VAN VAARPOLDER NAAR RIJPOLDER
Waarland werkt 35 hectare water weg
Hoe Noordholland 4700 hectaren
cultuurgrond rijker wordt
andbouw
Honderd-en-drie eigenaren
waren volmondig „teuge
Met draglines, bulldozers
en 400 kilometer drainage
lar
ËM&' ÉWPHI
mgen in het
Haarlem
iuwe Niedorp
rig bestaan
arisherziening
onderwijzers
arktberichten
WE8ÊB*È8%.
Op 14 Oct. 1948 viel de beslissing
Vrouwe Sa bi na
heeft dit niet
kunnen dromen
Zeventien blokken onderhanden
gereed of in voorbereiding
ERW ACHTING
door het K.N.M.I.
eldig van Maandag-
nsdagavond.
BEWOLKING
rachtige en aan de
lan harde wind tus-
Zuidwest. Wisselen
met enkele ver
ende buien, voor-
Noorden van het
dezelfde tempera-
ig-
de Bisschop van
benoemd tot: Ka-
msterdam (H. Boni-
Weleerw. Heer J. A.
irlem (H. Liduina)
Heer B. A. van Zijl;
ïhage (H. Liduina)
Heer J. L. J. M.
te Schiedam
Weleerw. Heer C.
nann; te Hülegom
de Weleerw. Heel
Vliet. Tot Assistent
Maria-Gesticht te
hout, de Weleerw.
Gein; tot Kapelaan
de Weleerw. Heer M
ng; te Leiden (H. Pe-
eleerw. Heer P. H. L.
die Kapelaan was te
(H. Paulus); te Pur-
Weleerw. Heer Th. P.
Kapelaan was te
1TUS-PASTOOR
KORN BEDIEND
w. Heer J. H. M. Pee-
emeritus-nastoor van
met zijn 93 levens-
udste Driester is van
Haarlem, en die ver
in Huize ..St. Aucrus-
\lkmaar. is Zaterdag-
orzien van de laatste
menten.
Wettig Gezag
De aanmelding voor
politie blijkt in de
Zijpe aanleiding tot
te geven. Veertien
aven zich op. Met de
vê vlot het ook niet.
ralve een propaganda-
den belegd, ditmaal
afzonderlijk.
ITEIN LINZEL
GESNEUVELD
ENHAGE, 17 Febr.
ig deelt mede, dat blij-
comen telegrammen de
Linzel, lm. 180818003,
uit Wassenaar, tijdens
bij Hoengsong niet is
doch gewond en
•pgenomen in een hos-
Tokio.
uit, dat de vereniging
komende jaren vol
al werken.
>rzitter van de Land-
bond te Winkel, hoopte
menwerking welke tot
er goed is geweest, ook
komst zo moge blijven.
Lont sloot de lange rij
kers; ook hij sprak over
nden van 25 jaar terug,
toogde. dat gedurende
■n zeer veel is tot stand
dankte de voorzitter de
ieder' persoonlijk, voor
ien, gesproken tot de
de afdeling. Hij dankte
=n die hebben .nede-
tot het welslagen van
ergeteliike avond.
Cabaret-gezelschap uit
onder leiding van Jan
zorgde voor een vrolijk
na.
enen is een Koninklijk
van 7 Februari 1951,
gerekend van 1 Januari
de onderwijzerssalarissen
herzien overeenkomstig
>ord der commissie-Wcs-
(de z.g. „ontknikking").
sluit kent een verhoging
maandsalarissen boven
toe aan hen, die
het bezit zijn van de
heid tot het geven van
derwijs in ten minste een
ken: Franse taal, Duitse
gelse taal, wiskunde, han-
lis, lichamelijke oefening
landbouwkunde, tu1""
nde, vrouwelijke hand-
(niet te verwarren met
handwerken) of huishoud-
alsmede aan hen, die m
it zijn van de middelbare
>aedagogiek, Nederlands,
skunde of geschiedenis;
lewel niet in het bezit
iminste een der onder a
de bevoegdheden, op 1
1948 de leeftijd van 50
dden bereikt.
ONALE HERDENKING
dit jaar op 4 Mei
inisterraad heeft bepaald,
Nationale Herdenking ooK
op 4 Mei zal zijn.
-SCHARWOUDE. 19 Febr.
kg rode kool 9.5015.60,
kg witte kool 5.507.10.
MAAR, 19 Febr. Vee-
7 paarden 500850; 84
jeien f 500—1120; 249 nuch-
lveren f 2555; 455 var-
1.60—1.67 per kg.
Hoe de ruilverkaveling het aanzicht van de Waarlandspolder
radicaal wijzigt, tonen bovenstaande foto's van de oude
toestand (boven): talloze kleine akkers, door veel water
omgeven en de aaneengesloten gronden van het reeds gereed
gekomen gedeelte (beneden). Foto's Ned. Heide Mij.
Het had gisteren weer eens geregend: de Caterpiilar-trekker
stond werkeloos in de modder en in de directiekeet van de
Heidemaatschappij brak men er zich het hoofd over of het al
tijd was de bulldozers te laten komen. „Het droogt nu lekker"
meende ir. Maandag van de Curtuurtechnische Dienst, en keek,
hoe onder zon en wind de weg alweer begon te stuiven. „Het
zou waarachtig tijd worden", zei de technisch ambtenaar Wave
rijn. Toen trokken beiden baggerlaarzen aan en beenden de
polder in.
WAARLAND. Voor het ge
hete plan van ruilverkaveling van
lVaarland en Slootgaard is in het
café De Posthoorn, dat berstens
vol mensen zat. op Vrijdagmorgen
14 October 1948 gestemd. 208
eigenaren met 331 ha stemden
vóór, 103 met 242 ha tegen.
Uit die cijfers blijkt wel, dat
er nogal enige weerstand leefde.
Men kan daar nu nog wel eens
in alle gemoedsrust aan terug
denken, want poldervoorzitter
Jac. Hoebe schat, dat wel zeven
van iedere acht tegenstanders van
toen inmiddels ten volle zijn be
keerd, vooral nu ze de resultaten
hebben gezien van het merendeel
der 90 ha die vorige winter ge
reed kwamen, terwijl dit voor
jaar opnieuw 190 ha verjongde
grond zal worden opgeleverd.
De bezwaren waren velerlei.
Sommigen waren er tegen „om
dat ze er nu eenmaal teuge wa
ren". Naast ouderen die bijzonder
felle voorstanders bleken, waren
er ouderen èn jongeren, die von
den, dat het zo maar moest blij
ven, omdat het altijd al zo was
geweest. Wie van plan was er
over enkele jaren mee op te
houden, zag tegen de verande
ringen op als tegen een berg
Wie van plan was te gaan ver
kopen, vreesde minder opbrengst
door de nieuwe last van de ruil
verkavelingsrente. Naar de kos
ten keek iederéén begrijpelijk wat
benauwd en één van de bzewaren
leek op het eerste gezicht zo gek
nog niet.
Ieders eigendom omvatte, ka
dastraal gemeten, land èn water.
Veel water zou verdwijnen, maar
de sloten gingen gedempt wor
den met de aarde die vrij kwam
door de verlaging van het maai
veld. Had men dan geen recht
op nieuwe kavels naar de oude
kadastrale maat? Het ging toch
om ieders eigen grond, ook al
werd die dan nu over groter
oppervlak uitgesmeerd?
Er werd flink actie gevoerd
voor dit standpunt. Maar het in
zicht in de billijkheid en de
logica van een verdeling naar
de ingebrachte grondw aarde
won het. Op de grond kwam het
immers aan, niet op het water,
de Waarlandspolder van dertien
tot één procent!) alleen al op
100 tot 125 gulden per ha per
jaar, d.i. al méér dan de jaar
lijkse ruilverkavelingsrente
f 87.50 bedraagt. Het is afge
lopen met het hakken van zoveel
kanten, het opwieden, de jaar
lijkse omslag voor het baggeren.
Voortaan zullen' grotere bedrij
ven ook tot de helft kunnen be
zuinigen op hun arbeidslonen, nu
ploegen, eggen etc. in groter ver
band economischer en zoveel
sneller zullen kunnen geschieden.
En reken eens na wat er aan
tijd gewonnen wordt nu ieder
zijn bedrijf aan één stuk bij el
kaar heeft. Goed: het is niet alle
maal goud wat er blinkt. Maar
de bezwaren, die de 103 tegen
stemmers hebben gevreesd, schij
nen toch niet bewaarheid te wor
den. En dat is een goed ding.
(Van een onzer redacteuren)
WAARLAND, Febr. 1951 Staande op de binnenkade van de Verenigde Raaksmaats- en
Niedorperkogge-boezem rustig water, zo te zien, maar het kwelt gemeen de polder in keken
we uit over het Waarland. Het fel-oranje van twee draglines, wier grommende motoren kilo
meters ver te horen waren onder de krachtige wind, blonk helder in de zon. Vlakbij, rechts,
werkte een draineerploeg van honderd man stug door in de smalle diepe sleuven, die door het
loopzand onmiddellijk dichtslibden, als ze hun rug maar even keerden.
kantverlies bij ploegen en eggen.
Men zag de loonploegers met
man, paard en ploeg per bootje
van het ene perceel naar het an
dere varen; tractoren konden
niet worden gebruikt: mechani
satie was practisch uitgesloten.
„Toverwoord"
Toen hebben enkele verstan
dige lieden de koppen bii elkaar
gestoken en is het toverwoord
„ruilverkaveling" gevallen. Nu
ja: toverwoord? Er werd een be
groting gemaakt: de werkzaam
heden zouden zevenduizend gul
den per hectare moeten kosten,
veel meer dan Waarland zelf ooit
zou hebben kunnen opbrengen.
Er is langdurig en ernstig over
legd. En uiteindelijk kwam er
een Rijkssubsidie van 75 pet. uit
de bus, de hoogste ooit in ons
land verleend. De ruilverkave
ling van de 350 ha metende Wa
terlandspolder werd gecombi
neerd met die van de 233 ha me
tende Slootgaardpolder, die bij
betere verkaveling ook kon win
nen, maar bovendien evenzeer
toe was aan het vernieuwen van
de bemaling. Die kon nu voor
beiden worden gecombineerd:
een nieuw gemaal met een elec
tromotor van 40 en een dieselmo
tor van 50 pk, elk gekoppeld aan
een vijzel kwam voer f 78.000,
op de begroting te staan.
Nieuwe bemaling
Het is in 19491950 al gebouwd
ook: het bracht het peil in de
Slootgaard 43 en in Waarland
zelfs 59 cm naar beneden. En
daarmede werd de eerste voor
waarde voor een betere situatie
al vervuld, ook al zit er nog een
ongelukkige bocht in het hoofd
water en is de door Cor v. d.
Heiden bemalen molen van
Waarland nu werkeloos gewor
den, zodat het polderbestuur in
principe heeft besloten deze te
slopen.
Van dit besluit kan men de
logica moeilijk ontkennen: de
In September 1949 zijn de ruil-
verkavélingswerkzaamheden van
de Waarlands- en Slootgaardpol
der in Noordholland begonnen,
precies vijf jaar nadat het pol
derbestuur een kort briefje naar
Utrecht had geschreven met het
verzoek „of er niet eens iemand
kon komen praten".
Er kwam iemand. Het resultaat
is nu. dat een gebied van 350 HA
totaal od de schop gaat. Dat kar
wei is uniek in de geschiedenis
van de ruilverkaveling in ons
land. om de vele merkwaardige
aspecten en experimenten die bii
deze gelegenheid optreden en
worden beproefd.
Polder-historie.
Van vaarpolder naar rijpolder:
daarop komt het, in het kort ge
zegd, wel neer.
De Waarlandspolder zou uit
1590 dateren. Dat jaartal staat
in ieder geval vast voor de aan
grenzende Slootgaard, waarvan
in de kronieken beschreven staat
hoe op 20 Maart 1590 voor tien
jaar vrijdom werd verleend van
alle verpondingen, voor de polder
die Vrouwe Sabina van Egmond
dat jaar voornemens was de be
dijken.
Hoe het ook zij: in 1911 werd
er in de Waarlandspolder een
schutsluis gebouwd. Half om half
was toentertijd de verhouding
tussen vee- en tuindersbedrijven,
maar nu werden vijf, zes grote
veebedrijven gescheurd en alle
tuinders voeren voortaan via de
sluis hun producten rechtstreeks
naar de Noord-Scharwoudster
veiling.
133 kilometer sloten.
Water was er overigens in tie
polder zelf genoeg: dertien pro
cent van de totale oppervlakte,
een lengte van 133 kilometer aan
greppels en sloten van allerlei
soort.
In vooroorlogse jaren werd
echter de kunstmest al goedkoper
en steeds minder slotenbagger
ging als mest over het land. Het
zware baggerwerk, duur aan loon,
bleef in belangrijke mate onge
daan, zoals op zovele plaatsen in
de kop van Noordholland. Zo ver
vielen de sloten en werden om te
varen steeds minder geschikt,
ook al werd het waterpeil hoog
gehouden.
Dat peil was zelfs bar hoog:
niet meer dan 40 cm onder het
maaiveld, 1,81 beneden N.A.P., 36
om hoger dan dat in de Sloot
gaard. waar de situatie veel be
ter mocht heten. Waarlands'
windwatermolen deed zijn best,
maar het naastgelegen stoomge
maal was tot afkeurens toe ver
sleten.
Wie aan de toekomst dacht,
moest ook nog een aantal andere
nadelige posten op de balans van
het heden vermelden. Daar was
de slechte doorlaatbaarheid van
de grond die, gegeven de misera
bele waterbeheersing, steeds gro
ter overlast van vochtigheid on
dervond. Daar was een zeer on
doelmatige en versnipperde ver
kaveling: honderden kleine per
celen kris-kras door water door
sneden, het eigendom van één
tuinder over zeven, acht plaatsen
verdeeld, duur aan arbeid en
vanzelfsprekend nog wel jaren
duren eer een betere cultuur
technische toestand is bereikt in
de bijna 6000 ha grote Dertig Ge-
meenschappelijke polders, de
waarvan de waarde voor allen - P°lclers het Weezenspijk, Hoorn-
op een gulden werd geschat. En Nieuwland en de Kuil, Waal
j en Burg, het Burger Nieuwland'
(Van een onzer redacteuren)
Aan de vooravond van Kerstmis, op 23 Dec. 1946, is voor het
gehele „oude" land van Texel gezamenlijk door gemeente- en
polderbesturen, door landbouworganisaties en V.V.V. ruilver
kaveling aangevraagd. Het gaat om het gehele eiland, met uit
zondering van de uit 1835 daterende polder Eierland en de aan
twee eigenaars toebehorende polder de Eendragt. Het gebied
waarvoor ruilverkaveling is aangevraagd meet 8150 ha; plm.
700 eigenaren zijn er bij betrokken.
Het voorbereidend onderzoek stemd; thans is men met de
is m volle gang, maar het zal
- uitvoering van werkzaamheden
bij voorraad begonnen.
had ooit iemand producten ge
teeld op het water? Alleen meer
narigheid had het gegeven. Nou
dan! Natuurlijk vielen er wel wat
harde woorden, maar achteraf
kan men daarover glimlachen, en
de felste tegenstander krijgt zo
waar het beste bedrijf van de
polder in de plaats van 't zuinig
stuk dat hij tot nu toe bebouwde.
En bovpndien, de voordelen,
direct in geld aanwijsbaar, zijn
bij de nieuwe verkaveling dui
delijk.
Voorzitter Jac. Hoebe schatte
de arbeidsbesparing door het ver
dwijnen van zoveel sloten (de
en de Prins Hendrikpolder. Ver
wacht wordt dat einde 1952, be
gin 1953 de stemming kan wor
den gehouden.
De ruilverkaveling is gereed op
Wieringen. Het blok omvatte
hier 2000 ha., het werk werd in
19401941 begonnen en in 1949-
l 1950 voltooid, compleet met nieu
we beplanting en 30 km nieuwe
wegen.
Op 20 November 1946 werd
ook ruilverkaveling aange
vraagd voor de ruim 500 ha.
metende Banne of polder Valk
oppervlakte aan water daalt in °°g- Vorig jaar is er over ge-
-f:?).
Het is bepaald niet meer te zien hoe opgewekt bakker Lau
Groen van Waarland ons stond aan te zien vanaf het brug
getje voor zijn huis, dat niet langer werkelijk over water
voert. Dat verdween voor een goed deel uit de polder en
talrijke bruggen werden daardoor overbodig. Eigen foto
Het was natuurlijk niet een
voudig een waterbeheersingsplan
te ontwerpen dat in dit randge
bied van Het Geestmerambacht
de belangen kan dienen zowel
van de grove tuinbouwgronden
die in de meerderheid zijn en bij
een lage grondwaterstand ge-
baat, als van de weidegronden,
die daarbij zozeer geen belang
hebben.
Op 15 October 1948 is met
grote meerderheid vóór de ruil
verkaveling gestemd die in Fe
bruari 1946 was aangevraagd
voor de uit 1590 daterende Sloot
gaardpolder en de Waarlands
polder binnen de gemeente Ha
renkarspel, gez. groot bijna 600
ha. De werkzaamheden zijn hier
in volle gang; we verteilen er
elders op deze pagina meer over.
In deze omgeving is de ruil
verkaveling in de 45 ha. metende
Zuid-Scharwouderpolder die in
1939 werd aangevraagd, gedu
rende de oorlog gereedgekomen.
Einde 1947 is aangevraagd de
ruilverkaveling voor de Banne
en polder Hensbroek, 580 ha,
bijna overal kalkarme grond met
veel veen en darglagen. Alleen
in de richting Obdam is de kalk-
toestand van de bodem, die hier
in zware zwavel overgaat, beter.
De beheersing van het polder-
peil is er minder dan in Het
Grootslag en Het Geestmeram
bacht, zodat de cultuurtechniek
ook hier volop werk aan de win
kel vindt.
Reeds voor de oorlog, op 24
Mei 1939 is ruilverkaveling aan
gevraagd voor een gebied van
1030 ha. rond Wervershoof. De
voorbereiding door de Piov.
Waterstaat is thans zover ge
vorderd, dat in 1952, naar het
zich laat aanzien, tot stemming
zal kunnen worden overgegaan.
Vandaar dat dit'blok in het ur
gentieprogramma kon worden
opgenomen.
Met het
de Eilandspolder in de driehoe
Hoogheemraadschap
Schermerhorn, Graft, de Rijp is
het een moeilijk geval. Voor
rond 860 ha wérd in Juni 1939
ruilverkaveling aangevraagd.
Eind November 1941 werd er
gestemd en ook de schattingen
hebben reeds plaats gevonden.
De financiële consequenties wer
den echter aanvaard op basis van
de prijzen van 1940. De bedoe
ling was, het werk met hand
kracht uit te doen voeren door
werkloze arbeiders. Door de oor
log werd eerder van een tekort
dan van een overschot aan man
kracht sprake. Toch zijn cultuur
technische werken in deze veen-
streek, waar alles varende moet
geschieden en het waterpeil zou
dienen te worden verlaagd, van
groot belang te achten. Er is
thans overleg gaande met de
plaatselijke commissie, teneinde
de uitvoering eventueel gedeel
telijk met machines te doen ge
schieden
Een administratieve ruilverka
veling werd in Juni 1948 aan
gevraagd voor de rond 3000 ha
grote polder de Zeevang in de
gemeenten Kwadijk, Middelie,
Warder, Oosthuizen en Edam.
Hier zullen alleen de versnipper
de gronden bijeen worden ge
bracht; wegen etc. behoeven niet
te worden aangelegd.
De informatieve vergadering
werd vorige week Vrijdag iri
Edam gehouden; de stemming
over het voorlopig plan is be
paald op 9 Maart a.s.
Ook de Zeevang komt voor in
het nationale urgentieprogram
ma. De maatregelen zullen hier
tot e'en economischer exploitatie
leiden, terwijl ook de grond zal
kunnen verbeteren nu b.v. de be
mesting in één complex kan ge
schieden. Ook de in het urgentie
programma genoemde ruilverka
velingen van de 230 ha grote
Westwouder-polder te Akersloot
en de 510 ha grote polder Het
Woud onder Krommenie, beiden
medio 1948 aangevraagd zijn ad
ministratief. De stemmingen zul
len in 1951 resp. 1952 worden ge
houden. De uit 1945 daterende
aanvrage voor het Uitgeester- en
Heemskerkerbroek, ruim 2000 ha
is nog niet aan uitvoering toe,
terwijl het voorlopige plan voor
de 2254 ha van de Castricummer-
en Groot-Limmerpolder werd af
gestemd, ondanks een Rijksbij
drage van 70 pet.
Voor de polder Assendelft,
2141 ha. werd in 1939 ruilverka
veling aangevraagd terwijl zulks
onlangs eveneens geschiedde
voor de 1000 ha. metende Ring-
polder tussen St. Maarten en
Krabbendam en de uit 1548 date
rende 115 ha. grote Grebpolder
onder Warmenhuizen. De in '46
aangevraagde verkaveling van 't
bijna 500 ha. metende Velser-
broek is nagenoeg voltooid.
In 1951 komt voorts nog in
stemming een ruilverkaveling
van 188 ha. in de Keverdijkse-
polder bij Naarden en de Zuid
polder beoosten Muiden, zulks
feitelijke reden van bestaan
verdween, onderhoud is duur
en „huisjesmelkers zijn we
niet", doch de consequentie
ervan voor het landschaps-
sehoon en 't vertrouwde dorps
beeld valt diep te betreuren.
Tegenslag.
Wie nu door de polder rijdt,
ziet het werk volop aan de gang
en reeds gedeeltelijk voltooid.
Uitzonderlijk nat weer maakte
reeds sedert September van het
vorig jaar het gebruik van trek
kers en bulldozers onmogelijk.
De achterstand op het tijdschema
poogt men zo goed mogelijk in te
lopen door méér met de hand uit
te voeren.
Vierhonderd man van binnen
en buiten de polder ziin oo het
ogenblik aan het werk. Hun aan
tal zal weldra tot rond 280 dalen,
wanneer het seizoe.n henzelf weer
naar andere bezigheid roept en
de grond voldoehde is gedroogd
om zware machines te kunnen
dragen. 190 hectare hoopt men
tegen Mei te kunnen opleveren.
Er valt telkens heel wat te
verzetten. Een geheel nieuw stel
sel van ontwaterings. weg- en
scheidingssloten is in aanleg of
voltooid. Talrijke sloten werden
overbodig: tientallen bruggen in
bestaande wegen en vandaar
naar de vroegere erven hebben
hun doel en betekenis verloren,
waardoor de bestaande wegen
worden verruimd, terwijl de pol
der bovendien ruim 5,5 kilome
ter aan nieuwe wegen zal win
nen. Tegelijk wordt riolering
aangelegd.
Ee_n millioen draineerbuizen
Om de 6. de 8 of de tien meter,
al, naar gelang de doorlaatbaar
heid van de grond, monden drai
neerbuizen in de nieuwe sloten
uit. De totale drainage van deze
polder is een gigantisch werk.
waarvan men nog maar een
flauw vermoeden heeft indien
men verneemt dat er op zijn
minst een millioen draineerbui
zen onder de grond worden ge
stopt. een lengte van 350 tot 400
kilometer.
Per man wordt per uur gemid
deld een voortgang van drie me
ter gemaakt: zwaar werk in smal
le sleuven die al naar de helling
van de drain naar de sloten toe
van 80 tot 1.25 m. diep gegraven
GEESTMERAMBACHT
ZIET AANDACHTIG TOE
Als er één gebied in Noord-
Holland voor ruilverkave
ling in aanmerking komt,
dan is het 4800 ha grote
Geestmerambacht, het rijk
van de „duizend eilanden",
waar men in het groot wor
de Waarlandspolder op klei-
stelt met de problemen die
ner schaal te zien geeft. Is
deze laatste een object van
2.5 millioen: de verkaveling
van het Geestmerambacht
zou tegen dezelfde richtprijs
33.6 millioen moeten gaan
kosten. Geen wonder dat
aan de Langedijk de werk
zaamheden rond Waarland
aandachtig worden gevolgd.
Als dit experiment slaagt,
kon dit wel eens belangrijke
gevolgen hebben, ook al is
indertijd de verkaveling van
290 ha. in het Oostelijk deel
afgestemd, terwijl toch de
provincie f 285.000 wil sub
sidiëren en het rijk een bij
drage van 100 pet. in de ar
beidslonen had toegezegd.
Maar een duilverkavelings-
rente van f 50 vond men
toen te hoog. terwijl er ook
andere bezwaren leefden.
Maar wie .weet.
teelaarde gooit. Bulldozers schui
ven de uitgekomen grond ver
volgens in de oude sloten, hel
terrein wordt verder geëgaliseerd
en tenslotte ploegt een woeler
tot 5060 cm dien ook het venig
laagje stuk. dat de ontwatering
zozeer belemmert.
Waar de bulldozers niet kun
nen rijden, wordt de demping
met handkracht uitgevoerd, en zo
wordt hier het stoute stuk be
staan, het maaiveld van een ge
hele polder van honderden hec
taren 13 cm. omlaag te brengen
en 13 "pet. water tot één te redu
ceren.
Ervaren tuinders „vergisten" zich
Daarna ligt dan de grond ver
jongd gereed voor wie haar wil
gebruiken. Dc nieuwe toestand
schept natuurlijk allerlei merk
waardige situaties. Tuinders die
al dertig .jaar meeliepen en waar
achtig wel wisten hoeveel poters,
hoeveel planten en hoeveel
kunstmest ze op een hectare no
dig hadden, bleken plotseling
veel te kort te hebben ingekocht.
De rekensom van Jac. Hoebe
klopte, en van het door sommi
gen opgeworpen bezwaar kon
Honderden mannen wroeten dag-in, dag-uit in Waarlands natte grond. Vierhonderd kilo
meter draineerbuizen moeten er onder de grond worden gestopt, vakwerk van passen
en meten, waarbij de geleidingen op houten goten provisorisch over de bestaande oude
sloten worden gevoerd. Van een en ander geeft deze foto een goede indruk. Eigen foto
REKENMEESTER HOEBE
Poldervoorzitter Hoebe cij
fert 'n pittig stuk heen als 't
er op aankomt, de voordelen
van ruilverkaveling duidelijk
aan de orde te stellen. „Daar
heb je nu b.v. de opbrengst
per hectare", zei hij. „Of lie
ver: we rekenen het hier per
snees (2 are). Bij de oude
toestand kon je gemiddeld
400 planten op één snees
zetten. Door minder kantver
lies enz. kun je nu voor de
zelfde oppervlakte op 100
planten méér rekenen. Iede
re plant zet een kilo ge
wicht aan. Dat is omgere
kend in geld: vier cent. Ga
door: vier guldep op een
snees. 200 gulden op een ha.
Dat alléén al is meer dan
tweemaal zoveel als de ge
hele ruilverkavelingsrente
bedraagt".
Goed uitgerekend. En het
komt in de practijk uit óók.
met het oog op het verleggen
van de Rijksweg nabij Bussum.
Door ruilverkaveling wordt hier
de wegschade opgevangen.
In de provincie Noordholland
is dus totnogtoe alles bijeen 'n
gebied van 25.700 ha. bij ruil
verkaveling betrokken gewoi
dén. Zij is voor 2545 ha. vol
tooid, 1100 ha. zijn in uitvoering,
5820 ha. zullen in de twee ko
mende jaren aan bod komen,
13.985 ha. zijn in voorbereiding.
Voor 2254 ha. werd een plan
weggestemd. Wanneer alles
1 - ovc-ige objecten c ^ed
gaat, zal onze provincie indi
rect rond 4700 ha. goede cul
tuurgrond door ruilverkaveling
hebben gewonnen. Dat beteken!
bijna een kwart van de Wierin-
germeer erbij: een te groot stuk
grond dan dat men het in de
publiciteit zou mogen vergeten.
worden, recht-toe-rechtaan door
het versnipperde land. De draina
ge-leidingen overbruggen ook op
smalle houten goten voorlopig de
oude sloten. Tien draineerpotten
gaan er op iedere drie meter: ze
moeten snel in de sleuven wor
den gelaten en met turfmolm
bedekt, want de geulen slibben
spoedig dicht in die onderlaag
van fijn loopzand, die ook ver
antwoordelijk moet worden ge
steld voor het afkalven van de
strakke slootkantprofielen die de
draglines in hun spoor hebben
gelaten.
Het is met het verzakken van
de nieuwe slootkanten bepaald
opvallend in de Waarlandspolder.
Het plan bestaat om ze na enke
le iaren, wanneer ze wat meer
ziin begroeid en beklonken weer
on te halen. Maar of dat afdoende
zal blijken? De mensen die de
verraderlijke grond bier het beste
kennen, geloven. dat men onmid
dellijk achter de dragline aan dc
kanten met eikenhakhout zon
moeten betuinen. Maar gebeuren
doet dat nog niet...
Wanneer een blok is gedrai
neerd en sloten, inrijdammen en
duikers zijn voltooid, begint men
de aarde haar nieuwe gezicht
te geven. Vorig jaar is daar
voor een indrukwekkende onder
grondse ploeg gebruikt, 'n zwaar
gevaarte dat onder de teelaarde
vandaan een laag grond van 10
13 cm. weghaalde, mechanisch
opvoerde en meteen uitstortte in
zgn. „dumpers", gemotoriseerde
kipkarren, die er de sloten mee
dempten.
Erg veel plezier heeft men aan
dit systeem niet beleefd. De
grond werd totaal vastgereden en
nogal wat draineerpotten sneu
velden op de kwetsbaarste pun
ten waar ze provisorisch over de
oude sloten waren gevoerd. Een
en ander belemmerde zo sterk de
ontwatering van sommige stuk
ken „nieuwe" grond, dat nu een
ander systeem wordt gevolgd.
Er is een vernuftige twec-
schariee ploeg ter plaatse ont
worpen en uitgevoerd, die de
teelaardeoloeet. en met een twee
de schaar de onderlaag op de
maar weinig overblijven: hét wa
ter was immers slechts gemeten
van oever tot oever, zodat ieder
op het nieuwe land het gebruik
won van wat vroeger aan de kan
ten verloren ging. Wie kadastraal
altijd al een hectare grond had
gehad, kon haar nu voor het eerst
ten volle benutten.
Men moet zich vervolgens in
stellen op de nieuwe vervoers
situatie. Tot ver in de omtrek
zijn gegadigden alle schuitjes uit
het Waarland komen wegkopen,
maar het vervoer te land moet
natuurlijk nog groeien. Meerde-1
ren menen, dat het nieuwe ver
voer te kostbaar zal zijn voor de
kleinere tuinders, die alles vroe
ger met hun schuitje af konden,
ook al ging dat dan langzamer.
Maar ook zij moeten de enorme
werkbesparing van de nieuwe
toestand erkennen. Hoe zal die
gewonnen tij^l productief kunnen
worden gemaakt? Zeker ook dooi
de teelt van arbeidsintensiever
kwaliteitsproducten, meer bloem
bollen wellicht, mogelijk ook
aardbeien. Maar ook daarover zal
nog wel menig woord aan de
ronde tafel van „De Posthoorn"
worden gesproken.
Het was half vier toen we
uit de polder reden. De school
ging uit, de talrijke jeugd van
de parochie van Sint Wulfram
stoof de straat op. Ruilverka
veling betekent voor haar nog
niet veel meer clan tijdelijk
nieuw speelterrein vol kuilen
en plassen, werk met machines
waaraan veel te zien valt, en
in de toekomst veel minder ge
legenheid tot bootjevaren. Die
zelfde toekomst zien hun
ouders in meerderheid met ver
trouwen tegemoet, omdat zij
weten economisch sterker en
meer weerbaar te zullen wor
den, beter in staat het hoofd
te bieden aan de wisselvallig
heden van hun bestaan. Van
dat vertrouwen zagen wij meer
dan één symptoom. Het gelovig
gemoed zal het stellig paren
aan de dankbaarheid jegens
Hem, zonder Wiens zegen ook
dit nieuwe land geen wasdom
dragen zal.
MN ONSTENK.
