Vijftig jaren van Apostolaat
EEN KIST MET BRIEVEN....
Een nieuw begin
Klein dorp zonder katholieke kerk werd
een centrum van apostolische activiteit
Vrij en Blij"
penluchttheater
JmBet de vestiging van het Augustijnenklooster te Witmarsum, het
eerste mannenklooster sinds de reformatie in Friesland, werd
een oude en roemvolle traditie in ere hersteld. Friesland, eens
het land van de vele kloosters, waar in de Middeleeuwen de mon
niken onschatbaar veel hebben bijgedragen tot de godsdienstige,
zedelijke en culturele verheffing van het volk, waar thans overal
de stenen nog spreken van dit Katholieke verleden, maakte na
eeuwen opnieuw kennis met een kloostergemeenschap op eigen
bodem. Merkwaardig is het, dat het grootse ideaal van het voort
zetten van de oude kloostertraditie niet de oorspronkelijke aanleiding
was van het stichten van dit mannenklooster. De dringende behoef
te aan een eigen kerkgebouw voor de Katholieken te Witmarsum en
omgeving is de eerste aanleiding geweest. Deze konden hun kerke
lijke plichten in eigen plaats niet vervullen en moesten hiervoor
steeds naar Bolsward. Er is nog een schrijven bewaard gebleven
van een Witmarsumer Katholiek, in December 1892 aan de toen
malige Aartsbisschop van Utrecht gericht, waarin op zeer vrijmoedi
ge toon de noodzaak van 'n eigen kerkgebouw wordt uiteengezet
Kloostertraditie hersteld
Augustijnen naar
Witmarsum
WOENSDAG 22 AUGUSTUS '951
PAGINA 3
R5VERWACHTING
door het KNMI te
geldig van Woensdag-
Donderdagavond-
DRGEN DROOG.
en vannacht veel be
et hier en daar wat
Morgen overdag op
en droog weer. Zwak-
natige Westelijke wind.
erandering in tempera-
EDRIJFSVOETBAL
TE ALKMAAR
etitie:
Rhodesia 10
Lastinaboys 03
kerronde
aysAPSV II 0—4
Centra 30
kerronde
Hulskampboys 2—1
—APSV If 3—1
Postiljon 05
Alkm. Courant 50
't Hooge Huys 21
ysN agengast 20
rsStoel I 1—1 (gest.)
competitie:
A:
10
9
9
10
10
9
9
9
10
10 1
9 1
B:
9 6
9 6
9 4
8 4
8 4
18 2
9 2
9 3
8 2
9 2
>enC:n
9 7
10 7
9 5
7 5
9 4
10 3
8 3
9 2
9 3
8 1
10 0
1 1 20— 5 17
4 0 15— 2 14
17— 5 12
18—14 12
11—10 11
8—7 8
15—17 8
10—11 7
8—16 7
13—18 5
7—27 3
1 16— 5 14
2 19— 7 13
3 12— 8 10
3 10—17
3 16—11
3 17—18
4 13—14
6 9—17
4 7—14
6 8—16
0
1
2
2
3
4
3
4
6
5
0 10
20— 4 16
19— 4 16
12— 8 12
21— 6 10
12— 7 10
16—10
10—11
17—18
12—15
9—18
3—50
AANTAL BEZOEKERS
rr,N Voor een enorm
enthousiaste bezoekers uit
kop van Noord-Hol-
Haarlem tot Enkhuizen
eies te zijn 1867 betalen-
>ekers, trad het hekende
vsembie „Vrij en Bltf'
elding van Wessel Dekker
uitermate mooi in een
gelegen openlucht-thea-
15 uur stond een zeer
gegadigden, reikend tot
lurant „Duinvermaak" te
op een plaats en die op
ien na, allen besproken
waardoor men genood-
/as een plaatsje te zoeken
duin terrein.
nsemble ving aan met 'n
it de zigeunerbaron, ter-
het tweede nummer de
enk Dorel optrad, afge-
door de zang van 10 zan-
-, en de muziek v«n 16
ventalisten, op mandolino,
accordeon.
>lgens enkele geliefde
liedjes, de Tiroler hout
polka en gevolgd door 'n
applaus, de Wiener
le pauze dankte de voor
in de WV, de heer Rog-
het ensemble en bood
aan.
pauze werd 't program-
de NCRV op platen
;d om a-s. Donderdag om
te worden uitgezonden,
ontbrak de vrolijke noot
omroeper niet* Het was
2d programma en 'n be-
avond voor Bergen en
emdelingenverkeer.
TENAARS CENTRUM
BERGEN
EN De tentoonstelling
hilderijen en tekeningen
avid Kouwenaar, welke
end zelfportretten bevat
te belangstelling trekt, is
24 Augusuts voor het
te zien. Zaterdag worden
rijen en tekeningen, waar-
ook portretten, tentoonge-
an oen ander bestuurslid
Kunstenaars Centrum
in de Kunstzaal van De
le Jager aldaar: Dirk Vis.
xpositie blijft geopend tot
31 Augustus a.s. In te
ling tot de gewoonte wordt
isitie van Vis niet officieel
3.
September a.s. zal in de-
kunstzaal onder auspiciën
KCB. een tentoonstelling
geopend, gewijd aan het
van mevrouw Charley
Met deze expositie sluit
unstenaars Centrum dit
rizoen af.
ISTIG GEVAL VAN
HOENDERPEST
UJP. Dezer dagen werd
rnstig geval van pseudo-
st geconstateerd onder de
van de heer H. Terbeek
leer* Terbeek kocht enkele
geleden een 50-tal jonge
Na enkele dagen bleken
lijden aan een of andere
en veertien dagen waren
als al de kippen bezwe-
Intussen stierven ook de
van de heer J. Sassen,
leeft het geval doorgege-
n de veearts, de heer Zijp.
idag werd officieel door 'n
els geraadpleegde expert
vogelpest geconstateerd,
g werden de overige kip-
n de heren Terbeek en
gedood. Verder werden
kippen van de heer J.
die ook besmet bleken te
dood.
Burgerlijke stand
E Geboren: Margaretha,
Jerardus Jacobus van Die-
Petronella Ligthart; Mar-
i Johanna d. v. Johannes
raten en Maria Catharina
r; Alida Lourentia Tecla,
lacobus Hendricus Kaan-
n Cecilia Maria Beumer.
leden: Geertruida de Jongh
weduwe van Jan Strooper.
AUGUSTIJNEN EEN HALVE EEUW IN FRIESLAND
Hoe pijnlijk de gezamenlijke Katholieken van Witmarsum
en Arum het gemis van een eigen kerk voelden, blijkt uit dit
schrijven intussen duidelijk. Maar toch heejt het nog bijna
tien jaren geduurd, voordat de aartsbisschop een redelijke
mogelijkheid zag om aan hun dringende bede te voldoen.
Het was in de Meimaand van het jaar 1899 dat de Aarts
bisschop van Utrecht, Mgr. H. v. d. Wetering, de Paters
Augustijnen vroeg, of zij bereid waren, de bediening op zich
te nemen van een nieuw te stichten parochie in Witmarsum.
het stempel van pater Thomas'
invloedrijke persoonlijkheid.
Reeds vanaf 1901 vervulde hii
het zo verantwoordelijke ambt
van Novicenmeester in 't kloos
ter Mariénhage te Eindhoven.
Toen in 1903 het Noviciaat ver
plaatst werd naar het stille Wit
marsum, ging pater Thomas mee.
30 September kwamen de eer
ste vier Novicen, die hier hun
eerste vorming in het religieuze
leven zouden ontvangen- Onder
hen was ook frater Antonius
Smits, een latere Prior en Pas
toor van Witmarsum.
De Provinciaal van de Neder
landse Augustijnen, pater Ber-
nardus van Eert, nam dit aanbod
graag aan, onder voorwaarde
echter, dat bij de kerk 'n kloos
ter mocht worden gebouwd. De
grond voor deze voorwaarde was,
dat de Augustijnenprovincie nog
geen eigen noviciaatshuis bezat,
en terecht achtte Provinciaal van
Eert liet wenselijk en ideaal, dat
de novicen hun eerste klooster-
vorming ontvingen in een afzon
derlijk tehuis. Het stille Witmar
sum leek hem daartoe bijzonder
geschikt.
In October van hetzelfde jaar
kwam de goedkeuring van de
Aartsbisschop af. Maar ook Ro
me moest over dit alles geraad
pleegd worden, en zo verliep er
nog een vol jaar, alvorens alle
officiële stukken binnen waren.
16 Mei 1901 was reeds 'n gro
te dag voor de katholieken van
Witmarsum en Arum. Die dag
werd de eerste H. Mis in Wit
marsum opgedragen door de
Franciscanen-Pastoor van Bols
ward, en wel in een burgerhuis,
tegenover het terrein van de
nieuw te stichten kerk gelegen.
In dit primitieve kerkje was het,
dat op de elfde Augustus van
hetzelfde jaar de Augustijnen
pastoor de geïmproviseerde preek
stoel beklom en de lang ver
beide aartsbisschoppelijke brief
voorlas, waarin door Mgr. v.d.
Wetering werd besloten tot op
richting van een „nieuwe ker
kelijke parochie te Witmarsum,
onder de titel van de H. Nicolaas
van Tolentino," behorende tot
het Dekenaat Sneek.
De dag tevoren had Monseig
neur, op voordracht van pater
Provinciaal van Eert, pater Igna
tius Rouma O.E.S A, benoemd tot
pastoor van de nieuwe parochie.
2 Juli 1902 had de officiële
eerste steen-legging plaats. Deze
plechtigheid werd bijgewoond o-a.
door de pastoors van Bolsward,
Harlingen, Dronrijp en Makkum.
Pastoor Rouma plaatste de
steen.
Dubbele traditie
Aldus werd een dubbele oude
traditie in ere hersteld: Op de
eerste plaats kreeg Witmarsum
na een vacature van bijna 4
eeuwen weer 'n Katholieke Pas
toor in de persoon van pater
Rouma. In het jaar 1536 immers
legde Menno Simons, de laatste
R. K. Pastoor van die gemeenje,
zijn ambt officieel neer, na zich
reeds eerder losgemaakt te heb
ben van de Moederkerk.
Vervolgens betekende de bouw
van het nieuwe klooster 'n eerste
teruggrijpen op de Middeleeuwse
kloostertraditie, sinds in de woe
lingen der Reformatie alle Frie
se kloosters en abdijen waren
ten gronde gegaan.
Op de eerste Zondag van de
Advent, 30 November 1902. werd
de nieuwe kerk (architect was
de heer A. J- van Schaik uit
Utrecht) door pastoor Rouma in
gezegend, waarna deze er de
eerste H. Mis opdroeg. De feest-
predicatie werd gehouden door
pater Ambrosius Wybenga, gebo
ren in het naburige Pingjum.
Het verdient vermelding dat heel
veel Friese katholieken (en ook
de pastooTS van omliggende pa
rochies) spontaan en royaal
hebben bijgedragep tot een waar
dige ornamentering van het
kerkinterieur.
Er veriiepen - nog verscheidene
maanden alvorens het klooster
gebouw zover .gereed was, dat 't
zijn nieuwe bewoners een be
hoorlijke huisvesting kon bieden.
25 September 1903 arriveerde
de eerste conventualis van het
nieuwe klooster: pater Thomas
van der Vloodt. Hij werd gebo
ren te Delfshaven bij Rotter
dam in 1869, legde zijn klooster
geloften af in 1891 en ontving in
1895 de H- Priesterwijding.
Dit was een man, die in de volle
zin van het woord een „gods-
man" is geweest, wiens verdien
sten voor Witmarsum en geheel
Friesland moeilijk overschat
kunnen worden.
De eerste Hen jaren
Het eerste decennium van de
Witmarsumer kloostergeschiede
nis draagt dan ook onmiskenbaar
Een merkwaardige datum
15 October 1905. Een
merkwaardige datum in de
annalen van Friesland! Op
deze dag nam het gemeen
schappelijk leven volgens de
Regel van St. Augustmus in
het kloostergebouw officieel
een aanvang.
De clausuur of het kloos
terlijk Slot werd ingesteld,
dat aan het geestelijk tehuis
de gewijde sfeer geeft van
een „omsloten hof".
De vier novicen werden
gekleed in het zwarte habijt
der Augustijnen en begon
nen daarmee hun proefjaar.
En tenslotte was het ook
op deze dag, dat in Fries
land na eeuwen van
zwijgen voor het eerst
weer het kerkelijk koorge
bed van mannelijke religi
euzen ten hemel steeg. Van
af deze datum zou het
officiële gemeenschapsge
bed der kerk, dialoogsge-
wijze gereciteerd, in deze
streken niet meer verstom
men en voortaan het grote
rhythme bepalen van de
kloosterlijke dagorde. „Haec
dies epiam fecit Dominus"
Dit is de dag, die de Heer
gemaakt heeft: Laat ons
thans blij zijn en juichen!
En pater van der Vloodt, die
het initiatief nam tot een kloos
terkroniek en haaT tot zijn ver
trek uit Witmarsum met 'n sier
lijk handschrift in ongekunsteld
latijn, zorgvuldig heeft bijge
houden. schrijft over deze dag:
„Het eerste itiannenkloester in
deze streken na de Reformatie is
thans een feit. Laten we immer
tonen onze verheven roeping
waardig te zijn!"
Grote figuren uit het
kleine begin
„Wie God bemint, moet ook
zijn broeder beminnen" (1 Joh.
4: 21). Liefde heeft immer be
hoefte zich te geven, zich mee
te delen. Ook pater Thomas
voelde die behoefte. Zijn vurige
Godsliefde liet zich niet opslui
ten binnen de kloostermuren. In
apostolische naastenliefde heeft
hij haar uitgedragen tot in de
wijde omtrek. Hij was er zich
diep van bewust, dat hij naast
religieus ook „priester" was.
„Zoals de Vader Mij gezonden
heeft, zo zend Ik U". Levendig
besefte hij, dat dit woord van
Christus hem verantwoordelijk
maakte voor het heil van zijn
mdemensen, dat dit woord hem
drong zijn leven te maken tot
één voortdurend offer om zo „de
goede geur van Christus te ver
spreiden."
Het simpele lesje, dat pater
Thomas als magister zo vaak zjin
jonge discipelen heeft meegege
ven: „Laten wij ons leven aan
God geven, Hij kan het beter
bewaren dan wij!" heeft hij zelf
in zijn leven consequent tot
werkelijkheid gemaakt. De door
heim zelf van 1903. tot 1915 bij
gehouden kloosterkroniek legt er
een eenvoudig maar sprekend ge
tuigenis van af.
Een volledige opsomming van
pater Thomas' vele en variëren
de activiteiten is in kort bestek
niet mogelijk.
Gedurende de elf jaren, dat
pater Thomas in Witmarsum ver
bleef, heeft hij op de grote jaar
lijkse Landdagen van de poli
tieke Friese Bond niet minder
dan vijf keer het woord gevoerd.
En de daar behandelde onder
werpen tekenen zijn gemeen
schapszin: „Drankbestrijding en
Katholicisme" (zelf is hij geheel
zijn leven een vurige geheelont
houder geweest en in verschillen
de plaatsen van Friesland heeft
hij 't kruisverbond" opgericht);
„Boerenleenbanken," „Katho
lieke Pers" (geestdriftig heeft hij
geijverd voor het eigen gewes
telijk dagblad („Ons Noorden");
„Arbeidstoestanden;" „Waarom
organisatie?"
Alles wat Gods eeT kon be
vorderen, pakte hij aan. Zo heeft
hij in het „Maandblad voor het
Katholieke huisgezin jarenlang
het „Kinderhoekje verzorgd:
kind mgt de kinderen!"
„Dat allen één zijn"
Pater Thomas hield hartstoch
telijk veel van de H. Kerk, zijn
geestelijke Moeder, in wie hii
Christus ontmoette.
In Friesland trof hij de gelief
de Moederkerk aan als een te
nietig „mosterdzaadje".
Deze bevinding schrijnde zijn
hart en sloeg in hem een apos
tolisch vuur 'os- ..Dat allen één
zijn!" Zo heeft Christus zelf ons
voorgebeden. Ook pater Thomas
zag helder in, dat het eerste en
voornaamste middel tot eenwor
ding van alle Christenen is: ge
bed, aanhoudend en vurig ge
bed!
Tot dit doel bestond in die ja
ren het „Gebedenverbond."
waarvan in 1906 reeds een half
millioen katholieken lid waren.
In Friesland was pater Thomas er
de grote proclamator van.
Het grootse ideaal van de Una
Sancta hield hem voortdurend
bezig. St. Paulus' devies: „Chris
tus Liefde dringt ons" was ook
ziin devies.
Reeds in 1911 had pateT Thomas
in het klooster te Witmarsum 'n
„Inlichtingenbureau" opgericht,
dat adverteerde in vele niet-ka-
thoüeke kranten. Hier kon men
gratis inlichtingen krijgen over
alles wat men wenste te weten
over de Katholieke Kerk: haar
leer, haar wereldbeschouwing.
Liturgie, haar religieuze instel
lingen en gebruiken.
Van meet af aan werd van dit
Inlichtingenbureau 'n dankbaar
gebruik gemaakt. Binnen enkele
weken reeds waren ruim tachtig
brieven aan het klooster bezorgd,
die allen persoonlijk beantwoord
werden. Bij dit moeizame en de
licate werk vond pater Thomas
een eminente medehelper in pater
Alipius Abels, een man met een
zeer zwak lichaam, maar met 'n
sterke fiine geest, die van 1913
tot 1918 in het convent verbleef.
De dood van Pater Thomas
Toen in October van 1915 Pater
Thomas Witmarsum verliet, om
dat hij geroepen werd elders in
het land zijn krachten in te zet
ten voor de uitbreiding van het
Godsrijk, nam hij zijn plannen
betreffende de Witmarsumse
kloostergemeenschap als een nog
onvervulde wens met zich mee.
Ze hebben hem nooit meer ver
laten, maar namen integendeel
steeds vaster vormen aan. Als
man van 61 jaar bood hij zich
aan om als pionier naar Bolivia
te gaan, om daar de grondslag
te leggen van de nieuwe missie
onder de Indianen. Zijn stage
missie-arbeid daar te inten
sief voor zjjn leeftijd, het on
gewoon klimaat en de heel an
dere leefwijze sloopten binnen
de drie jaar zijn krachten. Reeds
in 1934 werd Pater Thomas
zwaar ziek. De Provinciaal van
de Nederlandse Augustijnen.
Pater Dr. Servus Makaay, maak
te juist een visitatiereis door het
nieuwe missiegebied. Aan het
sterfbed van de missionaris geze
ten, heeft pater Provinciaal nog
een intiem onderhoud met hem
gehad. Nu bleek opnieuw, welk
een grote plaats zijn dierbaar
Friesland in het hart van pater
Thomas behouden had.
Hij ontvouwde voor zijn Over
ste zijn nu geheel gerijpte plan
nen: er moest in Witmarsum een
gastenkwartier komen, ruim ge
noeg om er studiedagen, week
ends en besloten retraites te hou
den; de kleine parochiekerk
moest uitgebreid worden en ge
schikt gemaakt voor een zo rijk
mogelijke Liturgiebeleving:
kloostergemeenschap en katho
liek Friesland zouden hier dan
elkaar moeten vinden om samen
hun geloof te voeden aan de bron
van de heilige Liturgie; hier
zouden dan ook andersdenkenden
kennis kunnen nemen van de
schoonheid der katholieke Ere
dienst.
Pater Makaay heeft aan zijn
stervende medebroeder beloofd
dat hij aan de uitvoering van'
diens grootse plannen zijn bij
zondere zorg zou besteden. Én
pater Thomas van zijn kant be
loofde na zijl', dood bij God zijn
bijzondere voorspraak in de ge
meenschap der heiligen. 16 Febr.
1934 stierf hij een- heiligen dood.
Nomen est omen
Toen pater van der Vloodt in
het jaar 1915 Witmarsum ver
liet, zette pater Alipius Abels 't
werk in dezelfde geest voort
pator Liberatus Snijders, een
andere medehelper van pater
Thomas, was reeds eerder naar
een ander convent overgeplaatst.
In 1918 werd tot sub-prior en
novicenmeester te Witmarsum
benoemd pater Willibrordus
Bloem, een man met een even
groot apostelhart en eenzelfde
onvermoeibare wilskracht als zijn
voorganger pater van der Vloodt.
Vanaf de eerste dag van zijn
verblijf in het klooster was pater
Bloem een geestdriftige medehel
per van pater Abels; en toen
deze in de loop van het volgende
jaar verplaatst werd naar Utrecht
kon hij de verschillende werk
zaamheden met een gerust hart
overlaten aan pater Bloem.
Pater Bloem! „Nomen est
omen", een naam is een voorte
ken! Inderdaad was zijn warm-
kloppend priesterhart als een
heerlijk-bloeiende bloem: nim
mer gesloten, maar altijd blij
openstaande voor de milde stra
ling van Gods Liefdezon, open
staande ook voor het lief en
leed van zijn medemensen.
Al heel spoedig had pater Bloem
het hart van de Friezen veroverd
zowel van de katholieken als
van de andersdenkenden. Zijn
goedhartigheid was daarbij wér
kelijk spreekwoordelijk!
Vooraanzicht van Klooster en Parochiekerk.
nog meer voor het werk van
pater Bloem. Door zijn vertrek
uit Witmarsum kwam alle oecu
menische activiteit vrijwel stil te
liggen. Er kwamen nieuwe men
sen met andere opdrachten en
taken. Daarbij was het klooster
scnaars bevolkt, omdat in 1928
met pater Bloem ook het Novi
ciaat naar Eindhoven verplaatst
werd. Deze maatregel was nood
zakelijk, daar de behuizing in
Witmarsum te klein was gewor
den. voor het ieder jaar groeiend
aantal novicen. Dit had weer tot
gevolg, dat nu het contemplatief
aspect van het kloosterleven en
de luisterrijke viering van de
Liturgie practisch niet meer tot
hun recht konden komen, daar
de enkele overgebleven paters
overbelast waren met het werk
in de verschillende parochies van
Friesland, waar zij de pastoors
assistentie verleenden in hun
geestelijke bediening. In deze
twaalfjarige periode had het
apostolaat onder de andersden
kende christenbroeders niet
meer de volle aandacht en kon
het ook niet hebben vanwege de
bovengenoemde omstandigheden
Wel bleef het klooster Informa
tiebureau, waaraan nog velen
naar best vermogen hun krachten
hebben gewijd, o.a. Prior Borst-
Pauwels, pater Dr. Hieronymus
Etmans, pater C. Vasen, pater
Seroe, pater E. van Mulukom.
In dit verband dient ook vermel
ding pater Norbertus Wouters.
Ook Franciscanenklooster
in Friesland
Toen allengs steeds duidelijker
werd, dat het Witmarsums con
vent niet meer in staat was tot
leidinggevend apostolaats-werk
besloot het Hoofdbestuur van de
A.V. Petrus Canisius. een nieuw
centrum voor oecumenische ar
beid in Friesland op te richten,
voor welke taak de paters Fran
ciscanen werden aangezocht. Zo
verrees tot dit doel een klooster
van hen in Drachten (1933). De
betekenis van Witmarsum daalde
door dit feit nog meer.
Het was dan ook heel begrij
pelijk, dat de paters in Januari
1934 een schrijven ontvingen van
de secretaris der Apologetische
Vereniging, Prof. H. Metz, waar
in hij adviseerde het Inlichtin
genbureau maar op te heffen.
De paters vonden het heel erg!
Hun bezwaren werden als re
delijk geaccepteerd, en zo werd
Witmarsum, de „eerstgeborene"
in de weder-ontsproten familie
der Friese kloosters, als Informa
tiebureau gesubordineerd aan
Drachten „de oudste zal de
jongste dienen"!
Weliswaar werd p. Prior
Borst-Pauwels korte tijd zelfs
nog secretaris van de „Friese
Commissie tot voorlichting aan
andersdenkenden", daar in 1934
het Noviciaat weer in Witmar
sum terugkeerde en de fraters
een zeer bruikbare hulp voor 't
administratieve werk konden
betekenen, maar het klooster
kon toch niet meer volop mee
wegens tekort aan voor kloek
apostolaatswerk beschikbare
krachten.
In Augustus 1940 werd Pater Maximilianus de Haas benoemd
tot assistentiepater in Witmarsum. Hij ontdekt op de klooster
zolder een grote kist met brieven van pater van der Vloodt en
p. Bloem. Bij het lezen daarvan wordt hij geboeid door het
prachtig apostolaatswerk door deze oudere medebroeders ver
richt, en in zijn geest rijpt het plan om de nu haast uitgedoofde
vlaspit in nieuwe gloed te ontsteken.
Tvterieurfoto vnv dn TL,,'oi.r,ppji
De tegenwoordige prior van
het klooster en pastoor van de
parochie Witmarsum, pater A.
F. A. M. Damen, die vorig
jaar onder grote belangstelling
te Witmarsum zijn 25-jarig
priesterfeest vierde.
Tien jaar lang, tot 1928, ver
bleef pater Bloem in het convent.
Nog steeds is de naam van pater
Bloem bij katholieken en niet-
katholiekën alom bekend. Hij
was een graag gezocht spreker
om zijn bezielend en pakkend
woord.
Vragenbus „Ons Noorden"
Voortbouwend op de apostoli
sche idealen van pater van der
Vloodt opende pater Bloem in
1924 een wekelijkse vragenbus
in „Ons Noorden". Hierin kon hij
zijn rijke kennis en veelzijdige
ohtwikkelinq ruimschoots ont
plooien. Voor honderden lezers
is hij zo de vraagbaak en wijze
raadsman geweest; hiervan ge
tuigen nog altijd de grote stapels
vergeelde brieven in het archief.
En toen hij in 1928 verplaatst
werd naar Eindhoven, heeft hij
nog 6 jaar lang zijn vragenbus
in „Óns Noorden" van daaruit
voortgezet.
Dat hij met zijn gesproken en
geschreven woord zo menige niet-
katholiek helpen kon in diens
moeizaam zoeken naar geloof,
zal hoofdzakelijk zijn verklaring
vinden in het feit, dat pater
Bloem een voorbeeldig klooster
ling was en een man van gebed.
Tientallen Nederlandse Augustij
nen denken nog altijd met dank
baarheid terug aan de intensieve
zorg en toewijding, die Magister
Bloem aan zijn Novicen besteed
de om hen tot hoogstaande reli
gieuzen te vormen. En ook hier
bij kruidde hij zijn tactvolle lei
ding met sprankelende humor.
Behuizing te klein
Over pater Thomas van der
Vloodt, kan worden gezegd, dat
zijn apostolaatswerk in Friesland
rrieer gedragen werd door zijn
persoonlijk ideaal dan door het
gemeen ehappelijk ideaal van de
rchele communiteit. Dit geld
De kloosterstichting te Drach
ten is intussen uitgegroeid tot
'n actief apostolaatscentrum met
een „üthof" in St Jacobipa-
rochie, waar p. Siardus de Vries
o.f.m. woont en werkt. Deze ont
dekte in Pater Max (zoals hij in
de wandel wordt genoemd) een
vurige apostel.
Op een convocatie van I Janu
ari 1941 voor een vergadering
van de „Friese Commissie", ge
zonden aan pater Seroe te Wit
marsum staat een krabbeltje
van Pater Siardus:
„Pater Max heeft goede ideeën.
Kan best iets worden. Moedig U
hem aan! Graag praat ik nog
eens met hem".
Dat is weer het nieuwe begin
geweest.
Pater Max zocht contact met
zijn klasgenoot pater Amatus van
Straaten, die aan de universiteit
te Nijmegen Theologie studeerde
en samen vroegen ze aan Pater
Provinciaal verlof om het werk
van pater van der Vloodt voort
te zetten, en zich speciaal te mo
gen wijden aan het oecumenische
werk in Friesland.
22 Augustus 1941 ontving Pa
ter Max een schrijven van de
Provinciaal, waarin de gevraag
de toestemming werd verleend.
11 Juni 1943 behaalde p. Ama
tus de graad van Doctorandus in
de Heilige Theologie te Nijmegen
en op de 30e van diezelfde maand
werd hij overgeplaatst naar het
klooster te Witmarsum en be
noemd tot Praeses van het
Apostolaatswerk in Friesland.
Nu behalve vanuit Drachten 't
oecumenisch werk zich ook van
uit Witmarsum weer meer zelf
standig begon te ontwikkelen,,
werd het steeds duidelijker dat
ed subordinatie van Witmarsum
en Drachten destijds een redelijk
en heizaam besluit v.d. A.V.P.C.
in de nu ontstane omstandig
heden een onhoudbare regeling
was.
Verschil van werkmethode
In overleg werd de gewenste
oplossing gevonden in het ver
schil van werkmethode.
Het verschil tussen deze beide
werkmethoden is een kwestie
van accent-verschil De grenzen
zijn meer vloeiend, schuiven als
het ware meer over elkaar heen
en vormen dus als vanzelf de
basis voor een innige samenwer
king. En gelukkig is deze samen
werking zeer harmonisch en zeer
vruchtbaar.
Zoals reeds eerder vemeld, is
het plan om het klooster in Wit
marsum te maken tot een cul
tureel en godsdienstig vormings
centrum, zelfs tamelijk gedetail
leerd reeds afkomstig van Pater
van der Vloodt, die op zijn ziek
bed in Bolovia zijn ideeën uit
voerig besprak met Provinciaal
Makaay (1934).
In nauw contact met Pater-
Provinciaal, werkte Pater Max
de plannen toen verder uit
(1941) en kregen deze onder de
leiding van Pater Amatus al
spoedig hun definitieve vorm.
In 1944 begon de Commissie-
Ongering onder leiding van de
Friese Commissie en met goed
keuring van de Aartsbisschop de
nodige gelden in te zamelen en.
Pater Amatus nam een architect
in de arm.
Een jaar tevoren reeds was
Pater Max ernstig ziek gewor
den vooral door zijn over
matige apostolische arbeid en
in Utrecht, waar hij een rust
kuur moest doormaken, vernam
hij van de dokter de onzalige
boodschap, dat hij beslist niet
meer naar Friesland mocht terug
keren. Het was voor Pater Max,
die we gerust de pionier mogen
noemen van het herboren Augus-
tijns apostolaatswerk in Fries
land, een zwaar offer; maar hij
bracht het edelmoedig, in de ge
lovige overtuiging, dat God geen
werk vruchtbaar maakt zonder
offers te vragen.
De oorlog kwam ertussen
Zijn plaats in Witmarsum
wordt thans ingenomen door
Pater Fredericus van Leur. De
laatste oorlogsjaren strooiden
roet in het eten: de bouwplan
nen bleken nu niet te verwezen
lijken .De hongerwinter 1944
1945 brak aan en vele noden
vroegen om gelenigd te worden:
vrachtwagens met voedsel ver
trokken vanuit het klooster naar
Amsterdam en Utrecht en keer
den terug met ondervoede kin
deren, die overal in Friesland
werden ondergebracht; grote
groepen evacué's uit het Zuiden
moesten onder dak en vragen
geestelijke verzorging: en dan
nog de iegen zorgen: Pater Ama
tus werd voor korte tijd in
Leeuwarden gevangen gezet en
de novicen verrichtten gedwon
gen arbeidsdienst in Drente.
Toch heeft deze donkere peri
ode ook zijn lichtzijden: katho
liek Limburg en overwegend
protestant Friesland eertijds
zo vreemd en onbekend voor el
kaar sloten vriendschap, leer
den elkaar kennen en waar
deren.
En toen tenslotte de bevrijding
kwam, bleek de behoefte groot
het gegroeid inter-kerkelijk con
tact te bewaren.
Men vindt elkaar in de Neder
landse Volksbeweging, later uit
gegroeid tot het huidige „Neder
landse Gesprekcentrum", waar
van het secretariaat voor Fries
land in het klooster is geves
tigd: en Pater Amatus werd op
genomen in het „Fries God
geleerd Gezelschap" als eerste en
enige katholiek sinds de oprich
ting in 1838.
Vormingscentrum
„Vinea Domini"
In November 1946 werd be
gonnen met de inrichting van
het Vormingscentrum. Nieuw
bouw was nog niet mogelijk,
maar het interieur van het
klooster werd gedeeltelijk ver
bouwd en ingericht tot gasten
kwartier met conferentiezaal,
eetzaal en een achttal gasten
kamers (vijftien bedden).
25 Maart 1947 werd het
nieuwe hospitium op plechtige
wijze geopend door de hoog
eerwaarde heer J. van Galkom,
deken van Sneek.
Doel van het
Vormingscentrum
Men heeft zich nu als
doel gesteld: bijeenkomsten
van religieuze en culturele
aard te organiseren voor
katholieken en niet-katho-
lieken, zoals: retraites, stu
diedagen, interkerkelijke
gesprekken en weekends
over culturele of sociale
problemen. Het klooster is
dus geen retraitehuis of
volkshogeschool, maar een
centrum voor geestelijke en
culturele vorming in de
breedst mogelijke zin.
Langzamerhand groeide de be
langstelling voor het Vormings
centrum. Ook vele niet-katholie-
ken begonnen de waarde ervan
te beseffen; vooral de oecume
nische „Godsdienst-gesprekken"
onder de voortreffelijke leiding
van de Groningse hoogleraar,
professor H. de Vos, vonden in
Friesland en daarbuiten veel
waardering om hun hoog niveau
en om hun hartelijke en toch
zakelijk-objectieve sfeer. Zeer
veel predikanten, priesters en
ontwikkelde leken hebben hier
in gedachtenwisseling en discus
sie elkaar leren kennen en hoog
achten, één als ze zich voelen in
hun liefde voor de éne Waarheid
die Christus is.
In Februari 1950 boekte men
de duizendste gast en precies een
jaar later reeds de tweeduizend
ste!
Dat brengt echter mee, dat
men steeds pijnlijker het gebrek
aan voldoende ruimte begint te
voelen en de noodzaak van uit
breiding stijgt.
In November 1949 verrees een
houten logeerhuisje in de gasten-
tuin, bestemd voor de dames,
voor wie tot dan toe steeds in
het dorp onderdak moest gezocht
worden bij katholieken en niet-
katholieke particulieren.
In de nieuwe logeergelegen-
heid vinden zestien gasten een
slaapplaats. Toch is deze oplos
sing verre van voldoende: de be
stendige drukte is storend voor
de eigen kloosterstilte .temeer
daar het klooster tevens novici
aatshuis is.
De noodzaak wordt dus steeds
drineender om tot nieuw-bouw
over te eraan. Maar hoe aan de
nod ice celden te komen? Er is,
een crote ciro-actie on touw ce-
zet en vele vrienden van het
Anostolaat vinden hierin de ce-
lecenheid hun bliivend vertrou
wen in dat werk tot uitdrukkinc
te hrencen. Wanneer zal de eer-
ste-steen-Ieccinc Diaats vinden?
Intussen wordt de werkzaam
heid van het Vormingscentrum
uitgebreid: behalve het organi
seren van bijeenkomsten in het
klooster ,legt men zich nu ook
toe op het verzorgen van gods
dienstige en culturele avonden
overal in het Noorden.
Ook een filmdienst
Sinds October van het vorige
jaar is deze vorm van activiteit
uitgebreid met een filmdienst
om goede en goedkope filmavon
den te organiseren. Reeds in het
eerste seizoen is van deze film
dienst veel en dankbaar gebruik
gemaakt.
Aangezien er in het Noorden
des lands nog altijd weinig ge
legenheid is met culturele curi
osa in aanraking te komen, orga
niseert het Vormingscentrum
ook tournee's door geheel het
Noorden voor prominente ge
selschappen en kunstenaars, wier
(Zie vervolg pagina 5)
