DE KEURING
der a.s. dienstplichtigen
ÉL*.
Nieuw NoordHollandsch Dagblad
DINSDAG 8 JANUARI 1946
*Slad en Om bek
Heemraadschap
De Wieringermeer
HET R.K. LYCEUM
Weer in eigen huis
Een „honger-corso"
DE VERNIEUWING
VAN HET ONDERWIJS
Kath. Volkshoogescholen
Jonge kiezers in Frankrijk
Onze roemrijke haring
Ds Ramblers worden
verstandig
Gesprekken onder vier oogen:
In het royon Den Heider-Hoorn
In de jongste vergadering van
het College van Dijkgraaf en
Heemraden van het Heemraad
schap de Wieringermeer sprak de
Dijkgraaf Ir. A. Ovinge een ge-
lukwensch uit met het droogval
len van den polder. Achteraf be
schouwd is volgens spreker de
droogmaling sneller gegaan dan
verwacht werd. Ter gelegenheid
van het droogvallefl van den pol
der zijn telegrammen gezonden,
uitgaande van de Commissie We
deropbouw Wieringermeer aan de
Koningin, den Min.-Pres. en div.
Ministers, terwijl uitgaande van
het Heemraadschap nog telegram
men werden verzonden aan de
aangrenzende Waterschappen de
Vereeniging van Noord-Holland-
sche Waterschappen en het Be
stuur van den Polder Walcheren.
Op voorstel van de Commissie
Wederopbouw Wieringermeer
werd goed gevonden den techni-
Echen dienst van het Heemraad
schap in te schakelen bij den We
deropbouw van den Wieringer
meer. speciaal wat betreft het
herstel van wegen, bruggen, ka
nalen, sluizen, infiltratieleidingen,
dijken, gebouwen enz.
Besloten werd de rekening en
verantwoording van den Pen
ningmeester voorloopig goed te
keuren met f 693.186.48 in ont
vangsten en f 531.638.26 in uitga
ven gewonen dienst en f 45.500 in
ontvangsten en uitgaven buiten
gewonen dienst.
Op verzoek van de Commissie
Wederopbou t Wieringermeer
werd besloten den Heer J. M. de
Graaff. Adjunct-Commies van het
Heemraadschap bij deze Commis
sie te detacheeren, zulks te reke
nen met ingang van 1 Nov. 1945.
De Heer J. Lavermeman, Machi
nist van het Gemaal Leemans
werd te rekenen met ingang van
1 Aug. 1945 bevorderd tot Hoofd
machinist van dit Gemaal.
DEN HELDER
R.K. VROUWENBOND
Ook de Vrouwenbond heeft
weer teeken van leven gegeven.
Op de dezer dagen gehouden
vergadering gaven zich 60 dames
als lid op. De Weleerw. Pater
Schouten hield een beschouwing
over de noodzakelijkheid van
hulp in groote gezinnen. Voor dit
nuttige en zegenrijke werk ga
ven zich inmiddels een twaalftal
dames op. Verdere aanmeldingen
worden gaarne ingewacht bij
mevr. Kolster, Keizerstraat 112.
Het oude bestuur stelde haar
mandaat beschikbaar en op een
volgende vergadering is dus een
bestuursverkiezing aan de orde.
GELDNOOD
In een perceel in de Konings-
straat werd ingebroken. Behalve
een bedrag van duizend gulden
werd niets vermist, waaruit men
kan 'afleiden, dat de dief zelf
maar een einde heeft gemaakt
aan de voor hem te zware geld-
blokkeering. Niet de manier.
EEN KERSTBOOM MET
ONGEWILDE ATTRACTIES
De kerstboom en zijn verlich
ting heeft steeds een aparte sfeer
Zoo dacht een bewoner van de
v. Galenstraat er ook over en
hoewel Kerstmis al eenige dagen
achter den rug is, wilde hij die
sfeer nog eens oproepen en stak
de kerstboomkaarsjes weer aan.
Doch, hoe gaat dat. de den is in
middels al aardig opgedroogd
van de kamerwarmte en een
klein vonkje doet de rest. Zoo
ook hier. In een minimum van
tijd stond het heele geval in
lichte laaien. De bewpner die
zijn positieven bij elkaar hield
en bekend met het feit, dat brand
gemakkelijk kan worden ge-
bluscht met een wollen deken,
probeerde dit ook. Maar jammer
genoeg lukte het dezen keer niet
en ook de deken vloog in brand,
met het gevolg, dat behang en
gordijnen ook in de vuurpret
wilden deelen. Zoo werd de ka
mer een groote kerstboom. Ge
lukkig wisten burgers en behulp
zame voorbijgangers met emmers
water den brand klein te krijgen
en het liep alles nog al goed af,
vooral ook omdat de verzekering
de schade dekt.
SCHAGEN
BILJARTVEREENIGING
HOLL. NOORDERKWARTIER
Uitslagen competitie-partijen,
gespeeld op Donderdag 3 Januari
in haar clublokaal „De Post
hoorn".
2e klasse:
car. brt. h.s. gem.
J. Schenk
125
22
37
5.68
Jac. Smit
102
22
24
4.63
N. Dissel
119
17
25
7.00
J. Schenk
125
17
29
7.35
Jac. Smit
125
20
22
6.25
N. Dissel
111
20
18
5.55
Jac. Smit
79
16
17
4.93
G. Pater
125
16
40
7.81
G. Pater
125
15
27
8.33
J. Schenk
113
15
35
7.53
3e klasse
J. Pool
67
22
15
3.04
K. Bakker
85
22
18
3.86
M. Oosterkamp 60
26
9
2.30
K. Bakker
85
26
10
3.26
P. de Wit
85
17
39
5.00
Jac. Prins
46
17
9
2.70
4e klasse:
K. v. d. Ben
50
27
6
1.85
A. v. d. Kuijt
49
27
9
1.81
K, Swier
44
28
5
1.57
K. v. d. Ben
50
28
9
1.78
DE VRIJMAKING VAN
ATOOM-ENERGIE
Op initiatief van het Instituut voor
Ontwikkeling en Ontspanning alhier,
hield de heer Khönert uit Amster
dam een causerie ver "De vrijmaking
van atoom-energie" in hotel De
Beurs.
Dit' onderwerp, dat momenteel*
welhaast ieders belangstelling weg
draagt, werd door den spreker op
een Voor ieder bevattelijke en vooral
boeiende wijze uiteengezet. De zeer
talrijke aanwezigen zullen dan ook
vermoedelijk de volgende week ter
zelfder plaats en _tijd terugkeeren
voor het beluisteren van het slot der
uiteenzetting en de door den spreker
getrokken conclussies.
BREEZAND
GESLAAGDE
KERSTUITVOERING
Een stampvolle zaal genoot j.l.
Zaterdag van de heropvoering
van het boeiende drama: „Een,
die niet geteld wordt".
We zien en hooren in dit drama
de belevenissen van een jonge
man, zoon van een danseres, die
te vroeg stierf, waardoor Alfred
een tweede moeder kreeg, die
hem totaal negeerde. Alfred ont
vlucht dan het ouderlijk huis,
zwerft 15 jaren rond over de
wereld en keert dan terug, om
opnieuw te ontdekken, „dat hij
niet geteld wordt".
Pas op zijn sterfbed ziet de
stiefmoeder haar schuld in en
volgt de verzoening.
Werkelijk, de R.K. Gemengde
Tooneelvereeniging „We zijn niet
bang" heeft eer met dit stuk in
gelegd en we zien vol verwach
ting uit naar de eerstvolgende
uitvoering.
WARMENHUIZEN
DE MINNE STREELEN
Onder doodsche stilte en met
na ieder nummer een enthousiast
applaus, dat op het einde „een
ovatie werd, zoo zijn de Minne-
streelen, onder de meesterlijke
leiding van Hubert Cuypers, in
den Katholieken Kunstkring te
Warmenhuizen beluisterd.
En deze ovatie was dan ook ten
volle verdiend. Da. stemmen wa
ren zoo prachtig, de leiding zoo
emotioneel en inspireerend en
niet te vergeten het programma
was met zulk een zorg samenge
steld, dat een suecesmiddag niet
kon uitblijven.
Het programma was nog inge
steld op de kerstviering. Eenvou
dige liedjes gezongen in de mid
deleeuwen en in latere tijden
overal, waar Kerstmis wordt ge
vierd door de geloovigen, met
ieder naar hun eigen landsaard.
Met een dergelijk materiaal kan
het ook niet anders, of zelfs de
meest bekende en meest gewone
liederen worden een sublieme
weergave van het groote gebeu
ren, of dat nu is het eenvoudige
slaapliedje van Maria of het Ti-
roolsche jodelliedje, waarin de
echo van de bergen en dalen het
kleine Kind in zijn kribbe tege
moet kómt.
Een ontroering was het prach
tige Stille nacht, heilige nacht,
met een heldere en glas-zuivere
sopraansolo, zoo sterk gezongen,
dat de zaal in diepe emotie het
gegeven moest verwerken.
Verder willen we nog noemen
het Wiegelied van Brahms, dat
subliem en toch eenvoudig werd
gezongen en geneuried. Zoo zou
den we door kunnen gaan met
het vermelden van het geheele
programma, maar omdat het ge
geven, zoowel in soli, mannen
stemmen en sopranen alsook in
het koor geheel volkomen be-
heerscht en prachtig werd weer
gegeven is dit overbodig.
Nog een uitzondering: de com
posities van meester Cuypers
zelf. Deze waren van een büj-
nviedigheid en een inhoud, die
inderdaad meesterlijk genoemd
kunnen worden. De blijheid van
zijn natuur weerstraalt zich in
izijn werken. En dat is voor het
publiek een groote zegen.
Wij hopen spoedig weer onder
het gehoor van deze Minnestree-
len te kunnen zijn, om dan weer
te genieten van' de schoonheid
van muziek en zang. zooals zij
dit brengen. T. v. d. H.
ALKMAAR
Na een zwerftocht van 6 jaar
door allerlei lokaliteiten is heden
het Petrus Canisius-Lyceum
teruggekeerd in 't eigen gebouw
aan de Bleekerskade. Dit feit is
voor rector en docenten, voor de
jongens en meisjes wel een geluk
wensch waard. Verhuizen is iets,
dat vele gezinnen tijdens dezen
oorlog hebben moeten doen, maar
ieder, die de lotgevallen van dit
Lyceum van nabij heeft gevolgd,
weet, welk' een moeite er aan
verbonden is 250 leerlingen onder
dak te brengen. De oorlog is aan
het Lyceum niet ongemerkt
voorbij gegaan.
Reeds de mobilisatie bracht
evacuatie met zich. Docenten en
leerlingen hebben zich moeten
behelpen met leermiddelen, lo
kalen en primitieve omstandig
heden,die men aanvankelijk voor
een normalen, gang van zaken in
de school voor onmogelijk had
gehouden. Er is les gegeven in
ziekenhuisbarakken en kapellen,
in tusschenkamers. waar den ge-
heelen dag kunstlicht moest blij
ven branden. De klassen waren
verspreid over de geheele stad,
hier' op een zolder, elders m sa
menwoning met andere scholen
of in een oudemannenhuis.
Het is te begrijpen, dat vooral de
leerlingen van de. hoogste klassen
een beduchten achterstand hebben in
te halen. Eenige jaren school met
steeds gerekte vacantie. met halve
dagen les. met onderduiken voor de
Duitsche razzia's zij vormen een
misschien wel interessante, doch treu.
rige episode.
En ook het Lyceum heeft onder
leerlingen en oud-leerlingen de open
plaats van hen, die vielen in den
strijd tegen den bezetter. Het ge
bouw aan de Bleekerskade heeft aan
veelvuldige gasten tot woonplaats ge.
diend, Nederlandsche militairen hiel
den liet tot Juni 1940 bezet. Nadat
het korten tijd was vrij gegeven,
eischte de Duitsche Weermacht het
op en deze werd weer afgelost door
de beruchte razzia-troepen in den
winter 1944—'45. De Landwacht zat
er in de maand der bevrijding ge
vangen. Na deze trokken onze be
vrijders er in. Het verblijf van al
deze gasten maakte een schoonmaak
noodzakelijk, die sedert September
reeds aan den gang' is. Van de inven
taris is veel verdwenen, en bescha
digd. Het geheele gebouw moest op
nieuw worden geschilderd. Thans is
men zoover, dat in de gewone loka
len les gegeven kan worden. De vak
lokalen zijn nog' in reparatie, een re
paratie, die een kapitaal zal kosten.
Maar het ergste is nu voorbij.
Thans kan met een krachtig her
stel worden begonnen, dat voor de
studeerende katholieke jeugd van
Noord-Holland in den moeilijken tijd,
Duizenden werfcloozen hebben
in de straten van Florence be
toogingen gehouden, schreeu
wend: „Geef ons brood en werk".
Zij drongen restaurants binnen
en brachten het verkeer in de
war, door de trams tegen te hou
den. Men schat dat er minstens
16.000 werkloozen in de stad zijn
en wel zonder eenig ïmddel '"an
bestaan. Er hebban ook befoogin-
gen in Milaan plaais gehad, als
protest tegen de „onverschillig
heid van de autoriteiten tegen
over den toestand van de werk-
looze oud-militairen".
Van overheidswege is op drieër
lei wijze een begin gemaakt met
het leggen van contact met het
buitenland op het terrein van het
onderwijs Een cultureele conven
tie tusschen Engeland en Neder
land kan zeer spoedig tot stand
komen, al zijn hierover nog geen
nadere mededeelingen te doen.
Blijkens een ministerieele mede-
deeling wordt het plan overwo
gen, cultureele attaché's aan ver
schillende ambassades te verbin
den. Voor Amerika is veel gedaan
door onzen ambassadeur dr. Lou
don Ook voor de nieuwe oriën
teering van ons onderwijs zal het
Engelsch een belangrijker plaats
moeten innemen en het Duitsche
studieboek door het Angelsaksi
sche moeten worden vervangen.
Aldus betoogde dr G. Bolken-
steiini on een vergadering van het
Haagsche Leerareneontact.
De stichting tot oprichting van
volkshoogescholen op kaholieken
grondslag is thans officieel tot
stand gekomen. De bestuursleden
van het kath. gemeenschapsoord,
die het initiatief namen, hebben
voorloopig de leiding De volks-
hoogeschool wordt gevestigd op
„Drakenburg'* bij Hilversum. Ook
het secretariaat is daar onderge
bracht.
De Grondwetscommissie van de
constitueerende vergaderingen in
Frankrijk heeft de voornaamste prin.
cipieele punten, waarop de Grondwet
gebaseerd kan zijn, vastgesteld.
Het stemmen wordt verplicht ge
steld voor mannen en vrouwen. De
kiesgerechtigde leeftijd wordt ver
laagd tot 20 jaar. Er zal slechts een
Assemblee zijn. De leden moeten
vertegenwoordigers zijn van een
partij. Als een bepaald aantal leden
geen g"ehoor geeft aan de opdrachten
van hun partij, moeten zij een onaf
hankelijke groep vormen die onmid
dellijk in een partij moet worden
omgezet.
De regeering kan alleen door een
motie van afkeuring en val worden
gebracht. Als twee regeeringen door
een Assemblee ten val zijn gebracht
wordt die Assemblee ontbonden.
Naar wij vernemen zal binnen
enkele dagen vopr het eerst na
den oorlog een partij Hollandsciie
haring worden geëxporteerd. De
vaten met haring, die bestemd
zijn voor Luxemburg, zullen.wor-
den gepalet in Vlaardingen, Sche-
veningen. Katwijk en IJmuiden
en worden geëxporteerd door de
stichting „Export van Visch". Be
halve dat hierdoor deviezen vrij
komen, geeft deze export ook
meer arbeid aan haringpakkers
en kuipers, zoodat deze eerste
order in de visscherijplaatsen met
vreugde zal worden begroet.
De „Ramblers" hebben besloten
hun optreden in het openbaar
voorloopig te staken, imi afwach
ting van een duidelijke openbaar
making van de motieven, die den
Eereraad geleid hebben tot een
uitspraak op grond waarvan de
Ramblers na 1 Januari weer met
concerteeren zijn begonnen.
Er komen eenige bussen den
Kanaalweg in Den Helder op
rijden vol jongemannen; ze stop
pen bij het Bureau van Oorlogs
vrijwilligers en laten de men-
schen uitstappen. een serie
vrijwilligers, denk je en je loopt
door, omdat het nieuwtje hier al
lang af is. Maar dan komt het als
een vreemd verschijnsel op, dat
het zooveel jongemannen tege
lijk zijn, die zich daar komen
melden. En nieuwsgierig vraag
je aan een aanwezigen militair,
waar die vrijwilligers ineens alle
maal vandaan komen.
Hij kijkt je een beetje ver
baasd aan en zegt: Welnee, dat
zijn geen vrijwilligers, die moe
ten nier worden gekeurd. Het
zijn jongens van de lichting 1945.
En dan gaat een licht op. Met
een loop je door het bureau en
probeer je verdere inlichtingen te
krijgen^ want daar moeten meer
bijzonderheden van bekend wor
den.
Zoo komen we terecht op ka
mer 3 van het Bureau O.V.W.,
Kanaalweg 106, Den Helder en
staan tegenover den heer Lemair,
die met een vriendelijk gebaar
een stoei bijschuift, en in een
oogwenk eenige papieren en een
rayonkaart voor zich heeft lig
gen. Vragen is niet noodig, er
wordt al verteld en het eenige is
luisteren.
Inderdaad zijn de jongens, die
daar zoo juist zijn binnengeko
men, de a.s. dienstplichtigen van
1945.
Dus het apparaat begint te
rollefi. Zeer juist: de eerste
schreden zijn gezet, maar wat een
werk er niet aan vooraf moest
gaan, daar kunnen de menschen
zich geen denkbeeld van vormen.
Denkt u eens in, een geheel
nieuw leger moet worden opge
bouwd van voren af aan, omdat
er veel is, dat overboord is ge
gooid als afgedaan.
Voorheen, als iemand was op
geroepen, kwam®hij en in tijd
van een of twee uur stond hij
weer op straat, goed- of afge
keurd. Dan kon hij weer naar
huis toe en kalm zijn verderen
oproep afwachten.
Wanneer nu een dienstplichtige
door de keuringscommissie wordt
opgeroepen, krijgt hij een briefje
thuis, dat hij zich zoo en zoo laat
moet melden op een bepaalde
plaats in zijn gemeente, waar een
auto wacht, om hem te vervoeren
naar het bureau in het rayon.
Daar aangekomen wordt hij voor
twee dagen onderdak gebracht
en in de voeding opgenomen. Dus
twee dagen wordt hij al als mili
tair beschouwd.
Deze twee dagen worden besteed
aan de volledige keuring van den
candidaat, lichamelijk zoowel als
geestelijk. Hij moet opgaven uitwer
ken, examentjes maken e.d. Precies
als in een moderne beroepskeuze.
Voor dit onderzoek zijn vier doktoren
een röntgenoloog; een psychater; een
selectieöfficier en een sergeant-tester
In de weer. De candidaat wordt dus
grondig op een kalme manier aan den
tand gevoeld. Hierna kan worden
uitgemaakt in welke klasse de dienst
plichtige moet worden gerangscliik't.
Het zal daarom niet meer voor
komen dat de jongen goed- of afge
keurd wordt, met alle onaangename
gevolgen die daar b.v. bij verder werk
zoeken aan vast zitten.
Neen, nu is er een klassificatie ge
komen en naar gelang de bekwaam
heid worden er punten en klassen
uitgeschreven. Niet alleen de geeste
lijke ontwikkeling komt in aanmer
king maar ook de lichamelijke en de
vakkennis, zoodat iedere jongen met
bijna volle zekerheid op die plaats
komt die voor iTem het meest ge
schikt is en niet die hij het liefste
heeft uit romantiek of uit gemak
zucht.
Na de keuring van twee dagen
worden de jongens weer netjes thuis
gebracht als ze "buiten de plaats van
keuring wonen en wachten dan op
een naderen oproep voor werkelijk
ken dienst, die van het Departement
via «de gemeentebesturen wordt ver
zonden.
Dan, in werkelijken dienst geroe
pen, blijft de persoon een jaar onder
de wapenen; kan wanneer hij daar
voor geschild; is gebleken bij de keu
ring, naar Indië worden gezonden of
blijft anders in Nederland.
De instructies worden gegeven door
in Engeland opgeleide instructeurs
va.n. O.v.w.ers vroegere beroeps
militairen, die nu weer zoo goed als
allemaal zijn opgeroepen.
Het -leger zal op geheel anderen
leest worden geschoeid dan voorheen,
wat ook de kracht en de weerbaar
heid ten goede zal komen.
De broederdienst is nu vervallen,
zoodat ieder die in aanmerkihg komt
om te worden opgeroepen ook inder
daad zal worden opgeroepen. Hier
door zal ook het aantal dienstplich
tigen, dat vroeger 23.000 was; tot ruim
32.000 uitgroeien. Uitstel van opkomst
hv,werkelrjken dienst zal steeds moe-
te» worden aangevraagd bij de ge
meentesecretarieën, maar de betrok
kenen kunnen er op voorbereid zijn,
dat dit uitstel in heel bepaalde uit
zonderingen zal worden gegeven.
De categorieën die vrij worden ge
steld zijn nog niet nauwkeurig be
kend; tot op heden geldt de vrijstel
ling aHeen voor geestelijken en de
daarvoor studeerenden.
Het zal cfcas een heele verandering
geven in onze legerorganisatie, een
verandering die in alle opzichten een
verbetering zal blijken te zijn. zoowel
voor het land als voor de menschen
zeil Er zal niet meer kunnen worden
beklaagd over eenzijdige uitzonderin
gen; er zal ook niet meer kunnen
worden verweten, dat de keuringen
te haastig en te onnauwkeurig ge
schieden; want twee dagen kunnen
toch wel alles aan het licht breng'en.
En wat het voornaamste is, de jon
gen wordt niet zooals dat vroeger
werd beweerd, voor de burgermaat
schappij bedorven.
Een geruststelling voor velen.
Onder den Indeelingsraad Den Hel
der valt het gebied ten Oosten van%
het Noordzeekanaal tot Alkmaar en
verder de streek ten Oosten van de
spoorlijn Amsterdam—Alkmaar tot
Broek _op Waterland, dus de Polders
Westfriesland, de Purmer en Beem-
ster, tevens inbegrepen het eiland
Texel.
Voor het rayon ten Noorden en
Westen van Westfriesland worden de
keuringen in Den Helder gehouden,
van nu t.e.m. 4 Februari; voor het
overige gebied in Hoorn, van U Febr.
t.e.m 39 Maart.
De afstand behoeft geen bezwaar
meer te zijn. want de jongens worden
immers gehaald en weer thuisge
bracht.
Hiervoor zijn de aanmeldingen voor
oorlogsvrijwilligers voorloopig stop
gezet. omdat de bureaux te Den Hel
der en Hoorn handen vol werk zullen
hebben om de lichting 1945 af te
werken, hoewel er nog genoeg perso
neel bij de gezagstroepen kan worden
geplaatst.
Daarom is er een verzoek naar den
Minister, om ook de vrijwillige mel
ding weer open te stellen.
Het personeel van de Aanipeldings-
bureaux is dus niet bang voor een
beetje werk meer of minder.
Hoe kan het ook anders, als het
werk in de grootste eensgezindheid
o.Lv. den res.-kapt. W. Velthuys
wordt gedaan, omdat dat personeel
en volle begrijpt dat hun werk een
daad is van den zoo noodigen opbouw
van ons nieuw goed en groot leger.