Economische deskundigen geven
gunstig advies over „Bello"
Von toen er nog schuilkerken waren
M E s
Nieuwe flikkerlicht-installatie
bij overweg van Heiloo
sje dodelijk
:rongelukt
lustrum van
V. Z. V.
Het Berger tramvraagstuk
De Eeuwige laanf
drukste tertiaire weg
Dieseltram
de oplossing
SLECHT „GENEES-VLEES"
ZEGGEN SOMMIGE MENSEN...
Minister Stikker
te Parijs
Een vrouw is duizend man te erg
J
Meer bouwvolume
voor Noordholland
VRIJDAG 6 OCTOBER 1950
PAGINA 3
SVERW ACHTING
rid door het K.N.M.L te
geldig van Vrijdagoch-
Frijdagavond.
!L OVERAL DROOG
kelijk weinig, morgen
esten van het land toe-
hewolking, maar vrij-
•al droog weer. Meest
ind hoofdzakelijk tus-
en zuid-west. In de
provincies dezelfde of
mperaturen dan vaw-
ers weinig verandering
•atuur.
een audiëntie
:c. de Bisschop van Haar-
linsdag 10 en Woensdag
geen audiëntie verlenen.
3LDER. Vrijdagavond
s ig het 5-jarige dochter-
fam. B. te Den Helder
i bestelauto geraakt en
slag gedood.
ije liep spelenderwijze 't
de Spoorstraat af, juist
nent, dat de auto passeer-
tuurder die vrij langzaam
een aanrijding niet meer
met bovenvermeld ge-
i veroorzaakte dit onge-
ontsteltenis bij de hon-
>rbijgangers. Het ongeluk
n.l. juist toen het perso-
ie Rijkswerf huiswaarts
C.F.C. Keuring
AR Cinema American
>era, alle leeft. Harmonie
Bovary 18 jaar Victoria
ideren en het 2-mysterie
,DER De Witte Ter
jaar; Spoorwegbandieten
ivoli Moederlied 14 jaar;
i wacht alle leeft.
Winston Theater: De
an Castilië 14 jaar; Vic-
Diavolo, alle leeft.
5N Royal: De onder-
Red-Witch 18 jaar; Feest
n, alle leeft.
BLIK Scala: Nightstop
14 jaar; De Tijgerin 18 j-
SEN De Haan: De be-
van dr Wassell, 18 j.
ROEK City Theater:
;rcnzen, alle leeft.
Doktersdienst
West-Friesland (West)
Fan de r Meer te West-
f. 2601; Dokter De Vries
'broek, telef. K 2299 :251;
ïjon to Spanbroek, telef,
5.
'UURSVERKIEZING
TURNLUST
R, Op de Donderdag 5
ouden ledenvergadering
ist, zijn de moeilijkheden
s gerezen waren, tot een.
bevredigde oplossing ge
it afgetreden bestuur be
lt de heren: G. de Rie,
Narold, secr.; H, Wiers.
H Besteman, 2e voorz.;
■ugten; C. J. Rabicht; J.
Mevr. SchotivahgerBie-
lissarlssen, is in zijn ge-
gekeerd. In verband met
g bestaan der vereniging
[cbreici met de heren: L.
ionen Jz, 2e secr Mevr.
in Das 2e Penn.;' L. van
i en Mej. Ninl Madderom
ssarissen. Directeur de
in Zoonen, Bescoermheer
tl Hüten.
RTSENDIENST
«I OORDERKWARTIER
a gehoor bij de eigen
vanaf Zaterdag 7 Octo-
iur, tot Maandag 9 Octo-
uur, alleen voor spoed-
bereikbaar de artsen:
olytushoef, tel. 47; A. J.
Winkel, tel. 335; A. P.
r, Mlddenmeer, tel. 21;
ling, Schagen. tel. 435;
Vieringerwaard. tel. 262;
reuder, Oude Niedorp,
N. Veenis, Breezand, tel.
ferheul, 't Zand, tel. 223;
ieringen, Schagerburg,
NARTSENDIENST
NOORDERKWARTIER
B October hebben dienst
rtsen N. J. Bouman, tel.
otdorp en E. J. Hakke-
L. 437 te Schagen.
Men schrijft ons:
ng van dit feest werd
ingezet met een H. Mis
me H. Communie van
waarna gezamenlijk ontr
i in het clubgebouw,
voor deze dag heel wat
igramma. met als hoofd-
i wedstrijd VZV IGeel
"en de aangekondigde
trijd is een succes ge-
l schreef de sportredac-
ecn overwinning voor
onze jongens hebben
Sat zij nog heel wat van
in deze competitie.
;lot gespeelde wedstrijd
zijn Wil op aan Geel-
werd een 30 zege.
speelt Zondag ook met
en open spel en het
>de kreeg een gevoelige
te slikken (72) in
n Hollandia.
Ie moest met 23 zijn
.-.-kenner, in Conzelo n.
ie deed het beter en
;h boven aan de rang
een overwinning op
I.3
a.s. Schoorl I—VZV I-
ijd hebben gaan meell
kwamen allen weer
- de feestavond. Daar
de Toneelver. „Nut en
een éénaetertje opge-
ondanks allerlei tckort-
n goede aarde viel.
erigens minder geslaagd
an 'n oud-lid werd er
1 gezelschap nog een
llig gedanst.
IAA8MARKT
6 Oct. 42.000 kg
tpels fabriekskaas f 108;
jerenkaas f 109.50. Han-
In hel begin van dit jaar kreeg het Nederlands Economisch
Instituut te Rotterdam van het gemeentebestuur van Bergen
opdracht tot het instellen van een onderzoek naar de welvaarts
bronnen in de gemeente Bergen; deze opdracht werd later
uitgebreid tot het instellen van een onderzoek naar het verkeers-
vraagstuk, in verband met de door de Ned. Spoorwegen voor
genomen opheffing van de tramlijn AlkmaarBergen aan Zee.
Het N.E.I. kreeg tot taak na te gaan, op welke wijze er in de
toekomst diende te worden voorzien in de behoefte aan openbaar
vervoer op het traject AlkmaarBergen aan Zee. In zijn rapport
dat dezer dagen aan de Gemeenteraad werd aangeboden, komt
het N.E.I. tot de conclusie, dat het probleem van het wegverkeer
onafhankelijk is van het vraagstuk van de tramverbinding; dat
in de moeilijkheden van het wegverkeer kan worden voorzien
door een verbreding (c.q. verdubbeling) van de Eeuwige Laan
met het instellen van éénrichtingverkeer op de afzonderlijke
banen; dat in de behoefte aan openbaar vervoer op de econo
misch meest-verantwoorde wijze kan worden voorzien door
exploitatie met dieseltram-materieel en dat tenslotte de nood
zakelijke voorwaarden voor een exploitatie met dieselmaterieel
zijn: uitstel van de opheffing der huidige verbinding en de
overneming-om-niet van de aanwezige tramweg.
Het lijvige rapport, dat 30 pagi
na's druk beslaat, plus nog 'n 20
pagina's bijlagen, behandelt ach
tereenvolgens het wegverkeer en
de openbare vervoermiddelen, bus
en tram. Het vraagstuk van de
tramverbinding is 'n onderdeel
van het gehele verkeersprobleem
van Bergen. Dit probleem is ont
staan door de sterke wijziging van
het karakter der bestaansbronnen
der gemeente en de daaruit resul
terende spanning tussen de om
vang van de verkeersstroom en de
capaciteit van het wegennet. De
in de naaste toekomst te treffen
voorzieningen zullen er op gericht
moeten zijn, aldus de samenstel
lers van het rapport, deze span
ningen op te heffen door een aan
de eisen van de verkeersstructuur
aangepaste wegenstructuur tot
stand te brengen.
De Eeuwige Laan.
Bij de bestudering van de om
vang van het wegverkeer op de
toegangswegen naar Bergen, ko
men de rapporteurs aan de hand
van een op 25 Augustus 1949 door
de Prov. Waterstaat gehouden
verkeerstelling tot de conclusie,
dat de Eeuwige Laan verreweg de
meest-gebruikte verkeersweg is
van de wegen rond Bergen; deze
laan verwerkte b.v. 39 pet. meer
personenauto's dan de Bergerweg
en 14 pet. meer dan de Zeeweg;
voorts 33 pet. meer fietsen dan de
Bergerweg en 16 pet. meer dan de
Zeeweg. De Bergerweg verwerkte
die dag 965 auto's, de Eeuwige
Laan 1.338, de Zeew. 1.172; voor
fietsen waren de cijfers resp. 5.805,
7.753 en 6.696. Het bus- en vracht-
autovervoer in aanmerking geno
men, berekent het rapport het
dagelijkse verkeersgewicht in ton
nen en komt dan het rijwiel-
verkeer buiten beschouwing ge
laten tot de volgende cijfers:
Bergerweg 3.064 ton; Eeuwige
Laan 3.129 ton en Zeeweg 2.493
ton. Het aantal personen, dat de
Eeuwige Laan die dag passeerde,
wordt op 16.000 geraamd; men be
denke, dat het een mooie dag
weer was in het drukst van het
seizoen; het aantal voetgangers
bedroeg slechts 260 of lVs pet. van
het totaal.
Wat de spreiding van het ver
keer betreft, bleek, dat het ver
keer op de Bergerweg vrij regel
matig was. terwijl de Eeuwgie
Laan en Zeeweg het meeste ver
keer in de middaguren te verwer
ken kregen.
Blijkens een door Ir. van Vee-
len op het Verkeerscongres-1949
uitgebracht prae-advies verwerkte
in de zomer van 1946 88 pet. van
de tertiaire wegen een verkeers
gewicht van minder dan 1000 ton;
ca. 12 pet. een gewicht tussen 1000
en 2000 ton en nog niet 1 pet. een
gewicht tussen 2000 en 3000 ton.
Tengevolge van het sindsdien toe
genomen verkeer, dienen deze
cijfers enigszins gecorrigeerd te
worden, zodat aangenomen kan
worden, dat thans 88 pet. een ver
keersgewicht verwerkt van min
der dan 1500 ton, 12 pet. een ge
wicht van 1500 tot 3000 ton en
1 pet meer dan 3000 ton.
De Eeuwige Laan neemt met
haar 3.129 ton verkeersgewicht dus
een uitzonderlijke positie in ten
opzichte van de overige tertiaire
wegen.
Er was een installatie van 17
meter hoogte nodig, om het
hoogteroer van de C124A Dou
glas Globemaster, die zich op
de Walker luchtmachtbasis te
Roswell bevond, te plaatsen.
Het enorme roer troont, van
de top af gemeten, liefst 14'/'
meter van de begane grond.
De Eeuwige Laan is echter niet
berekend voor dit omvangrijke
verkeer. Voor een veilig verkeer
kan een verhardingsbreedte van
6 M. geëist worden; de breedte
van de Eeuwige Laan is slechts
4.15 M., terwijl de situatie nog
ongunstiger wordt door de stand
van de bomen, die alle over de
weg hellen, waardoor het verkeer
bemoeilijkt en de kans op ontmoe-
tingsschade vergroot wordt.
De Eeuwige Laan vormt dus een
ernstig knelpunt voor de verkeers
stroom AlkmaarSehoorIBer
genBergen aan ZeeEgmond
v.v.
Omlegging verkeer
afgeraden.
Uit het voorgaande blijkt, aldus
lezen we verder in het uitstekend
geargumenteerd rapport, dat,
zelfs indien men nog geen reke
ning houdt met de te verwachten
toeneming van het verkeer, de
capaciteit van het Bergense we
gennet dient te worden vergroot.
Hoe eerder dit gebeurt hoe beter;
zowel terwille van de veiligheid
van het verkeer als ten bate van
een verdere ongestoorde ontwik
keling van het vreemdelingen-
bezoek. De rapporteurs achten
verkeersverbetering mogelijk, in
de eerste plaats door het verkeer
van Bergen aan Zee naar Bergen
om het dorp heen te leggen, aan
sluitend op de Bergerweg, hetgeen
zij aanduiden als Rondweg; in
de tweede plaats door een weg,
rechtstreeks leidend naar de kern
van Bergen-Binnen en vandaar
naar Alkmaar, welke voorziening
zij betitelen als Kernweg.
Voor een z.g. rondweg zijn er
twee mogelijkheden; de ene via de
Nesdijk, zoals was opgenomen in
het oude uitbreidingsplan en een
ten Noorden van de dorpskern,
beide aansluitend op de Berger
weg.
Het is onwaarschijnlijk, dat het
van Alkmaar komend verkeer
naar Bergen aan Zee van de Noor
delijke rondweg gebruik zal ma
ken; de afstandsverlenging is hier
door te groot in verhouding tot
een (eventuele) kwaliteitsverbe
tering van de weg. Evenzo is uit
gesloten, dat het verkeer naar
Schoorl van de Zuidelijke rondweg
gebruik zal maken.
Aangezien het doorgaand ver
keer AlkmaarBergen aan Zee
ongeveer even omvangrijk is als
het doorgaand verkeer Alkmaar
Schoorl en SchoorlBergen aan
Zee, moet, indien tot aanleg van
een rondweg wordt besloten, een
weg rond de gehele dorpskern
worden geprefereerd.
Een kernweg betekent in wezen
niets anders dan een capaciteits
vergroting van de bestaande we
gen, welke ook alle verkeer door
het dorp voeren.
Teneinde tot een uitspraak te
komen betreffende de wenselijk
heid van een rondweg, bestudeer
den de rapporteurs de samenstel
ling van het verkeer. Een rondweg
betekent voor het verkeer Bergen
Fransman een afstandsverlen
ging van 800 M.; voor het verkeer
BergenAlkmaar van 600 M. Bij
een op 29 Mei 1950 (2de Pinkster
dag) door Gemeentewerken ge
houden verkeerstelling bleek, dat
globaal gesproken het door
gaand verkeer nog geen 15 pet.
bedroeg van het totale verkeer.
Als doorgaand verkeer werd hier
bij gedefinieerd het verkeer, dat
binnen een half uur van Duinver-
maak naar de Bergerweg of De
Fransman v.v. óf van De Frans
man naar de Bergerweg rijdt.
Bij een op Zondag 6 Aug. ge
houden verkeerstelling bleek het
percentage doorgaand verkeer De
FransmanAlkmaar slechts 9.3
pet. en dat richting Schoorl slechts
10.2 pet. bedroeg, terwijl 80.5 pet.
langer dan een half uur in Bergen
bleef.
De omvang van het doorgaand
verkeer is dus relatief gering.
De afstandsverlenging bij een
gedwongen gebruik maken van
de rondweg brengt echter een
groter benzineverbruik met zich,
dat door de rapporteurs op jaar
lijks f 18.000 geschat wordt bij een
doorgaand verkeer van 15 pet.
Daar komt nog bij, dat het be
roepsvervoer een belangrijk tijds-
verlies te incasseren krijgt en dat
de tijdsverlcnging op het traject
Bergen aan ZeeBergen-Binnen
niet bevorderlijk geacht kan wor
den voor het vreemdelingenbezoek
aan Bergen.
Een gedwongen grootscheepse
omlegging van het verkeer zou de
wisselwerking tussen winkelfre
quentie en verkeersdrukte zeer
nadelig beïnvloeden; daarentegen
zal de verbindingsweg van de
rondweg met de dorpskern (Meer
weg) het vestigen van winkels etc.
buiten de dorpskern aanmoedigen,
hetgeen ongewenste verschuivin
gen met zich zou brengen.
Het rapport komt dan ook, wat
dit punt betreft, tot de conclusie,
dat het nut van een rondweg ge
ring is en een gedwongen omlei
ding van het verkeer grote nade
len met zich brengt. Op deze gron
den wordt de aanleg van een rond
weg dan ook afgeraden.
Het logisch gevolg van een en
ander is, dat de te treffen voorzie
ningen in de eerste plaats gericht
zullen moeten zijn op een capaci
teitsvergroting van de kernverbin
dingen. Vooralsnog moet een
rondweg als een luxe beschouwd
worden.
Rondweg lost verkeers
probleem niet op.
Voor de kernweg zijn twee op
lossingen mogelijk:
1. Een verbreding, wellicht
neerkomend op een verdubbeling
van de Eeuwige Laan. In dit laat
ste geval (verdubbeling) zou het
verkeer van het Westen naar het
Oosten via de zuidelijke baan van
de Eeuwige Laan, Hoflaan, Dorp
straat en Bergerweg geleid moe
ten worden; het verkeer van het
Oosten naar het Westen via Dr.
v. Peltlaan, Stationstraat, Beuken
laan, Komlaan en de Noordelijke
baan van de Eeuwige Laan. Beide
trajecten zouden buiten het dorp
eenrichtingverkeer moeten krij
gen, terwijl binnen het dorp dui
delijke richtingsborden zouden
moeten komen, doch eenrichting
verkeer daar niet noodzakelijk zou
zijn.
2. Bij een eventueel ter be
schikking komen van de trambaan
zou het verkeer van West naar
Oost gaan via de Eeuwige Laan,
Hoflaan, Dorpstraat en Berger
weg; het verkeer van Oost naar
West over de Bergerweg en vanaf
Oostdorp over de trambaan. Even
eens voor beide trajecten eenrich
tingverkeer buiten het dorp en
richtingborden binnen het dorp.
Beide voorzieningen geven een
logische oplossing voor de bestaan
de moeilijkheden en leiden het
verkeer zonder omwegen van be
tekenis naar het doel.
Zij hebben ook nog andere voor
delen: door het eenrichtingverkeer
worden de buitenwegen minder
druk; de verbinding met Breelaan
en Schoorl blijft gemakkelijk; de
dorpskern blijft geactiveerd; er
is geen afstandsverlenging, ter
wijl verkeersopstoppingen en ge
vaarlijke kruisingen worden
vermeden.
Een verbreding van de Eeuwige
Laan zou echter zonder meer be
tekenen, dat één rij sparren zou
moeten worden gekapt. Bij ver
dubbeling komt één rij sparren in
de veiligheidsstrook midden van
de weg te staan. Het fietspad kan
dan naar het wandelpad worden
overgebracht. Er kan, gezien het
gering aantal wandelaars, met een
smal wandelpad worden volstaan.
De tweede oplossing (trambaan-
traject) brengt mee, dat de om
geving van het station op gelijke
wijze wordt geactiveerd als thans
het geval is; het stationsemplace
ment zou voor parkeerruimte vrij
(Advertentie)
als wonden niet gemakkelijk dichtgaan.
(En de kans op infectie is dan natuurlijk
veel en veel groter). Maar als U Akker s
Kloosterbalsem gebruikt bestaat er geen
langzame en moeilijke genezing meer.
Een wondbalsem die snel geneest,
wonden zuivert en nieuwe huidvorming
bevordert, dat is Akker's Kloosterbalsem
al 3 geslachten lang. Niet zonder reden
zegt men dan ook algemeen„Akker's
Kloosterbalsem - geen goud zo goed"
Minister Stikker is gisteren, in
zijn kwaliteit van voorzitter van
de organisatie voor de Europese
economische samenwerking, per
vliegtuig naar Parijs vertrokken.
Hij wordt morgen terug verwacht.
VERGADERING K.A.B.
WIERINGERMEER. Er was
veel belangstelling voor de verga
dering van de K.A.B.-afdeling in
Hotel Smit. In het bijzonder ble
ken de data der bondsraadsverga
dering de aandacht te trekken.
Nadat de Geestelijk Adviseur
zijn voldoening had uitgesproken
over de goede opkomst werd de
datum voor de K.A.B.-film vast
gesteld op 26 November: het be
treft hier de film over de Pastoor
van Ars, die exclusief voor de
K.A.B. gedraaid wordt en wel
in hotel Smit.
Op 5 December kunnen de leden
met kinderen St. Nicolaas aan huis
verwachten precies als verleden
jaar.
De vergadering, die een prettig
verloop had. kon op een tijdig uur
worden gesloten.
ALKMAAR PACKET STAAKT
DIENST ZAANDAM—A'DAM
Het personeel van de Alkmaar
Packet heeft per 14 October a.s.
entslag aangezegd gekregen. Met
ingang van die datum zullen de
4 salonboten, die een halve eeuw
de dienst AmsterdamZaandam
v.v. verzorgden uit de <jienst ge
nomen worden.
Handbalprogramma
SLOOTDORP. Beide elftallen
van D.W.O. spelen Zondag op het
terrein te Slootdorp. D.W.O. 1
speelt tegen Con Brio om 2 uur
en de junioren tegen S.F.I.O. om
3 uur.
komen, waardoor het parkeerpro
bleem is opgelost.
Zo tot opheffing van de tram
verbinding zou worden beslo
ten, is het traject-trambaan te
verkiezen, aldus het rapport.
De op deze wijze te treffen voor
zieningen zouden ruimschoots
voor 10 a 20 jaar in de verkeers-
behoefte voorzien.
De slotconclusie, wat betreft het
verkeersvraagstuk is derhalve, dat
wat het wegverkeer betreft, de
oplossing van de bestaande proble
men ten dele afhankelijk is van de
vraag of tot opheffing van de
tramverbinding wordt overgegaan.
Is dit het geval, dan kan het tracé
van de tram als kernverbinding
dienst doen. Is dit niet het geval,
dan zal de oplossing gezocht moe
ten worden in een verbreding
(c.q. verdubbeling) van de Eeuwi
ge Laan. Een rondweg kan het
verkeersprobleem in de gemeen
te Bergen nimmer tot een op
lossing brengen.
In ons nummer van morgen zul
len wij een resumé geven van het
geen de rapporteurs van het N.E.I.
over de oplossing van het tram
vraagstuk te berde brengen.
ZAANSE MOLEN
WEER IN GEBRUIK
De oude meelmolen „De Koker"
te Wormer, die dat eert uit 1584
en de laatste meelmolen is in de
Zaanstreek, is geheel gerestau-
reerd. Onder grote belangstelling
is de molen, die sedert enige ja
ren het eigendom- is van de ver
eniging de Zaanse Molen, gisteren
weder in gebruik genomen. Op
het gemeentehuis te Wormer over
handigde de burgemeester, A. Log
gers, aan de voorzitter van de ver
eniging de Zaanse Molen, de heer
Ph. Beernink, een oorkonde.
Behoort U ook tot de categorie vrouwen, die niet zelf haar
eigen japonnen maakt alleen omdat zij geen kans ziet zich
zelf te passen? De mogelijkheid is geschapen, om voor een
gering bedrag een paspop naar eigen maten te laten maken.
Deze pasvorm wordt op het lichaam gemodelleerd. Hiervoor
worden vellen staniol, met dun papier beplakt, gebruikt (op
de foto links boven). Wanneer U stevig in de huls zit en alle
plooitjes en kreukels zijn verwijderd, dan wordt de huls
beplakt (rechts boven). De rug van het „harnas" wordt voor
zichtig opengeknipt (links onder), U stapt er uit, en de opening
wordt onmiddellijk weer gedicht. De afwerking: fixeren,
bespuiten en het bevestigen op een standaard gebeurt zonder
U. En zo krijgt V na verloop van korte tijd de paspop naar
Uw eigen model thuisbezorgd.
De vrouw is niet bang.
Over het algemeen konden de
vrouwen binnen Alkmaar zonder
al te grote moeilijkheden hun
diensten aan de priesters aanbie
den. Maar in Hoorn, en vooral in
Enkhuizen, waar de predikanten
zeer fel waren en de stadsbe
stuurders steeds maanden om
streng tegen de papisterij op te
treden, was het veel moeilijker.
Maar de vrouwen, op wie men het
oud testamentische woord van
sterk kon toepassen, deinsden
voor niets terug. Geprikkeld sig
naleerden de predikanten van
Hoorn een papistische bijeenkomst
ten huize van de weduwvrouw
Trijn Quirijnsz. Trijn Oly ver
telt in de berichten over de maag
den van de Hoeck, dat een van
de vrome vrouwen een zuster in
Enkhuizen had wonen, een ze
kere Gierte PieterscL, in wier huis
op de Wierdijk de eerste priesters
de H. Mis lazen.
Zij nemen zelfs de leiding.
Ofschoon men toe moet geven,
dat enkele vrouwen in hun ijver
te ver gingen en de bediening van
Gods woord te veel naar zich toe
trokken, moet men ook eerlijk er
kennen, dat vele plaatsen hun ka
tholiciteit te danken hebben aan
het werk van deze vrouwen. Was
Akersloot, een woest ketterse
plaats, zoals Trijn Olij schrijft,
voor de katholieke kerk bewaard
gebleven, als daar niet op het
einde van de 16e eeuw drie vrou
wen geweest waren, die het ker
kelijk leven bezielden en voor 'n
huiskerkje zorgden, „sodat in
weinig dorpen de tempei des Hee-
ren soo heerlicke verciert is als
in deese plaats te Ackersloot?"
Had ook Grootebroek niet veel
te danken aan de drie gezusters
Gerrits? Sprak men in Broek op
Langendijk, nog voor een groot
gedeelte katholiek, niet met eer
bied over Dieuwer Gerrits, die
als een soort vrouwelijke missio
naris allen, die zich wilden beke
ren, onderwees, zodat een rond
trekkende priester hen dadelijk
de H. Sacramenten kon toedie
nen? Toen later moeilijkheden
werden gemaakt bij de congrega
tie, van de Propaganda te Rome
over het werk van deze vrouwen,
werden hun grote verdiensten in
EERSTE TIJDVAK
NAAR DE SCHUILKERKEN
(1580—1620)
VOOR HET BEHOUD van het katholieke geloof in de jaren van de
heftigste vervolgingen is belangrijk ondergronds werk verricht door
vrome vrouwen. Toen de kloosters waren gesloten, zochten veie vrome
vrouwen, vooral in de steden Alkmaar, Hoorn, Enkhuizen en Leeuwar
den waar hun aanwezigheid niet zo gemakkelijk opviel, elkander op
om buiten de echtelijke en kloosterlijke staat een van de wereld
teruggetrokken leven te leiden. Zij voelden echter, dat het hun plicht
was om de priesters te helpen in hun moeizaam missiewerk, nu door
de maatregelen van een door predikanten beïnvloede regering alle
steun aan hen ontnomen was.
Zij geven huisvesting
aan priesters.
Met deze „cloppen" sympathi
seerden vele goed godsdienstige
gehuwde vrouw die hun man
nen handig wisten om te praten
om de priesters alle steun te ver
schaffen. In Alkmaar woonde in
het deftige partriciershuis „Het
Blauwe Paard" aan de Lange-
straat een zekere Neeltje Maar-
tensdochter, vrouw van J. Ch.
Ransdorp. Veel had zij met clop
pen uit haar omgeving gesproken
en op een goede dag zei ze tot
haar man: „We mogen niet lan
ger afzijdig staan. Ons huis is zeer
geschikt om er een priester in te
verbergen. Daarom moeten wi.i
het openstellen." En hoe hij ook
redeneerde, zij bleef op haar
standpunt staan en „Het Blauwe
Paard" werd, tot grote vreugde
van de vrome priester Cornelis
Hendriksz, (zie het eerste schets
je), het eerste huiskerkje van
Alkmaar. Zorgvuldig bewaarde zij
in 'n vreemde eigenaardige relie-
kenkast, thans nog in het bezit
van de Laurentiusparochie van
Alkmaar, de relikwieën van 't H.
Bloed Mirakel. Haar vriendin Ma
rieke Jansz, vrouw van Symen
Jacobsz Boom, stelde haar ruime
woning aan de Diggelaarssteeg ter
beschikking van rondtrekkende
missionarissen. Toen daar later de
schuilkerk van St. Laurentius
werd ingericht, bleef het huis nog
op haar naam staan en zij kwam,
zonder enige tegenwerping, vaak
voor de onderhoudskosten op.
de moeilijkste tijd van onze kerk
geschiedenis grif erkend.
Verenigingen van klopjes
In het begin der 17e eeuw ver
enigden deze vrouwen zich in een
communiteit, of, zoals zij zelf ge
tuigen, in een vergaderinghe.
Heel bekend was de vergade
ringhe in Nieuwe Niedorp ('t
Veld), geleid door meester Jost
Cats, pastoor van Schagen en om
liggende plaatsen en door de be
kwame Maria Cornelis, die als
overste optrad. Over haar arbeid
schreef Trijn Olij in haar leven
van de Maagden: „Dese was van
een dorp genaemt Ouwe Nierip;
hare ouders waren van goede
middele; een seer treffelicke
maecht, dien in alle haer wereken
puerlyck socht de glorie Gods."
Maar ook in de Friese hoofdstad,
waar de vervolging zeer fel was,
was een dergelijke vergaderinghe
ontstaan. Vijf overgebleven Witte
Nonnen, die zich niet van het
geestelijk werk met een klein ali-
mentatiegeld van het stadsbestuur
wilden losmaken, waren de aan
leiding van deze stichting. Zij stel
den zich ter beschikking van de
paters Dominicanen, maar na kor
ten tijd werden zij ook betrokken
in het missiewerk van de Fran
ciscanen, Jezuiten en wereldheren
in Leeuwarden en omgeving.
De leefregel
Zowel in 't Veldt als in Leeu
warden hadden de samenwonende
vrome vrouwen een leefregel, die,
volgens de bedoeling van de eer
ste leidsters, een voortzetting was
van de kloosterregel. Men was
echter, omdat het werk van deze
vrouwen voor het spiedende oog
van de gerechtsdienaars verbor
gen moest blijven, tamelijk vrij
in het opstellen van de statuten.
Daar de oversten echter overtuigd
waren, dat vooral in deze gemeen
schappen, die ondergronds moes
ten werken, de naastenliefde op
het eerste plan stond, werd aan
het begin van de regei dat steeds
benadrukt, zoals men vinden kan
in de berijmde statuten van pas
toor Joost Cats:
En met uw susters zyt gemeen,
Zyt niet te trots, niet vies,
niet stuur,
Niet curieus, niet gram,
niet zuur,
Maer syt blyhertich,
minzaem, zoet,
Tergt niemant, neemt et 't al
in 't goet.
De overheid slaapt niet
Het is te begrijpen, dat de pre
dikanten, die achter dit werk
kwamen spoedig van leer trokken
Zij drongen er bij de overheid op
aan om deze simpele vrouwen als
vijandinnen van de republiek met
particuliere en algemene plak
katen te vervolgen. Zij zijn het, zo
getuigen Noord Hollandse predi
kanten, die door priesters ge
bruikt worden „tot verleydinghe
der eenvoudige"; zy zyn het, die
allerley paeps fenyn onder de
gemeynte stroyen." En ofschoon
de staat over het algemeen niet al
te hard tegen hen op wil treden,
omdat het „vrouluyden" zijn, kan
zij er toch niet aan ontkomen om
jacht te maken op deze mensen
als gold het een groep van ver
momde Jezuiten. Maar de vrou
wen lieten zich door dit alles niet
afschrikken. Zij gingen voort met
hun heilzaam missiewerk en in de
bange uren die zij dikwijls moes
ten doormaken, dachten zij aan
het vrome gebed van het onbe
kend gebleven begijntje uit Grave
en dat gafv hen nieuwe kracht.
Stryt maer vroom in dese tijden
1st oock dat ghyt wat besuert
Denkct hoe cort is hier het
lyden
Dat vergaet en niet en duert.
Zo vormen deze stille maar nim
mer aflatende strijdsters voor het
geloof een verheven voorbeeld
voor de tegenwoordige vrouwen
in ons land, die ook voor de toe
komst een even grote verantwoor
ding hebben dan de sterke vrou
wen uit de tijd van de schuil
kerken.
(Mevr. Sterck-Groot, De bete
kenis der katholieke vrouw voor
de Nederlandse beschaving; E.
Theissing, Over klopjes en kwe
zels; Bijdragen Bisdom Haarlem
XVII; XXXVI en XXXVI).
B. VOETS,
Kapelaan, Alkmaar
Naar we vernemen zal het bouw
volume voor het jaar 1951 voor
Noord-Holland vergroot w or den.
Het ligt in de bedoeling van de
regering, dat deze ruimere toewij-
j zing vooral bestemd zal zijn voor
ie industriegemeenten. Het is, zo
hoorden wij, nog niet mogelijk ge
bleken ook de plattelandsgemeen
ten een grotere toewijzing te ver
strekken.
WAARSCHUWING
AAN GLADIOLENTELERS
Reeds een tiental jaren is be
kend, dat de grote schade, welke
Botrytus aan gladiolenknollen kan
veroorzaken, door een goede behan
deling van de gerooide knollen, kan
teruggebracht worden tot een zeer
gering verlies. Herhaaldelijk is er
op gewezen, dat de twee voor
naamste factoren in deze, warmte
en ventilatie, goed aangewend die-
nen te worden en vele kwekers zijn
dan ook geheel hierop ingesteld.
Vergelijken wij de ruimte, waarin
de oogst gedroogd moet worden,
van thans met die van ongeveer 10
jaar geleden, dan ziet men dadelijk
de grote vooruitgang, valt dadelijk
op, dat vooral in de laatste jaren
zeer veel is gedaan om de inrich
tingen zo ideaal mogelijk te maken
voor het drogen van de gladiolen-
knollen.
En toch moeten wij ook nu weer
waarschuwen en de kwekers en an
dere belanghebbenden nogmaals
wijzen op de noodzaak het drogen
van de gladiolenoogst zeer ernstig
op te nemen. Dat deze waarschu
wing ook nu weer gegeven moet
worden, vindt zijn oorzaak in het
feit, dat gebleken is, dat er nog
steeds personen zijn, die aan dit
allerbelangrijkste punt te weinig
aandacht schenken en menen, dat
het wel in orde komt, ook al heeft
men niet zo'n haast de knollen da
delijk na het opnemen de betere
behandeling te geven. De kweker,
die de eerste weken nog geen tijd
heeft om iets aan de gladiolen te
doen, een ander die wel eens zal
informeren, waar hij de gladiolen
kan laten drogen, beiden geven
blijk, dat zij het gevaar niet vol
doende kennen dat zij de gehele
oogst op het spel zetten, waarvoor
zij zoveel zorg hebben gehad vanaf
het planten. Het is gevaarlijk na
te laten om de knollen direct na
het rooien goed en vlug te drogen.
Er zijn door meerdere kwekers fou
ten gemaakt bij de opzet van de
teelt, fouten die zich mi gaan wre
ken,'als niet spoedig een oplossing
wordt gevonden. Al zo vaak is ge
zegd, dat men eerst moet weten,
waar en hoe de oogst gedroogd zal
worden, vóórdat aan de teelt be
gonnen mag worden.
Het is onverantwoord als teler
geen rekening te houden met het
gevaar, dat Botrytis teweeg kan
brengen onverantwoord tegenover
zichzelf,' omdat het gevaar gekeerd
kan worden, mits tijdig bezien en
maatregelen genomen.
Elke kweker stelle zich er dus
op in, de gladiolen dadelijk na het
rooien te dóen drogen in een goed
verwarmde, goed geventileerde
ruimte en dit zonder uitstel, aldus
schrijft ons de Technisch Hoofd
ambtenaar bij de Plantenziekten-
kundige Dienst, W. J. Stofmeel.
HEILOO. Ter weerszijden
van de overweg aan de Kerk-
laan te Heiloo in de spoorweg
AmsterdamAlkmaar zullen op
Maandag 16 October a.s. te 9 uur
flikkerlichtinstallaties in dienst
worden gesteld
Hoewel reeds vele flikkerlicht
installaties in dienst zijn, blijkt
toch steeds weer, dat de weg
gebruikers over het algemeen
slecht op de hoogte zijn met de
betekenis van de lichten.
Aan het bekende Andreas
kruis is een kast met lichtseinen
aangebracht. Normaal, wanneer
geen trein wordt aangekondigd,
brandt het witte lichtsein met
45 flikkeringen per minuut Een
trein wordt aangekondigd op
een bepaalde afstand voor de
overweg (afhankelijk van de
voor het baanvak toegelaten
maximum snelheid der treinen)
en blijft aangekondigd, tót/tot
de gehele trein de overweg over.
gereden is, door het branden
van het rode lichtsein met 90
flikkeringen per minuut (waar
bij het witte licht wordt ge
doofd): bovendien begint een
wekker aan de paal te luiden.
Het verschil in aantal flikkerin
gen van het witte en rode licht
sein dient voor kleurenhiiji'i^n
Beide lichtseinen hebben een
klein achter-flikkerlicht van de
zelfde kleur. De bedoeling daar
van is, een weggebruiker, die
voor de overweg het voorbij
rijden van een trein afwacht, en
daarbij zich bevindt onder of
naast het rode lichtsein, waar
door dit óf niet óf onvoldoende
wordt waargenomen óf indien
het uitzicht op het lichtsein door
een voorligger wordt belem
merd. nog te waarschuwen van
de andere kant van de spoorweg
af, dat, al is de trein voorbij
gereden, bij dubbel spoor een
trein in tegengestelde richting
intussen reeds is begonnen zich
aan te kondigen. Ook het blij
ven luiden der beide wekkers
waarschuwt voor de „tegen-
trein".
Boven de beide lichten be
vindt zich nog een derde licht
sein, oranje, met daarin lees
baar, indien brandende: „Sein
buiten dienst". Wanneer in een
of ander onderdeel der' instal
latie een storing optreedt, waar
door een trein zich niet door
het rode flikkerlicht zou aan
kondigen, dan treedt het oranje
storingsein in werking; dit be
tekent dus: „Opletten, want de
treinen kondigen zich'niet meer
aan". Dit sein is ter onderschei
ding van de beide andere sreen
flikkerlicht en heeft een klein
oranje zijlicht in de richting van
de naderende trein, zodat de
machinist, de storing bemerken
de, deze kan rapporteren.
Engeland is het land van tradities. Menig Engelsman zou zich
niet gaarne het schouwspel der telkenjare terugkerende plech
tigheden van militaire en burgerlijke aard zien ontgaan. De
Londenaren konden Maandag getuige zijn van een indrukwek
kend tafereel toen de rechters, gekleed in toga en getooid met
pruik, zich in optocht van de Westminster Abdij naar het
Hogerhuis begaven ter gelegenheid van de heropening van de
Rechtbanken.
