Van Burgerbrugnaar Invercargill
TOEI
,K.N.I.L.-ers zullen het goed hebben
Consecratie van nieuwe
kathedraal in Teheran
Van toen er nog schuilkerken waren
CINEMA
PRIJSNO
PAAR
DE ALKI
PAARD!
Nederland verwerkt een kleine volksverhuizing
180.000 mensen moeten onderdak
Nieuw-Zeeland: God's eigen tand
't Lijkt op Holland
Kerkvervolging
in Lithauen
De Marialiefde sterft nooit
AL
Alcmaria Vict
Volewijcker
Amsterdams
MET HEI
PAGINA 4
VRIJDAG 4 AUGUSTUS 1£50
(Van een onzer verslaggevers)
Twee weken is het gezin van sergeant-majoor Jacobs nu in
Nederland. De vader is een donker behaarde, licht gekleurde
Javaan, die met zijn jonge vrouw van de „Atlantis" is gekomen.
Nauwelijks in de kazerne in Woerden, is de vrouw in de
kraamafdeling opgenomen en juist dezer dagen is hun tweede
kindje geboren. Op de tweede verdieping van de grijze kazerne
staat een begonia prachtig donkerrood te bloeien, er ligt wat
speelgoed van Alexander op de vloer, de kleine peuter, die
doodmisselijk van de „Atlantis" kwam, maar die in de Woer-
dense lucht heel aardig is bijgekomen. Het kind dribbelt bij zijn
vader rond over een vloer, waar ooit soldatenbritsen hebben
gestaan en waar nu een keurig gewreven vloerzeil ligt.
Door de goede zorgen van wat
men in Den Haag met een typisch
ambtelijk woord „de coördinatie
commissie" noemt, is hier in die
grauwe kazerne een klein wonder
gebeurd. Het hele gebouw ademt
vriendelijkheid. Overal vindt men;
in alle bescheidenheid en met wei
nig middelen gefinancierd, woon
ruimtes van afgesloten kamers,
waar KNIL-soldaten met hun ge
zinnen z\fn ondergebracht. Overal
keurige interieurs met hagelwitte
bedden en wat eenvoudige meu
belen.
Sergeant-majoor Jacobs lacht met
zijn brede Indonesische glimlach,
die meer de ogen en de witte tanden
laat spreken, dan de mond zelf. Hij
is gelukkig hier te zijn. In Batavia
was de spanning waarin een KNIL-
soldaat moest leven, onverdraag
baar. „Ons land is in een totale
evolutie, die veel op een revolutie
begint te lijken. Het wordt erger, in
plaats van beter", is zijn oordeel.
Hij gaat nu over naar ons Neder
lands leger, met behoud van rang
en hij vertelt, met woorden die hoe
wel zij door een Oosterling worden
uitgesproken, toch iets zou willen
doen, om Nederland te bedanken
voor deze ontvangst. „Mijn vrouw
in 'n auto van de legercommandant
aan boord gebracht, omdat zij in
positie was; ons gezin in Amster
dam met waarlijk vaderlijke zorgen
opgevangen en hierheen gebracht.
Ons huis hier in de kazerne, met de
bloemen en met de welkomstgroet
van de Woerdense burgers op tafel
bij aankomst: het is een bewijs van
de prima zorg, die Nederland aan al
zijn mensen besteedt", zegt hij ons,
wanneer wij hem daar bezig vinden
met zijn jochie van dertien maan
den, die nog wit ziet om het koffie
kleurige neusje van die lange zee
reis op een volgepakt repatriërings
schip.
Club van acht van „zessen
klaar".
Sergeant-majoor Jacobs is er een
van ongeveer veertigduizend die dit
jaar in Nederland komen. In een
land, dat met overbevolking en vele
moeilijkheden te kampen heeft. Ne
derland heeft niet geaarzeld voor
deze repatriërenden te zorgen met
alle liefde en met alle organisato
risch vernuft waartoe het in staat is
De departementen die er maar iets
mee te maken hebben, hebben zich
verenigd in die coördinatiecommis
sie". Dat zijn er niet minder dan 8.
En die 8 hebben samen iets uit de
bus getoverd dat er zijn mag. Reke
ning houdende met onze schreeu
wende woningnood, is er gewoekerd
met de ruimte die men voor dit doel
kon vrijmaken. Ergens langs de
weg van Utrecht naar Arnhem
vindt men de prachtige oude villa
„Nuova" van de familie de Pesters,
met eiken lambrizeringen en al om
getoverd in een woonoord voor 20
gezinnen. Een eind verderop, in de
Betuwe is het een oud DUW-kamp
dat met zijn Zwitserse barakken
uitstekend geschikt was voor het
opvangen van deze Indonesiërs. In
Woerden was het de kazerne, die
wij zagen en daarnaast nog een ba
rakkenkamp. In Westerbork is on
langs het gehele complex dat tijdens
de oorlog voor minder menselijke
doeleinden heeft gediend, hiervoor
ingericht. Het prikkeldraad is ver
wijderd en er is een leider aange
steld, die het zich tot een eer re
kent deze vrienden uit de Oost eens
te laten zien hoe ons land zelfs van
een oord van verschrikking iets
weet te maken, dat er vriendelijk
uitziet, waarin de mensen zich óp
hun gemak voelen. Er wordt in al
deze kampen en huizen centraal ge
kookt door een kok die zijn vak
verstaat en die beseft, dat men een
maag die aan rijsttafel gewend is,
niet ineens met erwtensoep met
kluif, of stamppot moet overvoeren.
„We vyillen werken"
Wjj hebben dezer dagen een tocht
gemaakt langs al die kampen, waar
men KNIL-Soldatenmarinemensen
en ook burgers vindt. Hun finan
ciële posities zijn zeer ongelijk. De
marineman is in Nederland geko
men met zijn gage, ook over de af
gelopen jaren, volledig uitbetaald in
Nederlands geld. De KNIL-soldaat
zit met de moeilijkheid, dat zijn sa
laris op de Indische begroting druk
te. De Indische begroting kan er
niet aan beginnen achterstallige ja
ren uit te keren en het Indonesische
geld is gedevalueerd. Daar staat te
genover, dat zjjn gage de laatste
jaren belangrijk hoger was, dan dat
van de Marine.
En de burgers? Er zijn er onder
die een modus hebben egevonden
om naar Nederland te vluchten,
door met verlof te gaan. Zij hebben
maar één verlangen: nooit meer
terug. Het zijn vaak gouverne
mentsambtenaren, zoals de kadas
terklerk uit Bandjermasin, die wij
in het kamp te Eist spraken. De
man was met vrouw en kinderen
naar Nederland gekomen, omdat hij
sinds een jaar door de mannen van
de Republiek onderdruk werd gezet.
„Wat denkt U hier te gaap 'doen?"
vroegen wij hem. „Ik weet het niet"
was het antwoord. „Geld heb ik
niet. Ik zal zien werk te vinden."
„Werk in een land dat al bijna
100.000 werklozen heeft?"
„Zou het niet mogelijk zijn, dat ik
naar Nieuw Guinea wordt uitge
zonden?"
„Waarom is U daar dan niet
heengetrokken van Bandjermasin
uit?"
„O, neen, alstublieft niet, ik moet
er door Nederland naar toe worden
gezonden. Ik zou er niet graag zo
maar als emigrant op de bonnefooi
naar toe willen gaan. Dan is Nieuw
Guinea beslist een gevaarlijk land.
Maar wanneer ik door de Neder
landse regering wordt uitgezonden
in een ambtelijke functie, dan zou
er zeker een bestaan in zitten.
Nieuw Guinea is geen land voor
avonturiers. Wel voor een goed ge
leide en gefinancierde emigratie...
Zo zjjn er al velen hier; zo zullen
er nog duizenden komen. Wy hou
den ons hart een beetje vast voor de
eerste wintermaanden die deze men
sen. die de hardheid van ons kli
maat niet kennen, hier straks zul
len moeten doorstaan. Maar de heer
Van Ringen, die de verantwoorde
lijkheid heeft voor de inrichting en
verzorging van de kampen, is daar
heel gerust op. „Zij zullen het in
hun huisjes warm hebben", zegt hij
met grote beslistheid. Wanneer men
ziet hoeveel problemen van huisves
ting in bliksemtempo reeds door
hardwerkende ambtenaren voor
deze mensen zijn opgelost, dan wor
den wij met de heer Van Ringen op
timistisch. De repatriëring uit Indo
nesië, die op een kleine volksver
huizing begint te lijken in totaal
rekent men al op 180.000 mensen -
wordt volgens een zeer goed plan
uitgevoerd. Tot dusver zijn er nog
geen klachten, of het zou de klacht
van de vroedvrouw in Woerden
moeten zijn, die met spijt in haar
stem zei: „Daar zit ik nou. Bijna
geen baby's worden er meer gebo
ren. De „Atlantis" heeft alles voor
mijn neus weggepikt..."
Bertha de Hertog, het dertien-jarige Nederlandse meisje, dat
door een beslissing van het Hof van Appèl in Singapore ahn
haar Maleise verzorgster Aminah werd toegewezen, is Dinsdag
avond in het huwelijk getreden met de 21-jarige Maleise
onderwijzer Manssor Abibi. Na de huwelijksceremonie volgens
Islamietische ritus.
n
Op het station van Invercargill
werden we verwelkomd door enige
heren van 't Labour and Employ
ment Office, door drie Hollandse
jongens en twee Hollandse dames.
In de dagbladen hadden ze van
onze komst gelezen en ze hadden
de moeiite genomen om hun land
genoten te komen begroeten; iets
wat ons zeer aangenaam was. We
konden eens informeren naar onze
nieuwe omgeving. De jongens wa
ren rechtstreeks van Holland hier
geikomen en waren hier reeds ze
ven maanden. De dames reeds eni
ge jaren, waarvan een dame in een
hospitaal werkte en de andere ge
trouwd was. Door de uitstekende
organisatie, die we gedurende de
gehele reis ondervonden hadden,
was ook m'n toegewezen farmer
met zijn vrouw en drie kinderen
aanwezig, om me af te halen. Na
de kennismaking ging het nu spoe
dig naar m'n nieuw tehuis, wat
ongeveer 60 kilometer van de stad
Invercargill ligt.
Schapenfarm
Het is een schapentarm, groot
twee honderd hectaren, en waar
op ongeveer zestien honderd scha
pen worden gehouden. Veel bouw
land voor wintervoer voor de scha
pen, meestal bestaande uit knol
rapen en deze gemengd met gras
zaad gezaaid. Het werk bestaat
dus ook veel uit tractorwerk zo
als ploegen, eggen, zaaien enz. Bij
na iedere farmer heeft hier een of
meer tractoren. Het schapen sche
ren gebeurt overal electrisch door
de speciale schapenscheerders die
ieder jaar weer terugkomen zoals
in Nederland het geval is. Deze
echter scheren er ongeveer hon
derd en vijftig per dag ieder. Het
is dan een drukke tijd op de farm,
want als de vacht van het schaap
is afgeschoren, wordt deze uitge
spreid op een tafel van latten. De
fijne woldeeltjes vallen er door en
worden later gebaald.
De vacht zelf wordt ontdaan van
vuile randen en daarna opgerold
en in de peirs gedaan om gebaald
te worden. Ondertussen wordt ook
het afval-wol nog eens gesorteerd
en in speciale vakken gedeponeerd,
om later eveneens gebaald te wor
den. Sommige farmers maken ook
veel werk van het opschonen der
lammeren (sommigen scheren deze
ook), voordat deze naar de vlees-
vriesfabrieken gaan.
Hier gaan meest alle lammeren
heen, die niet worden aangehou
den. Deze fabrieken, waarvan er
ongeveer tien in Southland zijn,
28 studenten, allen lid van de Wereldraad der Kerken, en
afkomstig uit de Verenigde Staten, Engeland, Nederland, Zwit
serland, Frankrijk, Denemarken en Duitsland zelf, helpen aan
het herstel van het in de oorlog zo zwaar beschadigde Elizabeth
ziekenhuis te Berlijn. Een groepje studenten bezig met het
opruimen van puin.
verwerken er soms meer dan tien
duizend per dag. De werkzaamhe
den bestaan voorts uit het nazien
van de afscheidingen (omheinin
gen)), die door het land lopen,
want al het land is bijna gedrai
neerd, zodat èr maar heel weinig
sloten zijn. Het hooi wordt veelal
op het land in balen geperst.
De dagindeling van een emigrant
is globaal genomen als volgt. Zes
uur opstaan en melken. Iedere
schapenfarmer heeft n.l. wel enige
koeien. Het ontbijt is om zeven
uur, waarna het landwerk wordt
verricht. Onder deze werkzaamhe
den moeten ook de reparatie en 't
onderhoud aan gebouwen, machi
nes enz. worden gerekend. Om 12
uur volgt de lunch en daarna tot
6 uur weer landwerk, of indien de
emigrant op een melkyeebedrijf
geplaatst is, dan tot het avondmel-
ken. Dit gebeurt bijna overal elec
trisch. De melkvee-bedrijven wor
den hier in het Zuiden wel uitge
oefend, maar zijn vooral geconcen
treerd langs de Westkust van het
Noordeiland, o.a. in Taranaké en
verder rondom Hamilton in het
binnenland (Waikatoj. De tuin
bouw is bijna geheel in handen van
Chinezen en Maori's,
Deze laatsten vormen de oor
spronkelijke bewoners van New
Zealand.
Sociale voorzieningen
De sociale voorzieningen zijn
goed en de wet eist van elke werk
gever, dat hij verzekering aangaat
tegen ongeval. Op elke twaalf we
ken heeft men tenminste recht op
twaalf vrije dagen met behoud van
loon. Op de melkvee-bedrijven
bestaat er echter wel eens verschil
tussen theorie en praktijk. Wat de
lonen betreft, deze worden vastge
steld. op ongeregelde tijden her
zien en getoetst aan de kosten van
levensonderhoud door het Arbitra
tion Court.
De regering bevordert echter
ten koste van alles de binnenland
se industrie en daardoor zijn de
kosten van sommige artikelen
hoog. Vooral de kleding is duur;
zeker 307» hoger in vergelijking
met Nederland. De lonen zijn ech
ter veel hoger en rekent men in
Nederlands geld en vergelijkt men
met Nederland, dan zijn de lonen
hier zeker twee- a driemaal hoger.
De scholen zijn voor het meren
deel Staatsscholen en het onder
wijs op de lagere scholen is gratis.
Op het platteland brengen zono
dig bussen de kinderen van en
naar school. De ongehuwde emi
grant (zoals de meesten) woont
meestal in een klein huisje bij dé
farm. Iets wat m. veel beter is
dan in Nederland, waar de onge
huwde arbeider, die bij een boer
intern is, steeds over de vloer is.
Het is roor beide partijen veel
vrijer, zoals het hier gebruikelijk
is. Wanneer een emigrant geplaatst
wordt, dan wordt dit huisje wel
degelijk gecontröleerd, of het wel
aan de gestelde eisen voldoet. (Dit
geschiedt door 't Labour and Em
ployment Office) Een geval is mij
bekend, dat een emigrant wegens
't niet voldoen van deze z.g. „hut"
overgeplaatst werd naar een ande
re farmer.
Vrijdag is de algemene inkoop
dag en §aan vele farmers naar het
dichtstbijzijnde plaatsje van enige
betekenis om inkopen te doen. In
dien dit des avonds gebeurt, kan
de emigrant meestal meegaan. Het
is n.l. veelal de enige gelegenheid
om „er eens uit" te gaan, want
zolang de emigrant zelf nog geên
motorfiets of autootje heeft, zijn
de afstanden te groot en het land
te heuvelachtig, om op de fiets er
op uit te gaan. Vrijdag is ook de
enige dag dat de winkels tot ne
gen of tien uur geopend zijn. Za
terdags en Zondags is alles geslo
ten, zelfs de café's en dit is wel
iets, waar een Hollander aan moét
wennen! New Zealand maakt een
prettige Indruk op de emigrant
uit Nederland. Het is bijna negen
maal zo groot als Nederland en
heeft slechts één vijfde van het
aantal inwoners van Nederland.
Het klimaat
Het klimaat kan voor Nederlan-
worden gekwalificeerd. Komt in
het uiterste Noorden grondvorst
practisch niet voor, in het uiterste
Zuiden kent men zeer zeker de
winter, zij het dan ook een vrij
zachte, zodat het vee niet behoeft
te worden gestald. De twee eilan
den. waaruit New Zealand bestaat,
worden gescheiden door de Cock-
straat. Het Zuider eiland bestaat
uit een bergrug, welke van Noord
naar Zuid langs de fjordachtige
kust loopt. Ten Oosten van deze
rug ligt een heuvelland, dat gro
tendeels dient voor schapenhoude
rijen en waar mogelijk voor ver
bouw van tarwe. Tarwe en zuivel
vindt men echter vooral op de
„vlakten", zoals deze voorkomen
bij Christchurch, Invercargill en
Op enkele andere plaatsen aan de
Noord- en Westkust.
Het Noordereiland is een eiland
met een bergachtig hart, met er
omheen een heuvelland en golven
de streken, waarop landbouw kan
worden uitgeoefend. Hier treft
men ook vulkanen, geysers, solfa-
taren enz. aan. New Zealand, dat
van Noord naar Zuid ongeveer
duizend mijl bedraagt, bevat alle
variëteiten van natuurschoon, uit
gezonderd woestijngrond. Behalve
de grootse alpen met pieken, die
door de beste bergbeklimmers be
stegen worden, bevat het ook een
weelderige plantengroei, zoals
reusachtige bomen en boomvarens
en andere bosflora. Er zijn ook
prachtige meren, soms temidden
van hoge bergen en meer dan zes
tig mijl lang. Er is gelegenheid
voor skieën op de met eeuwige
sneeuw bedekte hellingen van Na
tional Park, de Hermitage en de
Mount Egmond. Zo ook prachtige
jaehtgelegenheden op herten en al
le andere soorten wild. De forellen
visserij kent hier vangsten van
wereldrecord voor maat en gewicht.
New Zealand heeft zijn industrie
ën en prachtige steden, met gebou
wen waarop het trots kan zijn en
waarvan men bij het aanschouwen,
moeilijk kan indenken, dat een
weinig meer dan honderd jaar ge
leden de eerste blanke kolonisten
hun huizen maakten uit de New
Zealandse bossen. De bevolking
bestaat voornamelijk uit Britten,
die zich New Zealanders noemen.
Het natuurlijke ras, de Maori's,
treedt meer op de voorgrond, dan
enig ander gekleurd ras ter we
reld; bekleedt belangrijke posities
in het landsbestuur en kan even
zo een minister-rang bereiken.
Nu nog bij vele gelegenheden
behoudt de Maori de schilderach
tige kentekenen van zijn voorva
deren; zo blijft hij een volledig
deel van het land, dat de New
Zealanders „Gods eigen land" dur
ven noemen.
TEHERAN (K. N. P. Onlangs
werd de nieuwe kathedraal voor
de Geünieerde Kerk van de Chal-
deeuwse ritus te Teheran, hoofd
stad van Iran (Perzië) geconsa
creerd. Met de bouw van de ka
thedraal, die is toegewijd aan de
H. Jozef der Chaldeeërs, werd be
gonnen in 1945 onder leiding van
de Tsjechosiowaakse architect H,
Suva.
De Sjah van Iran was officieel
vertegenwoordigd bij de plechtig
heid, die werd verricht door de
Chaldeeuwse patriarch van Baby-
Ion, mgr. Joseph VII Ghanima.
Ook de Apostolische Delegaat in
Iran, mgr. Paolo Pappalardo, ver
schillende katholieke bisschoppen
vertegenwoordigers van de rege
ring en de ambassadeur van Irak
te Teheran waren aanwezig.
5000 katholieken.
In dit land, ons zo bekend uit
de geschiedenis van het Oude Tes
tament, o.a. van Abraham, werd
volgens de overlevering 't Chris
tendom gepredikt door de aposte
len Simon, Judas Thaddeus en
Thomas. Van den beginne werd
het Christendom er hevig ver
volgd. Op het einde der 5e eeuw
kreeg de ketterij van het Nesto-
rianisme er grote aanhang en
heeft er sindsdien stand gehouden.
Ook zij werden er vervolgd door
de Mohammedanen, die er het
Christendom grotendeels uitroei
den, zodat Iran nu zo goed als
geheel islamietisch is. Nestoria-
nen zijn er nu nog 30.000, de ka
tholieken zijn slechts klein in
aantal en wel 5000.
Deze 5000 katholieken behoren
niet allen tot dezelfde ritus, doch
zijn wel met Rome geünieerd. Te
Ispahan zetelt een geünieerde Ar
meense Bisschop, mgr. J. B. Ap-
car. Dit patriarchaal vicariaat
werd opgericht in 1850. Ongeveer
2500 katholieken zijn van de Ar
meense ritus. Tot de Latijnse ri
tus behoren 2000 katholieken. In
1918 werd onder de katholieken
een vreselijke slachting gehouden,
waarbij ook mgr. San tag en 19
firiesters als slachtoffers vielen,
n 1939 werden alle scholen door
de Islamietische regering overge
nomen, waardoor de katholieke
missie haar voornaamste middel
tot uitbouw en uitbreiding verloor.
Nederlandse geestelijken
De katholieken van de Latijnse
ritus behoren tot het aartsbis
dom Ispahan, bestuurd door de
Apostolisch Administrator mgr. P.
Pappalardo, die tevens de func
tie van Apostolisch Delegaat
waarneemt. Dit kerkgebied van
de Latijnse ritus werd heropge
richt in 1629 en tot aartsbisdom
verheven in 1910. Dit werkelijke
missiegebied is toevertrouwd aan
de Lazaristen, waaronder ook 3
Nederlandse Lazaristen werken.
Zij besturen een seminarie te Rez-
zaych, dat vorig jaar eerste in
heemse priesters afleverde.
Katholieken van de Chaldeeuw
se ritus, waarvan mgr. Jozef VII
Ghanima patriarch is, met zetel
te Babylon (Irak) zijn er zeer
weinig. Dit patriarchaat werd op
gericht in 1553. De consecratie van
de nieuwe kathedraal mag een
hogtepunt heten in het moeilijke
katholieke leven in Iran en geeft
misschien goede hoop, dat een
bloeitijd aanbreekt.
VERKLARING
VAN VATICAAN
VATICAANSTAD, 3 Aug. (Reu
ter). De Lithausche katholieken
moeten 65 cent belasting betalen,
wanneer zij de kerk willen be
zoeken, aldus een bericht, dat
Donderdag door het Vaticaan is
gepubliceerd.
Volgens dit bericht, is de kerk
vervolging in Lithauen in volle
gang; kerken moeten op een af
stand van tenminste zeven kilo
meter van elkaar liggen, collectes
voor het herstel van kerken ziin
verboden, en kerkdiensten mogen
slechts 's morgens vroeg gehou
den yvorden.
GRIEKENLAND
WIL TOETREDEN
TOT ATLANTISCH PACT j
ATHENE, 3 Aug. (Reuter) Gene-
raai Piastiras, de Griekse minister
president en minister van buiten
landse zaken, heeft Donderdag een
vertegenwoordiger van Keuter te
Athene medegedeeld, dat de Griek
se regering haar vertegenwoordi
ger bij het Ministerscomité van de
Raad van Europa, heeft opgedra
gen zich terdege op de hoogte te
stellen van het verloop van alle
besprekingen van de raad over de
samenwerking in het kader van
het Noord-Atlantische Verdrag,
„Da wens van Griekenland om
dit verdrag ook te kunnen onder
tekenen werd reeds tot uitdruk
king gebracht door zijn aanvrage
om het lidmaatschap der Atlanti
sche Unie, die werd gedaan bij het
tot stand komen van het Atlan
tische Pact. Tot nu toe is Grieken
land echter niet in de gelegenheid
gesteld, toe te treden als lid der
Atlantische Unie", aldus premier
generaal Piastiras.
Dr Tingfoe F. Tsiang, de verte
genwoordiger van Nationalis
tisch China bij de Veiligheids
raad, van wie Rusland eist, dat
hij zijn plaats inruimt voor een
vertegenwoordiger van
communistisch China.
Er is wel eens gezegd, dat de katholieken in Friesland en
Groningen en in de kop van Noord-Holland, ook al hebben
alles voor hun geloofsovertuiging over, moeilijk warm te krijgen
zijn. Hun godsdienstzin is practisch en voor bijzondere devoties,
zoals tot de H. Maagd, is bij hen weinig plaats. Er mag misschien
iets van waar zijn, maar in zijn geheel gaat dit toch niet op.
De kinderlijke verering van de stijve Noorderlingen voor de H.
Maagd is vooral echt vurig en toen de zeer gedisciplineerde
hervormingsbeweging in het Noorden alles in zijn verkillende
greep dreigde te verstikken, bleef de liefde voor Maria als iefs
onaantastbaars bestaan. In dit schetsje willen wij oude vergeelde
documenten laten spreken over de hechte Marialiefde, die ook
in deze Noordelijke streken nooit uitgestorven is.
O. L. Vrouw van Zevenwouden
De protestante Friese geschied
schrijver Winsemius Vertelt in zijn
kroniek enkele markante bijzonder
heden over een oud Mariabeeld in
een kapel nabij Bolsward. Bij het
Friese landvolk stond deze Ijeaf-
frouw hoog in ere en van heinde
en verre kwamen zij dan ook naar
deze kleine kapel om aan Maria
allerlei gunstbewijzen te vragen. Op
de Zondag voor Pinksteren werd
dit beeld vanuit de kapel in een
plechtige processie door de straten
van de oude stad gedragen en dan
was het er altijd feestelijk. Win
semius vertelt verder, dat het beeld
bij de overgang van de stad is ver
brand. De overlevering verhaalt
echter dat het beeld wel op de
brandstapel is terechtgekomen, doch
er weer is afgesprongen en in de
stadsgracht is terecht gekomen. Het
werd daar rechtop in het water
drijvende door een katholieke
schipper gevonden. Deze heeft het
enige tijd verborgen gehouden en
toen aan de geestelijkheid gegeven.
Wat er van waar is, kan men
niet met zekerheid achterhalen.
Maar een feit is het, dat de pries
ters in Bolsward, die iets over het
parochieleven durfden op te teke
nen, weer spreken over de oude
Madonna. Waarschijnlijk was deze
Lieve Vrouwe altijd in ere, maar
pas onder pater Mathias Chiney
(16651700) durfde men er weer
over te schrijven. Hans Hansen
Bruinsma, burger ende biersteecker
binnen de stede van Bolsward, leg
de de wonderen, die door dit beeld
zijn geschied in 1653 vast, door een
opsomming van de mirakelen te
geven in zijn handschrift „Van
zekere beschrijvingen van Teikenen
ende miraculèn die geschied zyn
neffens het beeld van den God-
barende Maget binnen Bolsward,
geschreven uyt een oud boeck be-
hoorende tot dat zelfste cappelleken
ders als buitengewoon aangenaam van onse lieve Vrouw",
Maria van Jesse
Dit wonderbeeld was niet een
uitzondering. Bijna iedere stad of
dorp kende zijn eigen Madonna en
hoewel er velen verdwenen zijn,
zijn er toch enkele nog bewaard.
In Leeuwarden vereerde men Maria
van Jesse, een zinspeling op het
geslacht waaruit de Christus is
voortgekomen. Dat beeld bleef ook
gespaard en de Dominicanen van
Leeuwarden, die een grote rol in
de missie van Friesland hebben ge
speeld, plaatsten het in hun huis
kerkje en stimuleerden de verering
van deze Madonna door de gelovi
gen. In Hoorn kende men de Nood
Gods en nadat het op geheimzin
nige manier van de stadhuiszolder,
waar het met andere beelden was
opgeslagen, verdwenen was, kon
men het in de zeventiende eeuw
weer terugvinden in de FranciS'
canenstatie De Drie Tulpen.
Ook in de moeilijkste jaren van
de Katholieke Kerk werd de Mei
maand met bijzondere feestelijk
heden ingezet. Op de avond voor
de eerste Mei werden de Meivuren
ontstoken en trokken de jongens
en de meisjes in hun Zondagse kle
ren met bloemen getooid het vrije
veld in. Men noemde dit Mei
nachten. Ofschoon deze volkse in
zet van de maand Mei eigenlijk de
viering was van de uiteindelijke
overwinning van de zomer, kreeg
het vooral in de middeleeuwen een
mariaal karakter, vooral In het
Noorden. Bij voorkeur werdén dan
ook Marialiedercn bij deze uittocht
gezongen. Dr. Eelco Verwijs heeft
in zijn bloemlezing uit middel-
Nederlandse dichters een vers op
getekend, dat gezongen werd in de
kop van Overijgel:
„O weerde bruut der weelde,
U lof is ewich lanc
Maria, edel sonne,
Ie mach u geven prys,
Ghi syt een suver Blomme,
Rose des paradys".
De predikanten protesteren
In Groningen en Drente, waar
men een grote eerbied had voor
de allerheiligste Maagd had de
landstreek Drente het beeld van
Maria niet als haar wapenschild?
was het Meinachten nogal inge
burgerd. En ofschoon de leiders van
de nieuwe religie deze feestelijk
heden als afgodische papistery ver
afschuwden, konden zij toch niet
beletten, dat overal Maria ter ere
Mei-avondspelen werden gehouden.
De predikanten waren zeer ont
stemd en Op de synode van 1601
te Enerum werd de volgende reso
lutie met algemene stemmen aan
genomen: „De festis bacchanalibus
et floralibus alsse vastelavents und
meyaventsspeelen to gebruicken ys
im synodo geresolvirt, dat darum
die staten tho ersoecken sin sol-
liches durch mandaten aff tho
schaffende." De stem van de synode
was echter als van een roepende
in de woestijn. Verschillende malen
werd de klacht tegen deze verre
gaande paapse stoutigheden, waar
aan ook eigen gemeenteleden deel
namen, vernieuwd, maar telkens
zonder resultaat. Op 1616 werd op
de grote synode te Appingedam
nogmaals verklaard: „Deputati sy-
nodl relateren, dat dat blakeren op
Meyavont mochten worden ver
boden." Men wildé het even flin
ker aanpakken, en inderdaad, nu
had men succes. Langzaam ver
dween dit gebruik uit het volks
leven.
De Jezuïeten
volgen een andere richting
Had de nieuwe religie dan einde
lijk overwonnen? Was het haar dan
gelukt de hechte Marialiefde van
het volk stuk te slaan? Verre van
daar. Maar in het begin van de
zeventiende eeuw ontwikkelde de
godsvrucht voor dè Heilige Maagd
zich in een andere richting. De
Marialiefde was vooral in Fries
land en Groningen echt uiterlijk
geweest; zij was niet opgebouwd
op een hechte overtuiging omtrent
de betekenis van de Heilige Maagd.
De Jezuïeten, die vooral in de mis
sionering in het Noorden een grote
rol gingen spelen, voelden, dat zij
de Marialiefde op hechtere basis
moesten gaan vestigen. De gelovi
gen moesten niet alleen Maria ver
eren, zij moesten haar vooral in
haar deugdenleven gaan navolgen.
Daarom was het nodig zich hecht
aaneen te sluiten en zich vrijwillig
onder. Maria té plaatsen. DaaroPn
richtten zij, aldus deelt de superior
Johannes de Brier aan Rome mede,
overal broederschappen op ter ere
van Onze Lieve Vrouw van Fóy,
Of de Madonna uit dé eik, waarvoor
de missionarissen een bijzonder
heiligdom stichtten te Haastrecht
en ter ere van Onze Lieve Vrouw
van Sc**irpenhêuvel. Het Friese
volk, dat van een degelijke gods
vrucht hield, volgde de paters en
in de Jezuietenstaties in Groningen
en ommelanden, Leeuwarden, Har-
lingen, Joure, Hoorn, Enkhuizen en
Alkmaar kwamen deze godsdien
stige verenigingen tot grote bloei.
De diepere godsvrucht tot de
Heilige Maagd deed zelfs te Heiloo
in de nabijheid van Alkmaar een
bedevaartsplaats ontstaan. Heime
lijk zochten de mensen op puin
hopen van het Nood Godskapelle
tje naar een contact met de zoete
lieve Vrouw en in de donkerste
dagen van de hervorming zagen zij
haar beeltenis in de puinen staan,
veel schoner dan in de tijd voor
de hervorming. Fanatieke calvi
nisten die daar iets van hoorden,
vernietigden de laatste resten van
dat oude kapelletje, maar Maria
liet hare vereerders niet in de
steek. Op de plaats waar men het
beeld had gezien, ontstond een bron
en ai spoedig begrepen de mensen,
dat aan dit water een wonder
dadige kracht was verbonden. En
in de moeilijke jaren, toen men
alles wat met Maria in verband
stond, als de meest verfoeilijkste
afgoderij verafschuwde, groeide
daar in Heiloo een bedevaartsoord
als de meest sprekende getuigenis
van de waarheid dat de Maria
liefde nooit kan sterven.
Een oud Marialied
Het zou te ver voeren om alles
waarin de Marialiefde in de don
kerste jaren van onze kerkgeschie
denis spreekt, op te sommen. Wij
willen alles samenvatten in het
oude smeeklied, dat het Noord
hollandse boerenvolk, bij de puin
hopen van Maria's heiligdom te
Heiloo, geknield in het gras, de
reine Maagd toezong;
Capelle soet, daer gheen
gheschemer
noch duyster is,
En daer de blaeu gestarnte hemel,
gewelsel is;
KrUyden en bloemetjens, tackjens
en tiertjens
Zyn 't kerck-cieraet;
Ja selfs musyeken vliegende
diertjens
Lof, uwer waert.
Geef dat myn suchtjens U
ghenaken,
Eer ick vertreck!
Laet deze tranen kenbaar maken
Myn ziels-ghebreck!
Ghy weet doch wat er van noode
sal wezen,
Om 't eenemael,
Naar lyf én ziel te zyn genezen
Van alle quael.
(Kronenburg, Maria's heerlijk
heid in Nederland; Jezuietenversla-
gen, Arch. Aartsbisdom Utrecht,
Deel LIX; Ter Gouw, Volksverma
ken; R. Burgese, De statie der
paters Minderbroeders te Bols
ward.)
Alkmaar B. VOETS, kapelaan
GESLAAGD
ALKMAAR. Voor h
examen-A van de Ned.
Leraren in de Engelse ta
nia" te 's-Gravenhage sla
Dien Hop, mej. Maartje
mej. Grietje E. Brands,
Alkmaar.
Voorts slaagde voor c
de heer Jean R- Lemette
eerder te Bergen a. Zee
afc-adspiran']
kampioen in vi
ALKMAAR. De
van A.F.C., die reeds d
het NKS-Zomerkamp te
goed figuur sloegen he
kunnen handhaven en
pioen geworden in de af
Burgerlijke Sta
ALKMAAR. Gebor
dv G. A. Brouwer en
Bennekom; Anna G. d
Biersteker en A. Porteg
mina J. M. dv J. D. T(
M. Velseboer; Lucas F
M. M. van der Hoeven
Sadée; Gerardus J. P.
en J. de Wit, Rudolf C.
van der Pol en A M. 1
Ondertrouwd; Johan 1
en Catharina de Jong
Kaldenbach 25 jr. en
25 jr. Arie van Vliet 21
tronella Bakker 26 jr.
Arp 38 jr. en Guurtje
jr.; Cornells Hessing 23
da Veis 18 jr. Nicolaas
27 jr. en Elisa W. M. de
Overleden: Maria P.
70 jr. geh. met W. van
Klaas Jong oud 79 jr
Bakker.
ZATERDAGAVONI
Seizoenkaarten
terrein verkrijg
Gevonden voorw
16 JULI TOT EN ME'
1 Gedeponeerd aan
van Politie te Alkmaa:
te bevragen op Maarn
dag en Vrijdag van 11
680. kindermanteltje;
regenkleding; 682. bi
monnaie met inhoud;
tels aan ring; 691. br
schoen; 695. sleutel;
bord; 703. contactsleute
auto; 704. dames zomer
705. gewichtje 50 gr;
derschoentje; 708 dut
tas, inh. fietspomp; 71
711. sleutel; 723. mell
herenschoen; 725 zo
damesportemonnaie;
tel in étui; 736 rode
met inhoud; 738. regenj
cé dameshandschoen;
krans; 746. bruine alpir
ze' pet; 749. beige alj
breide das; 266. kin
2 breinaalden; 768.
tje; 277. rechter kin<
280 hondenhalsband
283'. vulpen; 285 br.
tje; 288. dop van benz
drinkfles; 794. ceintui
deelte van kunstgebit
windjack; 801 gumm
gummi bal.
2. Als gevonden aan
van Politie aangegever
TeL 2441
TEL. 2609
(Come to the Stat
Met: LORETTA
Een sympathiek
van twee
oi
Voorstellingen
dagavond 7 en
9.30 uur. Woi
Toegani
BIEFSTUK
BIEFSTUK
ROSBIEF
BAKLAPP
RIBLAPPE
MAGERE
DOORREC
GEHAKT
METWORS
ROOKVLE
.1
