Moeilijkheden voor hoogleraren
en voor studenten
De Pachterswoningen
in de Wieringermeer
Onder
veel
RECORDCIJFERS VOOR
HOOGOVENS-BEDRIJF
BANDJIR OVER JAVA
Het recht van Katholiek Hoger Onderwijs
Adres aan
Tweede Kamer
RADIO
DE BEURS
Eén Ambonees gezin kost
de regering f 7000.— per jaar
Rectoraatsoverdracht R.KUniversiteit
Aan vakarbeiders
grote behoefte
Interview met regeringscommissaris
voor de Ambonese woonoorden
door Leo Broeksmit
PROEFN
OP
PAGINA 4
DINSDAG 18 SEPTEMBER 1951
De aftredende rector magnificus der R.K. Universiteit, proL mr.
F. I. F. M. Duynstee, sprak Maandagmiddag ter gelegenheid
van de overdracht van het rectoraat de gebruikelijke rede uit
over het afgelopen jaar 1950'51. De bloei van de Universiteit
stond dit jaar in het teken van de voorbereidingen van de medi
sche faculteit, die intussen haar colleges begon.
Het aantal studenten steeg in
het afgelopen jaar van 1108 tot
1278, van wie 1172 volledig in
geschrevenen. Er waren in dat
jaar 12 promoties. De universi
teitsbibliotheek bleef gestaag
groeien tot 15.000 delen.
Het feit dat vooral door het
ontbreken van een medische fa
culteit rr\fer dan de helft der ge
organiseerde katholieke studen
ten aan openbare universiteiten
is ingeschreven, kan niet weg
nemen, dat de primaire taak van
de katholieke milddadigheid ligt
in de instandhouding van de
Katholieke Universiteit in haar
geheel, aldus spr.
Taakverdeling
Het vraagstuk der taakverde
ling plaatst de R.K. Universiteit
voor grote principiële moeilijk
heden. De opzet ener katholieke
universiteit Iaat niet toe, dat in
principe bepaalde wetenschappen,
hoe ook genoemd en hoever ook
verwijderd van vragen van ge
loof en zeden, buiten de huidige
WINKELSLUITINGSWET:
De bedrijfsgroep Detailhandel
heeft een adres gezonden aan de
leden van de Tweede Kamer,
n.a.v. het nader gewijzigd ont-
werp-Winkclsluitingswet.
De adressanten betreuren het,
dat op verschillende punten be
langrijk is afgeweken van het
aanvankelijk ontwerp.
Bezwaren zijn aangetekend
tegen een sluiting van 6 uur in
de steden. Grote magazijnen in
de centra en wijken waar kan
toren en fabrieken zijn gelegen
worden op deze wijze bevoor
deeld. De bevolking zal immers
gedwongen zi.in in de middag
pauze te kopen en niet in de
woonwijken. Nu bestaat de kans
dat een verordening, die dit zou
veranderen, verstoken blijft van
de koninklijke goedkeuring.
De Donderdagavond aan te
wijzen als „koopavond" acht de
bedrijfsgroep „waardeloos", om
dat gezinnen, die weeklonen moe
ten besteden, dit nog niet op
Donderdag hebben ontvangen.
PROGRAMMA
WOENSDAG 19 SEPTEMBER
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 VARA 10.00 VPRO 10.20
VARA 19.30 VPRO 20.00—24.00
VARA
7.00 Nieuws; 7.18 Graniofoon-
muziek; 8.00 Nieuws en weer
berichten; 8.18 Tussen twee
plaatjes gezegd; 8.50 Voor de
huisvrouw; 9.00 Gramofoortmu-
ziek: (9.309.35 Waterstanden);
10.00 Boekbespreking; 10.05 Mor
genwijding; 10.20 Gramofoonmu
ziek; 10.35 Voor de vrouw: 11.00
Gramofoonmuziek; 12.00 Lichte
muziek; 12.30 Land- en tuin-
bouwmededelingen; 12.33 Voor
het platteland; 12.38 Amuse
mentsmuziek; 12.55 Kalender;
13.00 Nieuws; 13.15 Politiekapel;
13.50 Gramofoonmuziek; 14.00
Gesproken portret; Jean Valtin;
14.15 Strijksextet: 15.00 Kinder
koor; 15.20 Pianorecital; 15.30
Voor de zieken; 16.05 Voor de
jeugd; 17.30 Pianoduo; 17.45 Re-
geringsuitzending: Drs. L. Coo-
mans de Ruiter: „Natuuronder
zoek in Indonesië"; 18.00 Nieuws;
18.15 Varia; 18.20 Actualiteiten;
18.35 Amusementsmuziek: 19.00
„Het kan ook anders", causerie;
19.15 Gramofoonmuziek; 19.30
Voor de jeugd; 20.00 Nieuws;
20.05 „Op de korrel" causerie;
20.15 Promenade orkest en so
list; 20.45 „Dokter Holl". hoor
spel: 22.05 Gramofoonmuziek;
22.15 Joods programma: 22.45
„Slaap", causerie; 23.00 Nieuws;
23.15 Sport; 23.20 Orgelspel;
23.4024.00 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00—24.00 NCRV
7.00 Nieuws: 7.15 Ochtendgym
nastiek: 7.30 Gramofoonmuziek;
7.45 Een woord voor de dag; 8.00
Nieuws en weerberichten; 8.18
Gewijde muziek; 8.45 Gramo
foonmuziek; 9.00 Voor de zieken;
9.30 Gramofoonmuziek; 10.30
Morgendienst; 11.00 Sopraan en
piano; 11.50 Gramofoonmuziek;
12.30 Land- en tuinbóuwmedede-
lingen; 12.33 Instrumentaal sep
tet; 13.00 Nieuws; 13.15 Militaire
reportage; 13.20 Lichte muziek;
13.50 Gramofoonmuziek; 14.15
Vaudeville salonorkest; 14.45
Voor de meisjes; 15.00 Concert
gebouworkest; 16.00 Gramofoon
muziek; 16.15 Voor de jeugd;
17.20 Gramofoonmuziek; 17.30
Strijkkwartet; 18.00 Gemengd
koor; 18.30 Amusementsmuziek;
19.00 Nieuws en weerberichten;
19.15 „De oude S.S.R. in een
nieuwe tiid" causerie; 19.30 Gra
mofoonmuziek; 19.40 Radiokrant;
20.00 Nieuws: 20.05 Omroepor
kest; 21.00 .Vijftien jaren predi
kant bij een Nederlandse kolo
nie in Brazilië", causerie; 21.20
Metropole Orkest en solisten;
21.50 Harpensemble; 22.10 Klein
orkest, vocaal ensemble en orgel;
22.45 Avondoverdenking; 23.00
Nieuws; 23.15 Instrumentaal
septet; 23.3524.00 Gramofoon
muziek.
cn toekomstige taak van de R.K.
Universiteit worden gesteld.
Voor de openbare universitei
ten ligt dit probleem anders we
gens ontbreken van het wereld
beschouwend fundament. In ver
band met het rapport van de
commissie-van der Pot, voor de
hoger onderwijswetgeving, merk
te spr. nog op, dat niet de wet
op het hoger onderwijs de legi
timatie vormt van de Katholieke
Universiteit. Immers haar geeste
lijke grondslag schuilt in het
rooms-katholieke geloof.
Het recht om hoger onderwijs
te geven op rooms-katholieke
grondslag vindt zijn grondslag in
de onaantastbare rechten van
Kerk cn ouders en kan derhalve
niet ontleend worden aan eniger
lei staatswet, aldus spr.
ENGELSE ZEEKAPITEIN
VERGISTE ZICH
Gisterochtend om zeven uur
klonk plotseling het geloei van
een scheepshoorn op zee voor de
Scheveningse haven. De Oxfield,-
een Engels schip van 10.000 ton,
vroeg om een loodsDe kapi
tein verkeerde namelijk in de
veronderstelling, dat hij ter
hoogte van de Nieuwe Waterweg
was. Schielijk voer de redding
boot van de N.Z.H.R.M. uit. Een
matroos van deze boot klom aan
boord van de Oxfield en maakte
de kapitein duidelijk, dat hij
enige mijlen zuidelijker moest
zijn. Als hii Scheveningen wilde
binnenlopen zou zijn schip on
getwijfeld tussen de havenhoof
den klem gaan zitten.
De materiële levensbasis van
de meeste hoogleraren heeft
steeds zorgwekkender vormen
aangenomen. De salarisverhogin
gen hebben in geen enkel opzicht
gelijke tred gehouden met de
stijging der kosten. De progres
sieve belasting ontneemt aan de
verhoging bovendien nog veel
van haar betekenis. Er is geen
enkele hoogleraar meer, die zijn
vakbibliotheek op redelijk peil
kan houden.
De toekomstmogelijkheden, spe
ciaal voor de studenten in de
rechtsgeleerdheid gn in de poli
tieke en sociale wetenschappen,
zijn duister. De rector-magnifi-
cus meende verplicht te zijn een.
ernstige waarschuwing uit te
spreken tegen de te grote toe
loop naar deze beide studierich
tingen. Reeds thans lopen vele
afgestudeerden lange tijd werk
loos.
AMSTERDAM, 17 Sept. De
effectenbeurs zette de nieuwe
week uitermate kalm in. Er was
zeer weinig te doen en aangezien
er geen berichten van betekenis
waren bleef het gehele markt-
verloop onbelangwekkend. Er
viel ook niet de minste lust te
constateren om iets te onderne
men. Internationale fondsen la
gen iets beter, zoals Kon. Olie,
die tot 290 opliep. Unilever rea
geerde na 23914 tot 238'/i, Phi
lips lag goed prijshoudend.
Scheepvaartaandelen handhaaf
den zich op het peil van Vrijdag,
maar de belangstelling was ver
te zoeken. Een lichte uitzonde
ring vormden de cultuurafdelin
gen, waar lichte vraag te con
stateren viel. Vooral tabakken
trokken enige belangstelling.
Certificaten Deli wisten 2 pet. te
verbeteren. Ook Senebah lag iets
beter. Aandelen Cultuurbank
trokken een fractie aan.
Op de Staatsfondsenmarkt was
de stemming voor de Conversie
lening iets beter. Deze noteerde
84. Investeringscertificaten kon
den het peil van Vrijdag echter
niet geheel halen. Inschrijvingen
Grootboek kwamen weer boven
de 85. De dollarleningen hadden
een zeer kalme markt.
DE NTEUWE BRUG
TE DOESBURG
Vier grote drijven
de bokken, met een
hefvermogen van
ca. 800 ton, hebben
Zaterdagmorgen de
90 meter lange
nieuwe overspan
ning van de brug
te Doesburg op haar
plaats gebracht. De
foto geeft een over
zicht van de werk
zaamheden: de nieu
we overspanning in
de takels voordat
zij op de pijlers en
landhoofden werd
neergelaten. Op de
voorgrond de schip
brug.
Voor ons ligt het jaarverslag van de Kon. Nederlandse Hoog
ovens en Staalfabrieken N.V. over het boekjaar 19501951.
Het zijn nuchtere cijfers en nuchtere beschouwingen, die we
daarin lezen, maar ze getuigen van een stuk Nederlandse
arbeid, waarop we met recht trots kunnen zijn.
allerlei bijzondere artikelen be
ter te voldoen terwijl men te
vens vertind blik aan de markt
kan brengen. Er is reeds een.
grote order van Argentinië.
De vraag naar gegoten buizen
bleef ruim. De millioenste buis
in de fabriek gemaakt, werd af
geleverd aan Het gasbedrijf van
Rotterdam. Kooksovengas werd
alweer aan meer gebieden gele
verd dan voorheen. De gasvoor-
ziening aan gemeenten nam toe
van 47 millioen m3 tot ruim 70
millioen m3.
Ook het nevenproduct kunst
meststoffen nam in productie
toe, zodanig zelfs, dat de toe
komst van deze fabriek met ver
trouwen tegemoet wordt gezien.
De productie van de fabrieken
buiten IJmuiden. t.w. in Utrecht
en Blerick werd verder opge
voerd.
De resultaten van het leer
bedrijf Uithoorn waren zeer
gunstig en we kunnen deze be
schouwing besluiten met de ze
kerheid, dat dit jaarverslag zo
veel kracht en zoveel zelfver
trouwen ademt, dat men er zeker
van kan zijn, dat deze grote Ne
derlandse industrie ook in het
komende boekjaar een grote bij
drage zal leveren in de strijd
van ons volk tegen armoede en
werkloosheid.
In alle afdelingen werden re
cordcijfers behaald, cijfers, die
het gevolg ziin van verschillende
verbeteringen en toevoegingen
die de laatste jaren in de fabriek
zijn aangebracht.
Mede door de grotere omzet
kon het winstcijfer oplopen. De
walserij-Oost is geheel afge
schreven en de vervangings
reserve kon worden verhoogd
met f4.800.000,
Een dividend van 9% zal wor
den voorgesteld, terwiil aan het
personeel een uitkering is ge
daan van 4% van het salaris,
verdiend in het afgelopen boek
jaar. De uitkering op de oprich
tersaandelen zal bedragen f174.78
(v. j. f72.93).
Behoefte aan vakarbeiders
In het personeelsaantal kwa
men geen belangrijke wijzigin
gen voor. Een groot bezwaar is
nog steeds, dat een groot aantal
arbeiders buiten de directe om
geving van het bedrijf woont, en
dp woningnood staat niet toe.
dat daar in de naaste toekomst
verandering in zal komen.
Een punt. van voortdurende
zorg bleef de voorziening in de
behoefte van geschoold perso
neel.
Er zijn stappen genomen om
in samenwerking met andere in
dustrieën uit de omgeving de op
leiding van zulk personeel ter
hand te neimen.
Het plan van Minister Schuh-
man tot samenwerking van de
West-Europcse kolen-, ijzer- en
staalindustrie vormde eeni gun
stige factor in de ontwikkeling
van de hoogovens. Het volkomen
openstellen van een grotere
markt voor kolen alsmede het
tot stand komen van de open
markt voor de producten van de
hoogovens over de zes deelne
mende landen heeft eveneens
veel goeds gebracht. Dat Korea
het sein zou jiin voor een storm
achtige stijging in de vraag naar
de hoogovens-producten, terwiil
ook in het buitenland de prijzen
snel omhoog gingen.
Dit heeft natuurlijk een gun-
stigp invloed gehad op het winst
cijfer dat dit jaar te voorschijn
kwam.
Uitgebreid bouwprogramma
Een uitgebreid bouwprogram
ma werd verwezenlijkt. De ca
paciteit van de staalfabriek werd
vergroot, in de blokwalserii werd
ook aangevangen met een groot
bouwwerk. Een nieuwe investe
ring in de fabriek van ruim
f15.900.000,— was er het gevolg
van.
Voor f1.000.090,aan wonin
gen werden gebouwd en de ver
wezenlijking van de plannen
voor breedband werden voort
gezet.
MilMoenste buis afgeleverd
De binnenlandse afzet van ruw
ijzer nam toe, evenals die van
dikke platen.
Aan de enorme vraag naar
dunne platen kon niet worden
voldaan, hoewel een topproduc-
tie werd bereikt. Als Breedband
N.V. direct in productie komt,
zal men in een gTote behoefte
kunner» voorzien en zal het mo
gelijk zijn aan de vraag naar
PAKJES VOOR MILITAIREN
IN KOREA
Gedurende het tijdvak van 24
Sept. tot en met 6 Oct. a.s. kun
nen weer luchtpostpakketten, mits
deze niet aangetekend zijn, tot
een maximum gewicht van 500
gr. worden verzonden aan de mi
litairen, behorende tot het Ned.
detachement Ver. Naties in Ko
rea en wel tegen betaling van het
normale internationale tarief
(zonder luchtrecht). Deze moge
lijkheid bestaat niet voor pakjes
bestemd voor de opvarenden van
Hr. Ms. „Van Galen".
Een pachter uit de Wieringermeer schreef ons dal hij rich niet
kon verenigen met onze zienswijze op de ontwikkeling van de
wederopbouw van pachterswoningen, en insinueerde heel boud
weg een afspraakje met een of andere instantie teneinde veel
onrecht te verbloemen. Hij zou zijn lezers na 5 a 6 jaar zwab
beren ver van huis heel wat anders voorzetten....
We hebben onze scribent op-verbonden zijn, valt niet te ont-
gezocht, teneinde hem te bewe-kennen. Doch wij hebben geen
gen ziin brief als ingezonden bedrijfseconomisch, doch een
stuk te mogen publiceren en huisvestlingsartikel geschreven,
daarop dan antwoord te geven, Niets meer, maar ook niets min-
doch zulks mocht niet gelukken.der.
Daar wij desondanks toch de Er ziin noodgevallen
stelregel van hoor en wederhoor We weten drommels goed, dat
in onze kolommen recht willener inderdaad gevallen zijn die
laten wedervaren, zullen we ook nu nog vallen onder de
naar best vermogen trachten,
't zonder „ingezonden" te doen.
Al wie ons artikel van de 6de
September nauwkeurig heeft ge
lezen, zal erkennen, dat wij ner
gens gezegd hebben, dat de we
deropbouw in Wieringermeer
rooskleurig is. Integendeel, na
te hebben geconstateerd hoeveel
er in de afgelopen 6 jaar is ge
daan en dat is ontzaglijk
veel, dat moet eenieder toege
ven, en na te hebben uiteen
gezet. hoeveel en wat er nog
gedaan moest worden, trokken
we de conclusie, dat de huidige
stagnatie reden tot bezorgdheid,
maar stellig niet tot verbitte
ring gaf. En dat onze prognose
overigens juist was. heeft men
kunnen opmaken uit de publi
catie van Vrijdag nopens de
openbare aanbesteding van we
derom 35 pachterswoningen.
Dan geeft de geachte oppo
nent wegen aan om „het juiste"
gewaar te worden.
Goede vriend, die wegen heb
ben we reeds lang ingeslagen.
Geheel alleen, en dus niet in
gezelschap van welke ambtenaar
ook, hebben we de Wieringer
meer van Oost naar West en
van Noord naar Zuid doorkruist
en een bezoek gebracht aan be
woners van schuren, noodwo
ningen, kleinvee^tallen en ar
beiderswoningen en naarstiglijk
naar symptomen van verbitte
ring gespeurd. Het resultaat
van dit nauwgezette onderzoek
ligt in het bewuste artikel ten
voeten uit. En nu nog willen
wij er geen woord van terug
nemen. Mensen die 5 en 6 jaar
ver van hun bedrijf zwabberen,
hebben wij niet ontmoet. Wel
pachters, die 6 a 800 meter van
hun bedrijf gehuisvest waren
in keurige arbeiderswoningen,
maar dat is nog geen noodtoe
stand op woninggebied. Dat er
financiale gevolgen aan een der
gelijke wijze van huisvesting
(Advertentie)
op to bnoppont
term- zorgwekkend, en ook dat
is, zij het wellicht niet zo uit
voerig, reeds vermeld. Zo is er
een weduwe die nog steeds van
uit een noodverblijf enkele ki
lometers van haar bedrijf af de
zaak gaande moet houden. Een,
die door buur en vriend uit de
beroerdigheid gered moet wor
den, omdat „Domeinen" aan d.it
ontzaglijk moeilijke geval in
't geheel geen aandacht schonk,
ja zelfs de nodige bedrijfsruim
te niet creëerde. Dat zo een het
als een trap tegen het zere been
gevoelt, wanneer zij ziet, dat
'n nabijgelegen, juist herbouwd'
bedrijf, na door brand te zijn
vernield te zijn bjnnen het jaar
al weer herbouwd wordt, dat is
begrijpelijk. Maar voor dergelij
ke inderdaad te wraken uitzon
deringen gaat het niet aan, om
maar klakkeloos te schrijven dat
243 paehtersgezinnen in tochtige
lekkende en mensonwaardige
kommer de winter tegemoet
zien, geliik het blad deed, waar
tegen ons artikel een antwoord
was.
Ook weten we dat b.v. het
zeer grote gezin van Granneman
a.d. Dolfijnweg al jarenlang in
de Zweedse noodwoning veel te
bekrompen gehuisvest is, zodat,
om het ruw te zeggen, de kin
deren welhaast staande tegen de
wanden moeten slapen. En ook
dat de belofte, dat de noodwo
ning zou worden uitgebreid,
doodgewoon maar niet is nage
komen. Dat de ambtenaren, die,
met voorbijgaan van de hevigste
persoonlijke noden zuiver plan
matig voor de vuist af opwer
ken .deswege eens voor bet fo
rum der opperste rechtspraak
gedaagd zullen worden, is aan
geen twijfel onderhevig.
En dat men door b.v. de pach
ters KI. .vd. Veen, Zijlmans cn
anderen 4 woningen op het be
drijf te geven (2 definitief en
2 nood) benevens 'n kap schuur
en een schuur, vurige kolen
stapelde op de hoofden van de
slechtst bedeelden, is al even
min aanvechtbaar.
De parabel van de goede wijn
gaardenier leertt ons echter, dat
het hem die beheert vrij staat
naar goeddunken meer te geven
dan waarop men strikt genomen
recht heeft.
Het zou overigens goed zijn
indien in Wieringermeer zij die
beheren niet langer strikt con
form dg ambtelijke lijnen het
bouwen van pachterswoningen
blijven projecteren, doch aller
eerst eens het gelukkig niet
overgote getal werkelijk hoogst
urgente gevallen ter hand te
gaan nemen. De wetten der
menselijkheid leren nu eenmaal,
dat het lenigen van nood voor
gaat bij het verhogen van wel
stand of comfort.
Na vorengaande zal het ieder
duidelijk zijn, dat wij het onze
opponent allerminst euvel dui.
woongelegenheden met zorg enden dat hij deze materie nog
maals ter tafel heeft gevoerd,
omdat daardoor de gelegen
heid ontstond even dieper in te
gaan op detailpunten.
De strekking van ons eerste
vertoog blijft nochtans ongewij
zigd: over het geheel genomen
zijn de woningtoestanden van
de pachters in de Wieringer
meer niet zo deplorabel, dat zij
ten achter zouden staan hij
waar ook in ons vaderland. Zij
die nog enige tijd in een onod-
verblijf vertoeven en wier
gezinnen niet de omvang van
het gemiddelde gezin overtref-
fen zouden niet gaarne wil
len ruilen met andere Nederlan
ders, die ergens op een boven
woning van enkele kamers-met
medegebruik-van-keuken wonen.
Wieringermeer was na 1945 't
gebied in Nederland waar de
verwoesting het grootst was.
Het is nu na 6 jaren, echter
geenszins meer het gebied waar
de woningtoestanden het slechtst
zijn. En al loopt alles wel 'ns
niet zo als iedereen zou wen
sen. al worden er soms fouten
gemaakt en helaas ook grote
fouten, dat neemt niet weg, dat
er veel en goed werk is ver
richt. Door de bevolking in de
eerste plaats, maar ook door hen
die beheren. Het is onrecht, te
gen beter weten in het tegen
deel te beweren.
ONTSLAGEN OP
ZAANDAMSE HOUTWERVEN
Aan 39 arbeiders op drie Zaan-
damse houtwerven is ontslag aan-
fezegd, als gevolg van de in Fe-
ruari afgekondigde bouwstop. De
importeurs waren gedwongen de
in November, December en Jan.
gecontracteerde hoeveelheid hout
af te nemen, toen de levering
daarvan in Juni begon. Door de
bouwstop staat de verkoop bijna
stil. Alle werven liggen vol. An
dere bedrijven overwegen voor
een deel van hun arbeiders ont
slagvergunning bij het Geweste
lijk Arbeidsbureau aan te vragen.
's-GRAVENHAGE „Ik heb mijn functie van regeringscommis
saris voor de Ambonese woonoorden uitsluitend aanvaard,
omdat het lot van de Ambonezen mi) zeer ter harte gaat. Ik ben
37 jaar lang in dienst van het K.N.I.L. geweest, van 1939 tot
1941, was ik zelfs gewestelijk militair commandant van Ambon,
zodat ik de Ambonezen heb leren kennen en waarderen. Ik
heb mij ter beschikking van de regering gesteld, uit geen enkele
andere overweging dan oprechte liefde voor deze oud-
ILN.I.L'ers".
Aldus verklaarde generaal-
majoor P. Scholten in een onder
houd met het A.N.P.
„Mijn werkzaamheden liggen
beslist niet op politiek terrein,
ofschoon ik natuurlijk wel de
verschillende politieke bezwaren
van de Ambonezen aanhoor. In
ieder kamp trof ik een enigszins
uiteenlopende situatie aan. Dit
is afhankelijk van de aanhang van
bepaalde partijen en soms ook
van het verschil van herkomst
of van godsdienst. Ik zal in de
naaste toekomst moeten trachten
een meer uniforme regeling voor
de interne aangelegenheden van
de kampen te maken.
Op politiek gebied heb ik ge-
staieerd, dat vrijwel alle
kampbewoners de actie voor een
vrij Ambon ondersteunen. Wel
is er splitsing tussen de aanhan
gers van dr. Nikijuluw en dege
nen. die de z.g. Crams (commis
sie rechtspositie Ambonese mili
tairen en schepelingen) volgen.
Op onderwijsgebied wordt zeer
veel gedaan. Het schoolbezoek is
zeer bevredigend en van de ge
legenheid tot herscholing wordt
druk gebruik gemaakt. De Am
bonezen kiezen echter uitsluitend
vakken, waar zij belangstelling
voor hebben en die zij later in
hun land denken te kunnen ge
bruiken, d.w.z. zij voelen niets
voor landbouwonderwijs, wel
voor techniek".
Op een vraag, hoe het staat
met de arbeidsgelegenheid in
Nederland, antwoordde generaal
Scholten: .,De regering wil niet,
dat de Ambonezen een betrek
king aanvaarden waardoor zij
gedwongen zouden zijn, 's nachts
buiten de kampen te vertoeven.
Hierdoor is hun werkgelegenheid
al beperkt tot de naaste omge
ving der kampen.
Voorts wordt van hun salaris
60 pet. ingehouden als vergoe
ding voor de kosten van woning,
voeding en kleding. Ook dit blijkt
bij velen bezwaren op te roepen.
In het algemeen echter zijn de
Ambonezen niet erg gebrand op
betrekkingen in Nederland. Zij
zien hierin niets voor de toe
komst.
M.i. mar er in dit verband wel
eens on worden gewezen, dat de
Nederlandse regering en dus het
Nederlandse volk. zich zeer grote
offers getroost voor de Ambone
zen. Zii kosten de Nederlandse
regering dit iaar ongeveer f 7000
ner gezin, exclusief de overtocht
van Indonesië naar Nederland.
Daarom is het in het geheel
niet onredelijk, dat zii eventueel
voor hun levensonderhoud beta
len.
Generaal Scholtcn besloot het
onderhoud met te verklaren, dat
de grootste moeilijkheden ver
oorzaakt worden door de jonge
ren. Van de zijde van de Crams
wordt, evenals vroeger door het
Bureau R.M.S., intimidatie toe
gepast De ouderen ziin over het
algemeen veel bezadigder en
rustiger.
FEUILLETON
20) J.
De koelie was die morgen al
vroeg uit ziin de,a vertrokken
om niet te laat te komen en in
dn koesterende zonnestralen was
hij óp de mat in slaap gevallen.
„Nu weer luisteren, hoor zei
de rechter. Ken je toean Her
waarden?"
„Die ken ik niet. edele heer
„Hij is de administrateur van
de onderneming, waar jij werkt'
„De administrateur ken ik wel,
edele heër".
„Uitstekend. En heeft die admi
nistrateur je wel eens geslagen?"
...Nooit, edele heer".
Oemar kwam met een ruk
overeind.
„Neemt u mii niet kwalijk,
edelachtbare, maar mijn cliënt
moet u verkeerd begrepen heb
ben".
De rechter haalde de schouders
op.
„Dan zal ik het hem nogmaals
vragen. Heeft de administrateur
je wel eens geslagen? Een klap
met zijn hand of met zijn rotan?
„Nooit, edele heer".
Oemar begreep het niet. „Maar
hoe kan je dan bij mii verklaren,
dat je wèl geslagen bent. voor
het kantoortje van de mandoer?
De inlander keek hem angstig
aan.
„Ampoen. Ik zal mii vergist
hebben, heer. Ik ben maar een
eenvoudige koelie".
„En je drie getuigen dan?
Hebber» die zich soms ook ver
gist?"
„Dat moet wel, heer. Dat wa
ren ook maar eenvoudige koe
lies".
Ditmaal kon zelfs de griffier
een glimlach niet onderdrukken.
Oemar was woedend. Dat hem
zoiets moest overkomen bii zijn
eerste zaak!
„Je kunt toch niet alles, wat je
mii vertelde hebben verzonnen?
Wat deed de administrateur met
zijn rotan, toen je na die twee
dagen bij hem kwam?"
De inlander dacht diep na.
Toen klaarde zijn gericht op.
„Hii wees er mee naar de tuin.
heer. Hij hief de rotan op om te
wijzen, dat ik naar de tuin moest.
Misschien hebben de getuigen
daardoor gemeend, dat hii mij
sloeg". Hij keelk tevreden naar
de advocaat van de tegenpartij.
„De eiser trekt dus zijn vor
dering in", besloot de rechter.
Maar Oemar hief de hand op.
„Ik verzoek u de eiser nog
nader te ondervragen" riep hij
opgewonden. Van achter de gou
den bril keken twee ogen hem
bestraffend aan.
„Ik vermoed, dat dit niet in
het belang is van uw cliënt,
meester Kerto. Ik vrees, dat we
dan ons best zouden doen om
een meineed vast te stellen. Ge
looft u mij, ik ken de bevolking
hier. Deze man zal van alles
verklaren, behalve wat u ver
wacht". Hij richtte zich tot de
koelie. „Als de administrateur je
geslagen heeft, kun je schade
vergoeding vragen, maar als hij
je niet sloeg kun je niets eisen".
„Ik ben niet geslagen. Ik eis
geen schadevergoeding. Ik vraag
vergeving, edele heer".
De rechter knikte. „Als geen
der partijen schadevergoeding
eist, heeft geen van beide ook
reden om kwaad te zijn."
De hamer viel. „Deurwaarder,
volgende zaak."
Buiten moest Oemar toch
even ziin hart luchten. „Je hebt
mii bedrogen en al het werk
voor niets laten doen," verweet
hij zijn cliënt, die deemoedig
naar hem opkeek.
„Het was niet voor niets,
heer," verdedigde de inlander
zich. „Ik heb nu veel meer ge
wonnen dan anders. Zodra de
mandoer hoorde, dat ik een ech
te advocaat had, die getuigen
liet komen, bood hij aan om geen
schadevergoeding te eisen voor
het wegblijven, wanneer ik zou
verklaren, dat ik niet geslagen
was. Anders had ik vijf en twin
tig guldens moeten betalen èn
had ik hoogstens twaalf guldens
en vijf dubbeltjes gekregen,
want de zaakwaarnemer moest
immers de helft hebben. Nu
krijg ik niets, maar ik heb ook
niets te betalen. Dat heb ik aan u
t« danken. Terima kasih, toean
besar."
Op weg naar het departement
bedacht Oemar, dat de man nog
gelijk had ook. En wat had dc
rechter ook weer gezegd? „Als
u teleurgesteld bent, bedenk dan
dat alleen het belang van de
cliënt geldt." Hii moest toe
geven. dat de oude man gelijk
had. Het ging niet om de mening
of de glorie van de advocaat,
Dank u wel, grote heer.
maar om het belang van de cli
ënt. Die gedachte verdreef de
ergernis over al het nutteloze
werk. En dan had hij ook nog de
voldoening, dat hij niet het enige
slachtoffer van die gladde koelie
was. De zaakwaarnemer kreeg
nu ook niets.
In de loop van de dag moest
Oemar nog tweemaal zijn be
levenissen van deze morgen ver
tellen: aan zijn chef en aan de
familie Verhagen. Hetty's vader
had plezier om de leepheid van
de koelie.
„Ze zijn vaak als kinderen,"
zei hij, „maar bü een goed ge
regelde rechtspraak weten ze
zich heus wel te verdedigen ook
al is het soms niet op de manier
die wij verwachten. Natuurlijk
keur ik elke handtastelijkheid
af. Een volwassen mens mag
men niet slaan, ook niet als de
inlandse mandoer het voorbeeld
geeft, zoals vaak het geval is.
Maar hier zal de koelie beslist
dankbaar geweest zijn voor die
twee tikker», die vijf en twintig
gulden waard bleken. En de
administrateur zal nu ook wel
beter oppassen want uit het
feit. dat hij de mandoer de zaak
liet regelen, bleek duidelijk dat
hij zich niet op zijn gemak voel
de."
(Wordt vervolgd
Een ernstige belemi
wijs genoemd
gedeeltelijk lol
nemingen gaa
Dit deelde de
pen mede in eer
m enten, die In
Bij het streven
wing van het hede
wijs moet vooral
schonken worden
duele capaciteiten
der leerlingen,
zelfwerkzaamheid
lingen en tenslotte
tuurlijke samenhar
stof, die slechts
plaats te maken
iing van die stof
bepaalde gezichtsh
Scherpe scheidir
is nuttig en nodig
in overeenstemmin
voortgaande on
de leerlingen
bracht. Zodoende
wijs straks meer
sluiten bii het
leven.
De verstandelijke
komt in de eerste
daarnaast dient
steed te worden
keling van de
voor het schone,
li.ike opvoeding
vaardigheid.
Vervolgens gaa
nota uitvoerigin
lende takken
Allereerst het
waar men in e<
werkt volgens
taken, terwijl
nóg klassikaal w
In de lagere kl
taken iedere
terwijl in dp hogei
weektaken wordt
zelfs maandtaken
Zijn nu de leer
de vastgestelde tijd
mogen zii reeds
beginnen of ar
werkende leerlir
Verder is er
pogen om te kom<
onderwijs, waar
van gelijke begaaf
kaar worden gepl
het overgaan naai
klas vervangen is
gaan naar een hoj
Bij het voortge
derwijs, de 7e en
worden proeven
meer individueel
waardoor het zitten
wel niet meer
onderzoek is
jaar gaande en
nitief antwoord
worden gegeven
betekenis reeds
Ook aan de Kwe
scholen vinden
plaats, experiment
beperken tot het
LIEFTINCK
IN OTT/
Naar wij verner
ter Lieftinck, die
het plan had, u
te keren ten eii
de rijksbegroting
Kamer te kunn
verhinderd aan
gevolg te geven.
Minister van
terim, zal hem
Vrijdag a.s. zal
weer in Nederland
Familiebericht
Met grote blijdsch
ven wij kennis
geboorte van onze
ter
LIESBETH
J. H. Ooi.
J. Ooijevaa
Oostw
Alkmaar, 17 Sept
Ridderstraat 24
Tijdelijk; Huize
de", Parkstraat 3.
Hiermede vervi
wü de treurige
U kennis te
da na een kortst
ge ziekte in he
Elisabethziekenhi
Alkmaar is overl
onze geliefde ec
noot, vader, beh
en grootvader,
ANTONIUS
BERNARDU
DE ROOY
echtgenoot v
Laurentia Ma
Rigter,
voorzien van de
Sacr. der Sterve
in de ouderdom
58 jaar.
Heiloo, 17 Sept
Kennemerstr.wes
L. M. de Ro
C. W. Stet-
De
A. Stet
H. A. de Ro
C. W. de Roe
Ve
en kleinkin
De H. Uitvaartc
zal gehouden wi
op Donderdag 20
tember te 9.30 u
de parochiekerk
de H. Willibrord
Hesloo, waarna b
fenis op het
kerkhof aldaar.
Geen rouwbek
Geen bloeme
Gaarne H.H. M
Rozenkransgebei
7.30 uur in het S
sabethziekenhuis
