Regering onthult activiteit van
vreemde spionnen in Nederland
Opnieuw impasse
in besprekingen
Minister Lieftinck laat veer
inzake toezicht credietwezen
Olieboring voor Duitse kust
Amerikaans plan inzake
het Perzische oliegeschil
DAGBLAD VOOR ALKMAAR
Tsjechen trachtten geheime
inlichtingen in te winnen
H. Vader over
het huwelijk
Conservatieven
19 zetels meer
T
De strijd in Korea
Eden ontbiedt
Shepherd
Macht van Nederlandse Bank
in belangrijke mate beperkt
EN OMGEVING
Een niet alledaagse
onthulling
B.V.D. hield
een wakend oog
Rubberinstituut
in Delft geopend
AjHMT
Olielevering
aan het Westen
Achtste leger
gaat vooruit
Amsterdamse lening
overtekend
Adviescommissies
voorgesteld
VERKIEZINGEN
in Zwitserland
Wegens huurschuld
uit huis gezet
Nieuw
Abonnementsprijs f 5,30 per kwartaal, f 1.77
per mnd., inclusief incasso. Advertentie-tarief
per sditie 16 ct. per m.m., minimum f 2,50;
In alle edities 26 ct. per m.m., minimum f 4.
familieberichten 20 ct., resp. 30 ct. per m.m.
Bij contract belangrijke korting. Directeur:
E. f. M. Stumpel. Hoofdredacteur: H. N. Smits.
Bankrelaties: Noorderbank, Nederl. Credietbank
HET EE IT
Buiten God is 't nergens
veilig. (Vondel)
VAN HEDEN
Pagina 1
Dinsdag 30 October 1951 4 46e Jaargang No. 12311
Kantoren: HOORN, Draafsingel 59, teL 4243, Grote Noord 77, tel. 4362 K 2290; ALKMAAR, Ritsevoort 52, teL 2046, (2 lijnen), K 2200; DEN HELDER, Keizerstraat 89. teL 2800 K 2230; SCHAGEN, Molenstraat 52, teL 459 K 2240
's-GRAVENHAGE. De Nederlandse regering heeff het
noodzakelijk geoordeeld enige gegevens omtrent in Nederland
geconstateerde spionnage-activiteit ter publicatie aan het ANP
te verstrekken. Nu in het kader van een bepaalde activiteit
de omstandigheden het mogelijk maakten hieromtrent enige
mededelingen te doen, leek het nuttig het Nederlandse volk
niet geheel onkundig te laten van wat op dit terrein in ons
land geschiedt.
Nederland t. a. v. de buitenland
se problemen, terwijl ook de ac
tiviteiten van Tsjechische emi
granten werden nagegaan.
De instructies aan Neumann
uit Praag geschiedden zeer geraf
fineerd op 'n microfilm, die werd
ingeschoven tussen het papier
van een gesplitste briefkaart met
een postzegel daarover heen ge
plakt. De justitie heeft met König
nog wel het een en ander te be
praten. Een foto van Neumann
met signalement is naar het bui
tenland gezontfen, teneinde ook
Het bureau van de B. V. D.
kreeg in de zomer van 1950 het
vermoeden, dat een Tsjech, die
Nederland bezocht en als reden
van zijn bezoek opgaf een con
trole van de boekhouding van de
Tsjechische legatie, in werkelijk
heid iemand was van de Tsje
chische geheime dignst die onder
valse naam naar Nederland reisde
en tot taak had een spionnagenet
op te bouwen.
Zijn naam was dr. Oldrich Neu
mann, maar later bleek hij ook
onder andere namen werkzaam
te zijn. De man was 30 ja*r,
droeg een bril en had een lidte
ken op de wang. Hij bleek ge
regeld veel Nederlands geld bij
zich te hebben en een flesje ge
heime inkt.
Nederlander in complot
Toen deze spion in 1951 op
nieuw naar ons land was geko
men werd hij gevolgd. Hij bleek
een uitstekende training als spion
te hebben genoten, hetgeen zijn
gedragingen verrieden. Hij hield
er rekening mee te worden ge
schaduwd. Desondanks kon wor
den geconstateerd, dat hij in Den
Haag besprekingen hield met een
Nederlander, wiens identiteit is
vastgesteld.
Deze Nederlander, die zich
König noemde, had reeds enige
jaren in Praag gewerkt voor de
Tsjechische dienst, kwam vast te
staan. Zijn vrouw werkte op de
Nederlandse legatie.
De B.V.D. kwam er achter, dat
ook deze man geheime berichten
naar Praag zond Dit gebeurde
volgens hut systeem van de zgn.
„doode brievenbus'. De man de
poneerde een ogenschijnlijk leeg
sigarettendoosje in een tramhuisje
in Den Haag. De B. V. D. wist de
inhoud van het doosje, ml. op zeer
dun papier geschreven Duits be
richt te fotocopieren, terwijl bleek
dat het doosje in handen kwam
van een Tsjech, een handlanger
van Neumann. Dergelijke hande
lingen werden herhaald.
De meeste berichten hadden
betrekking op de houding van
Foto van Dr. Oldrich Neu
mann, die voor de Tsjechische
Geheime Dienst onder valse
namen naar Nederland kwam.
In samenwerking met Neder
landers en te Brussel geaccre
diteerde Tsjechische militaire
attaché's spionneerde hij voor
zijn land in Nederland tegen
voornamelijk voor de verde
diging van het Westen in ons
land bestaande militaire
instellingen.
HAMBURG, 29 Oct. (Reuter).
West-Duitse olie-ingenieurs ver
trouwen, dat er onder de bodem
van de Noordzee voor de kust
van Noord-Duitsland olie gevon
den zal worden. Door zo juist
geëindigde boringen is bevestigd,
wat zij omtrent de geologische
structuur aldaar hadden aange
nomen.
De diepste boring, die ging tot
op 2326 meter, werd gedaan in
de ondiepe zee tussen de kust
nabij Hamburg en de Friese
eilanden. Deskundigen zeggen,
dat de proefneming, ofschoon er
geen olie werd gevonden, geolo
gisch een succes is geweest. De
boringen hebben naar zij zeggen
bewezen, dat de leisteen onder
het westelijke deel van Sleeswijk-
Holstein zich onder de zeebodem
voortzet. De West-Duitse olie
maatschappij, die de boringen
verrichtte, zal het volgend jaar
Het gebouw van de rubber-
stichting in Delft is gisteren op
een feestelijke wijze ingewijd.
Meer dan 300 vooraanstaanden uit
de kringen van de regeringen
van rubberproducenten en tal
van industriëlen waren bij deze
plechtigheid aanwezig.
De wn. hoge-commissaris van
Indonesië verrichtte de openings
ceremonie. De voorzitter van de
raad van bestuur jhr. mr. W. J.
de Jonge gaf een historisch over
zicht van de rubberproductie. Hü
zeide dankbaar te zijn, dat de In
donesische regering de aldaar ge
vestigde producenten heeft toe
gestaan het 4200 m2 grote rub
berinstituut te Delft te bouwen.
Het nieuwe complex bestaat uit
laboratoria, een collegezaal, een
demonstratiehal en administratie
ve gebouwen.
nog meer boringen doen, in de
hoop de maandproductie van 6000
ton ruwe olie per maand in Slees-
wijk-Holstein te kunnen vergro
ten. De boring, de eerste van deze
aard in Europa, werd ongeveer
3 km in zee onder een kunst
matig eiland verricht. De borin
gen zullen in verband met de
naderende winter moeten worden
gestaakt.
onze bondgenoten voor dit indivi
du te waarschuwen.
Militaire spionnen.
Tegelijkertijd is het een en an
der onthuld over de activiteiten
van de Tsjechische militaire atta
ché in Brussel. Deze waren Hors-
ky en Hoppe. Beiden toonden veel
belangstelling voor Nederland.
In 1949 kwam Horsky naar Ne
derland onder de naam majoor
Winterstein, met vrouw en kin
deren. Zijn chauffeur was in het
complot. Er werden overal in Ne
derland foto's gemaakt. Van
vliegtuigen, havens, vliegvelden,
de sluizen van IJmuiden, terwijl
de man kans zag iemand te re-
cruteren om hem in te lichten
over de Fokkerfabrieken. Horsky
werd op verzoek van de Belgi
sche regering door Praag terug
geroepen, omdat hij ook in Bel
gië spionneerde.
Hij naim het over.
Zijn opvolger Hoppe nam het
werk over. Deze man stelde vele
vragen (alle aan de B. V. D.) be
kend. Het ging over alle vlieg
velden, bruggen, centrales, wa
penfabriek van de Hembrug,
stafkaarten, namen van officie
ren, gegevens over de D A F.-
fabrieken, mededelingen over de
bouw nieuwe Philipsfabriek, wel
ke, vliegtuigen worden gebruikt
en waar. Sommige van deze in
lichtingen werden verstrekt uit
zgn. „open bronnen" als kranten,
tijdschriften enz. De informant
van Hoppe kreeg daar geld voor,
wat aan de B. V. D. werd door
gegeven Hoppe liet er zich over
uit, dat hij bijzondere relaties
onderhield met de 2de secretaris
van de Russische legatie in Brus
sel.
Uit Vaticaanstad wordt gemeld
dat de H. Vader gisteren een be
langrijke rede heeft gehouden tij
dens een audiëntie van deelne
mers aan het congres van Itali
aanse verloskundigen. De H. Va
der drong er op aan, dat overal
in de wereld het huwelijk hoog
zou worden gehouden en speciaal
de heiligheid van het huwelijk.
In het bijzonder wees de Paus
op de christelijke normen, die in
de samenleving in acht moeten
worden genomen, vooral in het
huwelijk en gezinsleven. Sterk
waarschuwde de H. Vader voor
de stromen van heidense litera
tuur, de over het mensdom gaan
en waarvan de inhoud volkomen
in strijd is met de christelijke op
vattingen aangaande de moraal.
LONDEN, 29 Oct. (Reuter).
De absolute meerderheid van
Churchill's regering in 't Lager
huis is Maandag tot negentien
gestegen. In het kiesdistrict Ar
gyll (West-Schotland), waarvan
de uitslag thans bekend is, be
haalde de conservatieve candidaat
majoor Duncan Mc-Callum 21.191
stemmen, het labourlid R. Young
9.925. De uitslag voor twee van
de 625 zetels moet nog bekend
worden.
De zetelverdeling in het Lager
huis is thans als volgt: conser
vatieven 321 (netto winst 23);
labour 293 (netto verlies 20); li
beralen 6 (netto verlies 3); ove
rigen 3.
De stakende dokwerkers in de New Yorkse haven hebben
geweigerd het enorme s.s. „America", dat voor vertrek naar
Europa gereed ligt, in te .laden. Wel hebben de stakers hun
stakingsposten zolang verlaten dat de bemanning aan boord
kon gaan. Het schip heeft 900 passagiers aan boord, waar
onder de Amerikaanse gedelegeerden naar de UN O-verga
dering te Parijs. Een eerbiedwaardige heer met een witte
baard helpt een oudere dame haar bagage aan boord van
het schip te krijgen.
De enorme deuren van deze reus van de Amerikaanse lucht
macht, de C 124 „Globemaster", openen zich en Japanners
laden gewonden op brancards uit het vliegtuig. Deze Globe
master, die zijn eerste vlucht in het oorlogsgebied heeft
gemaakt, keert uit Korea terug op een vliegbasis voor oor
logsmateriaal in Japan.
WASHINGTON, 29 Oct. (AFP).
Volgens AFP heeft het Ameri
kaanse ministerie van buiten
landse zaken er bij de Perzische
premier, dr. Mossadeq, en Enge
land op aangedrongen het eens te
worden over ee;a voorlopig plan
voor de levering van olie aan het
Westen. Volgens dit plan zou
Perzië de westelijke landen een
deel van de opgülagen Perzische
olie, te weten 2 millioen ton ter
waarde van 40 millioen dollar,
leveren.
Dit voorstel, aldus verluidt in
Washington, is een onderdeel van
een plan van het ministerie van
buitenlandse zaken voor het we
der opnemen van directe bespre
kingen tussen Engeland en Per
zië. Volgens kringen in de Ame
rikaanse hoofdstad zou Mossadeq
het voorstel hebben aangenomen.
Engeland zou echter voorbehoud
maken.
De verkoop van deze olie zou
voor het weder opnemen der di
recte onderhandelingen tussen
Londen en Teheran moeten begin
nen. Het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken meent
namelijk, dat het, zelfs als een
overeenkomst over een uitgewerkt
plan voor de winning van de
Perzische olie zou worden be
reikt, weken en misschien wel
maanden zou kunnen duren voor
een dergelijk plan ten uitvoer
kan worden gelegd.
Dé woordvoerder van het mi
nisterie, McDermott, heeft geen
commentaar op dit bericht wil
len leveren.
Brigade-generaal Nickols ver
klaarde tegenover journalisten,
dat de besprekingen van Maan
dag, die drie en een half uur
hebben geduurd, geen resultaten
hebben opgeleverd. „Het schijnt
dat een impasse is ontstaan over
de vraag hoe de bestandslijn zal
j lopen; geen van beide partijen
heeft water in zijn wijn willen
doen", zeide hij, hieraan toevoe
gend dat de subcommissie van
daag weer zal bijeenkomen.
De subcommissie heeft gespro
ken over de militaire betekenis
van het schiereiland Ongdjin
(West-Korea), dat thans in com
munistische handen is. Het schier
eiland wordt genoemd in de door
de communisten voorgestelde be
standslinie, doch de verbondenen
zijn van mening dat het geen
militaire betekenis heeft. De ge
allieerde onderhandelaren zeggen
dat de communisten Ongdjin
slechts in handen hebben, omdat
de verbondenen het niet de
moeite waard achtten het te be
zetten.
De communisten hebben voor
gesteld het door hen bezette
schiereiland Ongdjin te ontrui
men; in ruil hiervoor zouden de
LONDEN, 29 Oct. (Reuter).
De Britse minister van buiten
landse zaken, Anthony Eden,
heeft Sir Francis Shepherd, am
bassadeur in Perzië, instrüctie
gegeven onmiddellijk naar Lon
den te komen voor overleg over
het Perzische oliegeschil.
verbondenen over een front
breedte van 160 kilometer acht
tot 24 kilometer moeten terug
trekken.
Koemsong geneutraliseerd
Het achtste leger heeft officieel
bekend gemaakt, dat het commu
nistische bolwerk aan het cen
trale front Koemsong „geneutra
liseerd" is.
De stad is zodanig verwoest,
dat zij nauwelijks meer als een
militair object kan worden be
schouwd. De geallieerden hebben
zich verzekerd van heuvelstellin
gen, vanwaar uit zij Koemsong
beheersen.
EDEN NAAR PARI]S
LONDEN 29 Oct. (Reuter)
De nieuwe Britse minister van
Buitenlandse Zaken, Anthony
Eden, zal de volgende week
Maandag of Dinsdag naar Parijs
gaan om de Britse delegatie bij
de Algemene Vergadering der
Verenigde Naties te leiden, aldus
een woordvoerder van het Mi
nisterie.
HOOFDSTAD KAN
1000 WONINGEN
MEER BOUWEN
In Amsterdam zullen binnen
kort 1000 woningen meer kunnen
worden gebouwd, dan er bij de
bestaande woningbouwmogeljjk-
heden kunnen worden opgetrok
ken.
De animo voor de premie-obli-
fatielening van 10 millioen gul-
en, waarmede de gemeente de
eerste extra steen wil leggen ter
bestrijding van de heersende wo
ningnood, is nl. zo groot gebleken,
dat de inschrijvingen het ge
vraagde bedrag verre hebben
overtroffen.
TANDARTS WAS INBREKER
TE VLUG AF
De militaire tandarts P. J. N.
passeerde Zaterdagavond met zijn
meisje in Leiden een voortuin van
een huis, toen hij een man van
een balcon zag springen. Ook hield
er zich nog iemand in de tuin op,
die een vreemde indruk maakte.
De tandarts bedacht zich geen
moment, toen beide mannen de
benen namen. Hij wist een van
hen, een berucht inbreker aan de
politie over te leveren.
LOODSEN BIJ RIJNVAART
STAKEN
MUELAUSEN 29 Oct. (AFP)
Sedert Zaterdag staken de lood
sen van de Rijnhavens. Aangezien
het verplicht is een in de Rijn
vaart gespecialiseerde loods aan
boord te hebben, moeten de sche
pen in verscheidene Rijnhavens
blijven liggen.
NEDERLAND EN DE
EUROPESE
DEFENSIEGEMEENSCHAP
De Ned. reeerine heeft in 't berin
van deze maand besloten voor
taan als vol lid deel te nemen
aan de conferentie in zake de
organisatie van 'n Euronese de-
fensiegemeenschan.
De volledige samenstelling van
de Nederlandse delegatie onder
leiding van jhr. H. F. L. K. van
Vredenburch is thans gepubli
ceerd. Plaatsvervangend leider
van de delegatie is: de lt. kolonel
van de generale staf T. E. E. H.
Mathon. Leden mr. A. Blaisse, mr.
E. A. Liefrinck, ir. G. Stuyt, mr.
W. Riphagen, kolonel P. Gips en
een aantal andere militaire ex
perts van het ministerie van oor
log; secretaris, mr. F. Italianer.
FRAUDE BIJ PROVINCIALE
GELDERSE ELECTRIC ITEITS-
MAATSCHAPPIJ?
Door de politie te Nijmegen is
in verhoor genomen een admini
stratief ambtenaar van de PGEM
te Nijmegen, die ervan wordt
verdacht frauduleuse handelingen
te hebben gepleegd. Een en ander
zou zijn gebeurd bij de levering
van brandstoffen voor de Elec-
trische Centrale.
Er zou geknoeid zijn in de
boekhouding, zo deelde de re
cherche mede. De zaak is nog in
onderzoek, noch de politie, noch
de directie van de PGEM konden
nadere mededelingen doen. Of
met de frauduleuse handelingen
grote bedragen zijn gemoeid, is
nog niet bekend.
De minister van Financiën heeft een tweede nota van wijzi
gingen ingediend, inzake het wetsontwerp toezicht op het
credietwezen. Dit n.a.v. een overleg met de commissie van
rapporteurs. De geldigheidsduur van de wet is voorlopig be
perkt tot 1 januari 1956, zulks met de bedoeling ervaring met
de wet op te doen.
De wijzigingen zijn zeker niet
onbelangrijk te noemen. - Het
strijdpunt, of de Nederlandse
Bank algemene voorschriften kan
geven van een tijdelijk of een
blijvend karakter, kan te zijner
tijd worden overwogen, aldus de
nota.
Ten aanzien van de bedrijfs
economische voorschriften is be
paald, dat voor ieder van de 4
groepen van credietinstellingen
een commissie van advies wordt
ingesteld.
De leden worden benoemd uit
de bedrijfsorganisaties. Oordeelt
de commissie gunstig, dan zal de
Kroon het voorschrift goedkeu
ren. Mocht dat niet zo zijn en
de Kroon is van mening, dat toch
een regeling moet worden ge
troffen, dan kan dat bij de wet
worden bepaald.
Landbouwcrediet
Voorts is bepaald, dat aan een
centrale credietinstelling (in casu
een centrale landbouwcredict-
bank) ook voorschriften kunnen
worden gegeven, die niet betrek
king hebben op haar zelf, maar
-op de locale banken. Met deze
bepaling is tegemoet gekomen
aan een wens van het landbouw-
credietwezen.
VERZOEK KOLENTOESLAG
VOOR DUW-ARBEIDERS
De Raad van Vakcentralen
heeft de minister van Sociale Za
ken verzocht om binnenkort aan
de arbeiders, geplaatst bii de
gemeenteliike sociale handwerk-
obiecten. de brandstoftoeslag van
f 3.60 ner week te geven, die
reeds aan diegenen verstrekt
wordt, die in de sociale biislag-
reeeline ziin opgenomen.
Uit het wetsontwerp is de be
paling gelicht, dat. voor vergro
ting van het maatschappelijk ka
pitaal der geregistreerde crediet
instellingen de toestemming no
dig is van de Nederlandse Bank.
Bij de beroepsprocedure treedt de
Raad van State op, dit in de
laats van de adviescommissie uit
e Bankraad. Tenslotte is de be
paling ingetrokken, dat bij K.B.
zal kunnen worden vastgesteld,
dat het woord „sparen" of vor
men daarvan verboden zijn bij de
aanduiding van de werkzaam
heden van anderen dan spaar
banken.
„Friesland" heeft motorpech
Het 2787 br.t. metende m.s.
„Friesland" van de Scheepvaart
en Steenkolenmaatschappij N.V.,
op weg van Lacoruna naar Rot
terdam, had Zaterdag ten Zuiden
van Ouessant met motorpech te
kampen. De sleepboot „Humber"
van L. Smit en Co's internationa
le sleepdienst heeft intussen het
schip op sleeptouw genomen en
stoomt er mee op naar Rotter
dam.
VERLIES VAN COMMUNISTEN
GENEVE, 29 Oct. (Reuter).
Zondag zijn in Zwitserland ver
kiezingen gehouden voor 196 ze
tels van de Nationale Raad
(Tweede Kamer). Op het kanton
Bern na zijn de uitslagen bekend.
Het door de partijen behaalde
aantal zetels luidt: radicalen 51
zetels (verlies 1); socialisten 51
zetels (winst 3); katholieke con
servatieven 48 zetels (winst 4);
boerenpartij 23 zetels (winst 2);
onafhankelijken 9 zetels (winst
1); communisten 5 zetels (ver
lies 2); liberaal conservatieven
5 zetels (verlies 2).
Verwacht wordt, dat in het
kanton Bern de radicalen ten
minste één zetel zullen behalen
en dat de socialisten daar een
zetel zullen verliezen.
OOK ONDERVERHUURDERS
GETROFFEN
Gistermorgen zijn drie Haar
lemse gezinnen uit een huis aan
de Planetenlaan gezet, tenge
volge van een vonnis van de
kantonrechter, die de hoofdbe
woner wegens huurschuld het
recht ontzegde om langer te blij
ven wonen. Een onderhuurder en
een echtpaar, dat op kamers
woonde, werden tegelijkertijd het
slachtoffer van deze uitzetting.
Geen der bewoners van het pand
heeft op het ogenblik een dak
boven het hoofd. Alle huisraad is
op straat gedeponeerd en het ge
zin, dat vijf kinderen heeft, zal
met zijn lotgenoten trachten een
onderkomen op het politiebureau
te vinden. Het Bureau Huisves
ting te Haarlem kan tegen dit
vonnis niets uitrichten, omdat het
een kwestie van huurschuld is.
Wel bestaat nog de mogelijkheid,
dat de onderhuurder het huis
opnieuw zal kunnen gaan bewo
nen, omdat hij geen huurschuld
had.
FINLAND WIL
DIPLOMATIEKE
BETREKKINGEN
MET HET VATICAAN
HELSINGFORS (K.N.P.). Fin
land is voornemens normale di-
nlomatieke betrekkingen aan te
knonen met het Vaticaan. Aldus
verneemt het K.N.P. uit welinge
lichte kringen te Helsingfors.
Tot dusver is Finland slechts
door een zaakgelastigde bii het
Vaticaan vertegenwoordigd. Fin
land wil thans een gezant naar
het Vaticaan zenden.
VLIEGENDE
DOLF VAN DER LINDEN
De dirigent van het Me-
tropole-orkest, Dolf van der
hinden, zal begin volgende
week in Stockholm dirige
ren. Hij vliegt daartoe Za
terdagmiddag (3 November)
met de KLM naar de Zweed
se hoofdstad, keert Dinsdag
6 November per vliegtuig
terug om met het Metropole
orkest enige concerten te ge
ven en vertrekt daarna op
13 November weer naar Pa
rijs, waar hij aan een Frans
orkest leiding geeft.
