Grandioos miniatuurplanetarium
kwam in Amerika terecht
Meer dan 80 jaren wordt
het dagelijks opgewonden
Nog steeds hoop in het
Perzisch oliegeschil
Nieuwe vrijstellingen van
de vermogensbelasting
„Vlucht in de nacht"
Lof voor Nederlands handwerk
RADIO
Goede militair-technische
samenwerking in Indonesië
Kroniek
en kritiek
Neptunus pas
halverwege
Buitenlands overzicht
Militaire academie in voorbereiding
Vooral voor personen boven 60 jaar
^0.000 lifer melk
voor de Jamboree
Engelse League
Naar wij vernemen:
door E. J. Rath
DINSDAG 21 AUGUSTUS 1951
PROGRAMMA
WOENSDAG 22 Augustus
HILVERSUM I 402 m. 7.00
VARA. 10.00 VPRO. 10-20 VARA
19.30 VPRO. 20.00—24.00 VARA.
o JAÜ0 ,Nleuws; 7-18 Gram. muz.;
8.00 Nieuws en weerberichten;
8-18 „Tussen twee plaatjes ge
zegd...."; 8.50 Voor de hijis
vrouw; 9.00 Gram- muz. (9.3Ó—
9.35 Waterstanden); 10.00 „Lees
in de vacantie een boek", cause
rie; 10.05 Morgenwijding; 10.20
Gram. muz.; 10.35 Voor de vrouw;
11-00 Gram. muz.; 12 00 Orgelspel;
12.30 Land- en tuinbouwmede-
delingen; 12.33 Voor het platte
land; 12.38 Gram. muz.; 12-55 Ka
lender; 13-00 Nieuws; 13.15 Dans
muziek; 13.45 Gram. muz.; 14.00
Gesproken portret; 14-15 Clave-
cimbel en fluit; 14.40 Gram. muz.;
14.50 Voor de jeugd; 15-50 Piano
recital; 16.00 Radio-consultatie-
schaakpartij; 16.45 Voor de zie
ken; 17-20 Roemeens orkest; 17-45
Regeringsuitzending: Dr. J. Keu-
hing; „De Woning op Java"; 18.00
Nieuws; 18.15 Amusementsorkest;
1845 „Zwart en Wit", causerie;
19.00 Politie-kapel; 19.30 Voor de
jeugd; 20.00 Nieuws; 20 05 Poli
tiek commentaar; 2015 Promena
de orkest en solist; 20.50 „Neem
je gemak er eens van", hoorspel;
22 20 Strijkkwartet; 22.45 „Li
chaam en Gezondheid", causerie;
23.00 Ntieuws; 23.1524.00 Geva
rieerd programma.
Een Zwolse bouwvakar
beider ontving dezer dagen
van zijn naar Amerika ge-
cmigreerde familie een
schrijven, waarin deze ver
telt van de grote belang
stelling van de zijde der
kranten voor een in Neder
land gemaakt planetarium,
dat reeds meer dan 80 jaar
getrouw de loop der hemel
lichamen weergeeft. Deze
familie een neef van de
Groninger schepper zond
onze Zwollenaar een kran
tenknipsel, waaraan we de
hiernaast afgedrukte bijzon-
ierheden ontlenen.
ZWOLLE. Een Nederlands miniatuur planetarium, dat na de
eerste wereldoorlog in Amerika is terechtgekomen, heeft er
onlangs de aandacht van de krantenmensen getrokken en
weldra verschenen grote artikelen in kranten, waarin de lof
werd bezongen van de schepper, een goudsmid uit Groningen,
die in 1856 de eerste hand legde aan een miniatuur-heelal,
dat vandaag de dag de grootste bewondering oogst in de
Nieuwe Wereld. Want meer dan tachtig jaar wordt iedere dag
op dezelfde tijd het mechanisme opgewonden en feilloos ver
telt het planetarium op elk gewenst ogenblik alle bijzonderheden
van het zonnestelseL
Heel veel weten we niet over
de schepper van dit planetarium.
Hij heette Botjes en leefde als
goudsmid en horlogemaker in de
provincie Groningen. In 1868 was
zijn meesterwerk voltooid, na 12
jaren van ongelooflijke studie en
verfijnd vakmanschap. Toen kon
den zijn bewonderende blikken
gaan over zijn levend model van
het heelal. Welke weg dit plane
tarium is gegaan, schijnt moeilijk
te achterhalen. Wel is het steeds
toevertrouwd geweest aan zorg
zame handen, want toen onge
veer een kwart eeuw geleden
ingewikkelde instrumentarium
naar Amerika verhuisde, had het
mechanisme trouw iedere dag
zijn werk gedaan. Ook nadien in
de werkplaats van Henry B. Bos
404 West Patersonstreet Kalama
zoo, een houtbewerker, die een
neef van de grote W. B. Botjes
blijkt te zijn.
Het planetarium bestaat uit 6
zonnewijzers van verschillende
grootte, gezet in een achthoekig
raam, dat geheel omsloten wordt
door een glazen kist. De ene
wijzerplaat is die van een nor
male klok, de tweede geeft de
gemiddelde zonnetijd, de derde
registreert de dag van de week,
een vierde is een weergave in
drie dimensies van de wegen der
planeten voorzover in 1863 be
kend; de vijfde omvat een we
reldbol ongeveer zo groot als een
tennisbal. De zesde en laatste
wijzerplaat is een wonder van
vernuft. Zij is verdeeld in de 12
maanden van het jaar en de
twaalf tekenen van de Dieren
riem. Rond de plaat beweegt
zich een zon, een maan en twee
puntige pijlen. Een volledige op
somming van de functies van die
ene wijzerplaat is nauwelijks te
geven.
Wanneer men weet, dat het
hart van de machine, een wir
war van veren, radertjes, balan
sen, gewichten en tegengewichten
geheel met de hand vervaardigd
moest worden dan moet die Gro
ningse goudsmid een waar genie
zim geweest. Want de machine
gereedschappen waren in het
midden der vorige eeuw, verge
leken bij thans, zeer primitief.
Botjes moest elk van de 97 ra
dertjes en elk van de tientallen
veertjes, die het planetarium op
gang moeten houden, met de
hand uitsnijden, bewerken en op
zn plaats brengen. Het mooiste
Zwitserse horloge is niet meer
dan een stuk speelgoed vergele
ken bij dit planetarium.
Een enkel voorbeeld. In het
onaerdeel, dat de gang der pla
neten uitbeeldt, bewegen acht
kleine metalen ballen zich om
hun eigen baan. De ballen zijn
bevestigd op verticale draden,
om indruk te geven van de hoog
te van het heelal.
Dc zon is het centrum van de
wijzerplaat. Er omheen draaien
de planeten Mercurius, Venus, de
Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus
(compleet met kleine ring), Ura
nus en Neptunus. Niet alleen be
wegen deze planeet-modellen in
hun eigen banen maar de tijds
duur van hun kringloop om de
zon is wetenschappelijk juist, De
bal, die Mercurius voorstelt, ge
bruikt werkelijk 88 dagen om z'n
reis om de zon te volbrengen;
de aarde gebruikt 365V» dag;
Mars voleindt de reis in 687 da
gen, Jupiter doet het in iets meer
dan 11>/ jaar en Saturnus in
29% jaar.
Uranus, die bij benadering 84
jaar nodig heeft om rond de zon
te draaien, is tenslotte het einde
van z'n eerste reis om de mecha
nische zon, zeer nabij. Maar Nep
tunus is, sinds het planetarium
werd voltooid, nog niet verder,
dan zijn halve eerste reis, want
dit hemellichaam heeft 164
jaar nodig voor slechts eén rond
reis.
Dit alles kan men op slechts
één plaat aflezen. Maar de ove
rige platen zijn al even interes
sant. De ene plaat waarop de
gemiddelde zonnetijd wordt aan
gegeven, vermeldt niet alleen de
tijd waarop de zon opkomt of
ondergaat maar beschrijft tevens
de gang van de zon over de
evenaar en wijst de nadering en
verdwijning aan zowel van de
voorjaars- als van de najaars-
evening.
De afstand van de maan tot de
aarde wordt aangegeven op een
andere plaat. Een klein model
maan beweegt zich rondom de
wijzerplaat en wordt gevolgd
door een pijl met twee punten,
die met de ene zijde de perigee
aanwijst en met de andere de
apogee van de maan. (perigee is
hier het punt waarop de maan
het dichtst bij de aarde staat en
apogee is het punt waarop de
maan het verst van de aarde ver
wijderd is.) De model-maan
maakt zijn reis van perigee tot
perigee en van apogee tot apogee
in ongeveer 27 dagen.
Deze wijzerplaat voorspelde
nauwkeurig de zonsverduistering
thans 15 jaar geleden, ondanks
het feit, dat de machine ongeveer
80 jaar tevoren op gang gebracht
werd.
Op nog weer een andere plaat
wentelt de aardbol in precies 24
uur en tezelfder tijd wordt een
klein model zon getoond, die
voortdurend op een ander deel
van de aardbol schijnt en zo de
wisseling" der seizoenen aan
duidt.
Alle zes delen en ontelbaar
aantal bewegende stukken, wor
den precies als in een horloge op
gang gehouden door een grote
veer. Bos, de tegenwoordige eige
naar, windt trouw iedere avond
het planetarium op. Sinds het
Ïilanetarium een kwarteeuw ge-
eder. naar de Ver. Staten ver
huisde, heeft het slechts éénmaal
stilgestaan. De hoofdveer bleek
gesprongen. Het euvel was spoe
dig verholpen en sindsdien, aldus
de heer Bos, heeft de machine
perfect gefunctionneerd.
Volgens deze Amerikaanse Ne
derlander heeft Botjes van 1856
tot 1868 aan deze verbazing
wekkende machine gewerkt en
de overlevering wil, dat hij zijn
planetarium terstond aan eén fa
milielid heeft afgestaan en on
middellijk daarna begonnen is
met dé bouw van een nieuw
planetarium. Ook dit zou gereed
gekomen zijn en moet zich nog
ergens in Nederland in werking
bevinden. Maar waar? Op deze
vraag moest Bos helaas het ant
woord schuldig blijven. Mis
schien brengt déze publicatie ons
op het goede spoor.
Door de universiteit van Illinois werd in de Verenigde Staten een zogenaamde „Ontsmet-
tingsstal" ingericht voor koeien. Wanneer de dieren door deze stal lopen, komt een auto
matische spuitinrichting in werking, die hen zuivert van de paardenvlieg, hun eeuwige
kwelgeest. Het bijzondere van deze inrichting is, dat de „domme" koeien heel goed weten,
dat ze in deze „stal" hun gevreesde vijanden kwijt raken. Ze wandelen er dan ook uit
zichzelf netjes in en uit.
Het is nog steeds niet duide
lijk hoe de knoop van het Per
zische geschil uit elkaar gewik
keld zal worden. Alleen een drie
tal dingen wordt steeds duidelij
ker n.l. dat premier Mossadeq
zelf meer en meer het slacht
offer dreigt te worden van de
door hem opgeroepen nationalis
tische geesten; dat Engeland
•s-GRAVENHAGE. „De sa
menwerking tussen de Indone
sische legerleiding en ons is er
een welke zich kenmerkt door
waardering en vertrouwen", al
dus het hoofd van de Neder
landse Militaire Missie, generaal-
majoor Pareira, die op het ogen
blik voor een routinebezoek in
Nederland is. „Na de moeilijke
eerste maanden van 1950 zijn de
Indonesiërs begonnen met een
serieus opbouwen van hun defen-
In het begin van dit jaar om
vatte de Militaire Missie prac-
tisch 1900 man. Tweehonderd
zaten er op het hoofdkantoor en
de staf in Djakarta, duizend
werkten aan de opbouw van de
Indonesische marine, vijfhonderd
aan die van het leger en twee
honderd aan de luchtmacht. Se-
Het nieuwe wetsontwerp op de
vermogensbelasting bevat de ver
ruiming van enkele vrijstellingen
voor deze (niet voor de inkom
sten-) belasting, die reeds voor
1951 gelden. Zij, die er aanspraak
op menen te kunnen maken, kun
nen daarvan doen blijken hetzij
door een aantekening op hun aan
giftebiljet model B, hetzij (indien
ze dit reeds hebben ingezonden)
door een afzonderlijke medede
ling aan de Inspecteur.
In de eerste plaats is een nieu
we vrijstelling ingevoerd voor
lijfrenten, toekomende aan per-
HILVERSUM II 298 m. 7-00sonen van 60 jaar of ouder of aan
24-00 NCRV.
7.00 Nieuws; 7-15 Ochtendgym
nastiek; 7.30 Gram. muz.; 7.45 Een
woord voor de dag; 8-00 Nieuws
en weerberichten; 8.18 Gewijde
muziek; 8.45 Gram. muz.; 9.00
Voor de zieken; 9.30 Gram. muz.;
10-30 „Zeventig jarig bestaan van
de Nationale Christen Geheel
onthouders Vereniging"; 11-30
Bas-bariton en piano; 12.00 Gram.
muz.; 12.15 Metxopole-orkest; 12.30
Land- en tuinbouwmededelingen;
12-33 Metropole-orkest; 13.00
Nieuws; 13.15 Militaire reportage
of gram. muz.; 13.20 Klein koor;
13.45 Marinierskapel; 14.15 Gram.
muz.; 14.45 Voot de meisjes; 15-00
Gram. muz.; 15.15 Concertgebouw
orkest en soliste; 16.15 Voor de
Pianorecital; 18.00 Koorzang;
jeugd: 17-20 Gram. muz.; 17.30
19.15 Alt. altviool en piano; 19.40
18-30 Kamerorkest; 19-00 Nieuws:
Radiokrant; 20.00 Nieuws; 20-05
Gram. muz.; 2015 Residentie
orkest en solist; 21.20 „Hoe verde
len wij de ruimte in Nederland?",
causerie; 21.40 Salonorkest; 22-15
Piano en orgel; 22.30 Gram. muz.;
22.45 Avondoverdenking; 2300
Nieuws; 23.15 Amusementsmu
ziek; 23.4024.00 Gram. muz.
invaliden. Hieraan is de voor
waarde verbonden, dat de lijf
rentetrekker tenminste .20 jaar
lang een steeds gelijk blijvende
premie heeft betaald. Zij is ech
ter ook van toepassing, als aan
vankelijk wel voor 20 jaar of
langer premie verschuldigd was,
doch de premiebetaling wegens
invaliditeit eerder kon worden
gestaakt. De vrijstelling geldt tot
een maximum van f 3000.even
tueel verminderd met het bedrag
van een pensioen.
Een soortgelijke vrijstelling
wordt ingevoerd voor lijfrenten,
toekomende aan weduwen en
minderjarige kinderen, onder
voorwaarde, dat de verzorger
(echtgenoot of ouder) in beginsel
over een tijdvak van tenminste
20 jaar premie verschuldigd was,
ook al is de premiebetaling wel
licht door zijn overlijden eerder
geëindigd. Voor weduwen be
draagt de aan de vrijstelling ge
stelde grens f 2000.per jaar,
voor kinderen f 500.per jaar.
Eventueel pensioen wordt ook
hier op de maximaal vrijgestelde
bedragen in mindering gebracht.
Tenslotte is enige uitbreiding
gegeven aan de categorie van
personen die in aanmerking ko
men voor een extra-vrijstelling,
omdat zij voor hun levensonder
houd op de opbrengst,-van een
beperkt vermogen zijn aangewe
zen. Deze vrijstelling is voortaan
van toepassing als het vermogen
minder dan f 100.000 en het in
komen over het afgelopen jaar
minder dan f 3500.bedraagt.
Evenals voorheen blijft zij ech
ter in hoofdzaak beperkt tot per
sonen van 60 jaar of ouder en
invaliden.
dert Indonesië echter de mijnen-
veegdienst zelf ter hand heeft
genomen, is de assistentie bij de
marine teruggebracht tot ruim
250 man. Volgens afspraak zal
de Nederlandse. Militaire Missie
zeker tot 1 Januari 1954 aan het
werk blijven, doch zo, dat ze zich
als het ware zelf opheft. Naar
mate er meer Indonesische in
structeurs worden opgeleid zijn
er minder Nederlandse adviseurs
nodig. Deze bewegen zich uit
sluitend op militair-technisch ter
rein. Met de militaire politiek,
de operaties dus, bemoeit de mili
taire missie zich niet".
Generaal-majoor Pereira ge
looft niet dat Djakarta zoals
in de economische sector over
weegt, om elders dan in Neder
land militaire adviseurs te zoe
ken. Zijn reis naar Nederland
heeft dan ook niets uit te staan
mej; de missie van prof. Supomo,
die over het liquideren van het
Unie-statuut komt praten. Een
andere kwestie is het materiaal:
Indonesië heeft grote behoeften
aan zware bewapening en vlieg
tuigen. Of Nederland hierin vol
doende de behulpzame hand kan
bieden, is nog de vraag.
Er worden thans voorbereidin
gen getroffen voor het stichten
van een militaire academie in
Indonesië, waar in de eerste tijd
leden van de militaire missie
onderricht zullen geven. Later
kunnen ze dan worden afgelost
door Indonesiërs, die thans als
adelborsten of cadetten de oplei
ding in Nederland gaan volgen.
Djakarta heeft Den Haag ge
vraagd om ongeveer negentig van
deze officieren te willen oplei
den. Aan een beroepsleger denkt
Indonesië op het ogenblik niet.
Generaal Pereira deelde nog
mee,, dat zijn veiligheid en die
van zijn missieleden niet minder
is dan die van elke andere in
woner in de R.I.
het traineren beu wordt en be
reid is rekening te houden met
het verlies van de Perzische olie
en dat de Ver. Staten nog niet
zo ver zijn, en alles in het werk
stellen om toch nog tot een be
vredigende oplossing voor bei
de partijen te komen. Gister
middag werd meegedeeld, dat
Truman's speciale vertegenwoor
diger Harriman, nadat de onder
handelingen hopeloos waren vast
gelopen en de Engelse minister
Stokes reeds had meegedeeld
Woensdagmorgen te zullen ver
trekken, Zondagavond de Perzi
sche en Engelse delegatie een
nieuw compromis voorstel had
doen toekomen, dat bij de Per
zische regering niét onwelwillend
was ontvangen en waarvan Mos
sadeq gistermiddag verklaarde,
dat het de kansen op een bevre
digende oplossing verhoogde. Het
is maar de vraag of Stokes terug
wil komen op zijn zeer perti
nente verklaring, dat met het
voorstel door hem Zaterdag in
gediend. het Engelse woord ge
sproken is. Daarnaast staat
Mossadeq voor de moeilijkheid,
dat in invloedrijke nationalisti
sche parlementaire kringen ster
ke druk op hem wordt uitge
oefend Engeland niets toe te
geven en te blijven staan op de
Perzische eis, dat de olie van
Perzië is, dat Perzië alleen de
olie verkoopt en dat van een
samen delen van de winst ge.en
sprake kan zijn. Daaruit blijkt
wel. dat de anti-Engelse stem
ming in Perzië nog steeds sterk
leeft en dat het wantrouwen
tegen Engeland zeer groot is.
Nu moet erkend worden, dat de
Engelsen het hier ook wel een
beetje naar gemaakt hebben. In
de periode, dat zij meer dan 50%
van de Perzische olie in handen
hadden, maakten zij hiermee
grote winsten en konden de Per
zen, die niet alleen de olie. maar
ook de arbeiders voor het vuile
en zware werk moesten leveren,
slechts een klein deel van de
winst opstrijken. Bovendien:
hadden de Engelsen in een vroe
ger stadium een royaal aanbod
gedaan, dan zou de zaak nooit zb
hoog gelopen ztin. Het voorstel
van Stokes is Engeland nu na
moeizame onderhandelingen,
waarbij de Perzen het been zeer
Advertentiel
stijf hielden, afgeperst. En er is
een krachtige stroming, welke
de Engelse invloed geheel wil
uitschakelen, niet verder wil gaan
dan aan Engeland de olie te le
veren, welke dit land nodig
heeft en zich er tegen verzet,
dat Engeland Perzische olie
krijgt, om daarmee op de wereld
markt grote winsten te maken.
Stokes heeft intussen verklaard,
dat hij geen verder voorstel
wil doen, dan waarbij een deling
van de winsten tussen beide
verzekerd is, op grond van het
feit, dat het de Engelse des
kundigen zijn. die de olieproduc
tie beheersen. Engeland specu
leert hierbij op de zekerheid, dat
de Perzen zonder de Engelse
hulp de bedrijven niet leiden
kunnen en zeker hun olie, we
gens het ontbreken van een
tankvloot niet op de wereldmarkt
kunnen verkopen. Perzië daar
entegen speculeert er op. dat
wanneer met Engeland geen
overeenkomst wordt gesloten,
Amerika oliedeskundigen zal zen
den en de Perzische olie zal
tanken, omdat de Ver. Staten de
Perzische olie goed kunnen ge
bruiken. Inderdaad: het feit, dat
de enorme olievoorraad van Per
zië voor de strategische positie
van de Westerse mogendheden
van grote waarde is en Amerika
daarom alles zal doen om deze
niet te missen, is de kracht van
Perzië. En ook het feit, dat de
Ver. Staten er niets voor voelen,
om Perzië nog verder te degra
deren tot een economisch en fi-
nanciëel achterlijk land en daar
door tot een gewillige prooi voor
de communistische propaganda.
En dit laatste zou zeker het ge
val zijn. indien door een mis
lukking van de onderhandelingen,
Perzië zijn oliebedrijf te gronde
ziet gaan. Want indien Rusland
vaste voet in Perzië krijgt, dan
zal het op den duur al is
dit 'technisch niet zo gemakkelijk
- de Perzische olie ook wel naar
Rusland weten te transporteren
tegen een prijs, welke Perzië geen
cent rijker maakt.
De Russische landbouw met
zijn 8800 tractorparken slurpt
voor een zeer belangrijk deel de
Russische olie op, welke Moskou
voor zijn defensie zo hard nodig
heeft. De totale Russische olie
productie bedraagt slechts 37
millioen ton en die komt nog
grotendeels uit het zo kwetsbare
Bakoe, dat onder het bereik ligt
van de Amerikaanse bommen
werpers, die in Turkije kunnen
opstijgen. De satellietstaten
brengen nog 7 millioen ton op,
maar slechts 2 millioen ton daar
van zijn voor Rusland, want de
andere olie heeft men daar zelf
hard nodig. In Engeland is het
oliegebruik per man 60 pet. gro
ter dan in Rusland en in Ame
rika is het tienmaal zo groot.
Rusland hoopt in 1960 de olie
productie tot 60 millioen ton te
hebben opgevoerd en om dit cij
fer te bereiken, zou de enorme
voorraad in Perzië een waarde
volle aanvulling zijn. En hoewel
Amerika momenteel reeds veel
meer dan 60 millioen ton produ
ceert en zijn olievoorraden ook
zonder Perzië voor 1960 nog wel
belangrijk kan opvoeren, gunt
men dit voordeeltje aan Moskou
zeker niet. Vandaar dat Harriman
naar Teheran is gestuurd om
een vredelievende oplossing te
bereiken. Tot nu toe is hij daarin
nog niet geslaagd, maar het feit.
dat hij zijn pogingen gisteren
heeft voortgezet, doet verwach
ten, dat hij nog een kans ziet.
Niet afdoende
(Sm.) Het antwoord van mi
nister van den Brink, op vragen
van Kamerleden, inzake de on
verwachte stijging van de kolen-
prijzen, kan bezwaarlijk afdoen
de worden genoemd. Het is na
tuurlijk verheugend te horen, dat
er voor de komende winter vol
doende brandstof aanwezig is. In
het algemeen is er van alles
voor noodzakelijk levensonder
houd genoeg, alleen maar is
het zo jammer, dat de mensen
dikwijls géén géld genoeg heb
ben. om dat alles in redelijk vol
doende mate aan te schaffen! De
minister rekent uit, dat de ge
middelde stijging der gezinskos-
tcn, door de opgelopen prijzen
van kolen, gas en electra. dertig
cent per week bedraagt. Dat is
toch nog altijd meer dan vijftien
gulden per jaar. Geen kleinig
heid voor zeer velen. Dat er in
het algemeen geen „compensa
tie" gegever» wordt voor gere
geld voorkomende prijsstijgin
gen, nu eens, gelijk in de lift.
„naar boven, dan weer naar be
neden". lijkt ons een zwak argu
ment. Ten eerste gaat de prij-
zenlift tegenwoordig geregeld
I alleen maar naar boven, ter»
tweede is de. stellig juiste eco
nomische theorie dat niet
steeds in zulke gevallen van op-
en-neer-gaande prijsbeweging
compensatie kan worden gege
ven. alleen maar waar in normale
tijden van geheel vrije lonen en
geheel vrije prijzen. De minister
gaat voorts te licht heen over de
bezwaren, dat de prijsverhoging
voor de kolen zo onverwacht ge
komen is. Van de regering ver-
wacht men een vooruitziende
blik. De mogelijkheid van wis
selende invloeden van vraag en
aanbod, de prijzen en de sei
zoenschommelingen, was immers
op het departement natuurlijk
zeer wel bekend, toen maanden
geleden de verwachting werd
gewekt, dat er vóór April 1952
geen verandering in de prijs zou
komen! Men is dus aan het de
partement in deze zaak tekort
geschoten, ook in het overleg,
dat gevoerd had moeten worden,
vastgestelde prijzen on
houdbaar bleken. Inzake dat
overleg opent het antwoord op
de yraeen geen enkel gezichts
punt. Alles bneen lijkt ons het
antwoord op de gestelde vragen
allerminst afdoende.
WENEN. 't Jamboreecomité
te Wenen heeft Maandag mee
gedeeld, dat de ongeveer 16.000
padvinders, die aan de Wereld
jamboree te Bad Ischl hebben
deelgenomen, bij hun verblijf
aldaar ongeveer een millioen
kilogram voedsel gebruikt heb
ben. Hieronder waren 110.000 kg
brood, 25.000 kg vlees, 140.000 kg
groente, 10.000 kg kaas, 35.000
blikjes sardines, 300.000 eieren
en 80.000 liter melk. Voorts wer
den meer dan 100.000 flesjes coca
cola in het kamp verkocht. De
winst hiervan kwam ten goede
aan de kampkas.
De uitslagen van de Maandag
gespeelde leaguewedstrijden
luiden:
Eerste divisie: Stoke City
West Bromwich Albion 11;
Tottenham HotspurFulham 10
Tweede divisie: Cardiff City
Rotherham United 24; Coven
try City—Swansea Town 3—2;
Leiiceater CitySheffield Wed
nesday 3—1; Queens Park Ran
gers—Hull City 1—1; Sheffield
UnitedLuton Town 30.
zal de „Sibajak" een extra-
reis maken naar Indonesië en op
10 October uit Rotterdam ver
trekken;
is per 1 October eervol ontslag
verleend aan L. C. Brinkman als
burgemeester van Hekendorp,
Lange Ruige Weide en Fapekop
en aan W. v. d. Berg als burge
meester van Bruinisse;
zijn de machinist en twee ma
trozen van een coaster gearres
teerd te Amsterdam wegens dief
stal en heling van drie balen
koffie;
is in Amsterdam een 23-jarige
bankwerker gearresteerd, ver
dacht van diefstal van rijwielen
in Amsterdam. Schiedam en Den
Haag en van een microscoop in
Groningen;
bloeit in de Hortus Botanicus
in Amsterdam de Victoria Regia:
wit op Maandag- en Woensdag
avond. rood op Dinsdag- en Don
derdagavond van 8 tot 10 uur.
FEUILLETON
107.
Iets dat een klein meisje op rol
schaatsen haar had kunnen ver
tellen.
Er werd op de deur geklopt,
en de oude heer, die mii de vo
rige avond naar boven had laten
brengen kwam binnen.
„Majoor Nesbit", stelde hij
zich voor, „Goedenmorgen. en
gefeliciteerd! Ik hoorde van dok
ter Graham dat uw toestand
meer dan bevredigend is. Dat
doet me plezier, meneer! Nu hebt
u tenminste niet voor niets hulp
gezocht in mijn huis. En ik kom
u meteen mijn excuus aanbieden
voor mijzelf, mijn huisgenoten
en mijn gasten. W;j zijn erg
traag van begrip geweest gister
avond onvergeeflijk traag van
begrip. We hebber» u pijn laten
lijden en in angst laten zitten,
toen het niet meer hoefde. Juf
frouw Donaldson" ging hii voort
met een hoffelijke buiging naar
Mary's kant, „heeft ons de hoofd
zaken van uw avontuur verteld,
meneer Mansfield. Het is buiten
gewoon werkelijk buitenge
woon. Maar nu de toekomst.
Mevrouw en ik zouden het zeer
op prijs stellen als u hier bleef,
Mary mijn verloofde was? haar ring teruggegeven en ik
Dringend herhaalde majoor had die ring onverschillig aan
Nesbit zijn hartelijke uitnodiging een kind gegeven, om mee te
voor Mary en mii, en toen ver- spelen. Ik was weer dat vreem-
wijderde hij zich. Mary maakte de huis binnengelopen en met
van die gelegenheid gebruik om gevangenschap gestraft. Ik had
te ontsnappen en ik probeerde een gestolen papier bemachtigd
niet, haar tegen te houden Zij en ik was er op miln beurt van
hield zich alsof ze het gewichti- i beroofd. Ik had een vliegtuig ge-
ge woord niet verstaan had, ik stolen en het te pletter gevlo-
merkte echter heel goed hoe 'n i gen. Ik had het enige model ver
kleur zii had toen zij achter de j nield van een uitvinding, waar;
heer des huizes aanliep.
Na die bezoeken bleef ik eni
ge tijd alleen, maar ik verveel
de mü niet. Ik had bezigheid ge
noeg aan mijn pogingen, de ge
beurtenissen te overzien en het
verband ertussen te doorgron-
zolang het het u hier bevalt. Als den. Waarnaar had ik gestreefd had nog niet eens
- u:— en welk resultaat had ik bereikt, i over mijn innerlijke
wij onze zin krijgen, bliift u hier
tot u volkomen hersteld bent,
meneer Mansfield! We zouden u
en juffrouw Donaldson graag
onder onze gasten tellen, en ons
best doen, om het u aangenaam
te maken. Ons huis en onze gast
vrijheid zijn te uwer beschik
king. Mijn dochter heeft al
vriendschap gesloten met uw
verloofde.
„Ik dorst Mary niet aan te kij
ken en ik geloof dat ik op een
Het was hiermee begonnen, dat
ik om geheimzinnige redenen
door een meisje gevoigd gescha
duwd werd. op bevel van 'n lan
ge man, die ik niet kende. Ik
was onder een valse naam het
Witte Huis .binnengekomen. Ik
had een schijnbare diefstal be
gaan ten nadele van een tele
grambesteller. Ik was binnenge
drongen in 'n vreemd huis en ik
had er alles doorsnuffeld als een
zeer onbeholpen manier mijn I inbreker. Ik had voor struikro
dankbaarheid heb betuigd aan ver gespeeld in een deftig hotel,
de oude heer, die naast mijn bed Ik had het respect verspeeld van
stond. Hoe kwamen al die men- een meisje, dat beloofd had miin
sen op de veronderstelling dat vrouw te worden; ze had me
aan ik ruim een jaar arbeid had
besteed. Ik had
Mijn hoofd duizelde bii die
opsomming van roekeloosheden
en ongerechtigheden. En nu had
ik nog niet eens aan het meisje
gedacht aan Het Meisje! Ik
nagedacht
avonturen,
t Was verbluffend. En.... dat
alles had zich afgespeeld in nog
géén tweemaal vier-en-twintig
uur! 'n Mooie staat van dienst
voor iemand, die zichzelf steeds
als een rustig en ordelijk burger
had beschouwd!
Welk resultaat had ik bereikt?
Al piekerend over het gesto
len en het onvindbare testament
viel ik in slaap, en ik werd pas
wakker, toen een dienstbode
mijn kamer in kwam met een
dienblad. Zij werd gevolgd door
een heer, wiens gezicht ik her
kende: het was de jonge man,
die mij, met de ridderlijke mid
deleeuwer, de vorige avond de
trap op had geholpen.
„Mijn naam is Harvey Nesbit"
zei hij. ,,'t Spijt me verschrikke
lijk, dat wc 't u zo lastig hebben
gemaakt gisteravond maar we
begrepen 't niet. Dokter Graham
zegt, dat u hier maar moet lun
chen, maar dan kunt u beneden
komen, als u zin hebt. Ik zal u
helpen met aankleden."
Ik mocht die jonge Nesbit wel.
Hij bleef zitten praten, terwijl
ik de goede gaven op het blad
verslond; toen ging hii weg om
een pak van hemzelf te halen en
hielp hij me om het aan te trek
ken. We waren ongeveer gelijk
van lengte er» lichaamsbouw, dus
toen we klaar waren, zag ik er
vrij presentabel uit; alleen liep
ik met mijn arm in een doek.
We gingen naar beneden en de
grote veranda op. Het was ver
rukkelijk lenteweer. Daar zaten
of stonden jongelui en meisjes,
minstens twaalf, in rijcostuum.
te praten en te lachen; maar
toen ik verscheen, verstomden
zij met één slag. Ik was klaar
blijkelijk het voorwerp van een
algemene en grenzeloze nieuws
gierigheid. De een na de ander
kwam naar ons toe, tot ze onge
veer allemaal om ons heen ston
den en begonnen te vragen.
(Wordt vervolgd).
