„Het St. Willibrord Apostolaat"
in vraag en antwoord
Van Stormschool Bloemendaal
tot Korps Commando-troepen
BMEF ÜIT UGANDA
Van krantenloos tijdperk
tot het huidige familieblad
Woedende getuige trachtte
de Officier aan te vallen
Het statuut van de
Rnod van Eurooa
Friese leerstoel
in Leiden
Een gevechtsopleiding,
uniek op het continent
Alleen voor
de sterkstee!
Electrische klokken
lopen achter
Het dagblad door de eeuwen
Nederlandse kranten
der vorsten schrik
Over duurte
gesproken
de prijzen
gaan omlaag
THE EQUATOR
BEURSOVFRZICHT
Kartering
Moord-Oostpofder
Opschudding voor de balie
ZATERDAG 6 JANUARI 1951
(Onder redactie van de Paters Willehad Kocks O.Carm., drs,
Manfred Staverman OFM, drs. Amatus van Straaten OESA
en dr. J. L. Witte SJ. Vragen en correspondentie over deze
rubriek tijdelijk te richten tot het Augustijnerklooster te
Witmarsum.
Vraag: G. H. te M. Het wil me
voorkomen dat de katholieke geeste
lijkheid in het algemeen te sterk
fulmineert tegen gemengde verke
ringen en gemengde huwelijken. Ik
zie de gevaren daaraan verbonden
niet 7-o bijzonder groot. Mag ik daar
over eens uw mening horen.
Antwoord: Wanneer u de catechis
mus in gebruik in de vijf Nederland
se Bisdommen wilt openslaan op blz
66 en daar vraag 360 ziet zult u het
volgende kunnen lezen.
Het gemengd huwelijk wordt door
de H. Kerk zo streng afgekeurd en
verboden;
1) omdat de katholieke man of
vrouw daardoor in gevaar komt het
H. Geloof te verliezen, of er onver
schillig voor te worden;
2) omdat het zeer moeilijk is in
zo'n huwelijk de kinderen katholiek
op te voeden;
3) omdat het meestal een beletsel
is voor het huiselijk geluk.
Mij dunkt hier is het wel over
duidelijk gezegd waarom de Kerk
het gemengde huwelijk en de ge
mengde verkering als een groot ge
vaar beschouwt. Het H. Geloof is
het kostbaarste en hoogste wat wij
op deze wereld bezitten, om dat te
bewaren moeten de grootste offers
niet ontzien worden denk aan de
martelaren maar moet ook alles
worden gedaan wat mogelijk is om
de bloei daarvan bij ons persoonlijk
en bij anderen te bevorderen en
moet alles gemeden worden wat
daaraan afbreuk zou kunnen doen.
Uw geld bewaart u in een brand
kast of weet ik op wat voor geheime
plaats, uw Geloof is meer waard en
moet met meer zorg bewaakt worden
opdat niet anderen het u zouden ont
nemen. Welnu het gemengde huwe
lijk is een zeer groot gevaar voor
ons Geloof. Men kan er theoretisch
over bomen, zoals men wil. de prak
tijk van eeuwen, elders en hier
spreekt overduidelijk en laat zich
niet wegredeneren. Verreweg bij het
grootste gedeelte der gemengde hu
welijken is het zo dat zowel de
vroegere katholieke partij alsook de
andersdenkende tot afval zijn geko
men en buiten kerkelijk verband
leven. Bij een grote groep is hef een
zeer lauwe geloofsbeleving! Dan zijn
er nogal die voor het trouwen el
kaar beloofden elkaar vrij te laten in
ieders godsdienstige overtuiging.
Wat komt daarvan terecht? Voor
eerst is het een grote sprong in het
duister om elkaar zoiets te beloven,
daar men elkanders levensovertui
ging maar half of nog minder kent
Wanneer men die wel goed kent zal
men dat elkaar toch wel heel moei
lijk kunnen beloven, waar de levens
overtuiging in de practijk van het
leven dus in het beleven van het
Geloofdikwijls tegen elkander in
druisen.. De mens is z.wak, wie houdt
een dergelijke belofte levenslang. De
opvoeding der kinderen is aller
moeilijkst. In het beste wat de kin
deren te geven is, zijn vader en moe
der het niet met elkaar eens. De
katholieke sfeer ontbreekt bijna al
tijd in dergelijke gezinnen, een groot
goed wat slechts met schade gemist
wordt!
Wanneer nu het gemengde huwe
lijk zulk een ramp is, dan moge het
duidelijk zijn dat een gemengde ver
kering ongeoorloofd is. daar het een
spelen is met het heiligste! Onder
gemengde verkering versta ik een
verkering die aangegaan wordt, ter
wijl de andersdenkende partij niet
van plan is om les te nemen in
onze geloofsovertuiging. In zulk een
geval is men breker aan Gods Kerk
en geen bouwer. W.K.
Tj, B. te S. Vr.: Is het niet veel
wijzer om waarheid en legende
scherp van elkaar te scheiden?
Antw.: Dat is wel de kern waar
Uw schrijven over gaat. Verschillen
de staties zouden maar vrome legen
den zijn en de woorden bij de mar
teldood van veel oude heiligen niet
echt. Vele katholieken zouden gelo
ven dat de 12 apostelen behalve
Thomas bij de dood van Maria aan
wezig waren enz. Vandaar uw vra
gen: „Wat is dan we] onfeilbaar
waar in de Overlevering en wat
niet?" Waar liggen de grenzen? En
als de Kerk zo hamert op haar on
feilbare Overlevering, die ze god-
BELANGRIJKE CONFERENTIE
IN BRUSSEL
BRUSSEL. Het bestuur van
de consultatieve vergadering van
de Raad van Europa zal Zondag
te Brussel bijeenkomen en de
voorstellen tot wijziging van het
statuut van de Raad bestuderen
die zijn uitgewerkt door de bij
zondere commissie.
De wijzigingen hebben o.m. tot
doel het comité van ministers van
de Raad van Europa en de Raad
van de O.E.E.S. samen te smelten,
ministers van Europese aangele
genheden bij de onderscheiden
regeringen te doen benoemen en
de Raad van Europa om te vor
men in een parlementair lichaam
met twee Kamers, waarvan de
Eerste Kamer zou bestaan uit het
comité van ministers, dat slechts
bij eenparigheid beslissingen zou
kunnen nemen, terwijl in de
Tweede Kamer een meerderheid
van 2/3 zou beslissen.
LEEUWARDEN In het
Staatsblad van heden is opgeno
men een Koninklijk Besluit van
13 December 1950 tot aanwij
zing overeenkomstig artikel 170
der Hoger-Onderwijswet van de
Provinciale Onderwijsraad van
Friesland als bevoegd om bii de
faculteit der letteren en wijs
begeerte aan de Rijksuniversi
teit te Leiden een bijzondere
leerstoel in de Friese taal- en
letterkunde te vestigen.
delijk noemt, waarom weert ze dan
niet de twijfelachtige legenden?
U stelt de kwestie wel scherp,
maar nog niet scherp genoeg. De
Kerk is de behoedster van de God
delijke Overlevering, niet van de ge
schiedkundige overlevering zonder
meer. De Goddelijke Overlevering
vastgelegd in de H. Schrift en mon
deling doorgegeven nog vóór de
schriftelijke vastlegging, wordt on
feilbaar doorgegeven door het offi
cieel leergezag van de Kerk en met
de goddelijke deugd van geloof door
de Kerk, gelovigen en Hierachie ge
loofd.
Onder de Goddelijke Overlevering
vallen ook velschillende geschied
kundige feiten, die in het algemeen
in de H. Schrift staan; de H. Schrift
zelf is onfeilbaar. Andere verhalen
ook op godsdienstig gebied, staan
echter buiten de Goddelijke Over
levering en vallen dan ook niet on
der de onfeilbare leiding van de
Kerk noch onder de goddelijke
deugd van geloof. Dit is menselijke
waarheid of onwaarheid waaraan
dus menselijk geloof gehecht of ge
weigerd kan worden.
Daaronder valt wat U opsomt.
Rechtstreeks vallen deze niet onder
de beoordeling der Kerk; wel, niet-
rechtstreeks. Een eerste beoordeling
is mogelijk naar gelang het ant
woord op de vraag: „Is dit verhaal
in strijd met een zeker vaststaande
geloofswaarheid, of zijn er gevolgen
te verwachten, die 'n slechte invloed
op het godsdienstig leven kunnen
hebben?" Is het antwoord „ja" dan
moet de Kerk tussen beide komen.
Is het antwoord „neen", dan kan de
Kerk de héle kwestie aan de gelo
vigen overlaten, want de Kerk is
niet een historisch-wetenschappelijk
instituut.
Maar U dringt verder aan: „wat ik
opsomde, is wel niet in strijd met
een geloofswaarheid, de gevolgen er
van hebben geen slechte invloed op
't godsdienstig leven; maar het is
niet waar en ook de Kerk mag niet
liegen." Natuurlijk mag de Kerk niet
liegen; was dus apert niet gebeurd
is, daar mag de Kerk ook geen ge
bruik van maken. Maar zijn de door
U aangehaalde feiten zo apert on
waar? Ie. Het verhaal over de dood
van Maria. Het"is een pieus over
denken hoe het gebeurd zou kunnen
zijn (ook na de dogmaverklaring
staat niet vast. of Maria gestorven is
of niet). Als ik het goed heb, in de
middeleeuwen ontstaan, is het er
niet ombegonnen te leren dat Maria
gestorven is in 't bijzijn van de Apos
telen; het is enkel een- uitwerking
van de verering voor Maria, die ook
den Apostelen wordt toegeschreven,
van haar verrijzenis in een gedrama
tiseerd verhaal. Apert onjuist? niet
meer dan iedere dramatisering van
heiligenlevens of episoden uit het le
ven van Jezus, die er om begonnen
zijn ons een beter inzicht te geven.
2e De staties van de Kruisweg; ik-
vermoed dat U vooral bedoelt, het
optreden van Veronica en het drie
maal vallen. Dit vallen is wel zeer
waarschijnlijk, onder zo'n last na
zo'n geseling en lijdensnacht: hét is
het diep doordenken van Jezus lij
den dat tot deze staties gebracht
heeft. De doek van Veronica: hier
is het geweest het medelijden met
Christus; men kon zich niet inden
ken dat nu niemand Hem verlichting
brengen wilde en evenmin dat een
dergelijke Hem helpen, onbeloond
zou blijven; zo.is dunkt me de bete
kenis van deze statie. Dat Veronica
in haar doek het gelaat van Christus
afgedrukt vond, komt dan op de
tweede plaats te staan. Voor dat
laatste geldt dan ook wat we geven
voor 3e, de wonderen bij de martel
dood van oude heiligen. Tussen haak
jes zij opgemerkt dat naar betrouw
bare zegslieden melden, reeds lange
tijd gewerkt wordt aan vernieuwing
ook in historisch-critiscb opzicht van
deze verhalen in 't officiële gebed
van de Kerk. Maar de zaak ligt niet
zo eenvoudig als op 't eerste gezicht
lijkt. Vooreerst komt de verering
van die heiligen niet zozeer voort uit
die wonderverhalen, als wel komen
die wonderverhalen voort uit een
bestaande verering. Vraag maar eens
aan militairen wat voor verhalen
over onkwetsbaarheid en moed er de
ronde deden onder de jongens in In
donesië juist over geëerde comman
danten, aalmoezeniers en veldpredi
kers. Vervolgens moet rekening ge
houden worden met deze regel, dat
een van oudsher, populaire verering
alleen al door ouderdom en veelvul
digheid van- verering, als het ware
de facto vererings-waardighèid heeft
ook waar historisch de grondslag
ontbreekt. Als vader en moeder een
meubelstuk in ere houden, omdat
hun ouders het al gebruikten, en
later zou blijken dat alles op een
vergissing berust, zouden «Jan de kin
deren die het ontdekken, vader en
moeder op de hoogte brengen dat 't
een onecht, familiestuk is, of zouden
ze 't maar op zijn beloop laten? Iets
dergelijks doet de Kerk wanneer ze
waar U over spreekt op zijn
beloop lakt. J.W.
Het woord is van een onzer generaals: de groene baret is geen
kledingstuk, het is een onderscheidingsteken! Nederlandse mi
litairen dragen meestal khaki-, bruine of zwarte baretten. Een
soldaat met een heldergroene baret is een klasse apart; hij be
hoort tot het Korps Commandotroepen. Dat wil zeggen, dat hij
een zeer speciale opleiding heeft gehad, mentaal, psysiek, zo
wel als militair technisch. Die groene baret kwalificeert hem
tot een prima schutter op vele wapens, tot een kampioen op
de hindernisbaan en bij de cross-country. Het oversteken van
rivieren, het ongewapend gevecht, het leggen en ruimen van
mijnen, het besturen van een motorboot, het dagenlang bivak
keren in moeilijk terrein, kaartlezen, rotsklimmen, zuiveren
van huizen- en straatgevechten, dat alles kost hem geen moei
lijkheden. Daarvoor is hij oud-leerling van de Stormschool Roo
sendaal (Bloemendaal), daarvoor draagt hij met trots... de
groene baret!
hij de specifieke commando-training,
gewee^veehten, hindernisbaan, speed-
mars; opgëwapend gevecht, wapen-
springen, waarbij de realiteit van
het gevechtsterrein zoveel mogelijk
wordt benaderd.
Nu onlangs de naam Stormschool
Roosendaal is veranderd in Korps
Commandotroepen, waarmee dus de
Commando's hun vaste plaats heb
ben gekregen in het Nederlandse le
ger, menen wij goed te doen iets te
vertellen van de betekenis van dit
Korps. Wellicht kan hier en daar ook
nog enig misverstand weggevaagd
worden.
Reeds in 1942 bestond er in Enge
land een Nederlandse Commando
troep, oorspronkelijk bestaande uit
speciaal geselecteerde vrijwilligers
van de Kon. Ned. Brigade „Prinses
Irene", later aangevuld met Enge
landvaarders ert andere Nederlandse
vrijwilligers. Zij maakte deel uit van
het Intergeallieerde Commando nr. 10
en nam deel aan de gevechten bij
Arnhem en op Walcheren in 1944.
De bakermat van de Commando's
in Nederland ligt op de Wildhoef te
Bloemendaal. Daar werd in October
45 het 6e Kon Ned. Infanterie De
pót geformeerd onder commando van
de toenmalige kapitein, thans majoor
H. A. K. Gualthérie van Weezei,
die tevoren reeds in het ondergronds
verzet te Velsen en omgeving zijn
sporen had verdiend. Als hóofdin-
structeur trad op de kapitein C. de
Ruiter, de Commandant van de Ned.
Commando-troep in Engeland. Deze
kapitein de Ruiter nam als korpo
raal deel aan de gevechten in Mei
1940 in de Peelstelling, week uit naar
Engeland, méldde zich daar voor de
commando's en streed later in Bir
ma, bij Groesbeek en Vlissingen.
Verscheidene leden van de Neder
landse Commando Troep kwamen
met hem mee naar Bloemendaal.
De Wildhoef werd een trainings
kamp, eerst voor personeel, dat naar
Indonesië moest worden uitgezonden,
later voor de opleiding tot Com
mando In Mei '46 kreeg het de naam
die thans schier legendarisch is ge
worden, Stormschool Bloemendaal.
„Het beste opleidingskamp van het
continent" schreef de Daily Mail. En
Generaal de .Lattre de Tassigny gaf
een gelijkluidend oordeel. De cursis.
ten zélf zeiden; „Je werd er afge
knepen tot-en-met, maar toch was
het een reuze tijd". Kankeraars, die
inderdaad zwaar gedupeerd werden
door oproeping in militaire dienst,
werden in twee dagen enthousiaste
cursisten.
Opleiding tot „Commando"
Langzamerhand richtte de oplei
ding zich op de vorming van com
mando's, de geharde, perfect getrain
de soldaat de frontstrijder, die met
zijn kameraden uitgekozen wordt
voor de moeilijkste opdrachten. De
Commando-troep en dat kan een
groep, een peloton of zelfs een com
pagnie zijn bijt het spits af, zet
het eerst voet aan wal, gaat voor
aan bij de aanval en voert raids uit
(sabotage, vernielingen, en verkrij
gen van inlichtingen achter de vij
andelijke linies). Deze mannen moe
ten tegen alle ontberingen bestand
zijn, alle vuurwapenen, o°k die van
de vijand kennen, een radioset be
dienen, met springstoffen omgaan,
een motorfiets, een 'auto, een paard
ja een locomotief kunnen berijden of
besturen. Het zijn dus onverschrok
ken kerels, met een hoog moreel, die
vrijwel steeds in groepsverband voor
militaire doeleinden worden ingezet.
De Stormschool Bloemendaal in
49 overgeplaatst naar Roosendaal, in
'50 omgezet in Korps Commando
troepen, steeds onder leiding van de
majoor Gualthérie van Weezei, leidt
dienstplichtige militaire op tot Com
mando. Uit elke halfjaarlijkse lich
ting gaat een contingent vrijwilli
gers naat Roosendaal, na ongeveer
zes weken bij hun eigen onderdeel in
dienst te zijn geweest, (primary trai
ning). Deze eerste training wordt te
Roosendaal nog enkele weken voort
gezet en is van iets zwaarder ge
halte, dan die bij de gewone troep.
Vervolgens gaat de 2e fase van de
opleiding in. De dienstplichtige komt
gedurende zeven weken in het Com
mando-kamp, een tentenkamp achter
de Roosendaalse kazerne. Daar krijgt
Aan het eind van deze periode
weet de instructeur wel, wie ge
schikt' is, en wie zal moeten afval
len. Daarom worden op dat moment
de groene baretten uitgereikt, het
onderscheidingsteken van de Com
mando's. Niet, omdat zij nu klaar zijn
met hup vorming, maar omdat eij uit
het goede hout gesneden zijn en het
dus in de komende maanden wel zul
len klaren. De hierna volgende
maanden zijn' gewijd aan de speciale
training, officiers- en kaderopleiding
én aan óêféningen in groter ver
band, tot dé tijd van groot verlof
is aangebroken.
Tenslotte een geruststellend woord
tot bezorgde moeders. De training is
wel hard. Btaar van de 12.000 man.
die in vijf jaar tijds de stormschool
bezochten is er niet één door een
ongeval gedood.
DOOR STROOM UIT
DUITSLAND
In het Zuiden en in het Wes
ten van het land wordt ernstig
geklaagd over het achter lopen
van de electrische klokken, die
op het electriciteitsnet zijn aah-
gesloten. De oorzaak van dit
euvel, dat zich enige jaren 8e
ledèn ook heeft voorgedaan, is
gelegen in de omstandigheid, dat
ons land via het Nederlandse
koppelnet electrische energie uit
Duitsland betrekt. Ten gevolge
van overbelasting op het Duitse
net is de frequentie van die
stroom nu en dan lager dan nor
maal (50 perioden per seconde).
(Van onze verslaggever)
Er zijn in ons nuchtere Nederland vele mensen, die er eigen
lijk niets voor voelen om eens een tentoonstellingszaal binnen
te wandelen. Zo zullen er ook velen zijn, die minachtend hun
neus ophalen voor de expositie, die in het Waaggebouw op de
Nieuwemarkt in Amsterdam ingericht is door het Instituut
voor de Perswetenschap aan de Universiteit van Amsterdam.
Allemaal vergeelde stukken papier met een flinke stoflaag er
op, zullen deze redeneren. Wanden en tafels vol documenten
al is niet op perkament of met sierlijke handletters geschreven.
Neen, de meesten interesseert zulks niet.
Binnenkomend in de eerste
vertrekken van het Waaggebouw
ziet men niets anders dan ver
schoten velletjes papier, dicht be
schreven en men verbeeldt zich
reeds de muffige lucht te ruiken.
Ons zou het waarschijnlijk even
zo gegaan zijn, als we niet, uit
liefde voor ons vak, met andere
intenties deze tentoonstelling zou
den bezoeken. Als bij toverslag
(Advertentie)
y y—n—
J-fier is een lichtpuntje
voor het begin Oan het
nieuwe jaar: De Gruyter
heeft 49 prijzen verlaagdI
Op de nieuwe prijzen
BLIJFT 10 korting ge
handhaafd. Nu is het de
hoogste tijd om de knoop
eens door te hakken en Uw
eigen belang vóór te laten
gaan; nu zult U toch be
sluiten om óók De Gruyter-
klant te worden Betere
waar, verlaagde prijzen en
10 °/o kortingkan 'n huis-
Vrouw in deze tijd nog méér
Verlangen
Ook vacantie
De afstand Hoorn-
Haarlem is meen ik on
geveer 50 km, dat is on
geveer dezelfde afstand
als Namilyango-Nyenga.
Nyenga is de plaats
waar ons Seminarie ge
vestigd is en Namilayn-
go College is hier in
Uganda bekend als een
Katholiek Gymnasium,
dat onder leMing staat
van de Mill-Hill Fathers.
Wat ik -daar nou mee
bedoel, is dit: Onze stu
denten krijgen drie maal
in het jaar vacantie, nl.
16 dagen in Mei, 16 da
gen in September en de
grote vacantie na Kerst
mis. Wanneer ze hier
blijven voor hun vacan
tie, krijgen ze vier of
vijf pic-nics, een extraa
tje aan tafel, wat meer
vrijheid als gewoonlijk
en als het ook maar een
beetje lijden kan, dan
trekken we er gezamen
lijk in de September-
vacantie wel eens op uit.
Groot was de blijde
verrassing toen ze dit
jaar een poosje voor de
September-vacantie hoor
den: „jullie mogen de
gehele vacantie in Nami-
l.yango doorbrengen".
Een donderend hoerah
volgde! En daarna: Ja
jongens, dat mogen jul
lie, maar luistert nu
eens: jullie gaan niet per
trein of bus. dit keer is
de reis per benenwagen;
jullie gaan te voet. „Hij
zegt het maar voor de
grap", fluisterden ze hier
en daar. 't Was echter
menens.
Een twaalftal vroeg
of ze niet in één keer
naar Namilyango moch
ten tippelen. (Zij liever
dan ik.) 't Is wat ver
jongens! Welnee Father,
we zijn toch grote jon
gens en we ziln sterk
en als je het in één keer
doet, ben je ook maar
één keer moe en
Allright jongens, voor
uit dan maar!
Ze .zetten er een goede
pas in en ze deden het
in één mars en vóór 12
..••«ORT|4£8N. I -SOUTHERN
Waar Noord en Zuid elkaar ontmoeten.
Bovenstaande foto stuurde father Renckens
uit Nyenga (St. Joseph's Seminarie). De
beide rectoren van het Groot- en Klein
seminarie in het Vicariaat in Uganda aan
de scheidingslijn van Noordelijk en Zuide
lijk halfrond: de Evenaar.
uur 's middags waren ze
op hun bestemming in
Namilyango.
Tennis, voetbal, pic
nics, bezoeken afleggen
aan familie en vrienden
't was allemaal reus
achtig pleizierig en ze
hadden geen tijd meer
om aan doorgestane ver
moeidheid te denken. De
tijd vervloog veel te
gauw en toen de vacan
tie om was, mochten ze
met de trein terug naar
Nyenga.
Die heen- en terugreis
zouden we wel kunnen
vergelijken met de lange
weg die een jongen af
moet leggen om priester
te kunnen worden en
wat hen daarna wacht.
Een jeugdig student
heeft het meest onbe
zorgde leventje dat je
kunt uitdenken; hij kan
zijn pleizier niet op.
maar wanneer hij ver
gevorderd is, kan ook hij
moe worden van de een
tonigheid en van de
jaren van studie die nog
moeten volgen. Dan
komt de duivel en die
zegt: „Jongen, waarom
geen gemakkelijker baan
gezocht, wat vooruitzicht
heb je? Je moet je uit
sloven voor anderen, ie
maakt je doodmoe voor
niks". Maar wanneer
met Gods genade en met
de hulp van uw gebed
en offer de jongen heeft
volgehouden en zijn doel
heeft bereikt, dan gaat
alles vlot en niet alleen
voor hem, maar ook voor
al diegenen voor wie bii
een kaartje voor de He
mel heeft gekocht.
Wij blijven u dank
baar in ons gebed ge
denken.
Zalig Nieuwjaar!
Uw vriend in Xto,
B. RENCKENS.
veranderde dit echter toen we
louter uit nieuwsgierigheid eens
zo'n courantenbrief, want zo
noemt men deze geschriften, be
gonnen te lezen. We genoten van
het fraai uitgevoerde initiaal,
waarmee elke bladzijde geopend
werd, verwonderden ons als mo
dern „twintigste-eeuwer" over de
stijl in die dagen en verrijkten
al lezend onze historische kennis.
Verkwikkende verhalen over
krijgshandelingen in de 80-jarige
oorlog, interessante koopmans
brieven over reizen naar de Oost
en meteen wat buitenlands
nieuws.
Voorpagina's van deze couran-
tenboexckens, die goeddeels ge
vuld werden met een houtgravu
re over de een of andere veld
slag met daarbij enkele regels
tekst, maar gaandeweg wordt aan
de tekst meer aandacht besteed,
ten koste natuurlijk van de gra
vure en in 1629 is de tekening
geheel verdwenen.
Centrum van wereldpers
Met niet geringe trots consta
teerden we voorts, dat Nederland
in de 17e éeuW toch magr het
centrum was van de wereldpers
en dat deze in alle delen van
Europa, vertaald in Duits, Frans,
Spaans of Engels, gelezen wer
den. De zwartste bladzijde van
Nederlands gehele geschiedenis
boek, de terechtstelling van Jo-
han van Oldenbarneveldt in 1619,
kreeg een extra-editie van Broer
Jansz, de eerste uit een geslacht
courantiers en al lezend peilt men
de verhoudingen in die tijden.
De betrekkelijk grote mate van
persvrijhekl maakt het in Neder
land mogelijk vele kranten uit te
geven. Er waren er vele van
slechte kwaliteit, maar de Gazet
tes de Hollande verdienden met
recht de naam wereldbladen. El
ke vorst, elke diplomaat, en de
invloedrijke koopman, zij allen
lazen deze goed geïnformeerde
bladen. Vreemde regeringen pro
testeerden tegen artikelen over
de toestanden in hun land bij de
Nederlandse, doch ze werden alle
ter zijde gelegd en tot in de Fran
se tijd bleven deze kranten be
staan.
Vervalperiode
Was het dus machtig enkele
van deze kranten te lezen, men
kon zich ook opfrissen met de
velerlei „vaderlandse" kranten,
waarin prinsgezinden en patriot
ten elkaar beschimpten.
De eerste symptomen van ver
val waren reeds in deze scheid-
couranten aanwezig en in de Na
poleontische tijd zette zich dit
'joort. Nederland mocht dan na
de Franse overheersing een ko
ninkrijk worden, in de grondwet
wera dan de vrijheid van druk
kers gewaarborgd, in feite was
et zo, dat in die tijden de Ne
derlandse pers één van haar
moeilijkste tijden heeft doorge
maakt. Toen deed de Nederland
se regering de vreemdste dingen.
Katholieke emancipatie
Eerst in het midden van de 19e
eeuw werd het weer beter. Ka
tholiek Nederland mocht zich
Vaste stemming duurt voort
AMSTERDAM. 5 Jan. - Een
rustige vaste tendenz beheerste
vandaag de Amsterdamse effec
tenbeurs. Nieuwe aspecten waren
er niet. Nog steeds blijft de in
flatievrees de voornaamste fac
tor. De activiteit scheen vandaag
iets minder groot, hetgeen in
verband met het a.s. week-end
niet verwonderlijk is.
In de scheepvaarthoek kwam
de gunstige stemming het duide
lijkst tot uiting. Vooral aandelen
K.N.S.M. en Muller eisten hier
grote belangstelling. De koers
van K.N.S.M. stelde zich op
146% (144%). Aandelen Muller
waren willig gisteren 166. van
daag werd zelfs 175 betaald. De
slotkoers was 174. Bepaalde rede
nen voor deze koersstijging wer
den niet opgegeven: er scheen
een behoorlijke aankooporder te
zijn tegen middenkoers.
In industriemarkt was vooral
vast voor Philips en Unilever.
Aandelen Philips noteerden ruim
twee punten tot 234 Unilevers
avanceerden vier punten tot
228s/«. A.K.U.'s waren eveneens
beter op 170% (168%). waaraan
de officiële ontkenning van een
converteerbare obligatie emissie
wel niet vreemd zal zijn. Aan
delen Heemaf golden 1743')
(171%). Aandelen Koninklijke
Olie ontwikkelden zich vandaag
relatief iets minder gunstig. Na
een prijshoudende opening steeg
de koers tot 311 tegên slot werd
310 betaald (309%).
De Indonesische sector kon
zich na een goed prijshoudende
opening eveneens gunstig ont
wikkelen. Het standpunt van de
P.v.d.A. inzake de souvereiniteit
van Nieuw-Guinea heeft de hoop
versterkt op een compromis tus
sen de beide Unie-partners in
zake deze kwestie. Vooral rub
berwaarden bleken vast gedispo
neerd te zijn. Claims Ncombezi,
die vandaag voor het eerste ver
handeld werden, waren zeer
vast. Een prijs van 230.— bie
den werd vernomen bii een theo
retische waarde van 202.
Van de guldensbeleggingen
was de conversielening 1947 op
96 15/16 een fractie lager. De
dollarobligatiën waren een frac
tie hoger.
Op de Amerikaanse sector
bleef de belangstelling vrij groot,
het agio percentage steeg tot 4%
procent.
De bodemkundie-e kaart van
vrijwel de orehele Noordoostpol
der (schaal 1 10.000) is in voor
lopige vorm eereed. Met de uit
eindelijke verwerking zal nog
veel tiid gemoeid zijn. De eeee-
vens. verkreeen bii de kartering
van de Noordoostnolder worden
verwerkt
Inmiddels wordt, mede als ge
volg van de resultaten van de
kartering en met gebruikmaking
van de gegevens daarvan, op ta
melijk grote oppervlakte grond
verbetering toegepast. Deze ge
schiedt door diepploegen en -spit
ten. In verband daarmede wor
den de desbetreffende terreinen
opnieuw opgenomen.
Met het oog op het opmaken
van een 1 bestemmingsplan voor
de gronden in de omgeving van
Urk werd een detailkartering van
deze omgeving verricht. De oude
middeleeuwse slóten van het ver
dronken land ten Noorden van
Urk werden bij deze kartering
weer uitgekarteerd. Het is de be
doeling dat de nieuw te graven
sloten zoveel mogelijk op de
plaats van de oude komen.
Met de verkenning van de bo
dem van de Oosterpolder is in
1950 geregeld voortgegaan. In
verband met de dimensionering
van het Eemmeer werden veel
boringen in de kuststrook ver
richt.
verheugen in de oprichting van
De Tijd" door mgr. Smits en
sinds die datum kwamen de eer
ste uitgaven van thans nog in het
gehele land bekende kranten, zo
als het Algemeen Handel^hl-
de Nieuwe Rotterdamse Courant.
Welk een verschil is het, deze
eerste exemplaren en die uit la
tere jaren naast elkaar te leg
gen! Niet alleen wat de weer
gave van het meuws betreft, maar
de overige evoluties ziet men in
een oogopslag.
Dan gaat het, met de ontwik
keling van de techniek, snel
crescendo. De onderlinge strijd
tussen katholieke .dagbladen,
nieuwe gezichten als „De Tele
graaf", „Het Volk", de knechting
in de Duitse bezettingstijd, de
voortzetting van de illegale bla
den als „Het Parool" en Trouw"
en de opkomst van het adverten
tiewezen.
Dat alles gezien hebbend, moet
ben eigenlijk weer teruglopen
naar de afdeling oudste couran
ten en duidelijker dan ooit, ziet
men de evolutie van de krant,
nu ln elk huisgezin een onmis
bare vriend, toen de leidraad voor
vorsten en regeerders.
Onder het geroep van „moordenaar", „vuile schurk" en „ploert"
stormde gisterochtend een getuige voor de Amsterdamse recht
bank op de Officier van Justitie af. Een lid van de Rijkspolitie
en de verdachte, die uit de verdachtenbank was gesprongen,
grepen de woedende getuige en verhinderden zo een aanval op
de Officier.
Wat was het geval? De getuige
was een broer van de verdachte,
die terecht stond ,omdat hij bij
deze broer moedwillig brand zou
hebben gesticht. Dat ontkende de
verdachte, wiens reputatie ech
ter niet zo mooi was, omdat hij
al zes veroordelingen achter dé
rug had. De broer ln kwestie was
over het requisitoir van de Of
ficier zo kwaad geworden, dat
hij het pleit met de vuist wilde
beslechten.
Overigens kwam men in deze
zitting niet veel verder. Er was
een deskundige uit Den Haag, die
concludeerde dat de brand op
zettelijk was aangestoken, om
dat het vuur anders niet zo he
vig om zich heen had kunnen
grijpen. Twee andere getuigen,
een politie-inspecteur en een
brandmeester, verklaarden het
tegendeel.
De verdachte zelf weet alles
aan een ongelukkig toeval. Hij
was bij zijn broer bezig geweest
met het afbranden van verf en
had waarschijnlijk de brander
niet helemaal uitgedraaid, toen
hij zich even verwijderde. De
rechtbank voelde wel iets voor
dit argument en achtte geen ter
men aanwezig om de verdachte
onmiddellijk in hechtenis te ne
men.
