6000 Oost-Duitse communisten
dringen naar West-Berlijn door
Perzen verwerpen
Britse voorstellen
Souverein Japan wordt erkend
Jamboree-gangers veilig
in vaderland terug
DAGBLAD VOOR ALKMAAR
Afscheid van
de Jamboree
Schoolgeld
Incidenten aan zönegrenzen
EN OMGEVING
100 arrestanten
Meisje uit Wolvega
in zee verdronken
Machinist der N.S.
in arrest
Half miliioen
brandschade
Indonesisch kabinet-
bespreekt" veiligheid
Arbeider
in fabriek gedood
Besprekingen niet
afgebroken
Herziening ontwerp Japans vredesverdrag
Herstelbetalingen
verzwaard
Conferentie Kaesong
Bufferzone naar
Hoge druk
alweer bedreigd
Hugo de Groot
niet naar Parijs
Hongaars
Episcopaat
trouw aan de Kerk
Arthur Schnabel
overleden
De zoveelste
onweersbui
Nieuw
Abonnementsprijs f 5,30 per kwartaal, f 1.77
per mnd., inclusief incasso. Advertentie-tarief
per aditie 16 ct. per m.m., minimum f 2,50;
in alle edities 26 ct, per m.m., minimum f 4.
familieberichten 20 ct., resp. 30 ct. per m.m.
Bij contract belangrijke korting. Directeur;
E. f. M. Stumpel. Hoofdredacteur; H. N. Smits.
Bankrelaties; Noorderbank, Nederl. Credletbank
HET FEIT
Buiten God is 't nergens
veilig. (Vondel)
VANHEDEN
Pagina 1 en 3
Donderdag 16 Augustus 1951 46e Jaargang No. 12246
Kantoren: HOORN, Draafsingel 59, teL 4243, Grote Noord 77, teL 4362 K 2290; ALKMAAR, Ritsevoort 52, teL 2046, (2 lijnen), K 2200; DEN HELDER, Keizerstraat 89, teL 2800 K 2230; SCHAGEN, Molenstraat 52, teL 459 K 2240
HEBBEN WIJ de minister van
Onderwijs, pro®. Rutten, onrecht
gedaan, toen wij enige dagen ge
leden critiek lieten horen op zijn
voornemen, de vermenigvuldi
gingsfactor voor bepaalde school
gelden te handhaven, „mede met
het oog op de financiële toe
stand"?
De minister heeft nu in elk
geval, bij de mondelinge behan
deling van de begroting van On
derwijs in de Eerste Kamer, be
langrijke mededelingen gedaan
over de regeling van het school
geld en, in verband daarmede,
over de toepassing van de, in elk
geval door hem te handhaven
befaamde factor.
En wij moeten zeggen, dat, als
wij het enigszins ingewikkelde
geval goed begrepen hebben, een
en ander er minder somber uit
ziet, dan tot nog toe het geval
was. Reeds de beperkte mede
delingen in en buiten de Kamer
verslagen in de pers hadden ons
die indruk gegeven, maar voor
de zekerheid hebben wij de Han
delingen van de Eerste Kamer
afgewacht, om naar de letter pre
cies te kunnen weten, wat de
minister heeft gezegd. Of wij dan
ook precies weten, wat hij be
doelt, zal de naaste toekomst
wel leren.
Eerst de kwestie van de factor.
Wij blijven het betreuren, dat de
regering deze onbillijke bepaling
handhaaft. Maarwij moeten
aan de andere kant toegeven, dat
de minister voor de toepas-
s 'hg van deze maatregel voor
uitzichten opent, welke voor de
tegenstanders van deze verme-
mgvuldigingsfactor gelukkig kun
nen zijn.
Tussen haakjes, het motief voor
de formele handhaving van die
factor vinden wij allerminst ge
lukkig. De minister wil dat ding
in ere houden, terwille van de.
autonomie van de gemeenten!
Dat is werkelijk een professorale
vondst Het gaat hier n.l. om het
open houden van een mogelijk
heid m een regeling van rijks
wege, een regeling, die voor de
gedupeerden alleen maar nadelig
kan zijn. Welnu, hartstochtelijke
voorstanders als wij zijn van de
gemeentelijke autonomie, menen
wij toch, dat men die, gelet ook
°P wat er op dit punt verder ge
schiedt, niet moet gebruiken als
schild om een volgens velen twij-
houdenge paling in stgnd te
Maar, van de andere kant, al
weer, de minister heeft er smaak
in, de pil te vergulden. Ten eer
ste is het van belang, op te mer
ken, dat hij vaststelt, tot twee
maal toe, dat de gemeenten v r ij
zijn, ten aanzien van het al of
niet toepassen van de factor. En
hij heeft zelfs gezegd: de ge
meenten zijn volkomen vrij
een lagere factor te nemen. Het
is dus niet meer zo als het ge
weest is en wij wezen ook
daarop nog onlangs dat van
hogerhand in verband met de
hoogte van bepaalde rijksuitke-
nngen, zachte drang geoefend
wordt ,om die factor zo hoog mo
gelijk toe te passen. De minister
heeft geen voorbehoud gemaakt
enwij hopen nu maar, dat
Binnenlandse Zaken niet opnieuw
ro|t in het eten zal gooien.
Sterker nog, de minister heeft
een, gelet op de historie van deze
zaak merkwaardige, royali
teit aan de dag gelegd, zo ruim,
dat men zijn ogen nauwelijks zal
geloven, als men het leest. Hij
stelt de beslissing over de toepas
sing van het vermenigvuldigings-
cijfer gehéél en zonder voorbehoud
m handen van de gemeenten, ze
kunnen het vaststellen tot het
toegestane maximum, ze kunnen
het afschaffen, ze kunnen het ver-
Jagen, enals ze niet lager
gaan dan 0.8, dan zal het Rijk
een compensatie geven voor wat
de gemeente-financiën, als gevolg
van die verlaging, tekprt komen!
Het is bijna te mooi om waar
te zijn, Een factor immers van
nog minder dan 1, betekent een
directe verlaging van het school
geld en wanneer het Rijk dan
werkelijk bijpast, wat de gemeen
ten als gevolg van de verlaging
van de vermenigvuldigingsfactor
minder ontvangen, dan is het
grote bezwaar van vele gemeen
tebesturen tegen afschaffing van
de factor, weggenomen.
Een andere conclusie schijnt
ons uit de mededelingen, zoals
minister Rutten deze in de Eer
ste Kamer deed, en zoals men ze
in de Handelingen kan nalezen,
niet te nemen. Wij hopen nu
maar, dat het zo is, en niet an
ders.
De gemeentebesturen hebben
nu tot taak, ingevolge de rede
lijke bezwaren, welke vooral van
katholieke zijde zo vaak naar vo
ren zijn gekomen, het onrecht
voor de gezinnen die meer kinde
ren op de lagere school hebben,
weg te nemen. Financiële bezwa
ren behoeven niet meer te gelden,
of.... zit het addertje nog in de
veronderstelling, welke wij wel
hebben horen uiten, dat de mi
nister wel gesproken heeft over
„een compensatie" welke voor de
gemeentebesturen in uitzicht is
gesteld, maar dat we nog niet
weten, hoe gróót die vergoeding
wel zal zijn. Maar wij rekenen er
voorlopig maar op, dat ook an
dere departementale instanties,
die hier wat in te zeggen hebben,
de goede geest van minister Rut
ten zullen volgen!
STAATSLOTERIJ
15.000.er uit
Op no. 4610 van de 513e Staats
loterij (5e"klasse, 15e lijst) is een
prijs van f 15.000.gevallen.
BERLIJN, 15 Aug. (Reuter). Voor de eerste maal gedurende
het. communistische wereldjeugdfestival zijn ruim 6.000 Oost-
Duitse jongeren onder het roepen van anti-Amerikaanse leuzen
de Franse en Amerikaanse zone binnengekomen. West-Duitse
politiemannen voerden charges uit en verspreidden de demon
stranten met stralen water. De demonstranten gooiden stenen
naar de politie.
aan de grens van de Russische en
de Franse zone. Franse militaire
politie werd naar de plaats van
de incidenten gezonden.
Vijf West-Berlijnse politieman
nen werden gewond. Ruim hon
derd communistische jongeren
werden gearresteerd.
Vele demonstranten deelden
communistische propagandabilj et-
ten uit en op verscheidene pun
ten langs de zonegrens werden
van Oost-Berlijn uit raketten af
geschoten, die boven West-Berlijn
propagandamateriaal uitstrooiden.
De demonstraties begonnen om
ongeveer 17 uur plaatselijke tijd
en een uur later, aldus de politie,
was de toestand weer normaal.
De West-Berlijnse politie heeft
een lid van de Oost-Berlijnse
volkspolitie gearresteerd, omdat
hij de sectorgrens overschreden
zou hebben. De West-Berlijnse po
litie deelde nog mede, dat de de
monstranten hen aangevallen had
den en hun pistolen, gummiknup
pels en helmen hadden willen
afnemen.
Slaags met volkspolitie.
Kort na 20 uur plaatselijke tijd
werden nieuwe incidenten gemeld
TRAGISCH ONGEVAL
BIJ DE KOOG OP TEXEL
Gistermiddag is de 27-jarige
mej. F. Melgers uit Wolvega bij
het zwemmen in zee bij de Koog
buiten de bewaakte zone, op
Texel verdronken voor de ogen
van haar verloofde.
Zij geraakte in een diepe kuil
aan de rand van een wrak. Haar
verloofde slaagde er tenslotte in
haar te grijpen en aan het strand
te brengen, maar toen bleken de
levensgeesten reeds geweken.
WEGENS VERDUISTERING
De spoorwegrecherche heeft, in
samenwerking met de Haarlemse
politie, een 50-jarige machinist
der Nederlandse Spoorwegen ge
arresteerd, die ervan verdacht
wordt vrij aanzienlijke verduiste
ringen te hebben gepleegd in zijn
functie van bestuurslid der
spoorwegreisvereniging.
Hij wordt er van beschuldigd
de bijkomende kosten van vrij-
vervoer-biljetten te hebben ver
hoogd en de daaruit voortvloeien
de baten in eigen zak te hebben
laten verdwijnen.
Volgens berichten van het
hoofdkwartier van de politie was
een gevecht ontstaan tussen hon
derden West-Berlijners en Oost-
Berlijnse volkspolitie. De Oost-
Berlijnse politie zou getracht heb
ben een West-Berlijner te ontvoe
ren, doch de West-Berlijners
slaagden er in de man te ontzet
ten. Verscheidene personen wer
den licht gewond.
NIJMEEGSE POLITIE TAST
NOG STEEDS IN DUISTER
De schade die de laatste tijd
door de branden in de polder Ooy
bij Nijmegen is geleden, bedraagt
ongeveer een half miliioen.
De politie tast nog steeds in
het duister met betrekking tot de
dader van deze brandstichtingen.
Men mag n.l. aannemen dat de
branden aangestoken zijn, zo ver
nemen wij van politieautoriteiten.
Gisteravond brandde een hooiberg
van de landbouwer Jansen te El-
lecom af.
DJAKARTA, 15 Aug. (Aneta).
Ook Woensdagochtend is het In
donesische kabinet bijeengeko
men, ditmaal met de fractievoor
zitters van de regeringspartijen,
ter bespreking van de veiligheids
toestand van geheel Indonesië.
Ten aanzien van de veiligheids
acties verklaarde men in officiële
kringen aan Aneta, dat acties in
geheel Indonesië werden uitge
voerd onder centrale leiding uit
Djakarta. In dit verband kan ge
meld worden, dat ook te Cheribon
een groot aantal arrestaties ver
richt werden; krantenberichten
spreken van ruim honderd. Drie
Nederlanders zouden in arrest
zijn.
Een 23-jarige arbeider geraakte
gisteren verward in een machine
op de spinnerij van de firma van
Dooren te Tilburg. De man werd
gegrepen door een drijfriem en
overleed ter plaatse.
EEN BUITENKANSJE
Een inwoner van Saven-
them bij Leuven gaf vijftien
jaar geleden, kort voor zijn
dood, zijn notaris opdracht,
zijn zoon op diens 21ste ver
jaardag een brief ter hand
te stellen. De jongeman in
kwestie die dezer dagen
meerderjarig werd. las thans
in de brief: „Ga naar de
kelder en maak de vierde
steen rechts van de trap los".
Hij deed aldus en vond op
dé aangewezen plaats een
doos met goudstukken ter
waarde van een miliioen
Belgische franken.
Het eerste contingent van dertienhonderd man Amerikaanse
troepen is op weg naar Oostenrijk, in Livorno (Italië) aan
gekomen per transportschip „Gen. R. E. Callan". Livorno is
een nieuwe Amerikaanse basis. Twaalfhonderd man gaan
direct door naar Oostenrijk, de overige honderd blijven in
Liverno voor het inrichten en onderhouden van de voor
zieningsbasis.
TEHERAN, 15 Aug. (A.P.-Reu-
ter). De besprekingen over de
Perzische oliekwestie zijn in een
eigenaardig stadium geraakt. De
Perzische premier heeft de Britse
voorstellen verworpen. Er heerst
over het een en ander nogal ver
warring. In Londen was men he
denavond verrast.
Stokes heeft zijn plannen be
kend gemaakt. In zijn verklaring
word-t gezegd, dat de Britse rege-
WASHINGTON, 15 Aug. (Reuter). In het herziene voorstel
voor een Japans vredesverdrag houdt de voornaamste verande
ring in, dat de Japanse souvereiniteit uitdrukkelijk wordt
erkend. Het voorstel is verzonden door Amerika en Groot-
Brittannië.
De door India en de Sowjet-
Unie geuite critiek op het eerste
voorstel is geignoreerd. De Sowjet
Unie had zich namelijk verzet te
gen het niet-opleggen van beper
kingen aan een Japanse herbewa
pening. India had zich uitgespro
ken tegen het voorbehoud om ge
allieerde troepen in Japan te mo
gen stationneren. India heeft
eveneens de samenvoeging van
Formosa en het communistische
China voorgesteld alsmede het
plaatsen onder trustschap der
Verenigde Naties van de strate-
De Iraanse leider van de olie-nationalisatie, de religieuze
leider Say ad Abolghassem Khashani (links) neemt een sigaret
tijdens zijn besprekingen met de leider van de Engelse olie
delegatie Sir Richard Stokes. Het verluidt, dat Khashani
Stokes heeft medegedeeld, dat de vastbeslotenheid van het
Iraanse volk in zake de nationalisatie van de olie-winning
dusdanig is, dat wie ook van de Iraanse regering zou afwijken
van de huidige olie-politiek, hetzelfde lot zal treffen als de
vroegere premier Ali Razmara.
gische Rioekioe- en Bonin-eilan-
den. De Verenigde Staten zouden
dan de enige bestuursmogendheid
zijn.
Dezelfde rechten?
De algemene bepalingen over
Japanse herstelbetalingsplichten
zijn enigszins verzwaard doch
men is niet ingegaan op de spe
cifieke eisen van de Philippijnen
en Birma.
Het nieuwe ontwerp-verdrag is
in wezen hetzelfde als het voor
gaande. Men moet dan ook ver
wachten, dat het de zelfde reac
ties zal uitlokken.
Vermoedelijk onder invloed van
Japanse stappen is opgenomen,
dat de repatriëring van Japanse
krijgsgevangenen uitgevoerd moet
worden.
PEKING-CHINA VERWERPT
ONTWERP JAPANS
VREDESVERDRAG
LONDEN, 15 Aug. (Reuter).
Het Chinese persbureau „Nieuw
China" heeft Woensdagavond be
kend gemaakt, dat de minister
van Buitenlandse Zaken van com
munistisch China het voorgestelde
Japanse vredesverdrag, dat in
September in San Francisco ge
tekend zal worden, als „funda
menteel onaanvaardbaar" heeft
verworpen.
WILLIAM HEARST
OVERLEDEN
Op 88-jarige leeftijd is de
krantenkoning overleden
In opdracht van burgemeester
Impellitteri woeien de vlaggen
van alle gebouwen van de ge
meente New York Woensdag, we
gens het overlijden van Hearst,
halfstok. De publiciteitsonderne-
mingen van Hearst zullen door
zijn zoons en naaste medewerkers
worden voortgezet.
VIERING INDIA'S
ONAFHANKELIJKHEID
NEW DELHI, 15 Aug. (Reuter).
Ter gelegenheid van het vierjarig
bestaan van India's onafhanke
lijkheid heeft minister-president
Nehroe, toegejuicht door bijna
tweehonderdduizend mensen, ver
klaard, dat de vriendschapsband
van de bevolking van India altijd
uitgestrekt zal blijven naar de
bevolking van Pakistan.
SUBCOMMISSIE VERWEZEN
MOENSAN, 15 Aug. (A.P.).
De geallieerde onderhandelaars
hebben vandaag voorgesteld een
uit twee leden bestaande sub
commissie te benoemen om het
delicate probleem van de afbake
ning van een bufferzone op Korea
tot een oplossing te brengen.
Dit voorstel is op de 25ste bij
eenkomst tussen de geallieerde en
communistische onderhandelaars
gedaan door vice-admiraal Turner.
(Van onze weerkundige
medewerker)
Het begin van deze week
is voor vacantiegangers
verre van fraai geweest.
Een storing, n.l. die over
de Noordzee lag, was er de
oorzaak van dat ook in ons
land flinke buien voorkwa
men. Gelukkig echter be
gonnen de barometers na
het wegtrekken van de
depressie in Noordelijke
richting flink te stijgen en
zo was vannacht de baro
meterstand al ongeveer
1020 millibai'.
Een gebied van hoge
luchtdruk n.l. naderde van
het Zuid-Westen en strekt
zich uit van de Atlantische
Oceaan tot Polen. Gisteren
was de invloed dan ook al
duidelijk waarneembaar en
kwamen nog slechts enkele
buien voor. Voor vandaag
kan dan ook op mooi weer
gerekend worden, waarbij
de temperatuur iets zal
stijgen. Helaas zijn de voor
uitzichten op langere ter
mijn minder mooi. Daar ten
Westen van het maximum
alweer nieuwe Oceaan-de
pressies dreigen. En een re
genfront van de dichtsbij-
zijnde storing al op weg is
naar de Britse eilanden. Of
het morgen dan ook nog
droog zal blijven is zeer de
vraag en in elk geval mag
na een korte periode van
mooi weer opnieuw op wis
selend weer met af en toe
regen gerekend worden.
ring en de Brits-Iriaanse olie
maatschappij het principe van de
nationalisatie aanvaarden. De
maatschappij zou in feite ophou
den te bestaan en de nationale
Perzische oliemaatschappij zou
eigenaresse worden van de activa.
Alle inkomsten van de oliever
koop der maatschappij zouden ten
goede komen aan de Perzische
regering. Dit alles binnen het ka
der van een Brits-Perzische sa
menwerking bij de exploitatie.
De Britse technische staf zou
blijven, wanneer garantie kon
worden gegeven, dat de leiding
bekwaam genoeg was. Tevens
werd voorgesteld een inkoopoaga-
nisatie buiten Perzië op te rich
ten, die de olie zal aankopen voor
verdeling over de gehele wereld.
Hedenavond wordt een bijeen
komst gehouden van beide dele
gaties, waarbij ook Harriman
aanwezig zal zijn.
REIS NAAR RUSLAND
DE OORZAAK?
De E.C.A. missie in Nederland
heeft medegedeeld, dat de diri
gent Hugo de Groot niet in Parijs
zal optreden. Aanvankelijk zou
hij onder auspiciën van de
Marshallorganisatie op 31 Augus
tus het orkest van de Franse ra
dio-omroep dirigeren. Een reden
van het niet doorgaan is niet op
gegeven. Hugo de Groot is juist
van een reis naar de Sovjet-Unie
terug.
TROEPENSCHIP
VASTGELOPEN
WELLINGTON, 15 Aug. (A.P.).
De 4600 metende „Wahine" van
de Union Steamship Company is
vandaag bij het eiland Masela 450
km ten Noorden van Darwin aan
de grond gelopen. Aan boord van
het schip bevinden zich 800 man
Nieuw Zeelandse troepen, die op
weg zijn naar Korea. De tankboot
Stanvac uit Karachi heeft de op
varenden aan boord genomen.
VATICAAN WAARSCHUWT
TEGEN VALSE BERICHTEN
VATICAANSTAD (K.NJ?.).
De voorzitter van de bisschoppen
conferentie van Hongarije, Mgr.
Julius Czapik, aartsbisschop van
Eger, heeft, zo verneemt het
K.N.P. in Vaticaanstad, er in een
nieuwe verklaring op gewezen,
dat de bisschoppen onwrikbaar
trouw zullen blijven aan het Ge
loof, dat zij de Kerk zullen blij
ven achten en dat zij zich door
niemand in hun trouw zullen
laten beïnvloeden.
Van hun kant zullen de bisschop
pen de Grondwet en de wetten
van de Staat eerbiedigen en ver
wachten van de Staat ook, dat
hij de vrijheid, welke de Grond
wet schenkt, zal respecteren.
Deze verklaring, zo zegt men in
Vaticaanse kringen, toont op
nieuw duidelijk aan, hoezeer men
moet oppassen met de berichten,
welke de Hongaarse regering en
de Hongaarse nieuwsdienst uit
geven.
AXENSTEIN, Zwitserland, 15
Aug. (Reuter). De pianist Ar
thur Schnabel is te Axenstein in
Zwitserland na een korte ziekte
in de leeftijd van 69 jaar over
leden.
MILLIOENSTE BEZOEK
AAN AVIFAUNA
Gisteren bleek mej. S. Veldman
uit Arnhem de gelukkige te zijn,
die als millioenste bezoekster het
loket van Avifauna passeerde.
TWEE NEDERLANDSE
MIJNWERKERS IN BELGIË
GEDOOD
GELEEN, 15 Aug. In de af
gelopen nacht zijn in een Belgi
sche mijn te Luik twee Geleense
mijnwerkers gedood, toen zij het
slachtoffer werden van een in
storting. Het waren de 26-jarige
gehuwde H. Cornips, vader van
vier kinderen en de 19-jarige
ongehuwde C. Mons.
Een goede opname, gemaakt
door Marcus Adams, van
Prinses Elisabeth en haar
twee kinderen ter gelegenheid
van de eerste verjaardag van
Prinses Anne, gisteren. Haar
broertje, Prins Charles, wordt
in November drie jaar. De
jarige prinses draagt het hals
snoer dat ook haar moeder
droeg toen ze in 1927 voor de
eerste maal door de heer
Adams gefotografeerd werd.
(Van onze speciale verslaggever)
't Afscheidskampvuur dat de Ne
derlandse journalisten en radio
verslaggevers ons contingent op
de Jamboree aanboden was nog
maar nauwelijks halverwege ge
vorderd toen een onweersachtige
wolkbreuk boven Achau-Golfplatz
losbarstte, die de vuren sissend
doofde en het terrein voor de
zoveelste maal in een modderpoel
herschiep.
Twee uur duurde het Dinsdag
morgen eer de zware vrachtauto's
die de bagage van de Nederlan
ders weer naar ons land zouden
terugvoeren waren uitgegraven,
en met de leemklonten in de
oren en haar gespat, marcheerde
ons contingent tegen de avond
voor het laatst de kamppoort uit,
op weg naar het speelgoedtreintje
van Bad Ischl en het goederen
station waar de Nederlandse
Jamboree-trein, met nog altijd
dezelfde harde houten banken,
stond te wachten voor een nieuwe
rit van twee-en-twintig uur. De
stationschef kreeg welhaast tra
nen van ontroering in de ogen
toen hij de vaart en het élan aan
schouwde waarmede onze jongens
in een oogwenk hun wagon en
coupe weer hadden gevonden. Hij
had die dag al vele extra-treinen
zien vertrekken: Belgen en Fran
sen, Schotten en Italianen, maar
het was nergens zo gesmeerd ge
gaan als bij de Hollanders, aldus
bezwoer hij ons bij hoog en bij
laag. Even na zeven uur zwaai
den we vaarwel aan Bad Ischl
dat aan alle ramen en wegen
enthousiast stond terug te wui
ven. En met die laatste herinne
ring aan zoveel gastvrijheid
zwenkte de trein de bocht naai
Gmunden in.
(Vervolg op pag. 3)
