Meer divisies nodig
in Duitsland
Van toen er nog schuilkerken waren...
Rondom het Belgische Koningsdrama
AAN DE WIEG
VAN EEN JONGE WERELD
Districtsdag in Nibbixwoud
slaagde uitstekend
Concours hi
een over
Een missionaris vaart uit
C N
Canadian Post
De wisselbeker was voor de Weere
Toelichting Frans memorandum
Waarom werd Leopold bestreden?
Vreemde invloeden - Rol van Frankrijk
en Engeland - Lessen in de democratie
Uit de pers
Rotterdam-Ahoy'
en de technici
PAGINA 4
DINSDAG 8 AUGUSTUS 1950
Terwijl in de steden van Holland en West-Friesland enkele
goede priesters zich opofferden voor hun gelovigen, verbleven
op de dorpen, waar de storm van de Hervorming maar even
overheen gegaan was, zieleherders, die hun tijd niet begrepen.
De schets, die de Amsterdamse priesters Eggius en Sybrant
Sixtius uit Oosterwierum van deze geestelijkheid voor de pro
paganda te Rome ontwierpen, was dan ook uitermate somber:
lichtzinnigheid van levensopvatting en grove onwetendheid
waren de meest voorkomende fouten van de priesters op het
platteland.
Het was hard nodig, om ook op
de dorpen te vertellen, dat de
tijden anders waren geworden en
dat er nu een geheel andere me-
thode in de zielzorg moest worden
gevolgd. Want vroeg of laat werd
in de dorpen de nieuwe religie
ingevoerd. Niemand was daar
beter van doordrongen dan de
priester Adrianus Boom, in 1554
in Hoorn geboren en in 1577 toe
getreden tot de orde der Jezuie-
ten. Hij was het, die, toen hij in
1601 tot overste van de Jezuieten-
missie in de Republiek van de
Zeven Verenigde Provinciën was
aangesteld, naar verschillende be
dreigde posten in Noord-Holland
en Friesland ijverige missionaris
sen stuurde.
EERSTE TIJDVAK
NAAR DE SCHUILKERKEN
<1580—1620)
Men gaat op verkenning
In het begin van de 17e eeuw
trokken verschillende paters, als
boeren, kooplui of arme vissers
verkleed, door verschillende ste
den en dorpen in Friesland en
Holland. De meest-iiverige onder
hen waren de paters Jan Barge en
Willem Willemse de Leeuw
(Leeuwarden-Friesland), Cornelis
Duyst (Alkmaar en omstreken).
Mathijs Clinger en Nicolaas Ro-
meijn. Zij legden de grondslag
voor de vele Jezuietenstaties, die
zeer veel tot het behoud van het
geloof hebben bijgedragen.
Het ging niet altijd gemakkelijk
om ergens binnen te komen. Van
enkele missionarissen staat het
met enkele sobere woorden opge
tekend in de oude verslagen en
om hier een beeld te geven van
de eigenaardige omstandigheden,
waaronder vele missionarissen
hun ambt moesten aanvaarden,
willen wij u in dit schetsje de ge
schiedenis verhalen van pater
Gerard Carbonel, zoals deze op
getekend staat in het verslag van
de Jezuietenstaties in Friesland
van pater van der Heijde.
Wie was Carbonel?
Carbonel was in 1580 in de Zui
delijke Nederlanden geboren. Ge
lijk veel idealistische jongeman
nen uit zijn tijd had hij mede
lijden met de Hollandse katho
lieken en vol verlangen om zich
te wijden aan de bekering van
het nauw-verwante broedervolk,
liet hij zich inschrijven als leer
ling op het seminarie van Douay,
waar de meeste priesters voor
Nederland werden gevormd. Hij
trad in de orde der Jezuieten en
na enige tijd les gegeven te heb
ben aan enkele Belgische colle
ges, werd hij tot zijn grote vreug
de door zijn overste aangewezen
voor het missiewerk in Holland.
V..
gehouden ook. Want daar kan
zich ternauwernood een katholiek
bewegen tenzij in de huizen der
edelen".
De reis wordt uitgestippeld
„Ik aanvaard gaarne deze moei
lijke taak", zo zeide Carbonel.
„Maar ik ben hier in deze landen
niet bekend. Hoe kan ik er het
best naar toe trekken?"
„Dat zal ik u duidelijk maken",
antwoordde pater Boom. „Je gaat
vanhier met de trekschuit naar
Hoorn. Daar woont onze mede
broeder Gerardus Florensz, die na
in Alkmaar te hebben gewerkt,
door mij voor een paar jaar ge
leden naar Hoorn werd geroepen.
Hij is daar zeer gezien en heeft
een rijke statie. Veel krijgt hij
van een rijke dame, Anna Keijzer,
die rijke winsten trekt uit haar
aandelen in de Oost-Indische Com
pagnie. Hij kan u misschien ook
aan geld en kleren helpen. Van
daar gaat u naar Enkhuizen en
wacht daar op een gunstige ges
legenheid om de Zuiderzee over
te varen. Maar u mag wel gauw
wezen, als u spoedig op uw plaats
van bestemming wilt zijn. Want
ik denk, dat het ^auw gaat vrie
zen, en dan kun je voorlopig de
zee niet oversteken".
Dankbaar nam hij afscheid van
zijn overste en de volgende mor
gen ging hij al heel vroeg op stap.
De lucht was helder en het zag
er naar uit, dat het zou gaan
vriezen. Tegen de avond was hij
ln Hoorn en vond daar een gast
vrij tehuis bij pater Florensz. „Je
moet morgen proberen naar Enk-
hjiizen te gaan", ried deze hem
aan, „want de boeren van de
streek, die vandaag hier op de
markt waren, vertelden mij, dat
het weldra hard gaat vriezen.
Trouwens de Enkhuizer Almanak
heeft het ook al voorspeld. Je
kunt daar geholpen worden door
de gemeentesecretaris Tjallis, die
ons zeer gunstig gezind is (zie
derde schetsje)".
Na goed uitgerust te zijn, ging
hij de volgende morgen met een
boerenwagen naar Enkhuizen.
Het had die nacht hard gevroren
en de sloten lagen al dicht. „De
zee blijft nog wel een paar dagen
open", zo had pater Florensz ver
zekerd. „Maar je moet opschie
ten". In de middag kwam hij in
Enkhuizen aan. Hij ging de aan
gewezen adressen af, maar ze
konden hem helaas niet direct
helpen. Er was geen kustvaarder,
die naar Friesland ging. Tjallis
had nog hoop, dat hij met de
vrachtschuit, die wekelijks een
dienst onderhield tussen Workum
en Enkhuizen, mee kon, maar de
schipper was in Workum geble
ven en waarschijnlijk met een
paar vissers naar Londen gegaan,
waar de Workummers een vaste
aanlegplaats hadden in de Theems
(ook nu is deze losplaats er nog
en kan men daar gratis ankeren).
Hij moest dus maar afwachten.
(Wordt vervolgd).
i PRINCE GEORGE, 30 Juli 1950. Als de jongste en tevens
verst afwonende correspondent van het Noordhollands Dag
blad, stellig met enige schroom door mijn broer uit Schagen bij
u geïntroduceerd, zend ik mijn eerste impressies uit de Far
West. Zoiets valt voor mij, een twintigjarige alleenstaande
emigrant, niet mee. Maar er is hier hoegenaamd niets dat mee
valt en: een man een man, een woord een woord.
Wat Canada eigenlijk yoor een dan ook begonnen met een blokhut
land is? Die drie lettergrepen zijn I en een paar acre's land. Maar ge-
zo gauw gezegd, doch die sluiten j leidelrjk aan hebben zij hun bedrijf
een wereld van betekenis in. Een uitgebreid tot soms 3 400 acre, en
Sinds de souvereiniteitsoverdracht heeft Indonesië nog niet veel rust
gekend. Op het ogenblik is de Apris, het leger der centrale Indone
sische regering te Djakarta, in actie tegen de troepen van de repu
bliek der Zuid-Molukken, welke zichzelf heeft uitgeroepen. Nu
Boeroe en Ceram bezet zijn, is alleen Ambon nog in handen van de
republiek der Zuid-Molukken. Op deze foto ziet U leden van de
Apris onder leiding van kolonel Kawilarang (links) door een kam
pong in de Zuid-Molukken trekken.
a.h.w. pasgeboren wereld, die reeds
in haar wieg een ontembare levens
moed aan de dag legt. Want Cana
da is geen staat zoals we die in
het oude en haast afgeleefde Eu-
Op bezoek bij pater Boom ropa kennen. Het bestaat uit ver
schillende provinciën, eigenlijk sta
ten opzichzelf, die ieder afzonderlijk
bestuurd worden en alleen verant
woording schuldig zijn aan de cen
trale regering in Ottawa. Als men
U dus straks zegt: die gaat naar
Canada, dan zegt dat eigenlijk niets.
Belangrijker is, naar welk gedeelte
hij toe gaat. Het zou b.v. hetzelfde
zijn als wjj hier zouden zeggen: die
of die emigreert naar Europa, ter
wijl dat dan Nederland, Noorwe
gen, Polen °f Italië zou kunnen zijn.
Die vergelijking gaat in meer dan
een opzicht op, want Canada is
bijna evengroot als geheel Europa
en kent ook zeer sterk uiteenlopen
de klimaten. Voor ons, uit het klei
ne landje aan de zee, is zoiets
moeilijk te begrijpen Men onder-
vindt dat pas in de trein die Oost
met „het Verre Westen" verbindt.
Als men dan zo'n 5 1 6 dagen en
nachten boven de wielen zit, die
met snelheden van meestal boven
de 100 km/u. voortdurend in Wes
telijke richting door onafzienbare
wouden, prairie's, bergen met
woeste ravijnen, liefrijke dorpen en
uit de grond gestampte steden da
veren, dan dringt pas het overwel
digende besef door, dat men zich in
Na een moeilijke reis kwam hij
bij pater Boom aan, die zich schuil
hield in Amsterdam.
„Het doet mij genoegen, pater
zo diende hij zich aan", om uw
medebroeders te hulp te komen.
Waar kan ik met het meeste suc
ces werken?"
„Echt blij ben ik met uw
komst", zo antwoordde pater
Boom, .want ik heb voor Fries
land een goede kracht nodig. Daar
dreigt het geloof geheel en al te
verdwijnen. Ik heb de paters
Arnoud Catsz en Willem van
Warighem, een landgenoot van u,
er naar toegestuurd, maar zij kun
nen het niet af. Zij moeten met
de uiterste voorzichtigheid te
werk gaan, want van de zijde van
de nieuwe religie is men fel op
ons gebeten. Toen ikzelf in 1597
een korte missiereis maakte door
dat land, was men er direct bij en
op de synode van Dokkum in dat
jaar werd bepaald: „van der Je-
suiten ende misspaperye tzamen-
rottingen soe te landewart als in
vaste steden, heimelyc ofte open-
baer, dat se niet allien verhindert
maer ooc gestraft mochten wor
den om verscheiden inconvenien-
ten". En ze hebben er zich aan
DE WERKGELEGENHEID
IN JULI
Gedurende de maand Juli daal
de het aantal geregistreerde man
nelijke werklozen van 60.643 tot
56.443, t.w. 42.531 geheel werk
lozen (vorige maand 42.647;,
13.687 tewerügesteiden bij een
object van de Dienst Uitvoering
werken (17.734) en 225 wacht
gelders (262).
Wegens het zomerseizoen daal
zrj namen de modernste machines
in gebruik.
Vrienden, dit is dan de eerste en
oppervlakkige beschouwing over
Canada in het algemeen. Een vol
gende keer wat over het leven en
werken van het Canadese volk, bij
zonder in het gebied bekend als
„British Columbia", waarin ik te
recht gekomen ben Een vrienden
hand uit de Far West.
André Louwe
NIBBIXWOUD Onder ideaal
zomerweer had de districts sport
dag plaats in het S.E.W. sportpark
dat er voor deze gelegen
heid keurig verzorgd uitzag. De or
ganisatie was perfect en alles ging
van een leien dakje en er werden
goede resultaten bereikt. Een
woord van waardering aan de
algemene leider, de heer W. Ruy-
ter is hier zeker op zijn plaats.
De middag werd begonnen met
een kort lof in de kerk waarna men
naar het sportveld marcheerde.
Een handbalwedstrijd luidde de
sportdag in tussen Wervershoof en
Wognum die aan spanning niets te
wensen over liet. Na verlenging
was en bleef het 44 na strafwor-
pen kwam Wognum als overwin
naar uit de strijd. De 2e wedstrijd:
NibbixwoudObdam werd een
overwinning vooj. de laatste (34)
De winnaarsronde tussen Obdam
en Wognum was na verlenging 11.
Wognum was wederom sterker met
de strafworpen en werd winnaar
in deze serie. Deze wedstrijden
werden afgewisseld door de series
100, 900, 1500 en 3000 meter hard
lopen, verspringen, hoogspringen
en touwtrekken.
De uitslagen waren als volgt:
100 m: 1 C. Keuning, Obdam 12.6
sec.; 2 Jn. Langendijk, De Weere
12.8 sec.; 3 W. Langendijk, De
Weere.
400 m: 1 C. Keuning, Obdam 60
sec.; 2 K. Dudink, Zwaagdijk 61
sec.. 3 Chr. Knol, Nibbixwoud 62
sec.
1500 m: 1 K. Dudink, Zwaagdijk
5 min. 10 sec.; 2 P. Groenland, Ob
dam; 3. Th. Reus Obdam.
3000 m: 1 Th. Greut, Zwaagdijk
10 min. 35 sec.; 2 P. Schuitemaker,
Andijk; 3 C. v. Beekveld, Onder-
dijk; 4 D. v. Diepen, Obdam.
Hoogspringen: 1 N. de Lange, De
Weere 1.70 m; 2. Chr. Knol, Nibbix
woud 1.65 m; 3 Th. Doodeman,
Wervershoof 1.65 m.
Verspringen: 1 P. Bos, Obdam
5.80 m; 2 Jn. Sneek. De Weere
5.69 m; 3 N. Knol, Nibbixwoud
5.60 m.
Touwtrekken: 1 Nibbixwoud;
2 Wognum.
De totale uitslag van de vier
kamp, d.i. 100 m. 400 m, hoogsprin
gen en verspringen was uiteinde
lijk: le prijs De Weere 59 pnt. Wis
selbeker; 2 Obdam 57; 3 Nibbix
woud 43; 4 Wervershoof 27; 5 Wog
num 21. 6. Zwaagdijk 12; Onderdijk
0 punten.
De prijsuitreiking in Café Kars-
ten werd gedaan door de districts
aalmoezenier, Zeereerw. Heer Pas
toor van Zuidemeer. Met een toe
passelijk woord tot allen was hij
voldaan over het gebodene en vond
deze sportdag volkomen geslaagd.
De geluidsintallatie en muziek van
Sasburg was prima in orde.
De NJCJT.B. van Nibbixwoud
heeft hiermede getoond een be
kwaam gastheer te zijn en het tal
rijke publiek heeft volop genoten
van deze sportmiddag die in alle
opzichten volkomen geslaagd is.
Drie Serven in Roemenië
ter dood veroordeeld
LONDEN, 7 Aug. (Reuter).
Volgens een te Londen ontvangen
bericht van het officiële Roemeen
se persbureau heeft een Roemeens
gerechtshof Maandag drie Serven,
die ervan werden beschuldigd
voor Joego-Slavië in Roemenië te
hebben gespionneerd, ter dood
veroordeeld. Zeven andere be
klaagden werden tot straffen van
drie jaar tot levenslange gevan
genisstraf veroordeeld.
De veroordeelden werden ervan
beschuldigd in het Banaat een
aan Joego-Slavië grenzende Roe
meense provincie, welke gedeel
telijk door Serven is bewoond
separatistische neigingen te heb
ben aangemoedigd, met het doel
inlijving van dit gebied bij Joego-
Slavië te bevorderen.
101-jarige overleden
Op 101-jarige leeftijd is gisteren
te Dordrecht overleden mevrouw
M. van Heeskoppe.
PARIJS, 7 Aug. (AFT). Na
voorlezing van het aan de Ame-
rikaansche regering gerichte
Franse memorandum heeft de
Franse minister van voorlichting,
Albert Gazien, bijgestaan door de
afgevaardigde van Frankrijk, in
de raad der plaatsvervangers aan
de Noord-Atlantische Raad, Herve
Alphand, er op gewezen, dat een
der hoofdgedachten van dit do
cument is, dat de door de des
kundigen noodzakelijk geachte in
spanning onmogelijk verricht kan
worden in het kader van de na
tionale begroting.
Na er aan te hebben herinnerd
dat het memorandum de inspan
ning voor de komende drie jaar
op nagenoeg 2000 milliard francs
raamt, zeide Alphand, dat deze
2000 milliard de aanvullende in
spanning buiten de normale Fran
se begroting vertegenwoordigen.
Dit bedrag vertegenwoordigde
dus geen specifieke Franse be-
grotings-inspanning. 's Lands be
groting zou een dergelijke last
niet kunnen dragen.
Deze inspaning dient dus in ge
allieerd verband te worden ver
richt. Het resp. aandeel van
Frankrijk en van de geallieerden
zal in de daaromtrent te voeren
onderhandelingen moeten worden
bepaald, aldus Alphand.
V.S. en Engeland moeten
helpen.
In het Franse memorandum
wordt vooral de nadruk gelegd
op de noodzakelijke deelneming
van de Ver. Staten en Engeland
die in Europa een voldoende aan
tal divisies op de been dienen te
houden.
Herve Alphand kon om redenen
GERUCHTEN OVER NIEUWE
KARDINAALSBENOEMINGEN
Er is niets met zekerheid
bekend
VATICAANSTAD, 7 Augustus
(KNP). De dood van Kardinaal
Lavitrano, voor wie vandaag.
Maandag 7 Augustus, een plech
tige rouwdienst is gehouden in de
kerk van de H. Ignatius te Rome,
is de oorzaak geworden van ge
ruchten over een eventuele be
noeming van nieuwe leden in het
H. College van Kardinalen in een
a.s. Consistorie. Men fundeert
deze geruchten op het feit, dat
alle Curie-Kardinalen reeds be
last zijn met de leiding der Con
gregaties. Een uitzondering hier
op vormt Kardinaal Verde, die
echter ziekelijk is en reeds de
leeftijd heeft bereikt van 85 jaren.
Zo zou thans moeilijk kunnen
worden voorzien in de functie
van prefect van de H. Congrega
tie der Religieuzen, die door de
dood van Kardinaal Lavitrano
vacant is gekomen.
De Romeinse correspondent van
het KNP meldt evenwel uit Vati
caanstad, dat niettegenstaande
deze geruchten er niets met zeker
heid bekend is over het feit of
Z.H. de Paus een dergelijke Con
sistorie zal gelasten.
DE PERS is voorlopig nog met
uitgepraat over de gebeurtenis
sen rondom het Belgische Ko
ningsdrama. Het is van belang,
aan een en ander aandacht te
schenken, omdat de kwestie, on
danks de z.g. „oplossing nog
niet uit is, ook niet voor de bin
nenlandse verhoudingen in Bei
geen land. maar in een werelddeel j
bevindt. Een werelddeel dat aan het LVÖSmie "van de ge-
begin staat van haar ontwikkeling. kan n0? niet< worden
Maar deze ontwikkeling gaat
koortsachtig snel, dank zjj de gi
gantische hulpmiddelen van onz<
tijd. Canada is een brok schepping
waar vooj het grootste gedeelte de
geschreven, dat zal pas later ge
beuren, maar het is toch goed,
kennis te nemen van de bouw-
onze stoffen, die her en der nu al voor
die geschiedschrijving worden
aangedragen. Veel ligt er, over
werd o.a. geweten aan de belan
gen, die Engeland had bij de
Belgische Congo. Nooit is volko
men helderheid verkregen om
trent positieve beweringen, dat
Engeland onderhandelingen had
gevoerd metHitler, over 'n
mogelijk nieuw koloniaal regiem
in Afrika! In het tweede artikel
van jhr. van Nispen wordt ver
der gewezen op de raadselachti
ge houding van Spaak,
Koning altijd gunstig
de de werkloosheid in nagenoeg reld is dan een rechte spoorlijn
alle bedrijfstakken. Het aantal .dwars door de wildernis En men
werklozen m^de landbouwsector wordt dan een ogenblik bang bij
het gezicht daarvan. „Moet ik in
woeste natuur nog zegeviert. Uit-1 tie achtergrond van deze trage-
gestrekte wouden, bergen, meren die, nog in het duister,
en vlakten, waarin je soms honder- 1
De Linie" van vorige week
had een interessante beschou
wing in het verslag van een on
derhoud met een „prominent
Belgisch historicus, die zich de
laatste jaren uit het politieke le
den mijlen kan reizen zonder ook
maar een spoor van cultuur te
kunnen ontdekken: geen huis of
huit, nietsDe enig tastbare we-
daalde van 6672 tot 4813. Het loof
en vlastrekken, het vlasbinden en
de koren- en aardappeloogst ver
schaften veel arbeid, o.m. ook aan
ongeschoolde arbeiders. Wegens
grotere bedrijvigheid in de bouw
vakken daaide de werkloosheid
nier van 5751 tot 5195. Het aantal
werklozen in de voedings- en ge
notmiddelenindustrie daalde van
3067 tot 2614, o.m. door de cam
pagne in de conservenfabrieken
en een lichte opleving in de siga-
renindustrie.
Het aantal ingeschreven metaal
arbeiders nam toe van 4972 tot
5332. Deze stijging wordt veroor
zaakt door de inschrijving van
jeugdigen, die zo juist de am
bachtsscholen verlieten.
BRITS SCHIP BESCHOTEN
DOOR CHINESE
COMMUNISTEN
Geen schade aangericht
HONGKONG, 7 Aug. (Reuter)
Batterijen op door de Cnioese
communisten bezette eilanden oij
Honkong hebben vandaag het vuur
geopend op het 3.541 ton metende
Birtse s.s. Hangsang, dat op weg
was naai Hongkong. Volgens de
eerste berichten is er weinig of
geen schode aangericht.
Zondag is ook een Brits schip op
deze wijze beschoten.
deze wildernis een bestaan vin
den?" Ongezegd wéét je dan: hier
ven heeft teruggetrokken, doch
door zijn vriendschap met Leo
pold III de gehele tragedie dezer
„verspilde jaren" innig meeleef
de". In de „Maasbode" schreef
Plaat,f voor slappelingen. de 0ud-gezant' van Nederland te
■t e moed én een taaie Rome ihr. van Nispen tot Seve-
wil hebben om ondanks alles
door
te zetten. Het leven verschilt im
mers in élk opzicht met dat in
Holland. En vooral voor de boeren-
naer, twee artikelen over vreem
de invloeden tegen Leopold III
De kenner van de jongste staat
kundige en politieke wereldge-
emigranten is de verandering ont- schiedenis betoogde, dat Leopold
stellend groot 'n Boerderij (farm) -1" kan insaan. als de be
ls somstijds niet veel meer dan een
verzameling houten schuren, die -
c,'!..boer zelf. fpbouwd zijn van de ^rden van de Franse milita -
de historie kan ingaan, als de be
lasterde en gehoonde, die in
diepste wezen het slachtoffer is
bomen, die hij zelf terplaatse in 't
woud heeft geveld.
Hier is het 'n oord voor pioniers
van elke nationaliteiten, die met
hard werken, stap voor stap voor
uit gaan. Degene die zonder te
werken vooruit wil komen, moet
re onmacht in de tragische Mei
maand van 1940. Parijs zocht 'n
zondebok voor de Franse neder
lagen en vond deze in de Bel
gische Koning, die in Duitse ge
vangenschap, welke hij met zijn
soldaten vrijwillig wilde delen,
niet of nauwelijks de mogelijk
heid had, zich tegen de kwaad-
met naar Canada gaan. Hier willigheid te verdedigen. Jhr. v.
Vraap-f tt!p„ ninf -kt:- 1li. 4.
vraagt men niet naar papieren
doch om prestaties. Wil en kan jé
werken, dan is het allright en dan
wordt je ook een behoorlijke kans
gegeven om vooruit te komen. Hier
kun je van de staat voor zogoed
als niets land krijgen, mits je maar
garandeert dat er binnen de zoveel
jaren een groot deel van in cultuur
is. Gebeurt dat, dan is het land je
eigendom. Een dergelijke kans is
bij mijn weten in Holland niet aan
wezig. De meeste farmers zijn hier
Nispen haalt citaten aan uit een
boek van jhr. Groenix v. Oelen.
die ook een verklaring geeft van
de vijandige gezindheid van de
Engelse staatslieden tegenover
Koning Leopold. Toen er oorlog
dreigde, wende de Koning zich,
tegen de opvatting van minister
Spaak, tot Engeland, om waar
borgen te vragen voor het her
stel van de onafhankelijkheid
van België en zijn koloniën
na de oorlog. Engeland gaf een
ontwijkend antwoord en dit
die de
gezind is
geweest en later wanneer
precies? van standpunt ver
anderde. Spaak moet nog in 1948
hebben verklaard, dat hij de ko
ningskwestie nooit aan het rol
len zou hebben gebracht, maar
dat hij in Nei 1945 voor een vol
dongen feit was geplaatst. De
zaak was aanhangig gemaakt
buiten hem om. Welke invloe
den zijn hier in het spel ge
weest?
In het genoemde artikel in
„De Linie" wordt gezegd, dat
de strijd in wezen minder gaat
tussen onverzoenlijke politieke
partijen, dan tussen diegenen,
die ïn 1940 „bleven" en hen die
in 1940 „vluchtten".
Vervolgens gaan vele geschil
len, ondanks de schijn, minder
over tactische of formalistische
kwesties, dan over hoogst-actuele
en belangrijke vraagstukken, na
melijk de rol der grondwettelij
ke monarchie in een moderne
parlementaire democratie en de
onafhankelijkheid van België.
De opvattingsverschillen over
de houding van de Koning na
Mei 1940 zouden immers nooit,
zo schrijft de „Linie", tot de cri
sis van 1945 geleid hebben, in
dien er geen diepere oorzaken
geweest waren. Welke verande
ringen of geheime beroeringen
zijn in de zomer van 1945 opge
treden? De „Londenaars" (de
Belgen, die uitgeweken waren)
stonden na de bevrijding op het
hoogtepunt van hun macht en
populariteit en zegepraalden
over de „blijvers" (degenen dus,
die in België gebleven waren)
van 1940. Zij durfden dus nu
(toen pasj!) een pro-Leopoldisti-
sche stemming van de massa
trotseren. De communisten va
ren in de zomer van 1945 nog in
de gratie, hadden sleutelposities
bemachtigd in sommige verzets
kringen en vele Waalse socialis
ten op sleeptouw genomen. De
Anglo-Amerikaansche invloed,
die pas in de zomer van 1945
vrij spel kréég, bleek radicaal
tegen terugkeer van de Koning
gekant
De schrijver in „de Linie" be
toogt dan verder, op gezag van
de Belgische deskundige, dat het
conflict in wezen herleid dient
te worden tot zakelijke menings
verschillen over de rol van de
vorst in het grondwettelijke be
stel. Leopold is ook door zijn
scherpste tegenstrevers nooit be
trapt kunnen worden op over
treding van de grenzen zijner
wettelijke bevoegdheden. Doch
men heeft niet geheel ongelijk,
wanneer men hem een energiek,
naar het autoritaire zwemend
karakter toekent. Daarmee is
niet bedoeld, dat hij „autoritai
re" neigingen zou hebben in de
zin van anti-democratische of
anti-parlementaire effecten. Te
kenend voor de gezworen trouw
aan de Grondwet van Leopold
noemt de schijver het. dat de
eerste botsing tussen de Koning
en minister Spaak ontstond naar
aanleiding van schriftelijke be
rispingen, waarin Leopold méér
eerbied verlangde van de Con
stitutie en voor de parlementaire
spelregels in het bijzonder.
De ontwikkeling na 1945 heeft
bewezen, dat de voorgevoelens
en de verontwaardiging van de
Koning betreffende uitwassen
der parlementaire partijpolitiek
allesbehalve misplaatst waren,
aldus de Linie. Ontaardingsver-
schi.jnselen, zoals uitoefening der
werkelijke macht door extra
parlementaire elementen (vak
verbonden, coalities, belangen
groeperingen, ja, de partijen
zelf), onstandvastigheid van re
geringen, monopolisering van 't
parlementaire ambt door een
kaste van beroepspolitici, groei,
ende onverschilligeid, ja min
achting van de openbare mening
voor het parlement al deze
treurige symptomen wijzen er
op, dat Leopold reeds voor 1940
met profetische blik gezien heeft
waartoe ontkrachting van de
Grondwet ging leiden. (Dit zijn
in zekere zin nieuwe elementen
die door „de Linie" naar voren
worden gebracht en die inder
daad wijzen op meningsverschil
len, weike van zakelijke aard
hadden kunnen zijn en waarbij
denkbeelden worden ontwikkeld,
die ook in Nederland niet onbe
kend waren, tussen '30 en '40
waren zij voorwerp van discussie
in de R.K. Staatspartij).
Over de democratie
is ook nog het nodige te doen.
„Het is werkelijk ontstellend,
schrijft bijv. de Tijd nog, te con
stateren, tot welke excessen de
Belgische socialisten onder lei
ding van de heer Spaak, die
straks n.b. wellicht de vergade
ring van de Raad van Europa te
Straatsburg zal moeten preside
ren, hun toevlucht nemen, om
zich te wreken over het feit, dat
zij langs parlementaire weg hun
wil niet aan de Bqjgische natie
hebben kunnen opleggen". Tal
van andere, vrijwel alle niet-so-
cialistische bladen, critiseren de
houding van de Belgische socia
listen. In „Parool", dat wij al
eerder elders citeerden, betoogt
intussen dr. van Kaalte, de vroe
gere parlementaire redacteur
van de N.R.C., dat België een
harde les in democratie te zien
gegeven heeft, maar ook hij wijt
de oorzaken vooral aan wat hij
de fouten van de Koning en de
ministers noemt. Ook hij wijst
op de constitutionele gang van
zaken en zegt: „Een van de hoofd
grondslagen van een regerings
stelsel als het Belgische komt
hierop neer, dat het staatshoofd
onschendbaar is, de ministers
verantwoordelijk zijn. Voor al zijn
daden en nalatigheden wordt het
staatshoofd gedekt, moet het ge
dekt worden, door de verant
woordelijke ministers. Zodra men
hiermede breekt, is het hek van
de constitutionele dam. Dan stelt
het staatshoofd zich bloot aan
critiek op zijn gedragingen, wat
gans zijn positie, die juist onaan
tastbaar moet zijn, kan ondermij
nen."
Tenslotte nog eenmaal de figuur
van Spaak. Hij is, in een ander
artikel, door „Parool" de kam
pioen van de democratie genoemd,
waarmee het „Handelsblad van
Antwerpen als volgt de draak
steekt: „De heer Spaak heeft
geen twee, maar tien gezichten:
in Straatsburg verkondigde hij de
lof van de parlementaire instel
lingen ;in Brussel riep hij in het
parlement: „Verveel me niet lan
ger met uw Grondwet, ik heb er
lak aan." In Parijs predikte hij
aan een banket over de synthese
tussen sociale democratie en
christelijke doctrine; in Brussel
schreeüwt hij boven het schorum
uit: „Weg met de geestelijkheid".
In het buitenland bekampt hij de
communisten; in Brussel helpt hij
mee aan de straatschenderijen en
voelt zich gevleid als het plebs
hem kameraadschappelijk op de
schouders klopt. In 1947 sprak hij
in de Senaat historische woorden:
„In Frankrijk en Italië wordt de
meerderheid door een goed geor
ganiseerde minderheid onderdrukt
door staking, wellicht door op
stand. Dit is geen vorm van de
mocratie meer. Ik kan mij geen
democratie voorstellen als men
er de voordelen van plukt terwijl
men de sterkste is en deze betwist
als men zich de zwakste acht".
En in 1950 voert deze Spaak in
België een minderheid aan om
met sabotage, staking en terreur
de meerderheid op de knieën te
dwingen". En deze Spaak een
kampioen der democratie? Wei
neen. een man die voor hét forum
van het democratische Europa
aan prestige heeft ingeboet
van militaire veiligheid niet zeg
gen hoeveel divisies hij nodig
achtte. „Wij betogen echter voor
al de legering van een aantal ge
allieerde divisies in Duitsland" zo
zeide hij.
Standpunt van Duitsland.
Op een vraag omtrent de
eventuele deelneming van Duits
land verklaarde Alphand, dat de
kwestie op dit ogenblik door nie
mand wordt gesteld, Wat ons be
treft, wij zijn niet geneigd Duits-
lands herbewapening te bevorde
ren, voor te stellen of te aanvaar
den."
Met betrekking tot de grens
van het productievermogen der
Duitse oorlogsindustrieën, waar
omtrent de geallieerden overeen
stemming hebben bereikt, zeide
Alphand eveneens: „Het is een
grens welke wij niet voornemens
zijn te wijzigen."
(Van een technische medewerker)
Van verschillende zijde werd mij
verzekerd, dat ik beslist naar Rot-
terdam-Ahoy' moest gaan, want op
deze tentoonstelling zou ik, als tech
nicus, vooral mijn hart kunnen op
halen aan de vele voorbeelden van
vernuft, die hier zijn uitgestald.
Zo zou ik een scheepsschroef op
ware grootte te zien krijgen en een
gasfabriek volop in werking, al zou
deze laatste dan niet op ware grootte
zijn.
Dat ik als technicus ook belang
stelling zou hebben voor het zo
aantrekkelijk opgestelde materiaal
voor de sociale afdelingen en voor
de economische problemen, die met
de haven verband houden, kwam
blijkbaar niet op bij mijn zegslieden,
die zelf, volslagen leek, juist had
den aangeprezen wat voor de tech
nicus niet van zo groot belang is.
Een scheepsschroef van de Nieuw-
Amsterdam kan ons ontzag inboeze
men voor de firma, die het aan
durfde, dit reuzenproduct te gie
ten; ze leren ons echter weinig
nieuws.
Voor de technicus ligt de grote
waarde van deze tentoonstelling,
zelfs al wil hij zich tot zijn eigen
vak beperken, in de grote hoeveel
heid machines en apparaten, die hij
uit de literatuur kent, maar die hij
hier in werkelijkheid in bedrijf kan
zien.
De periscoop van de onderzeeër,
de kustverlichting, demagnetisering
van zeeschepen, de centrale van
chronometers en het ijken van sex
tanten, dit alles zijn onderwerpen,
waarmee wij nu voor het eerst eens
anders dan op papier kennis kon
den maken.
Tal van andere interessante toe
passingen van de techniek, die
rechtstreeks of zijdelings met het
havenbedrijf te maken hebben, wor
den ten dele op schaal, ten dele op
werkelijke grootte en meestal in
werking getoond.
Zo was ik reeds ruimschoots vol
daan, voordat ik aan de Parkkade
de bekroning vond van mijn bezoek
in de vorm van een sectiegewijze
uiteengenomen schip met motor
kamer, schroefas, laadinstallatie en
op de brug de complete installatie
van een modern zeeschip, uitgerust
met girocompas, automatische be
sturing, standaardcompas, echolood,
radio-installatie en radar. En, alsof
dit alles nog niet genoeg was, toon
de éen der officieren mij in een.
afgeschermde ruimte de radar
installatie in volle werking, waarbij
de stad Rotterdam als een nauw
keurig stadsplan op het scherm ver
scheen, terwijl de scheepjes op de
Maas als kleine stipjes over het
scherm bewogen.
Zo ben ik, wat huiverig door de
aanbeveling van mijn vrienden, deze
rondgang begonnen, die ik nu als
technicus mijn collega's sterk kan
aanbevelen.
DE STRIJD IN INDO-CHINA
SAIGON, 7 Aug. (AFP). In
een Frans legerbericht wordt ge
meld, dat aanzienlijke Vietminh-
strjjdkrachten Maandagochtend
een krachtige aanval hebben ge
daan op de post Samteoe, in de
provincie Samneoea Lao. Het
garnizoen had na gevechten van
man tegen man de aanvallers
teruggeslagen.
De luchtmacht had kort daarna
een concentratie van opstandelin
gen in de buurt van de post onder
vuur genomen. Ook valscherm
troepen werden aangevoerd.
De aanvallers hebben zware
verliezen geleden, aldus het be
richt.
BERGLIFT BLEEF
ZEVEN UUR STEKEN
LUZERN, 7 Aug. (AFP).
Tien toeristen, onder wie zeven
Nederlanders, hebben zeven on
aangename uren in een berglift
doorgebracht, daar de lift, die hen
van de oever van het Vierwoud-
stedenmeer naar de hoogste top
van de Burgenstock moest bren
gen, door een technische storing
van de motor halverwege bleef
steken. Deze situatie leverde voor
de toeristen echter geen gevaar
op. Met behulp van een geïmpro
viseerde kabelbaan werden zij van
voedsel en versterkende middelen
voorzien, totdat na zeven uur de
storing was opgeheven en de tocht
voltooid werd.
Speciale strijdmacht V.S.
LONDEN, 7 Aug. Volgens een
bericht van de „Sunday Time?"
zijn de Verenigde Staten van plan
een permanente, mobiele, op zich
zelf staande speciale strijdmacht te
vormen ter ondersteuning van hun
positie in het Verre Oosten. Deze
strijdmacht zou dan permanent be
schikbaar zijn om waar dan ook in
de stille oceaan op te treden. Zij
zou samengesteld worden uit krach
tige vlooteenheden met vliegdek
schepen strategische en tactische
luchtmachteenheden en leger- en
marinetroepen die op korte termijn
in actie zouden kunnen worden
gebracht.
Het tentoonstellingsbest!
de honderden en nog een
den toeschouwers Maand
op het tentoonstellingster
haald op een concours-hij
springconcours, dat nog lu
Ier herinnering zal voortl
Maar men heeft stellig
genoten van hetgeen de 1
Rijvereniging „West Fries
Zijpe en in het bijzonder
ren paardenliefhebber Ja:
uit 't Zand presteerde.
Wat deze jongeman z
paarden, waarvan het eni
heel onbetuigd, liet doei
aan het ongelooflijke en e
circus-directeur zijn die
eenvoudige jonge boer
Om deze twee paarden,
leeuwen in een circus,
vier benen op een ton te 1
en ze op commando tc ls
len, zitten of slapen moet
en maanden nauwgezette
hebben toegepast. Wat
denken van do proef om,
lang niet goedmoedige ma
en fraaie boerenpaarden
kaar in een ledikant te
gen netjes onder oen dek
dan zelf aan het hooofd
nog bij te gaan liggen?
En dan net hogeschoo
silverking, het. dior dat th
bedrijf dagelijks het voc
werk moet verrichten, Hc
woonweg voor de zich v
toeschouwers een openbai
mede is eens te meer
dat onze doodgewone paa
goed gedresseerd en me
schappellijke hand gelei
beste prostaties in staat
was jammer dat de Wit z
later volgend springconco
rig jaar met zoveel élan
king verworven wisselt
ontglippen. Doch 't kon
anders, want het dier w
de gehele middag in acti
zodat men in het avondlij]
maximum werk meer n
wachten.
De geachte lezer ontsl:
het geven van een uitV!
schouwing over het con
pique bestaande uit 12
Hoewel eigenlijk gerecl
zou het toch teveel vergei
nog altijd aan beperking
vige plaatsruimte. Volsta:
het vermelden van de v<
prijswinnnaars:
Eenspannen tuigpaardt
klasse f 100.—. 1. Max v.
tün en J. Houter. 2. Infri
de Buurt, Venhuizen. 3.
v. KI. Paarlberg, Schage
Adonis v. Stal Kasper.
Eenspannen stamboekn
mietklaBBe f 100,1. J<
Dubbeld, Schagen. 2. Jik
Doretta, C. Blankendaa
4. Kunanda v. H. Luinent
dorp; 5. Igulima v. P. Al
Eenspannen tuigpaarde
klasse f 1000; 1. Leopold
de Touw, Den Haag;2.
Ph. Zendijk, Deventer);
v. P. C. v. d. Touw; 4.
5. Max v. W. Salentyn.
Eenspannen Hacknej
maat: 1. Play Boy v. PI
2. Hollywoods Pride v.
Leek, Enschede; 3. Jua
Swabedissen, Groningen;
Sportsman v. J. H. v. Le
Eenspannen stamboek
Dombruga v. G. C. Lor
mond; 2. Jolanda Dubb(
gen; 3. Gulina v. P. Appe
4. Gadia v. Stehouwer, I
5, Doretta v. Blankenda
Eenspannen Hackney
maat: 1. Braishfiel Beei
Jac. Rijks, Nijmegen; 2.
dale Recruit v. J. H. v.
Broompark Spotlicht v.
Starkenburg; 4. Craigwei
v. Jac. Rijks.
Eenspannen tuigpaar
klasse: 1. Jancko v. R.
Touw; 2. Baayaard v.
wer; 3. Max v. W. Salan
donus v. L. Berkhuis; 5
Ph. Zendijk.
Tweespannen hackney'
Rijks, 2. stal J. H. Leek,
kenburg, 4. stal Swabed
H. M. Koningin Jul
Maandag een bezc
Koningin het Oranje
en een krans heeft
foto toont het Konit
het defile, dat gehoi
Zij een krans had g
Koningin Julian
