Nieuw
Dr. van Mook belicht
DE SITUATIE IN INDIE
i
ff
Voor Den HelderSchagen en omgeving
ZATERDAG 5 JANUARI 1946
41e JAARGANG - NUMMER 10823
Bureaux:
DE PARTIJ
VAN DEN ARBEID
Waarom overleg noodig v/as
De nieuwe vleescfabonnen
Aflevering van vef
PETROLEUM
Voor kookdoeleinden of
verlichting
KOSTBARE LADING
HET DREIGENDE
WAPEN
Bridge-expert heeft een
plan voor controle
NOG MEER
ONEENIGHEID
Treedt van Oyen af?
BON VOOR SINAAS
APPELEN
(2aalsle nieuws
FRANCO EN DON JUAN
Opzienbarend ontslag
DE VERNIELER VAN
ONZE DIJKEN
4
blad
door
Hoofdredacteur: H. N.
Smits; rayon-redacteur
p. Sigon.
Abonnementsprijs 3.40
per kwartaal; I 1.20 per
maand. Inclusief incasso
kosten.
Prijs der advertenties:
11 ct. per m.m. regel,
40 m.m. breed; in tekst
22 et. per m.m. regel, 50
m.m. breed. Contract op
aanvraag.
No ordhollandsch Daqblad
Buiten God u
nergens veilig
fVondel
ALKMAARLangestraat
42A, tel. 4330 (K 2200)
HOORN: Draafsingel 59.
tel. 4712 (K 2290)
DEN HELDER: Loods,
gracht 69, tel. 2383 K 2230
SCHAGEN: Molenstraat
52, tel. 459 (K 2240).
Bankrelatie:
Noorderbank
Ook in het licht van de aan
staande stichting van de Partij
van den Arbeid kan men de
wending in de politieke oriën
teering van de nu Katholieke
Volkspartij geworden Staats
partij van een gunstiger kant
bezien.
In onze beschouwingen heb
ben wij het al eerder duidelijk
doen uitkomen, dat het in die
nieuwe partij met de combinatie
van humanisme en christendom
meer den kant van het huma
nisme op gaat en dan, zooals be
kende mannen als prof. Romme,
mr. Sassen en prof. de Quay lie
ten uitkomen op de vergadering
van den Partijraad, van een ver
vlakkend humanisme, dat onze
grondslag voor politiek handelen
niet kan zijn.
Partij van den Arbeid maai
de nieuwe parlementaire leider
van de S.D.A.P., jhr. mr. v. d.
Goes van Naters, heeft het op
een partij conferentie duidelijk
gezegd: dit wordt een socialisti
sche partij van den arbeid en zij
zal de roode vlag voeren en so
cialistische liederen.
Zoo staan de stukken duidelij
ker op het schaakbord. Dat vrij
zinnig-democraten en christen
democraten zich tot deze partij
voelen aangetrokken, verwondert
ons niet. Wel verwondert he*
ons van een deel der Christofoor-
groep. waarvan leidende katho
lieke N.V.B.'ers duidelijk afstand
genomen hebben.
De Partij van den Arbeid is
een uitgebouwde S.D.A.P., die
vermoedelijk wel niet geheel be
antwoorden zal aan het ideaal,
dat de Nederlandsche Volksbe
weging zich had gesteld, onder
wier auspiciën deze samenbun
deling bewerkstelligd is.
De katholieke partij zet' haar
deuren wijder open dan velen tot
voor kort voor mogelijk hadden
gehouden en zij wil op den al
gemeen aanvaarden grondslag
van katholieke beginselen haar
politiek voeren, een- vooruitstre
vende politiek ten bate van land
en.volk, vooruitstrevend in het
bijzonder op economisch en so
ciaal gebied.
Nu mag verwacht worden, dat
allereerst die katholieken, die in
deze opzichten bepaalde idealen
hebben gekoesterd, bevredigd
zullen zijn en er toe zullen mede
werken, aan onze Katholieke
Volkspartij^ die krachtige positie
naast de nieuwe Partij van 'den
Arbeid te geven, welke haar
toekomt. En die tot een consoli
datie van de nieuwe politieke
verhoudingen in ons land sterk
zal bijdragen!
ïntusschen vernamen wij, toen
het bovenstaande reeds geschre
ven was, dat het met de Partij
van den Arbeid toch blijkbaar
nog niet zoo in kannen en krui
ken is, als de uitlatingen van van
der Goes doen vermoeden. Bo
vendien schrijft de heer Thomas
sen, secretaris van de N.V.B., in
het nieuwe nummer van „Je
Maintiendrai", dat thans nog niet
kan worden beoordeeld, of de
rMb H. J. VAN MOOK heeft Vrijdagavond een radio-rede gehou-
den. Over belangrijke kanten van het vraagstuk, die een inter
nationaal karakter dragen, kan, aldus de heer van Mook, nog slechts
weinig worden verteld en naar vele andere gegevens moeten zelfs
de best ingelichte menschen nog gissen. Voor ieder, die werkelijk
begrijpen wil, is het noodig van eenifre algemeene feiten zich ernstig
en grondig rekenschap te geven. Indië was, nadat het in een voor
de meeste menschen onbegrijpelijk korten tijd door den Japanner
werd veroverd, gedurende 314 jaar onderworpen aan een tyrannie.
waartegen wij Nederlanders hef land en zijn bevolking niet konden
beschermen; Al die jaren was het vrijwel hermetisch afgesloten van
het buitenland. Toen Japan zich plotseling overgaf, waren wij en
onze .geallieerden onvoldoende voorbereid op de taak, die ons in
ïndië wachtte. Bovendien mag men niet vergeten, dat het stadium
van bevrijding, waarin Indië zich op het oogenblik bevindt, voor
zoover dat eenigermate met Nederland te vergelijken valt, slechts
vergeleken mag worden met de situatie hier van ongeveer een jaar
Teleden. Afgezien nog van de bijzondere problemen, is het vraag
stuk van de heropening van contact tusschen dit land, dat in gevan
genschap heeft geleefd, en de vrije wereld, nog maar aan het begin
van zijn oplossing.
Dat de nederlaag van Japan
:>ns en onze geallieerden overval
len heeft, is slechts voor een zeer
klein deel aan eigen gebrek aan
voorzienigheid te wijten. In de
groote strategie van den oorlog
ichtten zich de geallieerden op
den directen aanval tegen Japan
'.elf en lag Ned. Indië op een zij-
errein. Dit was oorzaak, dat zoo
vel onze militaire voorbereidingen
als het werk voor relief en reha
bilitatie telkens werden opzij ge
drongen door de meer onmiddel
lijke behoeften van den strijd en
van de landen, die reeds waren
of spoedig zouden worden bevrijd.
Onze troepen moesten wachten,
totdat de verschepingen van mil-
üoenen geoefenden of gedemobi
liseerde strijdkrachten hadden
plaats gehad. Onze goederen kon
den wij slechts beginnen te koo-
Partij van den Arbeid dusdanig
zal worden ingericht, dat een
betrekkelijk kleine katholieke
groep aldaar een politiek tehuis
zal vinden.
Dit kan niet anders beteeke-
nen, dan dat ook het meedoen
van de zeer-radicalen uit de
Christofoorgroep nog niet zeker
is, hetgeen ons, ondanks alle
radicalisme, begrijpelijk voor
komt. Het'gaat zelfs deze blijk
baar te ver, als katholieken ach
ter de roode vlag te loopen en de
Internationale te zingen. ïntus
schen zal een nadere conferentie
van de studiecommissie heden
over den gang van zaken beslis
sen en ook ons wel nader inlich
ten over den grondslag van de
nieuwe partij, waarover nog
maar beginsel-besluiten vast
Wat de N.V.B. betreft, notee-
ren wij uit het artikel van den
heer Thomassen nog de conclusie,
dat de N.V.B., die in elk geval
ook na het ontstaan van de nieu
we partij blijft bestaan, om haar
maatschappelijk opvoedkundige
taak voort te zetten, haar bui
tenpartij dige positie zaL behou
den. Zij wordt geen partij en"
gaat niét in de nieuwe partij op.
Een gropte krater en overal verspreid liggende stukken
steen en ijzer was het gevolg van een geweldige explosie,
die in een bunker nabij den Haag, waarin munitie was
opgeslagen, plaats vond.(Friezer P.)
pen. nadat Italië en Noord-Afrika
en de Philippijnen en later geheel
Europa van het meest noodige wa
ren voorzien.
Daarbij kwam nu nog, dat juist
op den dag, waarop Tokio zich bij
de geallieerde voorwaarden van
overgave neerlegde 15 Augus
tus 1945 het geallieerde opper
bevel over het grootste deel van
Indië werd overgedragen van de
Amerikanen gen. Mac. Arthur
op de Britten adm. Mount-
batten.
(Vervolg pag. 3, 4e kolom)
In verband met het feit. dat een
steeds grooter deel van het pu
bliek reeds op Vrijdag en Zater
dag vleesch/vleeschwaren koopt
op bonnen, welke zijn aangewe
zen voor een volgend 14-daagsch
tijdvak, kan het voorkomen, dat
voor velen op zgn, oude bonnen
geen vleesch verkrijgbaar is. .Het
bedrijfschap voor vee en vleesch
is niet in staat den slagers een
dusdanigen voorraad vleesch te
verstrekken, dat verkoop op deze
wijze mogelijk wordt gemaakt.
Om dezen reden is bepaald,
dat met ingang van 6 Januari
niet mger tegen de voor het
volgend 14-daagsch tijdvak
aangewezen vleeschbonnen op
den voorgaanden Vrijdag en
Zaterdag zal mogen worden
verkocht
Het publiek wordt verzocht er
niet op aan te dringen, toch reeds
op Vrijdag en Zaterdag op den
nieuwen vleeschbon te leveren.
De leveranciers kunnen, willen
zij niet in moeilijkheden komen,
aan dergelijke verzoeken niet
voldoen.
Aangezien de bevoorrading der
detaillisten met vet eenige ver
traging ondervindt, zal de 100 gr.
vet, welke op bon 548 verkrijg
baar is gesteld, eerst in de week
van 13 t/m 19 Januari kunnen
worden afgeleverd.
's-Gravenhage, 3 Jan.
Het C.D.K. deelt mede, dat zij,
die in het bezit zijn van kaarten
voor petroleum voor kookdoelein
den of verlichting op de bonnen
17 t/m 20 van de kaarten UA 510,
17 en 19 va» de kaarten UB 510,
65 van de kaarten UC 510 en 117
en 118 van de kaarten UD 510 ge
durende de maand Januari vier
liter petroleum kunnen koopen.
De „Orestes", de grootste vee
boot van Europa, is Woensdag
avond uit Dublin vertrokken met
een lading van 627 runderen en
24 politiepaarden. Zooals bekend,
hebben de „Orestes'' en ook de
„Willem van Oranje" reeds eerder
ossen, koeien en paarden uit
Ierland aangevoerd.
Eindelijk weer thuis! In IJmuiden arriveerde Donderdag
middag het s.s. „Almazora" met 1900 gerepatrieerden uit
Indië aan boord. Talloozen stonden aan de sluis en op de
kaden, om hen een hartelijk welkom toe te roepen op va-
derlandschen bodem, na zooveel jaren van lijden en ont
bering. (Anefo/Raucamp P.)
Binnenkort zal aan Attlee en
de Gaulle een door Ely Culberl-
son, den bekenden bridge-expert,
ontworpen plan voor controle op
de atoombom worden voorgelegd.
Culbertson stelt voor, dit plan bij
amendement in het charter van
de Vereenigde Volkeren te doen
opnemen. Het plan voorziet in
vaststelling door den veiligheids
raad van jaarlijksche quota voor
de fabricatie van zware en atoom
wapenen. De Vereenigde Staten
Groot-Brittannië en de Sovjet-
Unie zouden ieder twintig procent
van het totaal mogen hebben,
Frankrijk en China ieder tien pro
cent, terwijl de resteerende twin
tig procent verdeeld zouden moe
ten worden onder de kleine mo
gendheden, die een internationaal
contingent voor de permanente
politiemacht van de Vereenigde
Volkeren opleveren. De Groote
Vijf zouden volgens het plan na
tionale contingenten aanhouden,
die ingeval van een conflict het
internationale contingent zouden
moeten bijspringen. Een uitge
breide inspectie-organisatie zou 't
toezicht moeten uitoefenen op de
bev/apeningsindustrie van de ge-
heele wereld.
Reuter meldt uit Melbourne,
dat generaal-majoor L. H. van
Oyen; O.B.S.O. opperbevelhebber
ber Strijdkrachten Oost) in Ne-
derlandsch-Indië. heeft medege
deeld, dat hij zijn ontslag heeft
ingediend. Hij verklaarde het
niet eens te zijn met de politiek
van de Nederlandsche regeering,
maar wel met die van generaal
Sir Philip Christison, den geal
lieerden opperbevelhebber op Ja
va. Na een kort bezoek aan Bata
via, zal generaal van Oyen, naar
men verwacht, zich in Melbour
ne vestigen.
Het Centraal Distributiekantoor
deelt mede. dat thans in de distri
butiekringen in de provincie Zd.-
Holland, waar bon F 03 nog niet
is aangewezen, alsmede in de ge-
heele provincie Noord-Holland en
in de distributie!;ringen Abcoude,
Almkerk, Kamerik en Mijdrecht,
500 gram sinaasappelen beschik
baar zullen worden gesteld. Hier
toe moet men bon F 03 der fruit-
kaart op 5, 7 of 8 Januari bij een
handelaar in groente en fruit in
leveren. De aflevering van de
sinaasappelen! zal met ingang van
een nader te bepalen datum
plaats vinden.
In het Ruhrgebied zijn zes
deserteurs uit het Amerikaan-
sche leger, die verantwoordelijk
zouden zijn voor vele bandiete-
rijen, welke in de afgeloopen
maanden in Frankrijk en Duitsch
land zijn bedreven, gearresteerd.
De secretaris van Mgr, Stepi-
netch, aartsbisschop van Zagreb
in Joego-SIavïë en nog twee an
dere priesters zijn gearresteerd,
terwijl het bisschoppelijk paleis
werd doorzocht. Vandaag zal
over het lot van het Japansche
kabinet-Sjideharra worden be
slist. De Perzische regeering
zal de kwestie Azerbeidsjan niet
ter zitting van de algemeene ver
gadering van de Uno ter sprake
brengen.
Volgens een bericht nit Ma
drid zouden Franco en Don
Juan elkaar op de Spaansch-
Portugeesche grens ontmoe-,
ten. De Spaansche minister
raad is gisteren onder leiding
van Franco in spoedvergade
ring bijeen geweest, O.a. zou
besproken zijn „een reis van
Franco met onbekende be
stemming.
Morgan, de leider van de
UNRRA in Europa, die zich over
het bestaan van een geheim
Joodsch leger uitgelaten had en
verklaarde, dat zijn woorden ver
keerd zijn weergegeven, is niet
temin uit zijn functie ontslagen.
De Nederlandsche autoriteiten
hebben den SS-brigadecommand.
Eberhard Schoengarth, den man,
die bevel gaf tot het doorsteken
van de dijken in Nederland, aan
de Britsche uitgeleverd, opdat hij
ein'd Januari te Burgsteinfurt in
Duitschland zal kuninen terecht
staan wegens moord op een on
bekenden geallieerden piloot, die
op 21 November 1944 boven En
schedé uit een beschadigde vlieg
machine is gesprongen. Tezamen
met hem zullen vijf anderen in
verband met dezen moord terecth
staan Naar wordt beweerd, zou
Schoengarth persoonlijk den pi
loot gevangen genomen hebben.
De gevangene heeft vervolgens
bevel gekregen burgerkleeren aan
te trekken, voordat hij in een
bosch in de nabijheid werd dood
geschoten.
Van Nederlandsche zijde is ver
zocht, Schoengarth na deze be
rechting te retourneeren, zoodat
hij in Nederland voor andere oor
logsmisdaden berecht zal kunnen
worden.