HELGOLAND, EILAND IN DE POLITIEKE BRANDING De 18e April 1945: Fatale datum voor eiland en bevolking DUITSLAND ZIET VANDAAG MET SPANNING UIT NAAR BESLISSING VAN HET BRITSE LAGERHUIS „Eis tot herbewapening en grafschending gaan niet samen Hoever mag het recht van de overwinnaar gaan? Eén uur en 47 minuten duurde het bombardement Cuxhaven de basis Bewogen historie \T ION ALE HELGOLAND, EEN PROBLEEM E" zitten aan het probleem Helgoland méér aspecten dan oppervlakkig wel lijkt. Een militair aspect en niet minder een sociaal. Maar wat de Duitser van vandaag eigenlijk het meest interesseert is de vraag, of de Brit wel het recht heeft een geheel eiland te vernietigen. Is een dergelijke handelwijze gedekt door „het recht van de overwinnaar"? Herstel van Victoriaanse fout? 4 WACHTINC or het K.N.M.I ig van Woensdag erdagavond. 1 droog weer met mist. Overigens dc wolkenvelden door opklaringen jp vele plaatsen morgen overdag en op de meeste kele graden boven int. INTENTIE VOOR 25 lANUARt alle heidenen. lakei ontbreekt Ifr intenties, die de oan de Internatxo- vertolken en deze aarom onmisbaar, ■idenen, die ten ge weer duizend mil le probleem en de >r Kerk uit maken, sachtige taak liat de Kerk te lOaCH- sschien geen volk. begrijpt dan juist verhoudingsgewijs Hjdraagt om.,met Ihg dit probleem te lossen. Overal orden onze missio- onden en worden door het thuisfront and. Dat is een ze- volk: zegen over szinnen. zegen over reniging met onze de christenen en. 'n oner het beke- der de heidenen in ad. Het is immers maar waar. dat in St. WiUÏorord hê- e nog heidendom is zelfs ontstellend, ndom in steeds ho- neemtWij behoe- stieken der laatste i maar te raadvle- oeten. dat het ver- godsdienstlozen in t. bedraagt en tn l 17 pet. Hoe deze n heidendom te ke- mensen te brengen Dit is een der emen van de heden- in ons vaderland. deze internationale t een vurig gebed ering Van de heide- niseielanden en ver- larbii vooral niet. de i ons eigen .dierbaar OOR HONGAREN kt ons mede te delen s voor Hongaren die I woonachtig zijn en eld was dat zij vólgen- worden opgedragen, n, Donderdag plaats ekend In de Bagljnhof- iterdam. ■N VOORWERPEN over het tijdvak 11 met 17 Jan. 1951 en aan het bureau van amer 14, lè etage op dag van 17 tot 18 tl.» Zaterdag, iOrd GZ 75320; broche rijs wantie; sleutel; erpantoffels; huissleu- e kinderhandschoen; ant; blauwe wollen kinderwant (bruin- smonnaie met inhoud; (groen); ring van n acé handschoen; brui- want: hulssleutel; da- (rood-blauw); dames ilpinomuts; kam-etui m; brochure Kerk en rbel; lipssleutel; paar n; kinderjasje; kin anten bruin-witj por- inh. gymoefeningen; jublé montuur; dames- i groen; rozenkrans; ons); gele leren hand- it-groene want; dames el: zwarte motorhand- fële motófhandechoeft nbleem; boekje Kruls- ngen. ronden bil het Bureau e aangegeven en pp de adressen verkrijg- t, Rembrandstraat 52b kelenbergstraat 1; vul- Pontstraat 30; vulpen tienstraat 3; portemon- inh. Dahliastraat 23; ischoenen, Tienenwal les Kennemerweg 141; ode wanten, Paarden- blauwe staal, Irisstraat met hoornen montuur, at 33; pakje shag Pie- 6; portemonnaie met /atcrschapstraat 18; le- >es, Omwal 56: gym- Vermeerstraat 37: wit- choen, Snaarmanslaan Isbedrag, Bruinvisstraat monnaie met inhoud, 11; ring met steen, He- 3; dames sjaal, Cort. v. •kade; wieldop, Omval- II in etui, Brugwachter g: overall, Forestusstr. idersriem, Burg. Bosstr. padvindersrlem m. fluit tn 128; polshorloge, 'eecklaan 245, Schoorl; portemonnaie met inh. an 10; zakmes, Coman- geldsbedrag, Komlaan jen; kinderbrll. Water- at 4: rode want, Ver- iord 49: dames hand vaat 169, ling V.G.L.O.-school EN Het lokaal van het voor de meisjes van het en achtste leerjaar is of- ïopend en in gebruik ge- Bii de opening waren r de weleerw. heer kap. 0 als plaatsvervangend ir van het schoolbestuur, :ge van B. en W. en oud ester Nieuwenhulizen. het hoofd van de meis- 1. Ook de eerw. zuster a. de inspecteur van het js, de directeur van het if en de heer Oosterlee. rschillende sprekers werd >rd gevoerd. Zondagmid- 1 het lotaal te bezichtigen dangstellenden, waarvan rochianen gebruik maak- st geheel maakte een indruk, en naar wij ver wordt het onderwijs thans meisjes met ambitie ee- WOENSDAG 24 jANUARI 1951 PAGINA 3 VROEGER: Zo zag het eiland er THANS: Er rest na de bombardementen voor de actie uit. Een paradijs exPl°sies slechts een ruïne. Duizen d-en bommen en 8000 ton springstof voor vacantiegangers. zorgden er voor, dat dit eiland de grootste puinhoop van Europa werd. (Eigen foto) (Van onze verslaggever) VANDAAG ZULLEN de debatten in het Britse Lagerhuis met meer dan normale belangstel- '"u j6V^ wort*en' ^en belangstelling, die vooral uitgaat van bet Duitse volk, dat vandaag pok de beslissing zal vernemen over het lot van Helgoland, dat nu al enige weken lang in bet brandpunt der wereldbelangstelling staat. Een Helgoland, dat eerst grote bekendheid verwierf in deze na-oorfogse periode, door de actie, welke door enige Heidelberger studenten «s ingezet onder aanvoering van Prinz Hubertus Friederieh zu Löwenstein. Deze actie is stellig niet bedoeld geweest als een misplaatste natio nalistische demonstratie of een goedkoop chauvinisme. Het eiland Helgoland is bezet geweest, door idealisten, die in de korte periode van deze bezetting een kommervolle tijd hebben doorgemaakt, op een eiland, dat niet meer is, dan een grote puinhoop, omringd door steile rode rotsen. Nog voor Engelse bezettingstroepen en Duitse rivierpolitie de bezetting van het eiland Helgoland tot de terugtocht hadden uitgenodigd, stond al vast dat de vreedzame strijd, op dit eiland niet met deze eerste actie haar einde zou vinden. In Cuxhaven zijn reeds voorbereidingen getroffen, om het eerste nieuwe huis op de puinhopen van de rode klippen te bouwen. Dit huis, voorlopig nog een barak, is ondertussen op een schip geladen en ligt te wachten in het drukke vissershaventje van Cuxhaven. Te wachten op de beslissing van het Britse Lagerhuis, het bombarderen van dit eiland in de Noordzee te stoppen en de duizenden Helgolandse vluchtelingen, die nu her en der een onderkomen hebben gevonden, weer in de gelegenheid te stellen, hun lief geworden eiland weer te bewonen. het de na- En wanneer men in Londen vandaag een eind gaat maken aan deze Duitse tragedie, dan is de actie welke door de Heidel berger studenten Harzvelt von Leudesdorff en Prinz zu Löwen stein gevoerd is, niet vergeefs geweest. Mocht men evenwel besluiten Helgoland op te lossen in de woe lige Noordzee, dan zullen nog Woensdagnacht en Donderdag morgen honderden studenten, Helgolanders en vele buitenlan ders in kleine viskotters naai het eiland varen, om te demon streren tegen deze maatregel, die zü zien als een inbreuk op volkenrecht. Dit zou tevens een van grootste rampen in onze oorlogse geschiedenis zijn, omdat bekend mag worden veronder steld dat de Britse bezettings autoriteiten gedwongen worden verstrekkende maatregelen te ne men. terwijl aan de andere kant een groep fanatieke Helgolan ders, desnoods hun leven zullen offeren voor het behoud van hun eiland. Het was de bekende Katholieke Prins zu Löwenstein, die. toen hij door de Engelsen na de eerste actie, van het eiland werd ge haald zei: „Zo gauw weer een bom op Helgoland valt keren we terug". Deze bommen zijn gevallen, doch men heeft gemeend, te Wachten met een nieuwe actie, totdat het Britse Lagerhuis zich definitief over het lot van Hel goland heeft uitgesproken. Zielig vertoon? De demonstranten, die op 3 Januari in de donkerte van de nacht, in Cuxhaven aan land gin gen werden aanvankelijk stellig niet begroet als helden. Men maakte schampere opmerkingen over dit Indianenspelletje. En de correspondent van de Daily Mail schreef, toen hij dit groepje aan land zag komen: „Men heeft in Cuxhaven getuige kunnen zijn van het eind van een komische opera". Doch deze actie heeft haar uit werking niet gemist. Toen men in Duitsland vai\ dit eerste pogen hoorde bereikten het stadsbe stuur talrijke adhaesiebetuigin- gen. Niet alleen uit Duitsland, doch ook van ver daarbuiten on dervond men instemming met deze actie. Binnen enkele dagen, was het beeld van het anders zo rustige havenstadje dan ook to taal veranderd. Studenten van Heidelberg en andere Duitse Uni versiteitssteden Fransen, Belgen Denen en ook Nederlanders wil den overgezet worden naar Hel- goland, om de bommenregen op dit eiland te verhinderen. In het hotel Dölle concentreer den zich de buitenlandse journa listen, die zelf ook met zware laarzen en dikke truien zich lie ten inschepen naar Helgoland om de wereld op de hoogte te bren gen met deze actie, die in enkele dagen zulk een grote omvang had aangenomen. Doch, nadat men tot viermaal toe van het eiland was gehaald en later door de Engelsen werd toegezegd, deze zaak in het La gerhuis te brengen, werd deze spectaculaire actie gestaakt, doch zij zal weer aanwakkeren zodra men in Londen in ongunstige zin beslist. De laatste week is door de ac tievoerders benut, om langs le gale weg een oplossing voor het Helgoland vraagstuk te vinden Prinz zu Löwenstein reisde naai Londen, om daar met Clement Attlee te onderhandelen. In de grote steden werden protestver gaderingen georganiseerd welke door duizenden werden bezocht. Hoe hef- begon In Cuxhaven heeft onze ver slaggever dezer dagen verschil lende van de invasionisten be zocht. Hij heeft gesproken met de eersten, die onder aanvoering van de Duitse Prins het eiland betraden. Hoe eigenlijk de actie begon, weet men niet definitief te zeggen, omdat alles zo ontzet- Commander F. A. Messenger gaf namens het Engelse bezet tingsleger het bevel aan de Helgolandvaarders het eiland te verlaten. Dit bevel werd door hem, op verzoek van Prinz zu Löwenstein op het eiland ge schreven. (Eigen foto). tend spontaan ging. Anderen beweren evenwel, dat Prinz zu Löwenstein met zijn secretaris zocht naar een weg, om iets voor Helgoland te doen, dat uitging boven het raam van verzoekschriften en smeekbedes. Deze ervaren politicus, die reeds in de Amerikaanse emigratie voor vele ontheemden is opgekomen, zocht natuurlijk naar de beste en meest doeltreffende weg voor een actie. Maar zijn jeugdige secretaris duurde dit alles te lang. En op zekere dag was hij verdwenen Deze secretaris Georg von Harzt- velt ging met zijn vriend René von Leudesdorf, een Heidelber ger student naar Cuxhaven en voer als eerste naar Helgoland Of dit nu waar is, niemand weet het. Alleen de betrokkenen zou den het kunnen zeggen, doch die zwijgen. Üe studenten zelf, hebben het evenwel anders aan journalisten verteld. Het begon met een debat in de Heidelberger studentenwereld over de herbewapeningsplannen voor Duitsland. Tijdens dit debat stelden deze Duitse studenten vast, dat het moeilijk was sol datenlaarzen aan te trekken, in dien men aan de andere kant door voortdurend bombarderen en stelselmatige vernietiging Helgoland onrecht aandeed. Dit feit maakte een debat over de Duitse bijdrage aan de Europese verdediging onmogelijk. Men kan, zo zeggen deze studenten, onmo gelijk het onrecht, dat de Ooste lijke vluchtelingen wordt aange daan, veroordelen en tegelijker tijd ruim tweeduizend Helgolan ders uit hun woonsteden verdrij ven en Helgoland gebruiken voor oefeningen van Engelse bombar dementsvliegtuigen. Zo kwam de naam Helgoland in het. debat. En vanaf dit woord tot aan het besluit om hier een voorbeeld te stellen was geen verre weg meer. We charterden een kotter in Cuxhaven en voe ren af. De ontgoocheling Onze schrik was groot, zo ver telden ons de Helgolandvaarders, toen we bij aankomst in de Hel golandse haven reeds hoog be zoek aantroffen. Verschillende hoge Engelse officieren bestu deerden het resultaat van de bombardementen. Even was er een pijnlijke situatie, toen men ons aan wal zag gaan. Om ons doel te bereiken, gaven we ons uit voör journalisten, die het zelfde doel beoogden als dat van de officieren, nl. een ogenblik de enorme verwoestingen gade slaan. In al onze opwinding had den we vergeten, de Duitse bondsvlag en die van Europa te verstoppen, doch een Duitse ka pitein van de sleepboot maakte ons erop attent, zodat het de En gelsen niet is opgevallen. Moeizaam klauterden we langs de diepe bommenkraters naar het bovenland. Moe en zeeziek kwamen we aan bij een oude toren, waar we beschutting von den tegen de felle kou en snij dende zeewind. Onze gezichten stonden grauw en in ons hart koesterden we maar één wens: zo gauw mogelijk hier vandaan. Te rug naar de bewoonde wereld Toen we het verwoeste eiland zagen, waar niets anders van over was dan diepe bomtrechters en puinhopen, hadden we spijt van onze eigen moed. Harde da gen volgden. We hadden geen drinkwater. Onze verkleumde handen spreiden we boven een klein houtvuurtje, waarvan de rook ons bijna verstikte. Wel licht had de burgemeester van Pinneberg toch gelijk, toen hij ons plan een kwajongensstreek noemde. Vrijdag voor Kerstmis kwa men schippers naar het eiland en waarschuwden ons voor een pe riode van uiterst slecht weer. Dit zou betekenen, dat we nog geruime tijd op het eiland zou den moeten verblijven. Met een zwaar gemoed en een ziek lichaam, kropen we in een der vissersbootjes en koersten naar Cuxhaven. In de haven wachtte ons een grote menigte. Een menigte die sceptische opmerkingen plaatste. Er waren er zelfs die aan de kadewallen geschilderd hadden: .Geblameerde Helgolandvaarders keer terug naar jullie moeders". Dat deed ons pijn en enkelen van ons hadden tranen in de ogen. Maar er waren ook ande ren, die ons spontaan tegemoet traden en ons verzekerden de actie te blijven steunen. En de actie heeft haar uitwerking niet gemist. Cuxhaven werd een etappe plaats van de honderden die «aar Helgoland wilden en alle weersomstandigheden trotseer den. De belangstelling voor hef „geval" Helgoland werd zo groot, dat er geen ochtendblad meer te krijgen was. Buitenlandse cor respondenten kregen ook belang stelling voor deze zaak en sloten zich bij hun andere collega's aan. Het hoofdkwartier van de Helgo landvaarders ligt in het Jacob- sen hotel aan de dijk. Wanneer echter in het Dölle hotel, het duurste hotel in Cuxhaven, waar de correspondenten van bladen met millioenenoplage resideren, iemand met een dikke pullover en laarzen aan tafel zit, is de eerste vraag van de ober: ..U wilt zeker ook oversteken?" En als het dan ja is, worden de bor den nog eens extra bijgevuld. Men heeft in deze tijd echter te kampen met grote jveersmoei- lijkheden. Het jaargetijde is to taal ongeschikt voor een over tocht en het was even na Kerst mis zelfs levensgevaarlijk. Wel iswaar kunnen zich enkele de monstranten op het eiland ophou den doch voor aanvoermoge- lijkheden van voedsel en kle ding was het geen doen. Maar zo redeneert men in Cuxhaven, nie mand zal acht op ons slaan, in dien we bij mooi zomerweer op Helgoland gingen kamperen. Het verblijf op Helgoland De „bezetters" van Helgoland hebben een schuilhut gevonden in een oude toren, waar zij stro neergelegd hebben. Zij hokken bijeen rond een petroleumkachel en luisteren naar een radio, waaruit iets dat op muziek ge lijkt, komt. Er was in die pe riode een meisje op het eiland. Elisabeth Röwer uit Danzig, die voor huisvrouw speelde. Prins zu Löwenstein schrijft op zijn kleine machine brieven naar de Bonds regering en naar het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Lon den. Elke dag brengen kotters nieu we personen, post en solidari teitsverklaringen. In Cuxhaven werkt een organisatie die sche pen chartert om de Helgoland vaarders over te zetten. De actie zelf is illegaal en er staan zware straffen op om het eiland te be treden en toch wordt er niets tegen gedaan. De Britse commandant van Cuxhaven, commander Burges. weet dat deze actie strafbaar is. doch hij heeft geen order haar tegen te gaan. En als dan het bericht uit Lon den komt, dat men hier iets tegen moet doen, komen er moeilijkhe den. Zijn patrouilleboot de „Eileen" heeft een Duitse bemanning. Deze wil wel varen, doch weigert aan land te gaan in Helgoland en daar arrestaties te verrichten. De Duit- Se commandant van dé in Cux haven liggende opruimingsdienst, Adelbert von Blanc, weigerde een boot ter beschikking te stellen, op grond van het feit, dat het proces in Néurenberg had getoond, dat ook een soldaat een bevel, dat te gen zijn geweten ingaat, niet mag uitvoeren. (Zoals bekend, is deze heer von Blanc door de Britse bezettingsautoriteien uit zijn ambt ontzet.) Zo bleef nog over de waterpoli- tie, maar die ressorteert onder Hamburg en Hamburg heeft niets te maken met Helgoland, dat on der Sleeswijk Holstein hoort. Het kwam tenslotte zover, dat de Sleeswijk-Holsteinse politie aan boord van de Engelse snel- boot „Eileen" werd gezet en uit voer naar Helgoland. Het schip liep echter vast in het drijfijs en werd defect. Een tweede schip liep aan de grond. Op de avond van de 2e Januari werd in hotel Jacobsen bekend, dat 15 Engelse militairen met ten ten en winteruitrusting in Cux haven waren gearriveerd en dat er ook in Lubeck 15 politieman nen klaar stonden, om de reis naar Helgoland te ondernemen. Men maakt evenwel geen aan stalten om meerdere vreedzame invasies tegen te gaan en zo voer na enkele dagen slecht weer in de donkerte van de nacht opnieuw een kotter uit. Aan boord bevonden zich 14 man. Talloze uren vocht het klei ne scheepje tegen het scheurende ijs. Onder dit gezelschap van jour nalisten en Helgolanders bevond zich ook een blinde, die namens de Duitse blindenbond de geluk wensen aan Prins zu Löwenstein wilde overbrengen. Toen het bootje in de haven aanlegde, waren de rode rotsen met een wit sneeuwtapijt bedekt. Het eiland Helgoland heeft een wel zeer bewogen historie. In twee oorlogen heeft het als Duits militair steunpunt gediend. Aan de Helgolanders is de terug keer naar het eiland verbo den en de gemeenschap van dit eiland heeft zich opge lost in die grote groepen vluchtelingen, die overal 'n onderkomen gevonden heb ben. Het eiland dient thans slechts als doel voor oefen- bombardementen. Na het eigenlijke bombardement en de verwoestingen, welke aangebracht werden door explosie van de duizenden tonnen munitie, is er aan materiaal op 't eiland niets meer over. De bommen, die nu nog worden uitgeworpen kunnen dan ook alleen nog het ei land, als stuk aarde, in de zee doen oplossen. Wanneer nu deze Helgolandse bevol king verdreven blijft, en het eiland nog meer ver nield wordten misschien geheel verdwijnt, is Helgo land het eerste voorbeeld in de historie van het In ternationaal volkenrecht van een totale systema tische vernietiging van een gedeelte van deze planeet. En mocht het eiland zelf be houden blijven dan zal het nog mogelijk zijn Helgo land in het kader van het internationale recht te be grijpen, omdat dit recht zo iets nog niet ondervonden heeft. Achter deze hoogoprijzende steen klompen lag het grootste puinveld van Europa. Daar lag dan het meest besproken eiland, een klein stukje in de zee. Eens een .gezocht kuuroord voor long- en rheumapatiënten. Eens ook een bolwerk van het Duitse nazidom. Men redeneert thans in Duitsland als volgt. De bezettingsmacht heeft het recht om de militaire installaties op een eiland als dit volkomen te vernietigen. De bunkers, schuilkelders, dienstwo ningen enz. te laten verdwijnen, omdat het de plicht en de taak van dit bezettingsleger is Duitsland volkomen te ontwape nen. Deze plicht strekt zich evenwel alleen uit tot militaire objecten en niet tot het eiland als zodanig. Dit acht men in strijd met het Volkenrecht. Het eiland als militair oefendoel te gebruiken, is, zo zegt men, ook niet te rechtvaardigen, omdat men hier niet te doen heeft met een onbewoond eiland, doch met een eiland, waarvan de bevolking, als gemeenschap, is geëvacueerd. Toen de Helgolandvaarders weer voet aan vaste wal zetten, werden zij begroet door een groep politiemannen uit Slees- wijk-Holstein en de Britse majoor Messenger. Op de voor grond Prinz zu Löwenstein in gesprek met majoor Messenger. (Eigen foto) (Van onze verslaggever) In 1946 schreef de Daily Herald: De fout die de Victo riaanse diplomatie met het ruilen van Helgoland voor Sansibar maakte, zal na de algehele vernietiging van Helgoland weer goed gemaakt worden. En dit is inderdaad bittere waarheid geworden. Helgoland heeft een bewogen historie. In 1714 werd het Deens, 1807 Engels en tenslotte op 9 Augustus 1890 Duits. Onder Duitse heerschappij werd Helgoland een vesting en daardoor een steen des aanstoots. De toen nog keizerlijke marine boorde gaten in de rotsen en legde geschutstorens aan. Hitier ging deze versterkingen nog even verbeteren. En nu valt dan het lot van Helgoland. Dat begon zo. Op 18 April 1945 tegen 12 uur 's middags werd op het eiland luchtalarm geblazen. Om de schepen uit te laten lopen was het reeds te laat. De aanwezige militairen verscholen zich in de diepe bunkers, terwijl de burger bevolking een onderkomen zocht in spleten en holen van de krijt rotsen. Een uur en 47 minuten lang vlogen honderden en nog eens honderden machines over het eiland en legden een hecht bommentapijt. Binnen tien mi- Een opname van het enige stukje steen, dat nog op het eiland staat. Het is een oude commandotoren, waarvoor Prinz zu Löwenstein en de Heidelberger studenten poseerden. In de kelder verbleef men des nachts. nu ten was al het geschut van de vtsting buiten gevecht gesteld. Alle boten waren gezonken en van de haven was niets meer over. Na deze air-raid was Helgo land niets meer dan een rokende puinhoop en als vluchtelingen trokken de bewoners naar het vasteland. Het eind van de oorlog naderde en men dacht spoedig weer naar het eiland terug te kunnen keren, maar het liep anders. Op 18 April, precies twee jaar later na de dag van de grote aanval op het eiland voltrok zich nogmaals een vernietigingswolk. Bijna 8000 ton munitie werd tot ontploffing gebracht om het mili taire aanzien van Helgoland defi nitief te wijzigen in een verplet terde steenklomp. De Engelsen hadden hier te recht twee redenen voor. In de eerste plaats, omdat het eiland Helgoland heette en op de tweede plaats, omdat zich er zulke ont zaglijk grote hoeveelheden mu nitie bevonden, dat het onmoge lijk was deze af te voeren. Wat speelde er zich af? Met deze reusachtige ontplof fing, die zo definitief een eind maakte aan de helse bedoelingen van het Duitse nazidom, ging niet alleen de vesting Helgoland ver loren, maar werden tevens voor millioen aan materialen en bezit tingen vernietigd. Doch ook na deze twee berucht geworden data, heeft zich nog een drama op Hel goland afgespeeld, waarover men in Cuxhaven het stilzwijgen be waart, en waarover men ons in Britse militaire kringen ook niets wil vertellen. Als men de verhalen, die in Cuxhaven de ronde doen, gelooft, dan zou volkomen onverwachts, enkele dagen na 18 April 1947, zich opnieuw een ontploffing heb ben voorgedaan, groter en vernie tigender van uitwerking dan de voorgaande. Er zou bij de eerste ontploffing slechts een gedeelte van de springlading tot ontploffing zijn gekomen en door voortsmeulirig, welke enkele dagen aanhield, zou dc rest zijn gaan exploderen. Achtenveertig mensen hebben hier nog altijd, volgens de verha len, het leven bij verloren. Zoals gezegd wordt dit feit in officiële kringen in Cuxhaven verzwegen. De slachtoffers zou den leden van de voormalige Duitse opruimingsdienst zijn ge weest alsmede enkele Britse mi litairen. Zo rest thans de afstand van 27 zeemijlen een puinhoop in de Noordzee. Een puinhoop echter die nog door tal van Helgolanders wordt begeerd, als hun woonoord en die door duizenden en nog eens duizenden Duitsers wordt (Eigen toto) gezien als een noodzakelijk te vervullen voorwaarde bij de wor dingsgedachte van een verenigd Europa. De bombardementen Nog steeds wordt Helgoland elk moment gebombardeerd als ge volg van de in Duitse ogen onge motiveerde beslissing der Engelse militaire bevelhebbers, die deze rotsen als militair doel hebben verklaard en als uitermate ge schikt geacht hebben voor mili taire oefenbombardementen. Oude kraters worden omgewoeld tot nieuwe en telkens weer storten zich voltreffers op het eiland op plaatsen waar voltreffers slechts een theoretische betekenis hebben. Want te treffen valt er eigen lijk niets meer. Het is alles kaal en omgewoeld. Slechts gaten en puinhopen. Het kerkhof, waar zich nog slechts enkele jaren oude graven bevinden, ligt daar omgeploegd en beenderen, sche dels en grafstenen liggen ge schonden her en der verspreid. Juist tegen deze grafschending zijn vele bezwaren gerezen en toen dan eindelijk deze bezwa ren gehoor vonden, zegden de Britten toe, hun doelwitten te verleggen buiten de straal van duizend meter om het kerkhof. Maar, zo zeggen de Helgolan ders, deze belofte is slechts een doekje voor het bloeden, want zouden de Engelsen zich inder daad aan de afspraak houden, dan blijft er niet veel te bom barderen over en zou slechts een gering gedeelte, slechts enkele rotsen, resten om bommen op te werpen. Waarom, zo zegt men, kiest men niet 'n ander oord. Engeland kent zelf talloze eilanden, die on bewoond zijn, de Orkneys b.v., die zeker niet minder gunstig liggen voor dergelijke militaire oefeningen. De eerste actie op Helgoland is inmiddels voorbij. Volgens dc Duitsers die enige dagen daar een vreedzame strijd gestreden heb ben, zijn de Engelsen de bezet ting op het eiland fair tegemoet getreden en in het begrip voor de gevolgen van een weigering om het eiland te verlaten is men te ruggekeerd naar het vasteland Maar met deze terugkeer is de actie Helgoland nog niet afgelo pen. Overal worden vergaderin gen gehouden om het recht van de Helgolanders op het eiland aan te tonen en op terugkeer tot Duitsland aan te dringen. En hier is het ook waar de meningen ver schillen. Heeft Prinz zu Löwen stein. die bekend staat als voor vechter van Europees samengaan beweerd, dat men Helgoland zou moeten zien als een gezamenlijk bezit van de Raad van Europa, anderen zeggen weer: Helgoland is niet bestaanbaar zonder Duits land, want alleen Duitsland kan de sapoen leveren die weer een nieuw leven op deze rotsen moge- lil'k maken. Helgoland, zo zegt Prinz zu Löwenstein. mag nooit worden tot een nieuwe bron van haat. maar moet groeien tot een basis van een DuitsBrits begriiDen, een basis ook nodig voor de vervul ling van de Euronese gedachte. Wat men echter ook met Hel goland beoogt, men zal er in ieder geval voor moeten waken, dat het nooit weer een van Duitslands militaire steunpunten, wordt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad : voor Alkmaar en omgeving | 1951 | | pagina 1