Buitenlandse militaire hulp
is minstens zes milliard waard
SPOIT
Hoe belastinggeld wordt besteed
Aantal werklozen in Nederland
dit jaar belangrijk gedaald
Komt de Nederlandse bakker niet uit
met de maximumprijs voor volksbrood?
Prof.
Bakker keerde terug
uit Argentinië
25 millioen voor Schiphol
bij onzekere verhoudingen
Tonnen kapok vernietigd
door zware brand
Onderwijzersopleiding
wordt meer op de practijk gericht
Marine" zal misschien moeten
lenen bij „Oorlog"
Inenting
niet meer verplicht
in het kort
Interpellatie in Tweede Kamer
Prof.
Richter is niet gearresteerd
Regering nog steeds
te neutraal?
VERSLAG ALGEMENE REKENKAMER
Het sneeuwde in Amsterdam
Bewaking
ambassade
kostte een ton
De arbeidsmarkt in het
eerste kwartaal 1951
Minister Rutten antwoordt de Kamer
VRIJDAG 1 JUNI 1951
PAGINA 3
i1
fVan onze parlementaire redacteur)
De rede waarmede minister Staf gisteren in de Tweede Kamer
op de bij de behandeling van de Defensie-begrotingen ge
maakte opmerkingen antwoordde, viel een weinig tegen. De
nieuwe bewindsman toonde zich een rad spreker: in twee en
half uur produceerde hij een zeer groot aantal zinnen, maar
de zin ervan ging in het vrij monotone geluid al te zeer ver
loren. Daarnaast waren het vooral de onderdelen, die de minis
ter in beschouwing nam, al moet erkend worden dat de Kamer
hem wat dit betreft ook maar weinig aanknopingspunten had
geboden.
De intussen toch wel belang
rijke visie van dr. Bruins Slot
(a.r.) inzake het niet dik genoeg
zijn van de militaire stok om tot
een wat hij noemde vrien
delijk gesprek te bewegen, werk
te de .minister echter ook onder
de tafel met de kanttekening, dat
een en ander meer op het terrein
van Buitenlandse Zaken lag.
De belangrijkste mededeling,
die de minister deed, betrof d^
omvang van de buitenlandse hulp
Waar deze in de vorm van uit
rusting geboden werd, was het
wel moeilijk om de hulp in Ne
derlands geld om te rekenen maar
minister Staf schatte de waarde
toch zeker op 6 milliard, het kon
echter ook wel 7 a 8 milliard zijn.
Dat een parate troepenmacht
wenselijk was, erkende de minis
ter. De voorzieningen waren ech
ter nog lang niet compleet en tot
zolang was het z-i. maar beter om
de diensttijd op 16 maanden te
laten. Later zou men de wense
lijkheid van verlenging tot 20
maanden opnieuw kunnen bekij
ken. Over de plannen, zoals die
thans op tafel liggen, was deels
wel en deels geen afspraak met
de Geallieerden gemaakt. Wel
lichtten de samenwerkende lan
den elkaar in elk geval in. Tot
de leden, die hadden betwijfeld,
of men de kosten binnen de per
ken van de uitgesproken bedra
gen zou kunnen houden, zei de
minister dat zulks in elk geval
beproefd moest worden. Lukte 't
niet. dap was temporisatie nood
zakelijk. Alle bestellingen zouden
wellicht ook niet op tijd kunnen
worden afgeleverd.
Tegenvallers.
Dat ons wat dit betreft nog te
genvallers wachten, maakte later
op de middag staatssecretaris
Moorman duidelijk.
De bouw van nieuwe schepen,
is aanmerkelijk duurder gewor
den omdat zowel de lonen als de
materialen gestegen zijn. Wellicht
zal „Marine" bij „Oorlog" moeten
lenen om dit gat te kunnen stop
pen. Dat er naast het plan Schu-
man ook een militaire integratie
zou komen, achtte minister Staf
zeker wenselijk, maar niet nu.
Wii zouden dan een organisatie
maken, die buiten het Atlantisch
verband viel-
Over de doelstelling van de Na
tionale Reserve werden we nog
nog niet veel wijzer. De idee van
een soort Home Quard wees de
minister af, 'n dergelijk instituut
was militair van geen betekenis.
Het zou hoogstens een gezellige
schietvereniging kunnen worden.
Een punt, waaraan in dit debat
aandacht was gewijd, was de ver
plichte vaccinatie in het leger. De
minister deelde mee, dat dit be
sluit genomen was na ernstig
overleer met de betrokken instan
ties. Er wapen 10 gevallen van
encyphalitis, waarvan 3 met do
delijke afloop, 2 hiervan waren
echter een gevolg van vrijwillige
inenting. Inmiddels waren de
maatregelen met ingang van gis
teren opgeheven.
De regeling voor mobilisatie
slachtoffers wilde de minister op
nieuw bezien. Ook was hij bereid
een nieuw onderzoek in te stel
len naar het geval-Wittenberg.
„NIET-AMSTERDAMMERS"
NAAR CONCERTGEBOUW
AMSTERDAM. Het laatste
concert in dit seizoen speciaal be
stemd voor concertbezoekers van
buiten Amsterdam is thans vast
gesteld op Zaterdagavond 9 Juni
te 8 uur in het Concertgebouw te
Amsterdam. Onder leiding van de
dirigent Rafael Kubelik zal het
Concertgebouw-orkest het volgen
de programma uitvoeren: Tsjai-
kowsky phantasie-ouverture
„Hamlet", eerste pianoconcert,
solist: Cor de Groot en Dvorak
vierde symphonie.
Biagioni won de elfde étappe
van de Ronde van Italië. Magni
heeft nog steeds de leiding in het
algemeen klassement, gevolgd
door Astrua en Kubler. Rik van
steenbergen is vijfde, Fausto Cop-
pi zevende.
Ondanks de 10 overwin
ning, die Arsenal gisteren boekte
tegen Sao Paulo, is men in Ar
gentinië zo teleurgesteld over de
verrichtingen van de Londenaren
:n Brazilië, dat men overweegt de
contracten te annuleren.
Zeven van de twaalf ren
ners van de Nationale Franse
Ploeg in de Tour de France zijn
bekend. Het zijn Bobet, Geminia-
ni, Barbotin, Baldassari, Gauthier,
Lauredi en Rexy.
In de derde ronde van het
Btaunton-schaaktournooi speelde
van Scheltinga remise met de
"bitser Klein en werd de partij
otahlberg-Donner afgebroken.
In Korea waren 32 man gesneu
veld, 57 gewond, 42 buiten dienst
en één man werd nog vermist.
In antwoord op vragen naar de
positie van generaal Kruis deelde
de minister mede, dat deze nog
steeds ter beschikking van de
minister van Oorlog stond en dat
de regering in het rapport van
de parlementaire enquêtecom
missie geen aanleiding had ge
vonden om zijn positie nader te
bezien.
De marine.
Na de minister ging staatsse -
cretaris Moorman niet minder
uitvoerig op de gemaakte opmer
kingen in. Hij constateerde met
genoegen, dat de Marine in poli
tiek kalm vaarwater is gekomen-
Destemeer had hij zich daarom
verwonderd over de critiek van
de heer Vorrink tenaanzien van
de bouw van nieuwe slagschepen.
Wilde de P-v.d-A. nog van ge
dachten veranderen, dan moest
zij zich haasten. De schoorstenen
van de nieuwe schepen rookten
al bijna!
Van 't 13494 man tellende vloot
personeel waren er 5000 op de
schepen. Voor de uitgebreide
vloot waren 16000 man nodig,
waarvan er dan 5000 zanden va
ren- De oorlogstaak van de ma
riniers was bescherming van de
marinebasis en van de haventer
reinen. Uitvoerig ging de staats
secretaris in op de uitvinding van
het z.g. Snuiverapparaat.
De idee van de snuiver was al
aanwezig op de duikboten, die na
.1915 werden gebouwd. De ver
dienste van kap. luit. ter zee Wi
ckers, die de staatssecretaris nog
zijn collega noemde, was dan ook
niet dat hij iets uitvond, maar
dat hij hierop weer de aandacht
vestigde. Dit deed hij in een uit
gewerkt plan, dat hij in '33 aan
de commandant zeemacht in In
donesië aanbood. Daar is het ge
bleven en onderwijl werkten an
deren in Nederland eveneens aan
dergelijk project. Dat project
werd vervolgens bij de bouw van
nieuwe onderzeeërs toegepast.
Octrooi.
In '36 heeft de heer Wichers
ziin project aan de minister van
Defensie aangeboden, die hem
verlof gaf om hierop octrooi aan
te vragen, maar van dit verlof
heeft dé heer Wichers geen ge -
bruik gemaakt. De Marine kan
men dit echter zeker niet verwij
ten, aldus de Staatssecretaris.
Dat de Geallieerden het snui
verapparaat niet gebruikten en de
Duitsers wel, lag voor de hand.
Voor de taken van de geallieerde
onderzeeërs was het van geen nut
Na de oorlog had de staatssecre
taris de heer Wichers de keus ge
geven tussen de juridische weg
en een minnelijke schikking,
waarbij de verdienste van de be
trokkene zou gewaardeerd wor-
ren met een bedrag van f 3000-
De heer Wichers heeft uit vrije
wil de laatste weg gekozen en de
bewijzen hiervan, had de staats
secretaris meegebracht.
Vrijdag de replieken.
BIJ DE NEDERLANDSE VRIJWILLIGERS IN KOREA
Soldaat le klasse J. H.
Heuts uit Maastricht
heeft zijn eigen „bom
vrije" blokhut ge
bouwd. Hier ziet U
hem bezig met het
bereiden van zijn
„warme hap". Warm
eten kan niet „boven"
worden gebracht, zo
dat men van zijn rant
soenen zelf z'n potje
moet koken (foto
links). De eerste tafel
sinds de aankomst in
Korea op 23 Novem
ber 1950. Vindingrijke
soldaten hebben van
de lage Koreaanse ta
feltjes een „cafetaria"
gemaakt, door de po
ten te verlengen met
ledige granaathulzen...
(foto rechts).
„D-DAY" VAN
BOND ZONDER NAAM
's-HERTOGENBOSCH. Op
Zondag 17 Juni zal de Bond zon
der Naam zijn jaarlijkse „D-day"
houden in de veemarkthallen in
den Bosch. Pater Loop zal om 14
uur de middagbijeenkomst ope
nen. De Bond Zonder Naam uit
België zal ook vertegenwoordigd
zijn. Voorts zullen deelnemers uit
Maastricht en Leeuwarden optre
den met resp. volksdansen en
zang.
Hoge onderscheiding voor
de heer van 't Sant
H.M. de Koningin heeft be
noemd tot Groot-officier in de
Huisorde van Oranje de heer
F. van 't Sant, wonende in Enge
land.
„Geef de bakker een rechtvaardig loon," zo betoogde gister
avond in de zitting der Tweede Kamer de heer v. d. Wetering
(C.H.), die de ministers interpelleerde over de broodprijs. Naar
zijn mening komt de bakkerij niet rond met de maximumprijs,
door de overheid vastgesteld voor volksbrood.
De heer v. d. Wetering betoogde
dat het voorgeschreven prijsver
schil van één cent per brood van
800 gram tussen volks-wit en
volk-bruinbrood bezwaarlijk ge
handhaafd kan worden, nu het
prijsverschil tussen tarwebloem
en tarwemeel nog slechts 94 ct.
per 100 kg bedraagt.
Bovendien wordt bij de berei
ding van tarwebrood in belang
rijke mate tarwebloem toege
voegd. Tenslotte geldt voor iedere
bakker de verplichting volksbrood
te bakken.
Minister Mansholt antwoordde
de interpellant, dat zijn cijfers
niet juist waren. Met een rapport
in de hand, dat de bedrijfsuitkom-
sten van 170 willekeurige bakke
rijen bevatte, vond de minister
het inkomen van de bakkers nog
niet zo onredelijk. Hij achtte een
wijziging in bloem- en broodprijs
dan ook niet gewenst.
Op verzoek van de heer Hooij
(K.V.P.) werd besloten, dat de
minister over twee weken een
nota zal uitgeven, waarin het
broodprijsvraagstuk wordt uiteen
gezet.
SCHIPHOL Prof. dr. C. J.
Bakker, de Nederlandse atoom
geleerde, die op 18 Mei j.l. naar
Argentinië vertrok voor een
studiereis op verzoek van de
Nederlandse regering, is gister
ochtend onverwacht in ons land
teruggekeerd met het KLM-lijn-
toestel uit Parijs. Prof. Bakker
deelde bij zijn aankomst mede,
dat alle berichten over een ar
restatie van prof. Richter vol
komen onjuist waren.
Prof. Bakker wilde over zijn
reis geen verdere mededelingen
doen, alvorens hij de regering
van zijn bevindingen in kennis
heeft gesteld.
Zijn reis naar Argentinië heeft
in de gehele wereldpers veel stof
doen opwaaien. Kort na zijn
aankomst publiceerden een Bra
ziliaans blad, dat Prof. Richter,
de Argentijnse atoomgeleerde,
die enige tijd tevoren verklaard
had atoomenergie te kunnen vrij
maken volgens een geheel nieu
we methode, was gearresteerd.
Richter zou „misbruik hebben
gemaakt van het vertrouwen van
President Peron". Nog dezelfde
dag werd het bericht gelanceerd,
dat de arrestatie van Richter het
gevolg zou zijn van „onthullin
gen" van de Nederlandse atoom
geleerde Prof. Bakker.
Ook werd gemeld, dat Prof.
Bakkers reis onder meer tot doel
zou hebben een Nederlandse
Cyclotron aan Argentinië te ver-
In het voorlopig verslag van de
commissie van rapporteurs der
Eerste Kamer over de Begroting
van Buitenlandse Zaken, maken
enkele leden melding van hun
vrees, dat de regering nog niet
voor goed de oude wegen van
onzijdigheid en afwachten heeft
verlaten.
Zij gronden hun vrees op de
mededeling, dat Nederland in de
Veiligheidsraad zich ten doel stelt
geen onnodige tegenstellingen op
te wekken en op de uitlating, dat
de regering niet voornemens is,
haar bemoeienissen met Korea
verder uit te breiden dan de Ne
derlandse belangen verantwoord
doen zijn.
kopen. De persdienst van Presi
dent Peron ontkende de arresta
tie en betitelde de geruchten
daarover als „boosaardig" en niet
waard, er enig commentaar op te
leveren.
De reis van Prof. Bakker naar
Argentinië mag gezien worden
zo meldde het ANP reeds bij
zijn vertrek als een gevolg
van de besprekingen, die Prins
Bernhard tiidens zijn bezoek aan
Zuid-Amerika met de Argentijn
se President heeft gevoerd.
Den Haag ontving Franse
journalist-en
Het tiental Noord-Franse dag
blad- en radiojournalisten, dat
als gast van de A.N.V.V. een be
zoek brengt aan Nederland, is
door de burgemeester van Den
Haag ontvangen. De Franse gas
ten gaven uiting aan hun grote
waardering voor ons land.
Gisterenmiddag werd de Amsterdamse brandweer gealarmeerd
voor een brand, die was uitgebroken in het centrum van de
Amsterdamse krantenwijk, de Nieuwe Zijdsvoorburgwal in het
perceel 294 waar is gevestigd de N.V. Befo, een maatschappij
in behangersfournituren en etalagemateriaal.
Uit het verslag van de Algemene Rekenkamer willen wij nog
enkele staaltjes vermelden van onzinnig beheer van rijksgelden.
Wie dit verslag onder ogen krijgt vergaat de lust tot spaar
zaamheid, die van overheidswege weliswaar wordt gepropa
geerd, maar die nergens blijkt ook door de overheid zelf te
worden gerealiseerd. „Doet naar mijn woorden, niet naar mijn
daden", is in dit verband bijzonder toepasselijk op Den Haag.
dat zij dit in de ogen der Ka
mer onrechtmatig verkregen
voordeel maar moeteni behouden.
De Buitenlandse Dienst komt
in het verslag o.m. voor in ver
band met de bezetting van de
Nederlandse diensten in Ameri
ka (in totaal 141 man personeel).
De Kamer blijft tot groter zui
nigheid bij de gezantschappen
manen en dringt aan op inspec
tie ter plaatse. Zij brengt de uit
gaaf van f 100.Ó00 per jaar ter
sprake voor de bewaking van
een der ambassades.
Bij het Luchtvaartlaborato
rium kwamen minder goed voor
bereide investeringen voor. Een
plan dat 9 millioen gulden zou
moeten kosten dreigde bij de
uitvoering 22 millioen gulden te
verslinden, hetgeen nader be
raad nodig maakte, tijdens welk
beraad de uitvoering van de
werkzaamheden stagneerde.
Voor de uitbreiding van de
luchthaven Schiphol heeft 't rijk
in vier jaren tijds reeds deelge
nomen met een kapitaal van
meer dan f 25.000.000 terwijl 'n
behoorlijke regeling van de ver
houdingen nog niet is tot stand
gekomen.
Zonder voldoende zekerheid
Nog steeds zijn er oorlogsge
volgen te regelen. Zo b.v. de
merkwaardige geschiedenis van
de doktoren van de rijksgenees
kundige dienst, die in de bezet
tingstijd onder invloed van de
Duitsers extra werden beloond
voor keuringswerkzaamheden.
De minister van Oorlog neigt
blijkens het verslag hoe lan
ger hoe meer tot het standpunt,
Door de enorme rookontwikke
ling moesten de brandwaehts, die
op de tweede etage het vuur aan
grepen gebruik maken van rook-
maskers. Toen zij de ruiten had
den stukgeslagen en de stralen op
de brandende kapokmassa richt
ten spoot de natte kapok naar
buiten en het leek er soms op,
dat midden op deze stralende
voorjaarsdag een sneeuwbui viel.
Inmiddels hadden duizenden
toeschouwers zich op de Nieuwe
Zijdsvoorburgwal verzameld. De
brand sloeg door een liftkoker
naar beneden en in de kelder
vond het vuur nieuw voedsel. De
brandweer ontdekte deze nieuwe
haard terstond en wist haar spoe
dig meester te worden.
Winters landschap.
De brandweer slaagde er in het
vuur op de tweede verdieping in
te sluiten en tegen vieren had
men de brand bedwongen. Om de
vuurhaard in het hart te kunnen
aantasten waren de brandweer
lieden wegens de enorme rookont
wikkeling genoodzaakt met zuur
stofmaskers op tot diep in de
tweede etage, waar de balen ka
pok dicht opeengestapeld lagerr
door te dringen.
Het nablussingswerk duurde
nog geruime tijd. Uit de 2e, 3e
en vierde verdieping werd al het
brandbare materiaal op straat ge
worpen. Vooral de balen kapok
die tijdens de val uit elkander
scheurden waren voor de uit een
vlakbij gelegen school komende
jeugd een grote attractie. De post-
zegelmarkt geleek op een winters
landschap.
Voornamelijk onder ir.vloed van het naderende voorjaar liep
het aantal geregistreerde mannelijke werklozen gedurende het
eerste kwartaal van 1951 terug van 102.889 tot 86.209, hetgeen
een daling betekent van 16.680. In de overeenkomstige periode
van het vorige jaar steeg het aantal werkloze mannen met
3210 en wel van 83.771 tot 86.981.
De werkgelegenheid is verge
leken bij vorig jaar belangrijk
toegenomen. De vraag naar ar
beidskrachten steeg in vrijwel
alle bedrijfsklassen, het sterkst
in de metaalnijverheid en het
bouwbedrijf. In totaal stonden
eind Februari 98.182 geheel wer
keloze mannen en DUW-arbei-
ders ingeschreven, waarvan 13%
langer dan 6 maanden. De groot
ste groep vormden de mannen
van 40 jaar eni ouder, n.l. 47.014.
Van hen stond 18% zes maanden
of langer ingescheven. Van de
25- tot 39-jarigen (33.935) stond
9% langer dan zes maandep bij 't
arbeidsbureaeu ingeschreven en
van de mannen beneden 25 jaar
(17.233) 4%.
Wanneer men de gemiddelde
werkloosheid beschouwt over de
periode van April 1950 tot eni met
Maart 1951, blijkt, dat gedurende
deze 12 maanden in Nederland 25
mannen werkloos waren per 1000
mannelijke beroepsbeoefenaren.
Gedemobiliseerden
Gedurende de maanden Janua
ri, Februari en Maart lieten zich
3180 gedemobiliseerde!* als werk
zoekende inschrijven. Geplaatst
werden er 2054 en afgevoerd
2153, o.a. wegens plaatsing op de
rijkswerkplaatsen voor vakont
wikkeling.
Sedert 1 Januari 1947 werden
in totaal 70.741 gedemobiliseer-
den bij de arbeidsbureaux inge
schreven. Van hen werden er
36.127 dit is ruim 50% geplaatst,
terwijl van de overigen een groot
deel bij de vroegere "werkgever
werd herplaatst en een ander
deel een cursus kon volgen op de
rijks werkplaats voor vakontwik
keling.
Minder valieden
Het aantal minder valiede man
nen steeg in dit kwartaal van
7164 tot 7353 het aantal vrouwen
daalde van 255 t&t 250. Van de
mannen konden er 2032 geplaatst
worden (1214 voor vast werk) en
van de vrouwen 127 (112 voor
vast werk).
Gerepatrieerden
Het aantal ingeschreven gere
patrieerde mannen steeg in het
eerst kwartaal van 1951 van 1113
tot 1854, waarvan 1705 werkloos
en het aantal vrouwen van 215
tot 272, waarvan 248 werkloos.
Sedert 1 Juni 1950 konden de ar
beidsbureaux 596 mannen en 338
vrouwen plaatsen.
Gebleken is dat bijna 90% van
de mannen en rond 25% van de
gerepatrieerde vrouwen qua op
leiding en ervaring voor 'n hoge
re functie in aanmerking kan ko
men. Een moeilijkheid bij de ar
beidsbemiddeling is, dat bijna 70
pet. van de mannen en bijna 50
net, van de vrouwen ouder is dan
35 jaar. Voor hen, wier beroep
tot de industriesector behoort,
worden wel de beste resultaten
bereikt.
Rijkswerkplaatsen
Het aantal cursisten op de rijks
werkplaatsen voor vakontwikke
ling nam af van 3840 tot 3645.
Onder deze 3645 pers. bevon
den zich 62 minder valieden en
1762 gedemobiliseerden.
Sinds 1 Juli 1946 hebben in to
taal 23.009 personen op de rijks
werkplaatsen een volledige cur
sus gevolgd. Hieronder bevonden
zich 5456 timmerlieden. 4937 met
selaars. 1936 schilders. 387 stuca-
doors, 6865 bankwerkers 535
draaiers. 1619 electromonteurs en
1482 lassers.
worden grote kapitaalvoorschot
ten verleend aan de leverancier
van de marine.
Een merkwaardig onderdeel van
't verslag is de geschiedenis van
een hoofdambtenaar, die voor
particuliere doeleinden gebruik
maakte van de-hem ter beschik
king gestelde rijksauto en dit be
mantelde door een onjuiste rit-
tenverantwoording zodat men
hem moest schaduwen om zijn
practijken te kunnen vaststellen.
Het betrof hier een hoofdamb
tenaar van het Departement van
Landbouw, Visserij en Voedsel
voorziening. De minister, wie 't
misbruik van de dienstauto voor
plezierritten werd medegedeeld,
ziet het onjuiste gebruik van de
dienstauto slechts als een uit
vloeisel van de onbevredigende
toestand, dat een zwaar belaste
topfunctionaris niet bevoegd is
om in zijn weinige vrije uren
voor eigen gerief en tijdsbespa
ring een dienstauto te gebruiken
Hier blijft de Algemene Re
kenkamer met Zijne Excellentie
van gevoelen verschillen.
Intussen zijn in Maart 1951 de
nieuwe stringente voorschriften
voor dienstauto's uitgevaardigd.
L.S.K. REDT MENSENLEVEN
OP AMELAND
NES (Ameland). Gistermor
gen nadat de boot van Ameland
vertrokken was, kreeg de schip
per O. Metz een maagdoorbraak.
De dokter achtte een directe over
brenging naar het ziekenhuis
noodzakelijk. Daar de eerstvolgen
de boot pas 's avonds om 7 uur
ging, zond de L.S.K. van de vlieg
basis Leeuwarden een Domini-
toestel naar het vliegveld te Bal-
lum (Ameland) om daar de pa
tiënt af te halen. Door deze snel
le verbinding kon de heer M.
binnen een uur in het ziekenhuis
te Leeuwarden worden opgeno
men.
DEN HAAG. De nieuwe Kweekschoolwet, die in ontwerp
enige tijd geleden bij de Tweede Kamer is ingediend, heeft nog
al wat pennen in beweging gebracht. Thans heeft de minister
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen geantwoord op de
vele vragen en opmerkingen, die door de Kamerleden in het
voorlopig verslag over het wetsvoorstel gesteld en gemaakt
werden. In deze memorie van antwoord zet minister Rutten
zijn plannen nader uiteen. Hij komt daarbij tot de conclusie,
dat de kweekschool-opleiding volgens de voorgestelde regeling
beter dan nu gericht zal worden op de praktijk. De overbodige
franje zal plaats moeten maken voor diepere kennis van op
voedkunde en didactiek.
Aan het bijbrengen van deze
kennis zal in het bijzonder aan
dacht worden besteed in de zoge
naamde tweede en derde leer-
kring. De eerste leerkring geeft
geen vakopleiding in de engere
zin, doch dient om de leerlingen
op een zodanig peil van algemene
ontwikkeling te brengen als voor
een Nederlands onderwijzer
noodzakelijk moet worden ge
acht.
Het onderwijs in deze eerste
leerkring moet ook zodanig zijn,
dat de bezitters van het eind
diploma Hoger Burger School
en/of Gymnasium en de leerlin
gen van de eerste leerkring ge
zamenlijk in de tweede leerkring
de eigenlijke vakstudie kunnen
aanvangen, zonder dat er te grote
verschillen in kennis bestaat.
Voorgesteld was om het onder
wijs in de eerste leerkring te
doen besluiten met een examen.
De minister is gezwicht voor de
aandrang van de kamer en bij
een nota van wijziging voorge
steld om dit examen te laten ver
vallen. Het examen aan het ein
de van de tweede leerkring
wordt echter gehandhaafd. Vele
leden hadden ook voor afschaf
fing van dit examen gepleit. Het
zou niet mogelijk zijn aan deze
wensen tegemoet te komen. De
minister en met hem vele
vast, dat leerlingen, die met goed
gevolg het examen aan het ein
de van de tweede leerkring heb
ben afgelegd aangesteld kunnen
worden aan een school voor ge
woon Lager Onderwijs. Ook de
ministers en met hem vele
leden van de Tweede Kamer
is voorstander van een onderwij
zersakte. Gezien echter het grote
tekort aan onderwijzers is het
voorshands niet mogelijk om
iedere leerling van een Kweek
school te verplichten ook de
derde leerkring te volgen. Wel
heeft de minister de Kamer toe
gezegd, dat het onderwijs in de
scholen voor V.G.L.O. en U.L.O.
slechts toevertrouwd is aan leer
krachten, die een dieper gefun
deerde paedagogische en psycho
logische vorming hebben gehad.
Anders dan verschillende leden
van de Tweede Kamer dit wen
sen, stelt de minister niet de eis
dat alleen leerlingen van Gym
nasia en Hoger Burgerscholen
tot de onderwijzersopleiding
kunnen worden toegelaten. Vol
gens de minister dient toelating
tot de Kweekscholen via de ULO
school open te worden gelaten.
De ULO-opleiding is gedegen ge
noeg om daarop verder te bou
wen. Het staat overigens vast,
aldus de minister dat in de
loop der jaren van de ULO-school
zeer veel voortreffelijke leerlin
gen op de Kweekschool zijn ge
komen, die later een sieraad van
het onderwijs zijn geworden.
De bezitters van een diploma
van de derde leerkring zullen
toelating kunnen krijgen tot de
universitaire examens in de pae-
dagogiek, aldus wordt verder in
deze memorie van antwoord me
degedeeld. Tegen het denkbeeld
om thans dwingend voor te
schrijven, dat iedere kwekeling
de derde leerkring moet volgen,
bestaan naar de mening van de
minister overwegende bezwaren
van practisch aard. Niet alles
was wenselijk is ligt binnen het
bereik van de mogelijkheden, al
dus minister Rutten.
De minister zet verder uiteen,
dat er wel degelijk een verschil
is tussen de hoofdaktestudie, zo
als thans dient om de onderwij
zer grotere bevoegdheid te geven
en de wijze waarop de akte van
volledig bevoegd onderwijzer in
de toekomst zal worden gekre
gen. De studie voor de hoofdakte
is er slechts ten dele op gericht
op een verhoging van paedagogi
sche en didactische waarde van
de leerkracht. Verband tussen de
studie en de praktijk komt bij
deze opleiding niet aan de orde.
Ook de wijze waarop de akte van
volledig bevoegd onderwijzer
moet worden behaald wijkt af
vain die, waarop de tegenwoor
dige hoofdakte wordt verkregen.
