Heeft Minister Lieftinck zijn
OPTIMISME VERLOREN?
De Nederlandsche journalisten
bezoeken Harvard-universiteit
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
3
RADIO-PROGRAMMA
HOE LANDBOUW-
OPBRENGSTEN
DAALDEN
Uit alle hoeken
der aarde
lui EER DAN 2.000 man para-
*v' chutisten vormden giste
ren een cordon om vier Jood-
sche wijken ten Noorden van
Tel Avïv teneinde honderden
mannelijke personen te onder
vragen. De teruggave van
de Perzische spoorlijnen in
Noordelijk MazanderanAzer-
beidsjan en Kazvin aan de Cen
trale Perzische regeering is
gisteren officieel afgekondigd.
- Het militaire tribunaal te
Minsk heeft de doodstraf door
ophanging tegen 14 Duitsclie
oorlogsmisdadigers, tot wie
twee generaals behooren, uit
gesproken. In New York
zullen Maandag 3500 zeelieden
van den sleepdienst in staking
gaan wegens het mislukken
van de onderhandelingen over
de loonen. In de hoofdstraat
van Kief hebben 12 openbare
terechtstellingen plaats gehad
van Duitsche officieren.
WAT HITLER MET HET
VATICAAN WILDE
Katholieke priesters zou
hij ophangen
Van Eigen Erf
GOERINC HIELP
GEALLIEERDE PILOTEN!
kroniek
DONDERDAG 31 JANUARI 1946
(Van een financieelen
medewerker)
DE BEHANDELING van de
oorlogsschade in de Tweede
Kamer heeft een belangrijk debat
opgeleverd tusschen den Minister
en een zevental Kamerleden,,
waarbij aanvankelijk slechts één
zich achter den Minister schaar
de. Dit debat is hierom zoo be
langrijk, omdat dit aanleiding
kan geven tot een meer algemee-
ne uiteenzetting van onze huidige
economische en financieele toe
stand.
De Minister stelde zich op het
standpunt, dat de vergoeding van
de oorlogsschade gebaseerd moet
zijn op de prijzen van Mei 1940,
terwijl uit de Kamer de wensch
naar voren kwam rekening te
houden met het sinds 1940 be
langrijk gestegen prijspeil. De Ka"
merleden wilden dus een,vergoe
ding naar de vervangingswaar
de.
Voorop kan worden vastgesteld
dat inderdaad het rechtsgevoel
alleen dan bevredigd zou zijn.
wanneer de vergoeding van de
schade zou geschieden naar de
vervangingswaarde. Dit kan ook
niet door den Minister worden
ontkend, al beweerde hij, „dat de
gemeenschapsgedachte nog niet
meebrengt, dat alles zooveel mo
gelijk hersteld wordt in 't oude".
Want hij voegde hieraan nog toe:
,.dat de sterken de zwakken zul
len helpen''.
Over de billijkheid behoeft dan
ook naar onize meening geen ver
schil van meening te bestaan.
Maar een andere vraag is, van
welks beantwoording het tenslot
te afhangt of schadevergoeding
naar de vervangingswaarde zal
geggven worden, nl. deze vraag:
Is vergoeding naar de vervan
gingswaarde mogelijk zonder af
breuk te doen aan het algemeen
belang, het belang dus van het
geheele volk. dus ook van dat der
getroffenen.
En dan komen we op 't stand
punt van den Minister. Het voor
naamste argument waarmede hij
vergoeding naar de vervangings
waarde afwijst is het gevaar voor
inflatie, dat is een zoodanige ver
meerdering van de geldhoeveel-
heid. van de koopkracht ten op
zichte van de beschikbare goede
ren, dat deze tenslotte zoodanig
in prijs stijgen, dat ze niet meer
te betalen zijn. Een dergelijke
„opblazing" van de koopkracht
zou sociale en politieke onrust tot
gevolg hebben en een nieuwe
geldsaneering noodig maken. Een
inflatie zou een ramp zijn voor
het geheele volk.
In> de rede nu. waarmede de
Minister zijn standpunt verde
digde is een pessimisme te be
speuren. wat geheel in tegenstel
ling is met ziin radiorede over
„De slotacte der geldsaneering",
waarin de Minister optimistisch
betoogde dat het inflatiegevaar
was afgewend.
Dit optimisme werd door vele
economen, naar onze meening te
recht, niet gedeeld. Maar uit de
rede van den Minister in de Ka
mer op Donderdag j.l. gehouden,
kan men opmaken, dat ook de
Minister zijn optimisme heeft ver
loren en zich in de rij der pessi
misten heeft gevoegd. De Minister
heeft in zijn Kamerrede betoogd,
dat onze staatsschuld nu reeds te
gen de 20 milliard bedraagt. Wan
neer men nu. wat de Minister niet
deed, ook nog de provinciale en
gemeentelijke leeningen in aan
merking neemt, dan komt men tot
een totale overheidsschuld van
pl.m. 23 milliard. Als men nu be
rekent, wat dit bedrag alleen aan
rentebetaling vereischt en de
VRIJDAG 1 FEBRUARI
Hilversum I. 301 M.
N.C.R.V.: 11.15 Zang-recital
door Louise Dentz, sopraan. 11.45
Krijgsgevangenen in het Verre
Oosten. 12.00 Vedelaars. 13.20
Postillons. 14.20 Van oude en
nieuwe schrijvers. 17.30 Celesta
ensemble. 20.05 Marinierskapel
der Kon. Marine. 22.45 Concert.
Hilversum II, 415 M.
V.A.BA.: 8.20 Gemengd vocaal
instrumentaal programma. 9.
Kamermuziekprogramma. 10.45
Concert. A.V.R.O.: Orkest Ma-
lando. VARA: 16.Muzikaal
babbeltje. 17.20 Metropole-orkest
V.A.R.A.: 18.15 EddyWalis speelt
Hilversum II. 2L30 V.A.R-A
21 30 ..Saul", oratorium van G. F.
Handel. 23.15 Vroolijke avond
klanken.
rente stelt op 3% Dct., dan komt
ment tot de som van 805 millioen
gulden rente per jaar.
Een inzicht wat deze rentelast
voor de staatsbegrooting betee-
kent, krijgt men. als men kijkt
naar de cijfers over de totale op
brengsten der belastingen, die de
Minister geeft in zijn jongste fi
nancieele nota aan de Tweede Ka
mer. De totale opbrengst der be
lastingen in de jaren 1939 en 1943
was respectievelijk f 926.700.000
en f 1.699.200.000. De huidige ren
telast van pl.m. 805 millioen gul
den benadert dus dicht de totale
opbrengst van de belasting in 1939.
Thans zijn bekend gemaakt de
uitkomsten van de inventarisatie
van land. en tuinbouw in 1945
gehouden. Zij toonen een gewij
zigd beeld, waarvan als belang,
rijkste oorzaken kunnen worden
genoemd:
le. de verwoesting van den
grond door inundatie en andere
oorlogsomstand igheden
2e. het gebrek aan arbeids
krachten, paafden, landbouw
werktuigen en kunstmest.
Op het moment van de inven
tarisatie was in totaal 169.911 ha.
cultuurgrond buiten gebruik.
De oppervlakte cultuurgrond
nam sedert 1943 af met 185.749
ha. of 8 procent. Ten opzichte
van 1939 is de achteruitgang
166.384 ha. of 7 procent. Het zijn
mede onze beste gronden, wier
productie sedert 1943 werd uit
geschakeld, voornamelijk bouw
land.
Het blijvende grasland werd
in veel mindere mate door inun
daties e.d. getroffen dan het
bouwland. Ten opzichte van 1943
daalde het met 25.065 ha., terwijl
er ten opzichte van 1939 een
achteruitgang met 222.272 ha.
(17 procent) viel waar te nemen,
nl. van 1.340.938 ha. tot 1.118.666
ha.
De uitputting van den tuin
grond door gebrek aan
kunstmest, het tekort aan
chemische middelen ter be
strijding van plantenziek.
ten en insectenschade als.
mede de slechte verwach
tingen, welke de tuinders
koesterden ten aanzien van
de prijzen, hadden tengevol
ge. dat vooral de grove tuin
bouw in 1945 werd inge
krompen. Niettemin was de
oppervlakte beteeld met
groenten en fruit in 1945 in
vergelijking met 1939 met
11.795 ha. toegenomen.
De met bloembollen beteelde
oppervlakte vertoont, als gevolg
van de verhooging van het teelt-
recht van hyacinthen, tulpen en
narcissen met 15 procent tot 30
procent in 1944, een stijging ten
opzichte van 1943. Hetzelfde valt
te constateeren voor de opper
vlakte beteeld met boomkwee.
kerijgewassen en. bloemkweeke.
rijgewassen als gevolg van de
gunstiger beoordeeling van de
afzetmogelijkheden.
Een document, dat niet ter ta
fel zal komen in het proces tegen
de oorlogsmisdadigers te Neuren
berg. doch wel in handen van het
openbaar ministérie is, onthult,
dat dadelijk na de capitulatie van
Italië Hitler van plan was het
Vaticaan door Duitsche troepen
te laten bezetten. Het document
bevat de minutes van' een confe
rentie. welke door Hitler in Ber
lijn bijeen was. geroepen en door
den Duiischen bevelhebber in
Italië. Kesselring, werd bijge
woond. Kesselrin? stelde, als ge
volg van Mussolini's val, voor,
zware wachten aan alle ingangen
van Vaticaanstad te plaatsen,
waarop Hitier zeide: „Wij zullen
niet met wachten knoeien. Wij
gaan er binnendringen om in de
archieven van het Vaticaan na te
speuren, wat er achter de scher
men in Italië is gebeurd. Wij zul
len de heiligheid van het Vati
caan niet eerbiedigen".
Er waren ook plannen om als
eerste deel van de „overwin
ningsfestiviteiten" alle katholieke
priesters op te hangen in het
openbaar. Hét betreffende bevel
van de Gestapo heeft de prose-
cutie echter niet in handen kun
nen krijgen, daar het verbrand is.
IN HET BEGIN van deze week
heeft men in Amsterdam een
complot van zeven man ontmas
kerd, die hun beroep van haven,
arbeider misbruikten om goede
ren te stelen en deze tegen zwar.
ten prijs te verkoopen. Tot
gemeente-secretaris van Amster
dam is benoemd mr. G. C. S.
Spruyt. In Leiden is op 54-
jarigen leeftijd overleden dr. J.
Woitjer Jr., conservator bij de
Sterrewacht en lector aan de
De Nederlandsche journalisten',
die thans een reis door de Ver-
eenigde Staten maken, hebben
een bezoek van twee dagen ge
bracht aan de beroemde univer
siteit van Harvard. Deze univer
siteit is de oudste van Amerika
en is in het bezit van een biblio
theek van 4 >4 millioen deepen.
Uiteraard richtte zich de Belang
stelling der journalisten aller
eerst op de school voor journalis
tiek, een instituut, waar journa
listen met ten minste drie jaar
ervaring, op kosten van de uni
versiteit kunnen studeerer: zij
ontvangen bovendien een jaar
salaris. Deze gelden worden ter
beschikking gesteld do jr "net Nie-
manfoods, dat 114 millioen dol
lar bedraagt.
Vervolgens was de Nederlandsche
groep de gast van Prof. De Haas, een
Nederlander die in 1904 naar Ame
rika vertrokken is. Prof. De Haas
legde vooral den nadruk op de tegen,
stelling tusscfaen de opleiding van de
Nederlandsche en van de Amerikaan-
sche studenten: in Nederland, aldus
prof. De Haas, worden de studenten
hoofdzakelijk theoretisch opgeleid,
terwijl de Amerikanen hun opleiding
direct van de maatschappij zelf ont
vangen. Als voorbeeld noemde de
gastheer het geval van een firma,
die onder bepaalde economische om
standigheden een nieuw product op
de markt wenseht te brengen. Hoe
moet zij den verkoopsprijs vaststel
len? Prof. De Haas behandelt deze
gevallen: hij bespreekt deze niet
slechts met de studenten, maar ook
met bestuursleden vary vakvereeni-
gingen, die voor deze colleges groote
belangstelling hebben.
Industrieele ondernemingen zenden
hun personeel g'edurende dertien we.
ken naar dit college, om hun kennis
wat op te frisschen en prof. De Haas
zette de regelingen, die met dit
schema verband houden, helder uit
een. Ook de vakvereenigingen ma
ken van deze mogelijkheid ruim ge
bruik. Prof. De Haas hoopte, dat ook
Rotterdam tot een dergelijke oplei
ding zou overgaan: wanneer Neder
land vertegenwoordigers naar de
Universiteit van Boston zou willen
zenden, is deze bereid alle facilitei
ten te verschaffen.
De journalisten brachten ten slotte
een bezoek aan het Technologisch
Instituut te .Boston, het Amerikaan-
sche "Delft", waar zij door vele Ne
derlandsche professoren, onder wie
de astronoom Prof. Bok, de theoloog
Prof. Auer en de wiskundige Prof.
Struyck, begroet werden.
De Nederlandsche Bank zal binnenkort overgaan tot het uit
geven van nieuwe bankbiljetten van 20 gulden50 gulden en
1000 gulden. Een specimen van een der nieuwe bankbiljetten.
(Anefo P.)
Leidsche Universiteit. De
Stichting „Nederland helpt In_
dië" heeft van de 10 millioen
gulden, die het noodig heeft, tot
dusver een bedrag van ruim 33,»
millioen uit Nederland, Engeland
en Amerika ontvangen.
Het blijft in Neurenberg nog
steeds zoo, dat de groote oorlogs
misdadigers hun schuld van zich
afschuiven en anderen daarvoor
verantwoordelijk stellen. Zoo ook
Goering. de naaste vriend van
Hitier. Nu zou deze de schuld
van alles zijn, terwijl Bormann
diens kwade genius was. Van de
folteringen in de concentratie
kampen, waarover een Fransche
vrouw, die achttien maanden in
Auschwitz en Ravensbrück door
bracht, weer schrijnende ornthul-
lingen deed, had hij niets gewe
ten. Zeker, hij hoorde wel eens
van koud waterexperimenten,
maar meende, dat het hier om
machines, kanonnen e.d. ging.
Die onnoozele Hermann!.... De
experimenten m. gas op ter dood
veroordeelden noemde hij men-
schelijk. want zij hadden dan ten
minste altijd nog een kans om in
het leven te blijven. Stel u voor,
Goering had ten behoeve van ge
allieerde vliegers nog veel werk
gedaan, waarvoor hij zelf naar
het concentratiekamn verwezen
had kunnen worden! Hij was te
genstander van den beruchten or
der van Hitier om de bevolking
aan te zetten geallieerde piloten
te lynchen. Hij had geweigerd in
opdracht van Hitier een officier
te arresteeren'. die een piloot in
München geholpen had. Goering
beweerde zelfs, dat hij zelf ver
scheidene Amerikaansche piloten
die bij zijn landgoed waren neer
gekomen. geholpen had. „Ik zal
u later namen geven, dan kunnen
zij zegeen, boe zij behandeld zijn'',
beloofde Goering. Wij zijn be
nieuwd.
f^E ZAAK IRAN is in den
U Veiligheidsraad tot een
voorloopige oplossing geko
men, door een bemiddelings
voorstel van minister van
Kleffens. Rusland hield bij
monde van den heer Visjinsky
voet bij stuk: het nam het niet,
dat de Veiligheidsraad zich
met deze zaak zou bemoeien.
Dat was in strijd met de waar
digheid van RuslandBevin de
bekende Engelsche minister
van Buitenlandsche Zaken, die
geen blad voor den mond
pleegt te nemen, vond het
■prachtig, als de beide partijen
het Iraansche conflict wilden
behandelen, maar verzette er
zich toch tegen, dat de zaak
van de agenda zou worden af
gevoerd, zoodat de Raad zijn
rechten op eventueele behan
deling geheel zou prijsgeven.
Daar Iran (Perzïë) zich bereid
verklaard heeft om te onder
handelen, was er voor den Vei
ligheidsraad alle reden, het be
middelingsvoorstel van minis
ter van Kleffens te aanvaar
den. hetgeen dan ook geschied
de. Aangezien er ook in Lon
den veel griep heerscht dat
kan ook een politieke griep zijn
natuurlijk is de algemeene
vergader, van de UNO tot Vrij
dag uitgesteld. Men hoopt des
ondanks. dat de UNO oo 10
Februari naar huis kan gaan.
Er is verder nogal wat gehas
peld over de pogingen, om het
Wereldvakverbond een plaats
te geven in de UNO-organisa-
tie. Velen vreezen hiervan ver
warring v. politieke en sociale
actie. Het voorstel om dit We
reldvakverbond adviseerend te
laten deelnemen aan de Alge-
meene Vergaderingen van de
UNO is in de algemeene com
missie verworpen. Met slechts
èèn stem meerderheid is toen
besloten, dat dit Verbond advi
seerend zou mogen deelnemen
aan dc vergaderingen van den
Economischen en Socialen
Raad, hetgeen een toenade-
ringsvoorstel van Rusland was.
De vraaq is nog. of de Alge
meene Vergadering dit aan
vaarden zal. Een opmerkelijke
redevoering is in de sociale
commissie gehouden door mr.
Sassen, die het pleit opnam
voor degenen, die door den
oorlog verjaagd zijn.
QitüuAutieniewuA
Officieele bonnenlijst
Voor de tweede helft van de 2de
periode 1946 (3 t/m 16 Febr. 1946).
Elk der volgende bonnen geelt
recht op het koopen van:
Bonkaarten KA, KB, KC 602:
763 t/m 769 800 gram brood
761 762 200 gram bloem
760 400 gram suiker
759 250 gr. margarine
758 125 gr. margarine
757 100 gram vet
756 100 gram kaas
755 2 doosjes lucifers
b 79 b 80 400 gram brood
b 78 1 kg. aardappelen
b 77 e 77 1 ei
Bonkaarten LA, LB, LC 602:
013' 014 015 (vleesch)
100 gram vleesch
016 (vleesch) 8 oz. (225 gr.)
meat and vegetables
009 (aardapp.) 1 kg. aardapelen
a 03 (melk) IVz .liter melk
b 03 c 03 (melk) 3 liter melk
Bonkaarten KD, KE 602:
868 869 800 gram brood
866 867 200 gram bloem
865 500 gram suiker
<864 250 gram boter
863 125 gr. margarine
862 100 gram kaas
861 1 ei
860 2 doosjes lucifers
d 71 d 72 400 gram brood
e 71 500 gram rijst of
kindermeel
Bonkaarten LD, LE 602:
513 514 515 (vleesch)
100 gram vleesch
509 (aardap.) 1 kg. aardappelen
d 03 e 03 (melk) 5 liter melk
Tabakskaarten enz.:
T 11 2 rants, tabaksartikelen
(geen import-cigaretten)
V 11 100 gram suikerwerken
X 11 2 rants, tabaksartikelen
(geen import-cigaretten)
De bonnen voor melk en aard
appelen zijn geldig tot en met
Zaterdag 9 Februari a.s.
Voor de week van 10 t/m 16
Februari a.s. zullen nog bonnen
worden aangewezen voor melk,
aardappelen, jam, thee, tabak,
versnaperingen en gedroogde
zuidvruchten.
Bovengenoemde bonnen kunnen
reeds op Vrijdag 1 Februari a.s. van
des morgens 8 uur af worden ge
bruikt, met uitzondering van de bon
nen voor vleesch, melk en aard
appelen, waarop eerst met ingang
van Maandag" 4 Februari mag wor
den afgeleverd.
Op bon "016 Vleesch" is uitsluitend
verkrijgbaar 8 oz. (is plm. 225 gram)
Meat and Vegetables, Meat and Ve
getable With Beans, Meat and Vege
table ration, Meat and Vegetable
ration with beans, Meat and Vege
table Stew, Minced beef and Vege
tables, Pork and Vegetables, Pork
and Beans, Beef Stew; Irish Stew;
Meat Hash, Chili con carne, Corned
beef Hash, Pork and Soyalinks,
Thick Vegetable Stew.
Op de bonnen voor kaas zal voor
de helft volvette of 40 kaas (waar
onder eventueel begrepen buiten
landsche kaas) en voor de helft ma
gere of 20 kaas worden geleverd.
Ter aanvulling van het verlaagde
aardappelrantsoen kunnen de laatste
twee K.G. uit den gevormden voor
raad worden gebruikt.
De eieren op bon b 77, e 77 en 861
kunnen worden betrokken bij een
detaillist, die eieren op rantsoenbon
nen voor zieken pleegt te verkoopen,
