Nieuw
KONINKLIJKE BALSEM
op nationale wonden
Britten dreigen met vergelding
H
Voor Den HelderSchagen en omgeving ner°en*
Bureaux:
INDERDAAD:
ZONDERLINGE
VERHOUDINGEN
UITING VAN VOLKS
WOEDE
HM. de Koningin spreekt
tot de gerepatrieerden
GOEDE
VOORUITZICHTEN
MICROFOON-DEBAT
OVER DE DOODSTRAF
„VUURVLIEGEN"
Door de marine gekocht1
TWEE VLIEGERS
GEDOOD
NIEUWE ENCYCLIEK
De republikeinen zijn boos op van Mook
HET WIT BROOD
WORDT GRIJS
GRAAN
UIT AMERIKA
uur
Hoolcïredncteur: H. N.
Smits; rayon-redacteur
P Slgon.
Abonnementsprijs I 3.40
per kwartaal: 1.20 per
maand, Inclusief incasso
kosten.
PrtJs der advertenties;
11 ct. per m.m. regel,
40 m.m. breed; ln tekst
22 ct. per m.m. regel, 50
m.m. breed. Contract op
aanvraag.
N o ordli ollands ch Datrblad
Buiten God i* "t
MAANDAG 7 JANUARI 1946
41e JAARGANG - NUMMER 10824
ALKMAAR: Langestraat
42Al tel. 4330 <K 2200)
•IOÓRN: Draafsingel 50,
tel. 4712 (K 2200)
DEN HELDER: Loods,
gracht 69, tel. 2303 K 2230
SCHAGEN: Molenstraat
52. tel. 459 (K 2240).
Bankrelatie:
Noordcrbank
11N ZIJN RADIO-REDE heeft
I een der meest veel-besproken
mannen van den laatsten tijd, de
It. gouverneur-generaal dr. van
Mook o.a. geconstateerd, dat
door den bekenden samenloop
van omstandigheden in Indië
„zonderlinge verhoudingen" in
het leven zijn geroepen.
Die zonderlinge verhoudingen
bestaan over het Indonesische
Ïirobleem ook in het Moeder
end. Er is bijv. een belangrijke
conferentie geweest met de En-
gelsche Regeering. op Chequers
in Londen. Wat er\ precies be
handeld is, weten We nog niet.
Wel loopen er allerlei geruchten,
maar zij bieden weinig houvast.
Nu is het eensdeels begrijpe
lijk dat in deze eigenaardige
zaak niet alles direct aan de
groote klok gehangen kan wor
den. Als van Mook met zekere
plannen of bepaalde toezeggin
gen naar Batavia teruggaat, is
het wel een beetje moeilijk, die
te voren aan de publieke dis
cussie prijs te geven.
Van den anderen kant is er
de vrees bij velen, ook in de
kringen van de Volksvertegen
woordiging, dat die plannen of
toezeggingen te ver zullen gaan,
nademaal men weet, dat de we
derpartij niet met weinig genoe
gen neemt.
Wij zitten in een lastig schuitje,
waar we niet gemakkelijk zon
der kleerscheuren uitkomen. Het
heeft van het begin af aan krach
tig beleid ontbroken. De Regee
ring is haar „eigen lijn", waar
ze oorspronkelijk zoo fier van
sprak, kwijt geraakt.
Zij wordt gedreven door een
sterke stroom in radicale rich
ting, en weerhouden door con
tra-actie van de v mindervoort-
varenden. En zoo beleven wij het
onverkwikkelijk beeld van een
onophoudelijkpro" en „contra"
in manifesten, petities, telegram
men, vergaderingen.
Intusschen komen de bewijzen
van de Japansche wreedheid in
levenden lijve voor zoover nog
van levend sprake is tot ons
aangevoerd met de schepen via
Engeland. En nu is er toch wel
iets héél zonderling! De krachtig
ste stroom tot een toegeven aan
de „nationalistische zelfbeschik-
kingspolitiek" komt uit kringen,
de in het Moederland elk con
tact met wat maar zweemt naar
Duitsche collaboratie-verdenking
verafschuwen. Maar de groote
kracht en de politieke misbrui
ken, die de verhoudingen ver
troebelden en een element vor
men in de „tragiek van de situa
tie met haar zonderlinge verhou
dingen" kwamen van de collabo
ratie met dien anderen vijand,
de Japanners, die welbewust en
opzettelijk deze situatie hebben
voorbereid en in het aangezicht
van de komende capitulatie
hebben geforceerd.
Wat in Indië gebeurt is in we
zen een voortzetting van den
strijd van den Jap tegen de ge
allieerden, met name tegen En
geland en Nederland.Dat element
is te laat onderkend of.ge
bagatelliseerd? Maar juist hier
zou men van twee kanten, bij
alle eischen van beleid en over
leg, meer kracht hebben ver-
langdv Van de zijde der Regee
ring en van de zijde van hen,
die dichterbij-huis zoo fier en
onverzoenlijk afstand hebben
genomen van alles wat met
vijandige en vijandelijke activi
teit in verband stond!
Toen een W.A.-man onder ge
telde van een luitenant en twee
soldaten der gezagstroepen, iets
uit zijn woning aan de Hoefkade
te Den Haag moest halen, lieoen
de' buurtbewoners te hooo. Met
potten en pannen gewapend pro
beerde inen den WA-man te be
werken, waarbij de poliite da
grootste moeite had om den be
dreigde te beschermen..
ARE MAJESTEIT DE KONINGIN heeft Zondagavond tot
gerepatrieerden uit Ned.-Indië en tot de uit gevangenkam
pen teruggekeerden een radiotoespraak gehouden, waarin
zij het volgende zeide:
Landegenooten, die zijt teruggekeerd uit de hel van concen
tratiekamp, gevangenis, werk- of gevangenkamp, of een of
meer van deze beproevingen hier te lande hebt ondergaan,
en gij, die thans uit Indië zijt aangekomen, tot u allen wil
ik heden een persoonlijk woord richten:
Nu de eerste schepen uit het eens zoo vredige en welva
rende Insulinde met uitgeputte kinderen, vrouwen en mannen
zijn binnengeloopen, en deze thuiskomst in zoo grooten getale,
na zoo verre reis over oceaan en zeeën, wellicht nog duide
lijker tot de verbeeldingskracht spreekt van iederen Neder
lander en deze nog meer doet beseffen, welk nameloos leed
hij geroepen is te lenigen, dan bij den stroom huiswaartsge-
keerden uit Duitschland en de door dat land bezette gebie
den, heb ik dit oogenblilc aangegrepen om tot u allen het
woord te richten.
Hartelijk welkom heet ik U,
landgenooten, die de verre reis
naar hier hebt volbracht. Gij zijt
voor een in Nederland de verper-
poonslijklng van hetgeen geleden
is, drie en een half jaar onder
den hiel van den meedogenloozen
Aziatischen overweldiger en van
de daarop gevolgde geestelijke en
lichamelijke martelingen na den
val van Japan. Met open armen
ontvangt U het veilige, gastvrije
Nederland, dat U zeker alles zal
geven, wat het te geven heeft.
Wij allen Kier wenschen U toe
rust en spoedig herstel van
krachten. Diepe ontsteltenis heeft
zich van elkeen meester gemaakt
bij het vernemen van de berich
ten over het' gruwelijke, dat zoo-
velen, die zien trouw verbonden
voelen aan ons rijk, is overkomen,
waarbij ik niet zou willen verge
ten, zij, die neergeveld werden
om der wille van hun geloof.
Vol eerbied en bewondering
zijn wij voor uwe onoverwinlijke
geestkracht, taaiheidenvolharding
in die tijden van vernedering
en smaad. Zij deden u de moei
lijke omstandigheden waaronder
de thuisreis moest worden vol
bracht. moedig aanvaarden. Dat
vervult ons met vertrouwen, dat
gij de toekomst met dezelfde
geestkracht tegemoet zult gaan.
|N OFFICIEELS KRINGEN
in Den Haag verwacht men,
dat op het einde van 1916
fietsbanden, schoenen en
steenkool even makkelijk te
krijgen zullen zijn als nu
brood. Meubilair en ander
huisraad zal echter nog wel
schaars blijven.
En thans, gij die eerder van
elders en langs anderen weg, het
vaderland hebt bereikt, soms na
lange omzwerving en moeizamen
reis, gij, vrouwen en mannen, die
daarginds de verschrikkingen
van concentratiekamp en gevan
genis hebt doorstaan of wel gij,
die in het vaderland door deze
hel zijt gegaan, ik weet hoe
zwaar gij geleden hebt naar ziel
en lichaam en hoe langzaam uw
geknakte gezondheid, uw uitge
teerd gestel zich weder oprichten
en hoe gij meestentijd nog steeds
het beeld van al die verschrik
kingen in u omdraagt. Maar ik
weet ook, hoe gij bovenal, door
de diepten van uw geestelijk lij
den heen, kunt opklimmen tot n
punt, waarop gij u keert naar
de toekomst om met nieuwen
moed een nieuw leven aan te
durven, (Vervolg pag'. 3, 2e kolom)
op 5 Jan. 1945 werd door de
onder grondsche werkers de
Spieghel-School te Amster
dam, een der adressen, waar
de mannen zich op Duitsch be
vel moesten melden, om naar
Duitschland getransporteerd
te worden, in brand gestoken,
waarbij de gegevens van admi
nistratie betreffende deze actie
verloren gingen. Bij wijze van
represaille werden eenige ar
restanten uit het Huis van Be
waring door de Duitschers voor
het schoolgebouw neergescho
ten. De school is nog altijd niet
gerepareerd. Aan den gevel
hangen kransen als een hulde
aan de verzetslieden.
Om 21 uur zendt Herrijzend
Nederland over Hilversum I een
radiodebat uit. met de doddstraf
als onderwerp. De debatteerenden
zijn: mr. dr. F B. Jonker en Jef
Last. Jef Last zal een standpunt
tegen de doodstraf innemen.
De Nederlandsche marine heeft
haar besluit bekend gemaakt, om
haar bewapening met Fairy „Fire
fly" machines uit te- breiden. Dit
is de eerste verkoop van Britscho
oorlogsvliegtuigen aam een bui-
tenlandsche mogendheid
De „Firefly" (Vuurvlieg) is een
standaard tweezits venkennings-
jager van de Britsche marine. Zij
is ontworpen voor operaties van
een vliegtuigmoederschip af. De
vjeugels kunnen opgevouwen
worden. Het eerste Britsche
vliegtuig, dat boven. Tokio vloog,
was een „Vuurvlieg".
Zaterdagmorgen heeft op het
vliegveld Valkenburg een ernstig
vliegongeval plaats gehad, dat
aan twee Nederlandsche vliegers
het leven heeft gekost. Toen een
Nederlandsch Austertoestel kwam
landen, werd het ttldens de lan
ding door een eveneens landende
Spitfire geraakt. De vleugel van
dit toestel raakte de Auster ter
hoogte v. d. cockpit, met 't nood
lottig gevolg, dat de twee inzit
tenden, de serg.vllegers Ottes en
Zwaai, op slag werden gedood.
Z. II. de Paus heeft een
Encycliek Quemadmodum
uitgegeven, waarin de aan
dacht wordt gevraagd voor het
lijden van duizenden kinderen,
die door den oorlog van alles
beroofd zijn. Z. U herinnert
aan de belangstelling, die de
Katholieke Kerk in den loop
der eeuwen zoOwcl geestelijk
als materieel voor de kinderen
gehad heeft Hij looft 't werk,
dat reeds gedaan is, maar de
nooden der kinderen zijn zoo
groot, dat een intense activi
teit ten bate van het kind nu
geboden is.
TEN ZUIDEN VAN SEMARANG heeft een Dakota-vlicgtuig van
de RAF gisterochtend 20.000 pamfletten uitgeworpen boven 'n
gebied van 50 vierkante mijlen. Do pamfletten dreigen met vergel
dingsmaatregelen voor het beschieten van het vliegveld te Semarang.
dat al verscheidene dagen onder Indonesisch yuur ligt. De vredelie
vende bevolking wordt aangeraden hun kampongs te verlaten,
als er gewapende benden vechten, aangezien „de kampongs blootge
steld zullen worden aan bommen en granaten, als zij door benden
gebruikt worden als bases voor aanvallen op geallieerde troepen."
Daar in verband met de were'.d-
marlctpositie van het broodgraan,
zoowel als ter besparing op de
voor aankoop noodige deviezen,
zuinigheid dient te worden be
tracht. is besloten de hoedanig
heid van ons brood eenigszlns te
wijzigen door verhooging van het
uitmalingspercentage bij de fa
bricage van broodbloem. Het ge
volg zal zijn, dat de kleur van
het wittebrood enigszins grijs zal
worden, zoodat het uiterlijk van
ons wittebrood iets minder aan
trekkelijk wordt. De voedings
waarde vermindert daardoor niet.
Deze wijziging der hoedanigheid
van het wittebrood voltrekt zich
geleidelijk. Opgemerkt zij nog, dat
de samenstelling van bruin brood
en roggebrood geen verandering
ondergaat.
Reacties op dr. van Mook's
radiorede.
De republikeinsche reactie op
de radiorede van v. Mook beperkt
zich tot deze zin; „De toon was
sympathiek, maar wij tasten nog
steeds in het duister voor wat be
treft de werkelijke plannen, die
hij meebrengt."
Intusschen hebben de republi
keinen de laatste dagen hun boos
heid uitgedrukt over de recente
verklaringen van dr. van Mook.
waarin hij gezegd heeft, dat
Sjahrir's groep geen regeering is.
Volgens de „Independent", die
als regel nogal afbrekend is in
haar critiek, zou de macht, of ten
minste het initiatief, van de repu
blikeinsche autoriteiten niet ge
bruikt worden, waar of wanneer
deze juist het meest gebruikt zou
kunnen worden Terwijl Batavia
een steeds meer verwaarloosd
aanzien krijgt, wordt er niet de
geringste poging gedaan om de
trams weer te laten rijden, die 'n
maand geleden van de straat zijn
verdwenen. Het bedelen op straat
heeft ongekende afmetingen aan
genomen. In de oude stad ls on
mogelijk een restaurant te ver
laten, zonder dat een aantal kin
deren do etensresten van de bor
den haalt, soms doen ook ouderen
hieraan mee.
Even slecht schijnt de controle
te zijn op de volksgezondheid. In
de straten van de stad ziet men
kinderen en armen in grooter ge
tale dan ooit tevoren loopen met
open zweren en in een toestand,
die .onmiddellijke opneming in het
ziekenhuis zou eischen.
Van Oyen optimistisch.
Lt.-generaal L. H. van Oyen
heeft mededeeling gedaan van
zijn ontslagaanvrage in een in
terview dat in de „Melbourne
Herald" en de „Sun" is gepubli
ceerd. Hij zal enkele maanden in
Australië blijven en misschien er
zich zelfs vestigen. Met betrek
king tot de toestanden op Java,
zei hij dat dit eiland zonder Ne
derlandsch gezag binnen een jaar
weer in denzelfden primitieven
staat zöu zijn als 200 jaar gele
den. De openbare werken, die de
Indonesiërs onder controle had
den, waren gedesorganiseerd.
Overal waar de Indonesiërs maar
een gering gezag hadden, is ge
plunderd. De zakenwijk van Ban
doeng, een van de mooiste van de
wereld, is ontluisterd. De Neder
landers waren erin geslaagd der
tien bataljons blanke veiligheids
troepen op Java te krijgen en
nog een aantal wachtten nog
slechts om aan land te gaan. Hij
was van meening, dat de moei
lijkheden spoedig voorbij zouden
zijn. zeker binnen een jaar.
Sockarno c.s. voelen zich
in Batavia niet veilig.
Het besluit van Soelcarno en
Hatta hun hoofdkwartier in Djok
jakarta te vestigen, waar Sjari-
foedin wiens taak nu beperkt is
tot „minister" van binnenlandsche
veiligheid eveneens zijn hoofd
kwartier heeft, wordt in Batavia
druk besproken. Volgens een re
publikeinsche zegsman zijn zij
daar „in overeenstemming met
den wensch van het Indonesische
volk"; terwijl zij volgens Sjahrir
vertrokken zijn omdat „Batavia
hen onvoldoende veiligheid ver
schaft."
Niet - Nederlandsche kringen
hebben verklaard, dat een afwij
zen van de voorstellen, dia door
van Mook naar voren zullen wor
den gebracht en waarvoor hij
den steun van de Britsche regee
ring schijnt te hebben de In
donesiërs in een kwaad daglicht
zou stellen. In het bijzonder
zou de Britsche houding jegens
hen in dat geval een belangrijke
verandering ondergaan.
Volgens een mededeeling
van Radio-Londen zal in de
maand Februari 22.000 ton
graan uit Amerika naar ons
land worden verscheept.
Naar verluidt zullen de oud-
Spanjestrijders. die hun Neder
landsche nationaliteit hadden ver
loren, deze binnen afzienbaren
tijd terugkrijgen.