ERNSTIGE BEDREIGING van
bedrijvigheid in Nederland
Geallieerden gingen in Korea
tof de tegenaanval over
Indonesië ondertekent
Japans vredesverdrag
Arbeidscontractanten
worden „afgeschaft"
DAGBLAD VOOR ALKMAAR
EN OMGEVING
Primair
ERNSTIG WOORD VAN MR. MILIUS:
Toestand in middenstand
verre van rooskleurig
Locomotief reed op
goederentrein in
Zal regering vallen?
Vrouw afgeranseld
met traproede
Oliebrand na
24 uur geblust
WRANG
Nieuwe rode actie elk ogenblik
te verwachten
Vijf Harpoons voor
marinevliegdienst
Belgische import
geleidelijk minder
Kinderverlamming
te Delft
Goed weekend-weer
Nieuw
Abonnementsprijs f 5*30 per kwartaal, f 1.77
per mnd., inclusief incasso. Advertentie-tarief
per editie 16 ct. per m.m., minimum f 2,50;
in alle edities 26 ct. per m.m.» minimum f 4.
familieberichten 20 ct., resp. 30 ct. per m.m.
Bij contract belangrijke korting. Directeur:
E. f. M. Stumpel. Hoofdredacteur: H. N. Smits.
Bankrelaties: Noorderbank, Nederl. Credietbank
Buiten God, is 't nergens
veilig. (Vondel)
Zaterdag 8 September 1951 46e Jaargang No. 12266
Kantoren: HOORN. Draafsingel 59, tel. 4243, Grote Noord 77. tel 4362 K 2290; ALKMAAR, Ritsevoort 52, teL 2046, (2 lijnen), K 2200; DEN HELDER, Keizerstraat 89, teL 2800 K 2230; SCHAGEN, Molenstraat 52, tel. 459 K 2240
n
WAT IS PRIMAIR? D.w.z. wat
komt het eerst aan de beurt, wat
heeft voorrang, wat. gaat voor?
Die vraag speelt, en speelde, in
de staatkunde op verschillende
manieren een rol. Op de Partij
raad van de K.V.P., verleden jaar
voorjaar in Utrecht, was de vraag
aan de orde in de gebruikelijke
rede van prof. Romme, die een
paar opmerkingen behandelde
van prof. Anema in de Eerste
Kamer. Deze had gezegd, dat de
buitenlandse politiek „primair"
was, en prof. Romme was het
daar toen niet helemaal mee eens.
Hoewel toch erkend werd, dat
ons land door de noodzaak der
bijkans natuurlijke ontwikkeling
gedwongen, veel meer „op het
buitenland" gericht moet zijn dan
voorheen. Wie denkt niet aan het
werk van de UNO, aan het Atlan
tisch Pact, aan de Europese Sa
menwerking, in economisch en
militair opzicht, aan de Benelux-
idee, aan het Duitse probleem en
het Europees Leger, aan de ont
wikkeling in Zuid-Oost-Azië,
waar wij belang bij blijven hou
den, ook al hebben wij „in Indo
nesië niets meer te zeggen",
enz.
Stellig tot verdriet van prof.
Romme, hebben de gebeurtenis
sen in Korea en alles wat daar
aan vast zit, a.h.w. het primaat
van de buitenlandse politiek daar
na nog versterkt! En de strijd te
gen het communisme, militair-
defensief en sociaal-cultureel te
voeren, wijst ons naar interna
tionaal verband en internationale
samenwerking!
Er is dus zonder twijfel een
primaat van de buitenlandse po
litiek, in de bestaande verhoudin
gen. Betekent dit nu, dat de bin
nenlandse politiek uitdrukkelijk
op de twééde plaats komt? Neen.
Maar de problemen van de bin
nenlandse politiek houden, thans
meer dan ooit, in hun gevolgen
zo nauw verband met de eisen
van onze buitenlandse politiek,
dat wij ze wel degelijk ter hand
moeten nemen, maar natuurlijker
wijs, zouden wij zeggen, in het
kader van die buitenlandse poli
tiek. Ieder kan voor zichzelf de
kwesties en aangelegenheden van
binnenlands-politieke aard opnoe
men, die we anders, béter en ge
makkelijker zouden oplossen, in
dien bepaalde internationale eisen
ook en vooral op financieel gebied
liggend, er niet zouden zijn.
De titel van het hoofdstuk der
huidige staatkunde van Nederland
luidt derhalve: Ons Buitenlands
Beleid, en de eerste ondertitel
van dat hoofdstuk, met zijn vele
onderdelen, is dan: Welke eisen
stelt die politiek aan ons binnen
lands beleid? Hier is dus sprake
van een twee-eenheid: buiten
landse politieke en binnenlandse
staatkunde zijn ineengestrengeld,
zijn oorzakelijk en onlosmakelijk
aan elkander verbonden.
Een symbool van deze nauwe
verbondenheid zien wij in het
program van het komende Partij
congres van de Katholieke Volks
partij, dat op 20 en 21 October in
Utrecht wordt gehouden. Het zal
het vierde Partij-congres zijn, dat
een zwaar en gewichtig werkjaar
inluidt, in welk jaar ook onze
Partij telkens weer voor de feiten
van de ineenstrengeling van bui
tenlandse eisen en binnenlandse
mogelijkheden gesteld zal worden.
De onderwerpen van het Con
gres wijzen in die richting.
Spreekt prof. mr. L. A. G.
Schlichting over „Onze Europese
taak", de bekende hoofdaalmoeze
nier K. Roncken gaat de actuele
vraag behandelen: „Onze eman
cipatie voltooid?" Dan spreekt in
de derde sectie-vergadering de
heer J. A. Middelhuis, algemeen
secretaris van de K.A.B., over
„De Sociale Ontwikkeling sinds
de bevrijding", en in de vierde
sectievergadering leidt prof. dr.
G. W. Groeneveld „Enige aspec
ten van het financieel-economisch
beleid der Regering" in. De vol
ledige congreszitting van Zater
dagavond staat dan weer in het
internationale teken. Enige bui
tenlandse gasten zullen het woord
voeren, en de voorzitter van de
Belgische C.V.P., de heer Th. Le-
fèvre, verzorgt het hoofdmoment
van die avond door een rede over
„De Toekomst van Europa".
Men ziet: dit Congres wordt
het levend symbool van de twee
eenheid buitenlandbinnenland.
En wij mogen er ons over ver
heugen, dat de K.V.P. de tekenen
van de tijd zo goed blijkt te ver
staan, dat zij op zó grote schaal
als door dit Congres mogelijk
wordt, deskundige voorlichting
geeft over al deze zaken, die de
achtergrond zullen vormen van de
politiek, welke de K.V.P. in de
komende tijd zal voorstaan.
Misschien is het tenslotte dan
niet van zó groot gewicht, of wij
nader onderzoeken, wat nu pre
cies „primair" is. Wellicht doen
wij het meest wijs, als we ons
houden aan het oude devies van
mgr. Nolens z.g. „Alles op zijn
tijd en ieder op zijn plaats". Wij
zullen het een doen, en het ander
niet laten. De feiten zullen er
ons ook wel toe dwingen!
GROTE DRIE, BENELUX
EN DUITSLAND
's-GRAVENHAGE. Duitsland
zal een belangrijk punt vormen
op de agenda van de ministers
van Buitenlandse Zaken van de
Grote Drie, die', voorafgaande aan
de vergadering van het Noord-
atlantische Pact te Ottawa ra de
volgende week te Washington bij
een zullen komen.
Naar wij vernemen ligt het in
de bedoeling voor het begin van
de ministersconferentie te Wash
ington e'/n ambtelijke bespreking
van vertegenwoordigers van de
Grote Drie met Benelux-vertegen-
woordigers te doen plaats vinden.
UTRECHT. Ter inleiding van de 57ste Jaarbeurs, die, zoals
men weet, op Dinsdag 11 September zal worden geopend,
heeft mr. J. Milius, directeur van de Koninklijke Nederlandse
Jaarbeurs, gisteren te Utrecht zijn gebruikelijke rede gehouden
voor vertegenwoordigers van de binnen- en buitenlandse pers.
Kon de Voorjaarsbeurs, aldus mr. Milius, worden geprojecteerd
tegen de achtergrond van de maatregelen, die op het gebied
van de defensie werden genomen, thans meet het thema
elders worden gevonden.
ons land op te hoge voet heeft
geleefd. Consumptiebeperking zal
in de huidige situatie niet achter
wege kunnen blijven en de tering
Het best kan dit thema worden
weergegeven door de formule:
„de vloed komt op, de bakens
moeten worden verzet". Na een
tijd van vlot verkopen, zijn wrij
vingsverschijnselen opgetreden,
die tot een scherpe prijzenoorlog
hebben geleid. Middenstand, gros
sier en fabrikant worden op de
proef gesteld en een reeks van
factoren bedreigen de bedrijvig
heid.
De positie van de middenstand
Legt men zijn oor te luisteren
bij de vertegenwoordigers van de
detailhandel, dan blijkt de positie
van de middenstand verre van
rooskleurig. Het bedrijfskapitaal
is steeds verder ingekrompen,
terwijl vrijwel iedere midden
stander mét liquiditeitsmoeilijk
heden heeft te kampen. Voorts
zal er mede moeten worden reke
ning gehouden, dat het publiek
genoodzaakt wordt zijn uitgaven
meer en meer te beperken tot
die voor essentiële artikelen
De economische situatie maakt
een verlaging van de kosten voor
het middenstandsbedrijf noodza
kelijk. Dit kan onder meer wor
den bereikt door middel van
groter rationalisatie. Daarenboven
moet aan maatregelen tot ver
lichting van de belastingdruk
worden gedacht. Intussen mag
worden verwacht dat de midden
stand een voorzichtige inkoop-
politiek zal voeren, in hoofdzaak
courante artikelen zal inkopen
en zo weinig mogelijk risico zal
aanvaarden.
Het is niet voor betwisting vat
baar, zo betoogde mr. Milius, dat
MAN VERDRONKEN
TE DEVENTER?
DEVENTER Donderdagavond
vond men op de linker-IJseloever
te Deventer de kleding van een
man. Men meent te doen te heb
ben met de kleding van iemand,
afkomstig uit Enschede, die wel
licht is gaan zwemmen. Voort
durend dreggen leverde tot nu
toe geen resultaat op.
TE DEVENTER
DEVENTER. Gistermorgen
reed op het goederenemplacement
der Nederlandse Spoorwegen te
Deventer een rangerend deel van
een goederentrein van vijftien
wagons te ver langs de rangeer-
paallantaarn. De stoomlocomotief
van dit rangerend treindeel reed
daardoor een van Almelo komen
de goederentrein van 52 wagons
in de flank. Van laatstgenoemde
trein zijn aldus drie ledige goe
derenwagons vernield.
Men schrijft het ongeval toe
aan mist.
zal naar de nering moeten wor
den gezet.
Ik ben mij er van bewust, aldus
vervolgde mr. Milius, dat dit van
enige invloed zal zijn op de afzet
op de binnenlandse markt, doch
daartegenover staat dat extra
mogelijkheden vrijkomen voor de
export. Men zal zich bij dit alles
echter moeten afvragen of het
niet veel beter is niet tot verdere
overheidsmaatregelen over te
gaan, doch het te bereiken doel
enerzijds over te laten aan de
werking van natuurlijke factoren
anderzijds aan een beroep op de
zelftucht van het Nederlandse
volk.
Vergroting van de export is van
primair belang. En in dat verband
wees mr. Milius er op, dat nieuwe
afzetgebieden moeten worden ge
zocht in Canada, Latijns Amerika,
Afrika en Zuid-Afrika.
DJAKARTA (Aneta). Indonesië zal hef vredesverdrag met1
Japan te San Francisco ondertekenen. Na de Vrijdagavond
gehouden zitting van het kabinet heeft de minister van voor
lichting, A. Mononutu, medegedeeld, dat terzake onmiddellijke
instructies zullen worden gezonden aan de Indonesische dele
gatie te San Francisco.
Naar Aneta verneemt, hebben
de vijf ministers van de P.N.I.
(nationale partij) en minister
Tedjasukmana van de Partai Bu-
ruh (arbeiderspartij) tegenge
stemd; voor stemdèn. vier minis
ters van de Masjumi, twee minis
ters van de Persatuan Indonesia
ROTTERDAM. In een huis
op het Burgemeester Hoffman-
plein te Rotterdam, waar de ge
zinnen W. G. en van L. resp. de
beletage en het sous-terrain be
wonen, heerste een gespannen
verhouding.
Gisteravond kwam het tot een
uitbarsting. De bewoonster van
het sous-terrain, die op de stoep
zat, werd, nadat de andere be
woner, de 47-jarige sleepboot
kapitein T. G., het huis was bin
nengelopen, de gang ingetrokken.
Zijn vrouw kwam er bij en hield
de buurvrouw vast. De 16-jarige
P P. G., zoon van de kapitein,
begon de vastgehouden vrouw, E.
van L.-R., met een traproede tot
bloedens toe te slaan.
De toestand van de vrouw was
zo ernstig, dat zij in het zieken
huis Coolsingel moest worden op
genomen.
55 H.A. KOFFIETUINEN
VERWOEST
AMSTERDAM. De directie
van de N.V. Cultuur Maatschappij
Soember Moedjoer deelt mede, dat
door de uitbarsting van de Kloet
op Java 55 ha. koffietuinen van
de onderneming Bantaran zijn
verwoest. D eopstallen leden geen
schade en de bevolking bleef rus
tig.
Raya, de ministers van de Partai
Katholik, de Partai Indonesia
Rakjat en de democratische frac
tie, en voorts de partijloze minis
ter Djuanda; minister Leimena
van de Christéiïpartij was af
wezig.
Het besluit van de P.N.I. om
tegen te stemmen kwam kort
voor de kabinetsvergadering.
De besluiten hadden een ge
spannen sfeer in de avondver
gadering van het parlement tot
gevolg. Na een kort debat besloot
het parlement de regering uit te
nodigen een toelichting op het
genomen besluit te geven. De
regering heeft deze uitnodiging
niet aanvaard.
Het Indonesische besluit tot
ondertekening van het Japanse
vredesverdrag zal vrijwel zeker
leiden tot de val van de regering-
Soekiman, zo meldde A.P. gister
avond.
AVONMOUTH (A.P.). Af
gematte brandweerlieden zeiden
gisteravond dat zij er na 24 uur
verwoede strijd eindelijk in wa
ren geslaagd de vlammenzee,
waarin voor ruim 7.000 000 gulden
olie verloren ging, meester te
worden.
In totaal zijn 20 tanks met een
gezamenlijke inhoud van 63 mil-
lioen liter olie in vlammen op
gegaan.
Twee personen worden vermist.
Men neemt aan dat zij in het
vuur de dood hebben gevonden.
De hele omgeving van de uit
gestrekte King Edward haven
was, bedekt met schuimvlokken
van een chemische vloeistof, die
werd gebruikt om te beletten, dat
het vuur zou overslaan naar tien
tallen andere tanks, die gevuld
waren met uiterst explosieve
vliegtuigbenzine.
STAD MEXICO(A.P.)
Een Amerikaanse dame is
Donderdagavond om het le
ven gekomen door een schot
wond, die zij opliep toen haar
echtgenoot een glas jenever
van haar hoofd trachtte te
schieten. De politie heeft hem,
de 27-jarige William Bur-
rougghs, voor een nader on
derzoek vastgehouden. Het
ongeluk gebeurde tijdens een
borrelfuifje in de flat van 'n
vriend. Mevrouw Burroughs
overleed in het ziekenhuis
tengevolge van een schot
wond in haar voorhoofd. Bur
roughs is een kleinzoon van
de uitvinder der telmachine.
Zestien olietanks raakten in brand in de Avonmouthdokken
te Bristol na vier ontploffingen, die de gehele omgeving deden
schudden. Drie of vier personen, die bezig waren met het
schilderen van de top van een der tanks, werden gedood
tijdens de explosie. Men schat de hoeveelheid verloren ge-
gane olie op 50 millioen liter. Zware rookwolken stijgen uit
de brandende olietanks te Avonmouth.
Hoofdkwartier achtste Amerikaanse leger op Korea (A.P.).
Geallieerde troepen zijn Vrijdag aan het Westelijke front tot
een tegenaanval overgegaan nadat de communisten daar ten
gevolge van twee bloedige aanvallen ruim 2000 man verloren
hadden. In het gebied ten noorden van Kaesong werden verse
communistische troepen waargenomen, die naar het front
onderweg waren. Officieren van het achtste leger verwachten
elk ogenblik nieuwe aanvallen.
Ook aan het Oostelijke front,
waar de geallieerden hun be
perkte offensief voortzetten, werd
zwaar gevochten.
Na intern beraad van de minis
terraad immers is gebleken dat de
regering niet afwijzend staat te
genover de eisen, zoals deze door
de ambtenarenorganisaties naar
voren zijn gebracht.
De brug over de sluis bij Tacozijl in de weg van Lemmer naar Sondel, welke in April 1945
door de Duitsers werd vernield en in de plaats waarvan een noodbrug werd gelegd, zal niet
worden herbouwd. In de plaats van de brug zal een dam gelegd worden met een inlaat-
duïker ter breedte van zes meter. De oude sluis zal dan tevens vervallen. Op de voor
grond de noodbrug en daarachter de sluis.
Er bestaat gegronde reden aan te nemen, dat de afschaffing
van het omstreden instituut der arbeidscontractanten binnen
afzienbare tijd een feit zal worden. De jarenlange onderhan
delingen, welke met d^ regering over dit vraagstuk zijn ge
voerd, hebben tot resultaat gehad, dat plotseling een wijziging
in de houding der centrale overheid is ingetreden.
Verwacht wordt, dat de rege
ring, na het advies van de staats
secretaris voor de pensioenwet
geving te hebben ingewonnen,
concrete voorstellen zal doen.
Deze voorstellen zullen waar
schijnlijk inhouden, dat het ge
wraakte arbeidscontract wordt
afgeschaft en de arbeids-contrac-
tant in normale tijdelijke of vaste
dienst zal worden aangenomen.
Onder de ambtenarenorganisa
ties heeft vooral de ARKA reeds
lang voor de rechtspositie der
arbeidscontractanten gestreden.
Ook in de salariscommissie-ad-
hoc is de kwestie herhaalde malen
ter sprake gekomen, terwijl de
Tweede Kamer meermalen zijn
afkeuring over het in deze ge
voerde regeringsbeleid heeft uit
gesproken.
De figuur van de arbeidscon-
tractant wordt door de ambtena
renorganisaties slechts in uitzon
deringsgevallen aanvaarbaar ge
acht, de practijk is evenwel zo,
dat de overheid steeds gretig van
het arbeidscontract heeft gebruik
gemaakt als basis voor regeling
van de positie van degenen, die in
overheidsdienst treden.
VALKENBURG. Het eerste
van vijf „Harpoon" patrouille
vliegtuigen, via IJsland afkomstig
uit de Verenigde Staten, stak
gistermiddag om drie uur zijn
neus uit de mist boven Valken
burg. Kort daarop volgden de
vier andere. Eén toestel was met
motorstoring op IJsland achter
gebleven.
Tal van autoriteiten waren op
Valkenburg aanwezig bij de ont
vangst van deze vliegtuigen, de
eerste van de achttien, die de
M.L.D. van de Ver. Staten ont
vangt.
De opzienbarendste actie, die
Vrijdag aan het Westelijke front
plaats had, was die, waarin ge
allieerde strijdkrachten Chinese
communisten van twee heuvels
verdreven Deze strijd had plaats
in het gebied van Jonchon, 40
kilometer ten oosten van Kaesong.
Ook werd zwaar gevochten in de
oostelijker gelegen sector van
Tsjorwon.
Klaarblijkelijk werden sommige
van de aanvallende communis
tische eenheden vergezeld door
verpleegsters.
Een Amerikaanse soldaat ver
telde, dat hij twee vrouwen had
gezien, die een tiental gewonde
Chinezen verbonden. Onder het
werk liepen hun de tranen over
de wangen.
De communistische generaal
Nam II verklaarde gisteren in
een van zijn nota's: „Uw mili
taire vliegtuigen blijven voort
durend op gewetenloze wijze de
neutrale zone van Kaesong schen
den".
In geen enkele communistische
uitzending heeft men tot dusver
gerept over het besluit van Ridg-
way om Kaesong niet langer te
aanvaarden als de plaats waar
de onderhandelingen over een
wapenstilstand kunnen worden
gevoerd.
Prof. Supomo vandaag
naar Nederland
SAN FRANCISCO 8 September
(ANP) Prof. Supomo en zijn
adviseur mr. Moh Zain, zullen
heden Zaterdag uit San Francisco
naar Nederland vertrekken voor
de hervatting van de besprekin
gen over de NederlandsIndone
sische Unie.
RHEUMA-COM MISSIE
GEÏNSTALLEERD
's-GRAVENHAGE. Gister
morgen heeft dr. Muntendam,
staatssecretaris van Sociale Zaken
(Volksgezondheid) in de vergader
zaal van zijn departement de on
langs door hem in het leven ge
roepen Rheuma-commissie ge
ïnstalleerd. Deze commissie heeft
opdracht de staatssecretaris van
advies te dienen inzake de orga
nisatie en de financiering van de
rheumatiekbestrijding.
OOK PARATYPHUS TE DELFT
In een gezin, wonende aan de
Schie bij Delft, is paratyphus ge
constateerd. Aangezien dit gezin
een toilet heeft, dat niet op de
riolering is aangesloten, doch in
de Schie loost, heeft de directeur
van de Gemeentelijke Geneeskun
dige en Gezondheidsdienst te
Delft, zoals werd gemeld, bekend
gemaakt, dat het water van de
Schie besmet is met paratyphus-
bacillen.
"BREDA. Alhier is opnieuw
een Benelux-conferentie gehouden
tussen de ministers der drie lan
den. Hoewel algemeen werd ver
wacht, dat de uitvoer uit België
rigoureus zou worden beperkt, is
het hier niet van gekomen.
Nederland heeft langzamerhand
echter zoveel schulden gemaakt
in de Europese Betalingsunie, dat
wij weldra verdere tekorten in
goud of dollars moeten aanzui
veren. België kan niet langer op
crediet leveren, zodat de import
naar Nederland geleidelijk met
13 millioen per maand zal
teruglopen.
Te Delft zijn in de afgelopen
dagen drie gevallen van kinder
verlamming geconstateerd. Gister
morgen is er nog zulk een geval
geconstateerd. Van de vier zijn
twee gevallen van ernstige aard.
Vorige week werd bovendien een
Delfts meisje, dat zich in een
sportkamp te Ommen bevond,
door de ziekte getroffen. Zij is
gisternacht in een ziekenhuis te
Zwolle overleden.
Geheel los van dit geval zijn er
tot nu toe in Delft vier andere
gevallen, eenzelfde getal als an
ders in een geheel jaar pleegt
voor te komen.
Minister in 't Veld
naar Maastricht
De Minister van Wederopbouw
en Volkshuisvesting Mr. Dr. J. in
't Veld is voornemens op 26 en 27
September as. een bezoek aan
Maastricht te brengen.
(Van onze weerkundige
medewerker)
Dat September ons ook nog
wel mooie dagen kan brengen
bewees de afgelopen week.
Gisteren zijn we veranderd
van hoge druk en was het 't
„hoog" boven Ierland dat ons
onder z'n invloedssfeer bracht
De gevolgen waren duideijlk
want door de invallende
N.W. wind kwamen uitge
breide wolkenvelden over
ons land drijven, die het weer
een somber karakter gaven.
Ook in de max. temp. kwam
dit tot uiting. Zo meldden
Den Helder en Eelde resp. 18
en 20 graden als max. Hoewel
op de weerkaarten nog een
tweetal storingen vallen waar
te nemen nl. een op de At
lantische Oceaan en een be
noorden Noorwegen verwacht
het KNMI niet dat deze het
hogedrukgebied dat zich heeft
verplaatst naar de Noordzee,
zullen aantasten. Voor het
weekend wordt dan ook op
goed weer gerekend, dat wil
'zeggen droog. Terwijl nu en
dan gedurende de opklarin
gen de zon zich zal doen gel
den.