich twee leden van de
K.V.P.-fractie, de heren de Graaf
en v. d. Weyden, ondanks een
ster-artikel in de „Vlkskrt", waar
in de heer Weiter bij een andere
gelegenheid om een soortgelijke
houding werd gecapitteld. aan de
stemming onttrokken. Wij wijzen
voorts op het rapport van de com-
missie-Michielsen, die bij haar
beschouwing over de kinderbij
slag voor zelfstandigen, ook aan
dit punt aandacht heeft besteed.
Deze commissie kwam tot de
conclusie, dat de kinderbijslag,
ten behoeve van het natuurlijke
kind, uit een aparate begrotings
post zou moeten komen.
De commissie-Duynstee, even
eens ingesteld door het Centrum
voor Staatkundige Vorming, stap
te daarentegen zelfs over het be
zwaar heen, dat „de Kinderbij
slagwet" „in een bepaald opzicht"
de term „gezin" zo zou verstaan,
dat hieronder ook de relatie on
gehuwde moeder-natuurlijk kind
zou kunnen worden begrepen.
Om te kunnen vaststellen hoe
zeer de meningen over dit punt
ook in eigen kring uiteen lopen,
is het goed ook nog even enkele
andere passages uit dit rapport
van de commissie-Duynstee te
vermelden. De commissie was van
mening, dat door het verlenen
van kinderbijslag aan de onge
huwde moeder zeker niet „een
paard vol onrecht en onzedelijk
heid binnen de Trojaanse wallen
van onze maatschappelijke orde
zou worden gevoerd". En verder:
„Er laten zich", zo betoogde de
commissie, „nu eenmaal wel om
standigheden denken, waaronder
men zonder een beginsel te ver
loochenen uit overwegingen van
practische politieke aard kan toe
geven, aan een van elders geuit
verlangen om ook aan de onge
huwde moeder een gelijke plaats
als andere ouders (en pleeg
ouders) binnen het raam der
Kinderbijslagwet te verlenen".
Als wij de houding van de
K.V.P.-fractie, die zij bij het de
bat van de vorige week aannam,
vergelijken met die van vier jaar
geleden, dan valt hierin een be
duidend verschil te bespeuren.
Voorop staat dat het er noch toen
noch nu om ging „het schuldeloze
kind" te treffen. In tegenstelling
tot de soepeler mening van het
rapport-Duynstee wilde men ech
ter wel een duidelijk onderscheid
maken tussen de vader en moe
der van het wettige- en de vader
en moeder van het natuurlijke
kind.
Ook in de wet, aldus de gedach-
tengang, moét duidelijk tot uit
drukking komen, dat het gezin de
natuurlijke cel van de maatschap
pij is. De houding, die door de
K.V.P. in '46 werd aangenomen,
was met deze gedachtengang nog
volledig in overeenstemming.
Door het amendement-Hooy
werden de natuurlijke kinderen
uit de wet geschrapt, wel zou ook
voor hen een gelijke voorziening
moeten worden getroffen, maar
dan via een aparte begrotingspost.
Ouders en moeders van natuur
lijke kinderen zouden in deze op
zet dus een duidelijk van elkaar
gescheiden behandeling krijgen.
Of bij deze opzet, die zich be
halve in de tekst van de wet
waarschijnlijk ook duidelijk in de
maatschappelijke verhoudingen
zou hebben doen gevoelen, toch
ook niet „het schuldeloze kind"
zou zijn getroffen, wagen wij te
betwijfelen. Elk woord, elke daad,
slaat meestal mede terug op haar
kind, en dat zou ook hier wel
licht het geval zijn geweest. Hoe
dat verder zij, minister Joekes
heeft het wetsontwerp, dat de
Kamer afhandelde, niet gemaakt
in de geest, zoals de K.V.P. zich
dat in '46 wenste. Meer in over
eenstemming met de geest van
het rapport-Duynstee heeft hij de
ouders van wettige kinderen en
de verzorgers van natuurlijke en
pleegkinderen onder de werking
van dezelfde wet gebracht. Zou
de K.V.P. consequent zijn geble
ven, dan had zij, afgezien van
het feit, dat nu zelfs het begrip
„gezin" volledig uit de wet is ver-
NIET ALLEEN in Groningen, Drente en Friesland, maar ook
in de dorpen en steden van Noördholland werden de stadsbe
stuurders ingeschakeld bij de doorvoering van de nieuwe religie.
De predikanten, die steeds moesten ondervinden, dat het heel
moeilijk was om het pausdom uit te roeien, hadden al hun hoop
op de dwangmaatregelen van overheidswege gesteld. Des te
groter was hun teleurstelling, toen zij bemerkten, dat verschil
lende besturen zich er weinig aan gelegen lieten liggen; ja zelfs
dat in deze besturen nog steeds katholieken zitting hadden.
Als zij zeker waren van hun zaak, dan werd er een zuivering
gehouden onder de burgemeesters en de schepenen, maar als
de wederopluiking van het katholicisme vaste voet had gekre
gen, dan was er niets aan te doen.
De Enkhuizer secretaris vla* b« Tiallis woqnde was op 'n
goede morgen ontsteld bij de predi-
beschuldigd kant gekomen. „Dominee, ik moet
U wat ergs vertellen," zo zeide hij,
„Toen ik twee dagen geleden heel
vroeg naar de haven wilde gaan,
kwam een vreemde koopman door
de achterdeur bij Tjallis naar bin
nen. We vonden dat heel vreemd
en mijn vrouw en ik hebben toen
erg op het huis gelet. Gisteravond
tegen elf uur zijn er verschillende
vreemde mensen naar binnen ge
gaan en er waren verschillende
roomsgezinden onder. Mijn vrouw
zegt, dat die koopman een verma
ledijde Jezuit is en meent ook ge
zien te hebben, dat het jongste
kindje van de secretaris, dat twee
maanden oud is, door hem is ge
doopt."
Van al de steden in Noordhol
land had de nieuwe religie de bes
te kansen gekregen in Enkhuizen.
Vol enthousiasme had de predi
kant Johannes Bogerman, de la
tere voorzitter van de Dordtse sy
node, verklaard, dat hij wel kans
zag om van Enkhuizen een bol
werk van Calvinisme te maken.
Des te groter was zijn verwonde
ring, toen hij er achter kwam, dat
in het begin van de 17e eeuw een
katholiek zich had ingedrongen in
het stadsbestuur en alle plakkaten
tegen de katholieken naar de prul
iemand liet verhuizen. Dat was de
uiterst bekwame stadssecretaris
Tjallis, die enkele jaren tevoren
met zijn gezin naar Enkhuizen was
gekomen en om zijn grote kennis
omtrent de koopvaardij voor deze
post was uitgekozen.
Een van de gemeenteleden, die
De raad wordt er in gemoeid
Bogerman schrok en beloofde
terstond maatregelen te nemen. Hij
vertelde alles aan de burgemeesters
en eiste dat men scherpe maatrege
len zou nemen. Er kwam een op
schudding onder het eerzame
stadsbestuur en op de eerstvolgen
de vergadering was .dit het voor
naamste punt van de bespreking.
Hier moet ingegrepen worden, zo
besloot de burgemeester zijn toe
spraak „want een diergelyke on-
behoorlyke ende ergerlyke actie
en kan in niemanden, veel min in
Eerste tijdvak
NAAR DE SCHUILKERKEN
(1580—1620)
V..
60odanigen persoone, een publyck
ampt bedienende, niet getollereert
worden."
De secretaris
zich
verdedigt
De secretaris die al het een .en
ander over dit relletje had ge
hoord, was op zijn hoede. Toen al
de raadsleden uitgesproken waren,
vroeg hij het woord. „Gij hebt
lang en breed gesproken over pa-
pisterij, door mij bedreven," zo riep
hij uit, „Welnu mijne heren ik ver
klaar U met nadruk dat ik aan
dit alles part nog deel heb. Op
die dagen, waarop de superstitie van
het pausdom, volgens de medede
ling van onze geëerbiedigde pre
dikant in mijn huis zouden gepleegd
zijn, was ik op reis. De heren weten
heel goed, dat ik toen naar Am
sterdam en naar Den Haag was
om voor de stad zo gunstig moge
lijk de zaken van de Oost-Indische
compagnie te regelen. Of mijn
vrouw, die nu eenmaal uiterst ge
voelig is, een vreemde koopman in
huis heeft gehaald, weet ik niet.
Het is heel goed mogelijk maar het
gaat te ver om deze koopman in
een Jezuit te veranderen en over
'n doopplechtigheid te praten, waar
de vader, die altijd in deze aange
legenheden de voornaamste is, ge
heel en al buiten staat."
De raadsheren zaten vast. Ze wis
ten niet goed wat ze eraan hadden;
ze zagen hem wel nooit in de kerk,
maar daar hadden zij niets mee te
maken. Uit zijn verdediging maak
ten zij op dat de zaak schromelijk
overdreven was. Zij geloofden, dat
hij geheel buiten alles stond maar
zijn familie vertrouwden zij niet.
Zij beloofden de zaak te laten rus
ten, maar droegen Tjallis op, vooral
te zorgen dat zijn familieleden
„die superstitiën der papisten niet
en aengingen of bewilligden."
Men probeert hem op een
andere manier to vangen.
Tjallis ging echter door, hoewel
uitermate voorzichtig, met het steu
nen van de katholieken. Van tijd
tot tijd kwamen daar priesters ,als
kooplui vermomd ,om de getrou
wen, die het in deze sterk Calvi
nistische stad zeer moeilijk hadden
een riem onder het hart te steken.
Men durfde daar echter niets over
te zeggen: Tjallis was hen zeker
wer te slim af. Maar toch was dit
alles een doorn in het oog van de
belijders der nieuwe religie. Men
moest proberen hem op een of an
dere wijze schaakmat te zetten.
Deze gelegenheid deed zich voor
in 1614. Er was een contract van
de stad met de Oost-Indische com
pagnie op geheimzinnige manier uit
het archief verdwenen en in han
den gekomen van de burgemees
ters van een concurerende stad"
Daar weet Tjallis meer van," zo
fluisterden de raadslieden. „Hij
is immers de bewaarder van de
stukken in ons archief. Hij heeft
dat stuk vast voor goed geld aan
die vreemde burgemeester ver
kocht." En ofschoon geen van allen
in het verraad van Tjallis geloof
de, greep men toch deze beschul
diging aan om zich van hem te ont
doen.
Maelson neemt het voor hem op.
In overleg met de burgemeesters
werd deze zaak door de schepenen
aanhangig gemaakt. Ofschoon het
niet bewezen was, dat Tjallis de
stukken had uitgeleverd mocht men
toch aannemen, dat hij zo slordig
was geweest dat anderen deze stuk
ken konden ontvreemden. Een man
met zo weinig plichtsgevoel kan
niet langer een post bekleden in
de raad van Enkhuizen, zo beweer
de men. Pieter Jacobsz Maelson, 'n
invloedrijk burger en een van de
oudste leden van de vroedschap, te
kende verzet aan. Hij wees op de
eigenlijke reden van deze actie te
gen de stadssecretaris. „Is de gods
dienst soms niet de drijffeer van
alles?" zo riep hij uit," In deze tijd
nu ook de gereformeerden elkaar
verketteren (Maelson behoorde tot
de partij van de meer liberale re
monstranten, die in die jaren hef
tig werden bestreden door de star
re Calvinisten of Gommaristen) kan
men van alles verwachten!" Het
mocht niet baten! Het besluit stond
vast: katholiek of niet, Tjallis kon
niet langer meer gehandhaafd blij
ven.
De Katholiek verdwijnt
De raad nam het voorstel met 2
stemmen tegen aan. Onder dankbe
tuiging voor de vele grote verdien
sten, die hij aan de stad had bewe
zen, werd aan Tjallis ontslag ver
leend. De gereformeerden ademden
vrijer. Eindelijk was die heimelijke
katholiek, die zovele dwangmaatre
gelen van de overheid inzake de
godsdienst had kunnen tegenhouden
van de baan en kon men in Enkhui
zen, evenals in de steden van Fries
land, Groningen en Drente met ge
weld de nieuwe religie opdringen
aan een vrijwel onwillige bevolking.
(Gemeentearchief Enkhuizen, Re-
solutien boek 255 en 257).
Kap. B. Voets
Alkmaar.
dwenen, moeten blijven aandrin
gen op een duidelijke, gescheiden
behandeling. Dat is niet gebeurd
en het zou goed zijn geweest om
te vernemen, waarom dat niet is
gebeurd. Zou het zijn, omdat men
bij nader inzien toch terug is ge
deinsd voor het gevaar, dat een
duidelijk gescheiden behandeling
een brandmerk op de ongehuw
de moeder en daardoor ook op
haar „schuldeloos kind" zou druk
ken, dan begrijpen wij dat vol
komen, dan heeft de liefde over
de vraag wat al dan niet recht
is getriomfeerd, maar dan staat
ook vast, dat omwille van de
maatschappelijke gevolgen ge
noegen moet worden genomen
met een opzet, die wel het begin
sel vastlegt, maar waaraan voor
de practijk geen consequenties
verbonden ziin.
En nu is het maar de vraag of
minister Joekes in zijn ontwerp
dat beginsel voldoende tot uit
drukking had gebracht. Naar on
ze mening zeer zeker. Weliswaar
bracht hij de verschillende groe
pen onder de werking van de
zelfde wet, weliswaar komen zij
in aanmerking voor dezelfde uit
kering, maar de positie van waar
uit men recht heeft op een kin
derbijslag werd toch duidelijk
onderscheiden. De ouders hebben
zonder meer recht op, kinderbij
slag, dus krachtens hun ouder
zijn voor het natuurlijke- en het
pleegkind wordt de uitkering ech
ter verstrekt aan hem of haar,
die met de verzorging van het
kind belast is. Hier valt dus de
nadruk op de verzorging. Ook
wanneer men deze regeling aan
de katholieke maatschappijleer
toets, is het o.i. volkomen in or
de. Er is tijdens het debat veel
gesproken over het recht op kin
derbijslag. Dat recht zou men dan
moeten ontlenen aan het recht op
een loon naar behoefte. In de hui
dige verhoudingen bestaat dat
loon naar behoefte uit loon plus
kinderbijslag. En nu toetsten wij
dat weer aan de regeling, zoals
minister Joekes die voorstelde:
Toch heeft de K.Y.P.-fractie
met deze regeling geen geoengen
genomen. Zjj heeft door middel
van een amendement verkregen,
dat de natuurlijke kinderen ener
zijds wel onder de werking van
de wet blijven, maar dat hun ove
rigens zelfde kinderbijslag, bij al
gemene maatregel van bestuur,
krachtens dezelfde wet, wordt
geregeld. Wij hebben voor dit
amendement geen bewondering
kunnen opbrengen. Op de eerste
plaats gaat het hier om een
staatsrechtelijk monster. De alge
mene maatregel van bestuur is
er om details te regelen, die nog
niet met zoveel woorden in de
wet werden geregeld; zij is er niet
om zaken, die reeds in de wet ge
regeld zijn, nog eens te regelen.
Maar wat belangrijker is: ener
zijds had men de in elk geval
consequente houding, de eis in
zake een afzonderlijke regeling,
opgegeven, anderzijds kwam men
daar nu echter toch weer gedeel
telijk op terug, door de aparte
positie van de ongehuwde moe
der althans een tikje aan te scher
pen.
Wij zijn niet blind voor het
feit, dat er onder die tegenstan
ders zullen zijn geweest, die ook
met minder dan minister Joekes
gaf, genoegen zouden hebben wil
len nemen. Maar onder hen wa
ren er zeker ook, die door ontfer
ming werden bewogen en die de
vrouw, waarom het hier gaat en
die het vaak toch al moeilijk ge
noeg heeft, niet of niet meer te
kijk wilden stellen, dan strikt
noodzakelijk is. Tot deze laatsten
rekenen wij ons ook. Het ontwerp
onderscheidde duidelijk ouder
schap en verzorging, dat had vol
doende kunnen zijn. Wil men dat
juist in deze tijd de christelijke
normen nog "duidelijker erkend
worden, dan kan dat ook door in
zijn houding blijk te geven van
eén grote liefde voor het gebro
ken riet.
ROESTVRIJ STAAL VOOR
„WIT GOUD"
Het ls de Rotterdamse recherche
gelukt een Rotterdammer en een
Haags echtpaar aan te houden, die
getracht hebben een juwelier roest
vrij staal voor „wit goud" te verko
pen.
De politie had er lucht van gekre
gen, dat de 55-jarige koopman J.
J. B. aan die juwelier, die op het
platteland woonde, wit goud te koop
had aangeboden in plaatjes van een
gram. Ze behoefden slechts twee
gulden per stuk op te brengen,-
want zo was de juwelier in het
oor gefluisterd er zat een luchtje
aan de herkomst. Het beste was het
partijtje maar direct in de smelt
kroes te werpen.
Er werd een afspraak gemaakt
In een woning in het Westen van
Rotterdam, maar omdat het „goud"
dat naar B. beweerde uit IJssel-
monde moest komen, er nog niet
was, spraken de juwelier en de ge
gadigde die hij had meegebracht, na
der af in een café in de binnenstad.
Toen men daar binnenkwam, zat de
52-jarige mevr. G. T.-V. er ook met
haar man, de 55-jarige W. L. F. T.
beiden uit Den Haag. Zij hadden 't
„witte goud" uit de residentie mee
gebracht. Op het moment dat de
koop gesloten was en men geld en
„goud" aan elkaar over reikte,
greep de recherche, die juist op tijd
binnenkwam, in. Zij nam de 900 gr.
„wit goud" in beslag en het drietal
in de kraag.
Op het waarborgkantoor, waar 't
gekochte onderzocht werd, ver
klaarde met dat 't slechts roestvrij
staal was.
AANKOMST TROEPENSCHIP
„NELLY"
Het troepenschip „Nelly" komt
vermoedelijk aanstaande Zaterdag
in de haven van Rotterdam aan.
Datum van aankomst en uur van
ontscheping worden nader bekend
gemaakt.
TURKIJE STUURT TROEPEN
NAAR KOREA
De Turkse regering heeft bekend
gemaakt, aldus Reuter, dat 4500
man beschikbaar zijn voor de
strijdmachten der V.N. op Korea.