OORLOGS-INVLOEDEN
R.K. Rijwielbond weer actief
De Westwal wordt gesloopt
Nieuw Noordhoïïan'dscH Dagblad
5
op landbouw en veeteelt in
Nederland en in Noordholland
Noodwoningen uit
Zweden
HET WERK IN DEN
WIERINGERMEER
Betere regeling voor
gedupeerden gevraagd
Gedenkteeken voor katholieke leden
Strandleven 7945-1946
DE EFFECTENBEURS
DINSDAG 12 FEBRUARI 1946
IN DEN LOOP van de oorlogsjaren zijn ingrijpende wijzigin
gen tot stand gekomen in de oppervlakte en de indeeling
van den Nederlandschen cultuurgrond. Eenerzijds werd het
graslanl aanzienlijk verminderd door het zgn. scheuren; dit
leidde tot een even groote vermeerdering van de gronden, die
met akkerbouwgewassen worden beteeld. Anderzijds echter
werd een groot deel van het grasland zoowel als van het bouw
land aan zijn doel onttrokken door de inundaties> terwijl zij
het ook in veel mindere mate de aanleg van tankgrachten e.d.
eveneens de oppervlakte bouwland verminderde.
Niet in alle provincies zijn
deze maatregelen even omvang
rijk geweest; de verschillen zijn
zelfs groot. Hierdoor is de betee-
kenis. die elke provincie heeft
voor de voedselvoorziening van
ons land. geenszins meer dezelfde
als vóór den oorlog.
Wanneer te zijner tijd de ge
ïnundeerde grond weer tot volle
productiviteit zal zijn gebracht
en ook de overige oorlogsveran.
deringën van het bodemgebruik
geëlimineerd zullen zijn, zullen
de verhoudingen opnieuw anders
zijn dan nu het geval is Daar
mee zullen echter nog jaren ge
moeid z«n. Het loont daarom wel
de moeite om na te gaan hoe
momenteel de verhoudingen lig
gen en welke plaats Noord-Hol
land in de bodemproductie van
Nederland vóór den oorlog in
nam en hoe het daarmee nu ge
steld is.'
Aan het totaal der cultuur
gronden (d.w.z. gronden, beteeld
met akkerbouwgewassen, bloem
bollen, groenten, fruit, bloem-
boomkweekerijgewassen of blij
vend grasland) is in 1945 ten
opzichte van 1939 rond 166.000
ha. onttrokken. Dit beteekent
een vermindering van 7 pet.
Het grasland echter is met
222.000 ha., d.w.z. met 16 pet.
verminderd waartegenover staat
dat de akkerbouw met 46.000 ha.
of met 5 pet. is uitgebreid De
grootste procentueele wijziging
onderging de groente, en fruit
teelt, die sedert het begin van
den oorlog met 12.000 ha. of met
22 pet. toenam!
Bij deze cijfers moet wel be
dacht worden, dat hieruit de
inundaties e.d. niet voldoende
spreken, want tusschen 1939 en
1943 is een sterke uitbreiding
van den akkerbouw tot stand
gebracht De vernielingen sedert
1943 zijn dan ook veel omvang
rijker dan uit een vergelijking
niet 1939 kan blijken. Daarom
is het ons nu echter niet te doen.
Het gaat nu om een belichting
van de mogelijkheden, die ons
land voor de voedselvoorziening
thans biedt in vergelijking met
den voor.oorlogschen toestand en
van het aandeel, dat onze pro.
vincie daarin had en nu hebben
kan. Daartoe is uiteraard een
vergelijking met 1939 noodig
De vergrooting van den akker,
bouw is natuurlijk niet over alle
gewassen geleidelijk verdeeld.
Het tarwe, en rogge.areaal is nu
enkele procenten kleiner dan het
in 1939 was; de oppervlakte peul
vruchten is bijna 20 pet. kleiner.
Het suikerbieten, areaal liep te
rug van 45.000 tot 18.000 ha.! Dit
is een wel heel bedenkelijke
teruggang. Daartegenover staat,
dat met koolzaad, dat voor den
oorlog bijna niet verbouwd werd,
nu ongeveer 35.000 ha. wordt
beteeld De sterke teruggang van
het suikerbieten-areaal moet in
hoofdzaak worden toegeschre
ven aan een gebrek aan arbeids.
krachten in den landbouw, dat
dwingt tot teelt van minder
arbeids-intensieve gewassen.
Hoe staat het nu met den cul
tuurgrond in Noord-Holland?
Met een totaal van 203.000 ha.
nam Noord-Holland vóór den
oorlog de zesde plaats in onder
de provincies van Nederland.
Thans is de oppervlakte cultuur
grond in onze provincie met ruim
31.000 ha afgenomen tot 172,000
ha., waardoor Noord-Holland van
de zesde tot de achtste plaats is
afgedaald.
Het grasland daalde met 27.000
tot 103.000 H.A.; terwijl het bouwland
met ruim 3300 H.A. tot 51.400 afnam.
In dezen teruggang van den Noord-
Hollandschen akkerbouw deelden
met alle gewassen. Ondanks de inun.
datie van de Wieringermeer nam het
tarweareaal met slechts 800 H.A. af
tot 14.300 H.A.; de roggebouw werd
met 700 H.A. tot 1750 H.A. uitge
breid. Van de peulvruchten werd het
areaal met 2100 H.A. d.w.z. met méér
dan een kwart ingekrompen! Van de
34.000 H.A. die in Nederland thans
met koolzaad zijn beteeld liggen
bijna 2.600 H.A. in Noord-Holland.
De oppervlakte beplant met aardap
pelen nam toe van 4800 tot 8200 H.A.
dat is met 70 pCt. Het suikerbieten-
areaal eehter werd van 4550 tot 1170
H.A. ingekrompen; een vermindering
'dus van bijna 75 pCt. 1
Aan de daling van het blijvend
grasland met 27.000 H.A. ging een
vermindering van den rundveesta
pel gepaard. Ons land telde In 1939
ruim 2.817.000 stuks rundvee; na den
oorlog bleek dit aantal met 54O.Ö00
gedaald te zijn tot 2.277.000. Het
melkvee liep terug met 378.000 tot
1.188.000; het mestvee met 128.000
tot slechts 14.000 stuks.
In Noordholland daalde het aantal
melkvee van 151.000 tot 106.000; een
vermindering derhalve met 45.000.
Het mestvee daalde van vijftiendui
zend tot slechts enkele honderdtal
len! Drachtig jongvee was er in onze
provincie vóór den oorlog 13.400
stuk» na den oorlog bedroeg' dit aan.
tal méér en wel 14.700 stukst!
De varkensstapel van Nederland
bleek aan het einde van den oorlog
met 785.000 verminderd te zijn; in
Noordholland liep het totaal aantal
varkens terug vari 76.000 tot 30.000.
Vóór den oorlog had Noordholland 5
pCt. van de Nederlandsche varkens
thans nog geen 4 pCt,
Terwijl het aantal paarden werk
zaam in den landbouw voor geheel
Nederland van 322.000 tot 301.000 te
rug liep; steeg' het aantal landbouw-
paarden m onze provincie met 300
tot 19.900. Daarmee steeg het gedeel.
te van den Nederlandschen paarden-
stapel, dat in Noordholland aan
wezig is; van 6 tot 6.3 pCt. Deze
verbetering is geheel aan de jonge
paarden te danken; het aantal land-
bouwpaarden van 3 jaar en ouder
daal'de n.l. in Noordholland met 2500
tot 14.000.
Wat tenslotte de schapen betreft;
vóór den oorlog omvatte Noordhol
land 36 pCt. van den Nederlandschen
schapenstapel; thans nog' slechts
25 pCt.
In het begin van deze week
zullen uit Zweden ongeveer 200
noodwoningen in ons land arri-
veere. Deze eerste zending zal in
den loop van Fabruari worden
gevolgd door nog enkele ladin
gen, waardoor in totaal ongeveer
700 a 800 Zweedsche noodwonin
gen van het type, zooals hier al
gemeen wordt gebouwd, zullen
zijn aangekomen. Van de eerste
zendingen zullen er onmiddellijk
80 worden gezonden naar de Wie
ringermeer, 28 naar Venray, 10
naar Beesel, 20 naar Heer, 24
naar Walcheren, 8 naar Meyel en
eenige naar nog verschillende an
dere plaatsen, waar de woning
nood het meest dringend is. Bij
de bestelling in Zweden is reke
ning gehouden met de behoefte
aan woningruimte in verband met
de gezinsgrootte in ons land. De
woningen, die degelijk zijn afge
werkt, kosten, zooals zij uit Zwe
den worden aangevoerd f 2500.
per stuk.
De commissie Wederopbouw
van de Wieringermeer heeft aan
den Raad van Advies voor dezen
wederopbouw medegedeeld, dat
de noodstallen voor paarden^
naar men hoopt, vóót 1 Maart ge
reed zullen zijn, terwijl daarbij
tevens zoodra de verzorgers ge
arriveerd zijn, een noodwoning
voor hen zal worden geplaatst.
Inzake individueel ingediende
bouwplannen van middenstanders
zal advies van de middenstands-
vereeniging worden gevraagd.
Van 41 bedrijven, waarop puiru
moet worden geruimd, hebben
reeds 32 pachters zich bereid ver
klaard. met eigen personeel het
puin op te ruimen. Het is echter
noodzakelijk, dat in de behoefte
aan kruiwagens en planken wordt
voorzien.
De Raad van Advies besloot
met klem te verzoeken, dat nood
woningen door particulieren ge
bouwd, door het Rijk worden
overgenomen ini verband met de
zeer moeilijke positie van de boe
ren in het algemeen als gevolg
van de geldsaneering. Er is onder
de Wieringermeerbewoners, spe
ciaal pachters en middenstanders,
groote ontevredenheid ontstaan
over de te betalen herstelvergoe
dingen, die volgens de mededee-
ling van de regeering op den
prijsbasis van Mei 1940 zullen
worden gebaseerd. In verband
met de groote prijsstijgingen se
dert Mei 1940 zal dus de helft
van de geleden schade moeten
worden gedragen door de getrof
fenen zelf, die zich echter op het
standpunt stellen, dat het geheele
Nederlandsche volk de oorlogs
schade behoort te dragen. Voor
de Wieringermeerbewoners zijn
de deblokkeeringsmaatregelen
zeer moeilijk. Een onderzoek bij
de boerenleenbanken toonde aan,
dat het tegoed van de meeste re
keninghouders nagenoeg uitgeput
is. Onder de huidige omstandig
heden zal het velen middenstan
ders onmogelijk worden om terug
te keeren naar den polder, daar
de kosten van den nieuwbouw
worden geschat op drie a drie en
een half maal de bouwkosten van
1940. De commissie Wieringer-
meerbelangen heeft als vertegen
woordigende alle belanghebben
den uit den polde^ zich in een
request tot de regeering gewend
met het verzoek een betere fi-
nancieele regeling voor de gedu
peerden te treffen en de deblok
keeringsmaatregelen soepeler te
maken.
Zaterdagmiddag hield in ge.
bouw St. Willibrord aan de
Oudegracht te Alkmaar de R.K.
Rijwielbond „St. Christoforus"
zura eerste vergadering sinds Mei
1941. In zijn openingswoord
richtte de voorzitter, de heer
Niele, een bijzonder woord van
welkom tot den nieuwen geeste.
lijken adviseur den Zeereerw.
Zeergel. Heer Dr. Holthuijzen,
die Rector Vis op deze plaats op.
volgt. Nadat spr. gewezen had
op de groote schade en de vele
problemen, die de oorlog voor
den bond heeft opgeleverd, ver
zocht hij den aanwezigen staande
een gebed te storten voor de
overleden leden en hun nabe.
staanden.
Spr riep de afdeelingen op,
energiek mede te werken aan het
moreele herstel, aan dij weder
opbouw van Nederland en het
Katholieke geloof.
Nadat de voorzitter Rector
Holthuijzen had geïnstalleerd als
bondsadviseur. sprak de nieuwe
adviseur zijn bewondering uit
voor de optimistische wijze
waarop de bond ondanks alle
moeilijkheden op rijwielgebied
zijn propagandistische werk.
zaamheden voor het organiseeren
van bedetochten weer opneemt.
In de bestuursvacatures werden de
afdeelingen Langedijk en Wervers-
hoof gekozen met als' candidaten de
heeren P. Berger en Hauwert. Ter
wijl het bestuur aanvankelijk had
gemeend en bloc te moeten aftre
den; besloot men in verband met de
tijdsomstandigheden nog een jaar
aan te blijven om de machine weer
draaiende te krijgen. De eerstvolgen.
de verkiezingen zullen derhalve vol
gend jaar plaats vinden.
De Stille Omgang zal dit jaar voor
de aangeslotenen bij den bond plaats
vinden op 17 Maart. Vanuit Den Hel
der vertrekt om li uur een extra
trein die plaats biedt aan 600 man.
De stoptijden zijn o.a. Anna Pau-
lowna 23.17 uur; Heerhugowaard
23.58; Alkmaar 24.15; aankomst Am
sterdam 1.11 uur. Tevens is 'n salon
boot van de Alkmaar Packet be
schikbaar die ongeveer 600 personen
uit Alkmaaar en omgeving naar
Amsterdam kan vervoeren. Om 3 u.
zal voor deze bedevaartgangers een
H. Mis worden opgedragen in de
Posthoorn. Hoogstwaarschijnlijk zal
om half 11 een Lof worden gecele
breerd te Purmerend.
Mededeelingen en opgaven voor
vervoer per bus of boot worden vóór
1 Maart ingewacht bij het Bondsbe-
stuur; na dien datum ontvangen de
afdeelingen bericht van het aantal
plaatsen; dat ter beschikking is.
Voor vervoer per trein diene men
zich vroegtijdig met den stationschef
in verbinding te stellen.
Ter viering van het eeuwfeest van
den Stillen Omgang te Amsterdam
van 19 tot 23 Juni van dit jaar werd
geadviseerd; dat iedere af deeling
zich door eenige leden aldaar zou
laten vertegenwoordigen. Kaarten
voor 2 dagen zijn tegen een bedrag
van f 10.verkrijgbaar. Tevens
werd een collecte in de afdeelingen
aanbevolen ter bestrijding van de
kosten dezer viering.
Bij de rondvraag werd o.a. een
voorstel ingediend om op een der
bedevaartsplaatsen een gedenkteeken
aan te brengen als nagedachtenis aan
de leden van den bond, die in de
afgeloopen jaren gevallen zijn. Deze
zeer sympathieke gedachte vond bij
allen instemming.
De Westwal-bouwers van de
Todt maakten onze Noord,
zeekust tot een lange gordel
van fortificaties, die een
eventueele invasie op onze
stranden onmogelijk moes
ten maken. Zij bouwden me.
tersdikke betonnen bunkers
in de duinen, op het strand
en op de blanke top der dui.
nen. Van deze laatste liggen
er verschillende, ondermijnd
door de stormvloeden, in
brokstukken tegen de duin.
helling, die op sommige
plaatsen danig is afgebroken.
Ook voor de Rijkswater
staat was de duinenrij ver.
boden gebied, zoodat de ge
bruikelijke beveiliging en
versterking der duinenrij
met helm en rijshout achter,
wege moest blijven.
Maar ook het strand werd in
staat, van verdediging gebracht.
Het werd bezaaid met mijnen
van allerlei slag en tienduizen
den boomen uit de Geldersche
en Gooische bosschen werden
hier ie het blanke Noordzee,
strand gespoten; en toen de bos.
schen uitgeput waren of de boo.
men uit het midden van het
land niet meer naar het Westen
vervoerd konden worden, brak
de Todt de spoorlijnen af en
stak de brokken rails in het
strand, daar waar bij eb de
branding op de kust schuimt.
Het Noordzeestrand is het re-
creatie.oord van ons volk in de
luttele zomermaanden, die ons
klimaat ons geeft. Vijf jaar heb
ben wij de zee en het strand
moeten missen, doch de zomer
van '46 belooft ons weer een
vacantie aan zee, al zijn de bad.
plaatsen dan nog niet herbouwd.
Van Camperduin tot Hoek van
Holland en wellicht nog verder
strekte zich een woud van palen
uit langs de Noordzee. Het
strand is door Duitsche krijgs
gevangenen van mijnen gezui
verd, maar de werkers aan de
opruiming van het strand onder,
vinden, dat dit met groote non
chalance gebeurd is. In een on
derhoud met den heer J. Olden.
burg, die in Bergen aan Zee de
leiding heeft Van dit opruimings.
werk. vernamen wij dat het
mijnengevaar op het Noordzee
strand nog steeds aanwezig is.
In verband met dit mijnengevaar
wordt met een minimum aan ar
beidskrachten gewerkt; niettemin
in vlot tempo; want de mannen krij
gen er routine in. Het departement
van Oorlog stelde enkele machines
ter beschikking; tientons rupsauto's
waarop een hijschlier met bok ge
monteerd werd. Er kan alleen bij
laag water gewerkt worden; maar
dan worden in de 67 uren; dat het
werk mogelijk is, toch telkens 50-80
palen getrokken. De mijnopruimings-
dienst van de Marine te Den Helder
o.l.v. den luitenant ter zee v. d.
Lely zorgt; dat het mijngevaar voor
de werkers tot een minimum beperkt
wordt; op een dag echter ruimde
dez^ dienst; op het officieel reeds
van mijnen gezuiverde strand nog'
twaalf mijnen van verschillend ka
liber. En het behoort niet tot de
zeldzaamheden, dat een paal uit
het zand wordt opgetrokken en er
zoo'n gevaarlijk projectiel aan vast-
gemonteerd blijkt. Soms zijn het
platte landmijnen; op den kop van
de paal bevestigd; dan weer torpe
dovormige projectielen die onder het
zand in de lengte aan de paal be-
vegtigld zijn. Vooral aan de rails-
palen, waardoor de opsporingsin
strumenten niet reageeren op aan
wezige mijnen; zitten nog achterge
bleven mijnen. Daarom moeten deze
ijzeren palen op andere wijze ge
trokken worden n.l. met een lange
sleepkabel, waardoor de noodig'e af
stand kan worden genomen.
Intusschen vormen de tiendui
zenden palen een welkome ma.
teriaalwmst voor den wederop.
bouw; ze worden naar de hout.
zagerij vervoerd, om tot planken
en timmerhout verzaagd te wor
den voor den aanbouw van nood.
woningen.
Het strand tusschen Camper
duin en Egmond is reeds schoon;
thans wordt het stuk tusschen
Wijk aan Zee en Castricum on.
der handen genomen; ook Eg-
mond aan Zee hoopt vóór het
badseizoen 1946 van de palen op
het strand verlost te worden.
Wij vernamen, dat in Scheve-
ningen en Walcheren het strand
nog vol palen staat; er is dus
inog volop werk aan den winkel.
Zoowel de secretaris van het be
stuur als1 de heer Rood spraken
woorden van felicitatie tot den heer
Niele ter gelegenheid van zijn be
noeming tot wnd. burgemeester van
Egmond. De voorzitter dankte deze
sprekers hartelijk voor hun waar-
deerende woorden en sprak de hoop
uit dat hij nog geruimen tijd zijn
beste krachten aan den Bond zou
mogen wijden en dat hij er het zilne
toe zou mogen bijdragen om het
geestelijk peil der leden te verhoo-
gen, door te werken met de inten
tie van den Stillen Omgang' voor
oogen: "Van God te verkrijgen Lief
de en Vrede bij den Wederopbouw
van het maatschappelijk en gods
dienstig leven".
NIEUWE PENNINGEN VOOR DE
CONTROLEURS VAN DEN €.C.'D,j
Met ingang van 17 Februari a.s.
zullen de legitimatiepenningen; in
gebruik bij de controle-ambtenaren
van den C.C.D., vervangen wordert
door nieuwe. Het thans nog in om
loop zijnde model is gedurende de
oorlogsjaren veelvuldig gebezigd
voor illegaal werk. Het spreekt wel
vanizelf dat daarvan geen admini
stratie is bijgehouden. Voor een,
goeden gang van zaken is 'n nauw
keurig overzicht onontbeerlijk. Van.
daar het besluit om nieuwe badges
in te voeren. De tot op heden ge
bruikte verchroomd zilveren pennin
gen dragen de afbeelding van een
koe met de letters C.C.C.D. (Centra
le Crisis' Controle Dienst). De nieu
we, die van ijzer zijn, voorzien van
een laagje rood koper, geven het
Nederlandsche wapen te zien boven
de letters C.C.D. (Centrale Controle
Dienst). Behalve over nieuwe pen
ningen zullen de controleurs van
den C.C.D. ook over nieuwe legiti
matiebewijzen kunnen beschikken.
Voorts worden alle ambtenaren van
dezen dienst van gummistokken of
pistolen voorzien.
Gisteren is ter beurze van Amster
dam de handel in de 27a pCt. Spaar-
certificaten begonnen. Reeds voor de
opening van de noteering vormde
zich een groote hoek en daarbij trad
onmiddellijk aan het licht uit de
prijzen welke werden genoemd
dat boven pari zou worden afgedaan.
De eerste officieele transacties wer
den afgesloten tegen i00 1/4; maar
reeds spoedig werd 100 5/16 geboden
waarbij vaak posten van 100 stuks
uit de markt werden genomen.
Ondier levendigen handel liep de
koers geleidelijk aan naar boven tot
100 5/8; terwijl in het laatste ge
deelte van den beurstijd in hoofd
zaak werd gehandeld teg*en 1007a
100 9/16. Over het algemeen maakte
het op de beurs een aangename in
druk dat boven pari werd gehandeld1
en tevens werd daardoor den indruk
gewekt dat indien de mogelijkheid
zich maar even voordoet de effec
tenhandel geenszins van het tooneel
zal verdwijnen; integendeel dat de
markt nog' vatbaar is voor een groo
te opleving in de toekomst. Overi
gens was er weinig te doen. In de
Gemeentelijke en Provinciale Obli-
gatiën ging heel weinig om. De 3 pCt
Obligatiën werden verhandeld tegert
prijzen loopende van 101 1/16 tot 102.
De 33Vt pCt. Obligatiën bewogen
zich tusschen 101 en 102 en enkele
37a pCt. Obligatiën werden verhan
deld tegen 1037a. De affaire in pand
brieven was onbeteekenend. De 37a
pCt. Obligatiën AKU waren met een
koers van 102 5/8 iets lager. Van de
57* pCt. Obligatiën AKU was een
kleinigheid aan de markt tengevolge
waarvan de koers tot 108 terugliep.
De 37a pCt. Obligatiën bewogen zich
meerendeels tusschen 103!1037a. Eert
paar 4 pCt. Obligatiën ontmoetteri
eenige vraag. Zoo werd" voor 4 pCt.
Obligatiën hoogovens 103 geboden.
De omzetten in c"4e Nederlandsche
Staatsfondsen waren van b-eperktert
omvang. Wat de 372 pCt. leeningert
1941, 1942 enj 943 aangaat, zoo bleek
dat er eenig materiaal beschikbaar
was, zoodat de koers bij een vorige
noteering van 1027a achteruitgang tot
102 1/8. De diverse 4 pCt. Obligatiën
Nederland waren prijshoudend, lil
het bijzonder voor de leening 1940
met bel. faciliteit. De Spoorweg
drieën waren goed! prijshoudend. D<Ö
oude schuld was zoowel wat de 3 pCt
als de 27a pCt. Obligatiën aangaat
aan den gedrukten ljant. In de m»
dische leeningen ging maar heel
weinig om. Prolongatie 2 I/4a
