r
ZUIVERING
Weer een nota over
het financseeie beleid
INTERNATIONALE
Vier ministers spreken over de
Eindelijk!
r
Bekeering van Joden en
Mohammedanen
J
'eer 7000
aar zorg
van dit
en in de
lelijk te
feest van
zal her-
ruari a.s.
igmis en
3t. Jaco-
Februari
inklijken
irt in het
dit feit
dacht,
Aartsbis-
us, bene-
3isscnop-
ij bij ge-
cwaardig
iaat van
vaarden.
;n uit
WOENSDAG 23 JANUARI 1946
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
WIER MINISTERS hebben, om
de Tweede Kamer van ant
woord te dienen, het woord ge
voerd over de zuivering.
De minister van Binnenland-
sche Zaken, de heer Beel, was er
zich van bewust, dat de zuivering
nimmer algemeene instemming
zal verwerven, omdat dit pro
bleem nu éénmaal verschillend
wordt beoordeeld. De minister
besprak eerst den rechtsgrond en
bet rechtskarakter der zuivering.
Een en ander is neergelegd in het
Zuiveringsbesluit 1945. Het ont
slag op grond van dit besluit
heeft een onteerend karakter en
zeer ernstige gevolgen. De klach
ten nu over willekeur hebben alle
betrekking op de voorlocrpige
maatregelen van orde. welke ge
troffen werden. Zii kunnen niet
slaan op de eindbeslissingen,
want te dien aanzien zijn vol
doende waarborgen getroffen om
eenheid te bereiken. Infusschen
Is de minister het eens met die
afgevaardigden, die betoogden,
dat de gedragingen der ambtena
ren dienen te worden bezien m
het licht der moeilijke omstan
digheden, waarin zij verkeerden.
Dat de regelingen, welke ge
troffen zijn, en de ontworpen
richtlijnen aan wijzigingen onder
hevig zijn geweest, betreurde de
minister De oorzaak daarvan
was. dat ons land niet ineens be
vrijd werd. Bij zijn ambtsaan
vaarding vond de minister een
onoverzichtelijke, verwarde situa
tie. Hij moest dus wel tot allerlei
wijzigingen overgaan. De minister
gaf toe. dat hierdoor vertraging
is ontstaan. Maar dit weegt ruim
schoots op tegen- de verkregen
eenheid
Van de bijna 700 gevallen ten
aanzien van de burgemeesters,
zijn er 580 afgedaan. Omtrent de
overblijvenden verwacht de mi
nister de adviezen in deze maand
nog.
Thans het eervol ontslag van
dr. Frederiks. De betreffende
commissie heeft de brochure ,.Op
de bres" van dr. Frederiks in haar
onderzoek betrokken.n
Dat - zooals de heer Korten-
horst zeide de heer Frederiks
niet het volle pond zou hebben
gekregen, moest de minister ten
sterkste ontkennen. De minister
is er van overtuigd, dat zijn be
slissing de juiste was.
Verkeerd achtte dr. Beel het,
alle directies van dagbladen, wel
ke na 10 Mei 1940 zijn versche
nen. over één kam te scheren.
Men moet geval voor geval be
zien. Door te generaliseeren, wekt
men een verkeerden indruk. Spr.
wilde daarmede niet zeggen, dat
hij het blijven verschijnen van
dagbladen bewonderd heeft. Zui
vering en ordening van het dag
bladwezen dienen gescheiden te
blijven.
De Minister van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen, de heer Van
der Leeuw, bestreed allereerst den
heer Burger, die betoogde cat men
niet naar fouten moet zoeken maar
naar degenen die fout waren. Spreker
geloofde dat die onderscheiding' niet
gemaakt kan worden. De zuivering bij
Middelbaar en Lager Onderwijs staat
op het punt af te loopen. Bij ce zui
vering van het radio-apparaat is een
nieuwe commissie ingesteld ter zui
vering van Ce heeren Vogt en Speet.
Spreker overweegt om als voorwaarde
te stellen bij het verleenen van defi
nitieve zendmachtiging aan de stich
ting, dat allen, ook de bestuursleden
der omroepvereenigingen, gezuiverd
dienen te zijn.
Wat de zuivering der Universiteiten
betreft vergeet men bij de studenten
zuivering veelal dat er oorlog' ge
weest is! Zijn wij niet bezig den geest
van het verzet te desavoueeren? Het
ging'den bezetter niet om de verkla
ring op zichzelf maar om de invoe
ring van een "numerus clausus" in
verband met den "totalen arbeids
inzet in den Europeeschen strijd
tegen het bolsjewisme". De groote
meerdeidieid weigerde zich in te
scb?k#en en daarmede leed bet ge
weld een nederlaag. De tweede po
ging. die van Rauter, gelukte maar
al +e goed.
Echter wil spreker niet dat tegen
de teekenaars met de grootste streng,
heid wordt opgetreden. Er is indivi-
dueele behandeling der gevallen.
De minister is bereid de "cumula-
EEN MISDRIJF
In de Residentie
Te 's-Gravenhage is op de puin-
hoopen van een 'door het publiek
gesloopt pand aan de Hekkelaan
te 's-Gravenhage het lijk gevon
den van een onbekenden man.
Het lijk vertoonde een groote
wonde boven het linkeroog, waar
de schedel bijkans ingeslagen
was. De politie heeft een ernstig
vermoeden, dat hier sprake is
van een misdrijf en stélt een uit
gebreid onderzoek in. Het lijk is
naar het ziekenhuis overgebracht.
tiebepaling" te doen vervallen door
den eisch te schrappen dat de studie
begonnen moet worden op het punt
waarop men indertijd' is opgehouden.
Er is spreker verweten dat hij de
professoren anders behandelde dan
de studenten. De posities van beiden
zijn echter onvergelijkbaar.
De Minister van Justitie, de heer
Kolfschoten, behandelde de zuivering
v: l justitie en politie._Na de politieke
zuiverng komt er ook een administra
tieve, zooals een herwaardeering der
rangen. Spr. stelde vast dat de politie
het uitzonderlijk zwaar gehad heeft
en dikwijls aan onmenschelijke
plichtsconflicten was blootgesteld.
De Minister verdedigde uitvoerig 't
beleid der re^eering ten aanzien van
den Hoogen Raad.
De Minister van Handel en Nijver
heid, de heer Vos, besprak de be
drijf szulvering.
Bij de replieken kwam mr. Burger
nog met een motie, die echter na een
toezegging van minister Beel weer
ingetrokken werd.
„EEN STIER IN EEN
PORCELEINKAST"!
Indisch Regeeringsbeleid
schoof op vijf punfen
tekort'
De Stichting ,Indië in nood,
geen uur te verliezen" heeft te
Amsterdam een voorlichtings
avond gegeven, waarin o.a. ais
spreker optrad dr. J. W. Meijer
Ranneft, oud-voorzitter van den
Volksraad. Hoewel hij waardee-
rende woorden zei over den ver
leden week door generaal Chris-
tison aan zijn officieren geschre
ven brief, waarin om een beter
inzicht voor de Nederlanders
werd gevraagd, achtte hij een ge
neraal zeker niet den man, die in
dit gecompliceerde land de lei
ding moet hebben. Nederland
wordt hier gedwongen toe te Kij
ken naar de gedragingen van een
stier in de Nederlandsche porce-
leinkast.
Van den goeden wil maar ook
van de verkeerde handelwijze
der regeering overtuigd, bracht
spreker vijf punten naar voren
waarin de regeering te kort is
geschoten:
1. door de te late komst der
geallieerde troepen is de Indische
maatschappij geheel ontwricht.
De schuld ligt bij alle geallieer
de regeeringen, dus ook bij de
onze;
2. ofschoon Nederland in 1944
reeds gedeeltelijk was bevrijd
TREINVERBINDING
VERBETERD
De aanhouder wint. De
voortdoende aandrang bij de
Spoorwegen, om de treinver
binding Amsterdam-Westfries
land te verbeteren, heeft ge
holpen; met ingang van Maan
dag 28 Januari a.s. komen er
eenige treinen bij, in den
rechtstreekschen dienst Am
sterdamHoorn v.v.
Alleen op werkdagen rijden
de volgende treinen:
Hoorn v. 7.50 over Purmer-
end, A'dam 8.54; A'dam v.
9.54 over Purmerend, Hoorn
10.55; Hoorn v. 17.57 over Pur
merend, overstappen Zaan
dam, A'dam 19.15; A'dam v.
18.35, Zaandam overstappen,
Hoorn a. 19.49; Hoorn v. 19.55
Enkhuizen 20.25.
staat thans nog geen behoorlijk
Nederlandsch leger op de been;
3. voorlichting voor binnen-
en buitenland is onjuist;
4. van een protest van de re
geering tegen wat generaal
Christison zelf „ongehoorde be-
léediging en vernedering van de
Nederlandsche vlag'' noemt is
niets bekend;
5. de regeering had Jhr. Tjar-
da van Starkenborgh Stachouwer
in dezen critieken tijd niet mo
gen laten gaan.
Rubberhakken
van bon
vri|
Door het Rijksbureau voor hui
den en leder zijn, met ingang van
22 Januari 1946, de beperkingen
t.a.v. den handel in rubberhakken
opgeheven. De handelaren en de
schoenfabrikanten kunnen de
rubberhakken voortaan betrekken
zonder afgifte van lederchèques,
terwijl ook de schoenhersteller
rubberhakken wederom vrij kan
aankoopen, In verband hiermede
mogen schoenherstellers voor de
door hen onder schoenen ge-
olaatste rubberhakken. van het
publiek geen reparatiebon meer
in ontvangst nemen. Een en ander
beteekent een aanmerkelijke ver
betering. daar thans de reparatie-
bons bijna uitsluitend voor de re
paratie van schoenzolen kunnen
worden gebruikt.
DIJ DE TWEEDE KAMER is
ingekomen een nota van
minister Lieftinck betreffende
eenige aspecten van het gevoerde
fniancieele beleid. Deze nota is
uitvoeriger dan de meest-uitvoe-
rige rede, welke de M'nister tor
nog toe hield en waarvoor de
dagbladen extra-papier kregen
toegewezen. Daar dit thans niet
het geval is, kan de inhoud van
deze nota onmogelijk in „het for
maat van het trambriefje" tot
haar recht komen. Wij hopen er
allerspoedigst een en ander nader
over te vertellen. Voor vandaag
volstaan wij met te zeggen, dat
de nota allereerst handelt over de
valutapolitiek en haar belangrijk
ste onderdeel, het vaststellen van
den wisselkoers. De Minister acht
de guldenkoers met betrekking
'ot zekere onderdeelen van het
Nederlandsch economisch leven
eer te laag dan te hoog. Na een
uiteenzetting over de monetaire
accoorden spreekt de Minister
over de buitenlandsche leenings-
politiek
Er is op het oogenblik een
delegatie te Washington om
met Amerika te overleggen.
Uitvoerig spreekt de Minister
ook over de belastingen, en
over de op dit gebied te tref
fen maatregelen. De Minister
berekent voor de Vermogens-
aanwasbelasting 'n opbrengst
van drie a vier milliard! Een
heffing ineens over de waar
de van alle vermogens zal
echter niet kunnen uitblijven.
Tenslotte spreekt de minister
over d« geldzuivering.
Volgens een waarschijnlijk be.
trouwbare schatting bestond aan
het einde van het jaar 1945 het
bij de bank uitstaande geld voor
10 procent uit vrije, voor 30 a
35 procent uit girale en voor 55
a 60 procent uit geblokkeerde
saldi.
Op 14 Januari bedroeg de cir
culatie aan nieuwe biljetten
1541 millioen en aan oude bil
jetten 314 millioen.
Op 10 Decemebr jl. had de
nieuwe circulatie het peil van 1
October jl. weer bereikt. Op de
niet ingeleverde biljetten is ten
bate van 's rijks schatkist een
winst gemaakt, waarvan de
hoogte thans nog niet definitief
vaststaai, maar die kan worden
geraamd op een bedrag van 200
a 300 millioen.
De totale circulatie heeft thans
een dusdanig peil bereikt, dat
het monetaire en fiscale belang
eischt de verdere uitholling van
het geblokkeerde geldvolume in.
grijpend te beperken.
Als de thans in voorbereiding
zijnde maatregelen tot regulee
ring van het kapitaalverkeer (met
de opening van de effectenbeurs
op bescheiden schaal is hiermede
inmiddels een eerste begin ge-
maak) van kracht zullen zijn ge
worden, zal de volledige aandacht
moeten worden geconcentreerd op
maatregelen ter verbetering der
buJaetaire. positie om nieuwe in
flatoire tendenties tegen te gaan.
De Minister van Financiën stelt
zich voor binnen enkele weken
de Kamer een witboek voor te
leggen, waarin betreffende alle ter
zake van .de geldzuivering getrof
fen maatregelen volledig verant
woording zal worden afgelegd
-\
INTENTIE VOOR
DONDERDAG 24 JANUARI:
lODEW EN MOHAMMEDANEN nemen in de Bidweek
J wel een keel eigen plaats va: zij qelooven in den één en,
almachtigen God, zonder zelf christenen te zijn. Daarom
staan zij ons ook nader dan de heidenen. En eerst zeker
de Joden, liet oude volk der uitverkiezing Gods, het volk,
waaruit Christus wilde geboren worden en dat de blijde
boodschap der verlossing het eerst heeft mogen ontvan
gen. Dan de Mohammedanen. Zeker: zij hebben Kerk
en christendom eeuwenlang vervolgd; zij vormden de
groote bedreiging voor de christelijke beschaving. Maar
toch: zoowel de Joden, die den Messias hebben verworpen
als de Mohammedanen met hun verdelgend zwaard, ook
zij zijn geroepen tot de Moederkerk. Moge het geloof in
den waren God het uitgangspunt vormen voor hun be
keering en daar menschelijke hulpmiddelen hier zoo wei
nig baten, helpen wij hen daarom des te meer door ons
gebed en offer.
Bon voor zachte zeep
Bij de eerstvolgende bonaanwij
zing zal behalve die voor het ge
wone rantsoen huishoudzeep, ook
een bon voor 250 gram zachte
zpep worden aangewezen. De
koopers zullen er goed aan doen,
zelf hun verpakkingsmateriaal
mede te nemen naar den klein
handelaar.
Niet duizenden, maar
honderden
George Wilson, voorzitter van
den bond van Britsche fabrikan
ten van rijwielen en motorrijwie
len, heeft te Birmingham ver
klaard, dat Nederland, dat 20.000
militaire rijwielen had besteld,
honderden gewezen RAF rijwie
len zou ontvangen.
De Koningskwestie
In een schrijven aan den eer
sten minister verklaart de heer
Pirenne, secretaris des konings,
dat de koning het wenscheuik
acht, dat de bekendmaking van
de documenten slechts na de vei-
kiezingen zou geschieden. Hij
stelt voor de bekendmaking van
beide boeken, ,dat van den ko
ning en dat van de regeering". te
laten plaats grijpen binnen veer
tien dagen r.a de verkiezingsraad
pleging.
De loonen in het bakkers
bedrijf
Door het College van Rijksbe
middelaars zijn de loonen voor
het bakkersbedrijf bindend vast
gesteld. Het loon van den bank
man bedraagt met ingang van 14
Januari j.l. in de 5 gemeen'eklas-
sen resp. f 40. f 38 50. f 37. f 35
en f 33.
Voor werknemers, wier arbeid
vóór zes uur 's morgens aanvangt
komt hierop een toeslag van
in de eerste klasse f 2; in de
tweede klasse f 1.50 en in de
overige klassen f 1. De bublicatie
van deze regeling in de Staats
courant kan binnenkort tegemoet
gezien worden.
DE EFFECTENBEURS
22 Januari
Op de Effectenbeurs te Amsterdam
bleek heden al spoedig dat er niet
veel te doen was en dat de affaire ten
opzichte van gisteren was ingekrom
pen. De diverse 4 procent Nederland,
sche Staatsobligatiën waren heden
lager. Er was eenig materiaal in de
markt g'ekomen en weliswaar bestond'
er nog vraag, maar naar het scheen
waren de aankooporders meerendeels
gelimiteerd op een koers van 101 pro
cent. De 3Vs pr. obligatiën 1941, 1942
en 1943 waren een fractie lager. De
3 procent Grootboek-obligatiën gingen
eveneens een kleinigheid naar bene
den en golden 98 7/8; de Sboorweg-
drieën bleven op peil. De gestaffelde
leening was een fractie beter. Voor
de oude schuld, t.w. de 2'/2 pr. Groot-
boekobligatiën en integralen werd'
iets lager afgedaan. Voor cfe Indische
leeningen bestond' weinig belangstel
ling.
De affaire in Pandbrieven was van
geringen omvang. Er was weinig
vraag en ook hier bleef het aanbod
aanhouden. De koersontwikkeling was
onregelmatig, maar toch kon worden
vastgesteld dat de koersen onder
eenigen druk stond'en. De omzetten
in gemeentelijke en provinciale fond
sen waren klein. De 31 's pr. gemeen
telijke en provinciale obligatiën wa
ren circa 102; de 3 pr. stukken 100'
Voor de obligatiën van industrieele
ondernemingen werd weinig interesse
betoond. Op de vorige koersen be
stond' meerendeels eenig aanbod. Er
kwamen maar weinig' noteeringen tot
stand.
Dat duurt nog wel even!
In de Daily Express schrijft Guy
Eden: De waarschijnlijke eerste
stap van den Veiligheidsraad zou
HET WEERBERICHT
^nor,,vartriaCht:nf medegedeeld door
het K.N.M T. *e De Bilt. geldig tot
Donderdagavond
AFNEMENDE VORST!
Zwaar bewolkt met later, voor
al in het Zuid-Westen van het
land', plaatselijk eenig<e neer
slag; langzaam afnemende
vorst. Matige wind hoofdzake
lijk tusschen Zuid-Oost en Zuid
bestaan uit het oprichten van
commissies van onderzoek, welke
een bezoek zullen brengen aan
Griekenland en Indonesië, ten
einde verslag uit te brengen over
den toestand aldaar.
HET TOURNOOI TE
LONDEN
Christoffel aan den kop
Dr. M. Euwe seinde Dinsdag
middag uit Londen:
Pomar verloor zijn partij uit
de zevende ronde tegen Golom-
bek, nadat laatstgenoemde na 83
zetten slechts koning en pion be
zat tegenover van Pomar. Deze
partij duurde zeven uur en twin
tig minuten, verdeeld over twee
dagen.
De afgebroken partij uit de ze
vende ronde tusschen Winter en
Denker eindigde in remise na 57
zetten.
Dr. M. Euwe meldt: De uitsla
gen van de partijen der 8ste ron
de luiden:
Groep a: PomarBroadbent,
orthodox damegambiet, 10;
StoneList, Engelsche opening
01; Tartakower—Fairhurst, Re-
ti.opening, 10; BernsteinGo-
lombek, Siciliaansche verdedi
ging. 14; OpocenskyPrins,
Konings-Indisch. afgebroken in
voor Prins betere stelling; Stei-
nerFriedmann, Fransche ope
ning, afgebroken in gelijke stel
ling.
Hangpartij uit de vierde ronde:
ListFairhurst 5414.
Hangpartij uit de zevende
ronde: GoiombekPomar 10.
Groep b: ThomasNewman,
Siciliaansche verdediging 10;
AbrahamsWood. Konings-
Indisch, 10; EuweKoenig,
Nimzo-Indisch, yi/J; Christof-
felWinter, damepionnenspei,
1-0; MedinaDevos, Siciliaan
sche verdediging, 10; Denker
Lupi, Konings-Indisch. afgebro
ken in voor Lupi betere stelling.
Hangpartij uit de zevende ronde:
WinterDenker l/2
Langzamerhand verplaatst zich
de publie'ke belangstelling van
sectie A naar sectie B. De span
ning is daar niet minder groot
dan in A. De drie gegadigden
moeten elkaar nog in de laatste
ronden ontmoeten en verder is
de situatie in B veel overzichte
lijker dan in A, waar nog een
tiental hangpartijen den stand
vertroebelen. Christoffel her
kreeg de leiding doordat Winter
zich zeer zwak verdedigde en op
-den 18den zet reeds capituleerde,
terwijl Euwe tegen den hardnek.
kigen tegenstand van Koenig
geen voordeel kon bereiken. Toen
loopers van ongelijke kleur over
bleven, namen de spelers met
remise genoegen.
Sectie A: OpocenskyPrins
was een interessant duel, waarin
beide tegenstanders elkaar wei
nig toegaven. Het schijnt, dat
onze landgenoot er in het eind
spel het best voorstaat.
Volgens verwachting won Go
iombek zijn hangpartij tegen Po
mar, terwijl List en Fairhurst
zonder verder spelen met remise
genoegen namen.