DE DRUK OP FRANCO
HET POLITIEK ADVIES
van de Kath. Volkspartij
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
Woord gehouden
De BISSCHOPPEN hadden
het gevraagd: bidt voor
de Kardinaal. En geef mild
voor de feestgave voor Zijne
Eminentie. En later is nog
verzocht: Steek de vlag uit, als
uiterlijk teek en van vreugde.
VRIJDAG 1 MAART 1946
De Verkiezingsraad der Kath.
Volkspartij heeft het politiek
advies samengesteld, dat op 17
Maart a.s. aan de leden der partij
zal worden voorgelegd bij de z.g.
groslijststemmingen voor de
Tweede Kamerverkiezingen. Het
advies beperkt zich tot een aan.
tal verkiesbare plaatsen op de
lijsten der Kringen of op de ver
honden lijsten van een aantal
Kringen en een even groot aan
tal plaatsvervangers.
Het advies luidt als volgt:
Kringen Groningen Friesland,
Drenthe en Overijssel: Mag. Dr.
J. H. Stokman, Mr. E. G. M.
R'oolvink, Dr. L. G. Kortenhorst.
Als plaatsvervangers werden
geadviseerd voor deze Kringen:
Mr Dr L. de Gou. B. A. A. En.
gelbertmck, J. A. Middelhuis.
Kringen Arnhem en Nijmegen:
Mr. J. R H van Schaik, Chr. G.
Matser, J. J. W. Ysselmuiden
Als plaatsvervangers: Mr J.'L
Th. M. Cals, H. Ruyter, J 'A. dé
Zwart.
Kring Utrecht: Mr. J. H. van
Maarseveen.
Als plaatsvervanger: Mr W
Derks.
Noordhoilandsche
verraders gevonnist
Het Bijzonder Gerechtshof te
Amsterdam deed uitspraak in de
volgende zaken:
Renee Hoogerwerf, een boer
van Texel, had in April 1945 drie
illegale werkers, die aan de zijde
van de Russen tijdens hun op
stand hadden meegevochten, aan
de Duitschers verradgn. Het Hof
veroordeelde hem tot 2 jaar ge
vangenisstraf, door te brengen
in een rijkswerkinrichting en
ontzetting uit de beide kiesrech.
ten voor het leven, met het recht
op cassatie. De eisch was geweest
éen jaar gevangenisstraf en ont
zetting uit de beide kiesrechten
voor het leven.
Een visscher uit Den Helder,
Dirk Bais die in Februari 1944
dienst had genomen bij het N.S,
K.K., werd veroordeeld tot 3l4
jaar gevangenisstraf, door te
brengen in een rijkswerkinrich
ting en ontzetting uit de beide
kiesrechten voor het leven. Ge.
eischt was 2 jaar gevangenis
straf (2 jaar in rijkswerkinrich
ting) en ontzetting uit de beide
kiesrechten voor het leven.
Het Hof veroordeelde Johan
Helder, die in Maart 1945 een
brief met enkele namen van ille
gale werkers uit Alkmaar, aan
de Landwacht had geschreven
(de brief werd echter door een
P.T.T.-ambtenaar onderschept en
heeft geen verdere gevolgen ge
had) tot 3 jaar gevangenisstraf,
door te brengen in een rijks
werkinrichting en ontzetting uit
de beide kiesrechten voor het
leven, met het recht van cas
satie. De eisch was geweest drie
jaar gevangenisstraf en ontzet
ting uit de beide kiesrechten voor
het leven.
T. Bartên uit Den Helder werd
wegens het verraad van haar
zuster en van personen, die een
radiotoestel in huis hadden, ver
oordeeld conform den eisch tot
2 jaar gevangenisstraf en ont
zetting uit de beide kiesrechten
voor het leven
VERDEELING DER
BONVRIJE ARTIKELEN
Krijgt' ieder zijn deel?
De Nederlandsche huisvrou
wen. die dagelijks Honig's artike
len op het menu hadden staan,
zullen natuurlijk wel eens 'ets
meer willen weten over de ver
deeling van deze uitmuntende
voedingsartikelen. Hoewel het ae.
makkelijker en voordeeliger zou
zijn om slechts enkele rayons
met de totale productie te be
voorraden. sparen Honig's Fa
brieken kosten noch moeite om
over het geheele land een zoo
billijk mogelijke verdeeline van
Honig's artikelen te verkrijgen.
Het ligt voor de hand. dat er op
velerlei gebied nu nog moeilijk
heden zijn. maar de Honig's Fa
brieken doen hun uiterste best
om ieder gezin een eerlijk deel te
bezorgen De directie is er zelfs
toe overgegaan, om zich niet bij
een tekort aan arbeidskrachten
neer te leggen en heeft in andere
plaatsen.waar meer personeel
beschikbaar was. afdeelingen op
gericht om de productie te kun
nen verhoogen. (Adv.)
Kringen Amsterdam 's.Gra.
venhage, Rotterdam: W, J. An.
driessen, Mr. F. J. H. Bachg, Th.
Koersen, J. H. 'M.' Derksen.
Als plaatsvervangers: Mr. F.
E. A. M. Goseliing, J. Bakker,
A. Córnelis. A H. J. Steeman.
Kringen Den Helder, Haarlem,
Leiden Dordrecht: Prof. Mr C.
P, M. Romme, M. P. v 'd. Wey.
den. 'W. Steinmetz, Th, S. J.
Hooy, J," Groen Azn.
Als plaatsvervangers: Dr. J. de
Boer, H. B Vink, Dr. W J. J.
Dijsselbloem, P. B. M, A. Al
berts J W. A. Lefeber'
Kring Zeeland: Mr. Dr. A J.
J. M. Mes.
Als plaatsvervanger: A. L. S.
Lockefeer. De Kring Zeeland
wordt bij de verkiezingen ver
bonden me; de Kringen Den
Helder, Haarlem, Leiden en
Dordrecht, in dier voege dat no.
1 van de Zeeuwsche lijst een
verkiesbare plaats krijgt op de
gecombineerde lijst.
Kring Tilburg: Dr. Chr. Mol,
P. J. S Serrarens Mr F, Smits
van Ooyen, Dr. W. L.' P. M. de
Kort, Dr. J. C. M. Swèens.
Als plaatsvervangers: Dr. J. H
Gilissen, Drs. A. v. d. Poel, Prof!
Dr. F. v. d. Ven, 'K. 'W. Jansen,
F. Hoogers.
Kring 's.Hertogenbosch; Mr
Dr. J. Beel, F. v. Vliet Mr E'
Sassen, Mj J M. v. Poll, Mr. F'
G. C. J. M. Teulings.
Als plaatsvervangers: Mej Mr.
J. C. H. H. de Vink, v. d. Zanden!
Zegers, Mr. F. A van Kemenade,
N. Schuurmans. De lijst van den
Kring 's.Hertogenbosch wordt
bij de verkiezingen verbonden
met de lijst van Utrecht.
Voor den Kring Limburg werd
op verzoek van het Kringbestuur
geen poli riek advies opgesteld.
DUISTERE DINGEN
Van de Duitsche nazi-
maatschappij!
Het internationale militaire
tribunaal te Neurenberg heeft er
in toegestemd het verzoek van
von Ribbentrop. Winston Chur-
chil als getuige a décharge te dag
vaarden. opnieuw in overweging
te nemen.
Robert Jackson, het hoofd del-
Amerikaansche prosecutie. begon
met de aanklacht tegen 7 nazi-
organisaties. die volgens de geal
lieerde beschuldiging misdadig
waren. Jackson zeide. dat een
van de duistere eigenaardighe
den' van de Duitsche maatschap
pij was, dat er een uitgebreid
netwerk van hecht aaneengewe-
ven en exclusieve organisaties
van uitgekozen vrijwilligers be
stond. die bij eede verplicht wa
ren de bevelen van de nnziieiders
onvoorwaardelijk uit te voc-ren.
Deze menschen oefenden een on
gebreidelde macht uit buiten de
staatsmacht, die slechts een on
dergeschikte rol speelde in de
uitoefening van de politieke be
voegdheden
D% zeven organisaties, welke in
de aanklacht worden genoemd,
zijn, 1) het Reichskabinett; 2) het
leiderscorps der N.S.D.A.P.; 3) de
S.S.: 4) de S.D.; 5) de Gestapo:
6) de S.A.: 7) de generale staf en
he+ opperbevel der weermacht
Jackson zeide dat het geheele
Duitsche leven doortrokken was
van deze organisaties. Hij ver
volgde: „duizend kleine fuehrers
schreven de wet voor aan duizend
Goerings in spé waren een steun
voor duizend c«ior Schirach op
gezweepte jongelieden, enz.
Hef Kruis vereenigf waf
hef hakenkruis scheidde
Op de plaats van een der con
troleposten te Poiton in Lotha
ringen, waar gedurende de laat
ste jaren een groot hakenkruis de
demarcatielijn afbakende, zal men
voortaan op het voetstuk van
een groot kruisbeeld, dat aldaar
is opgericht, kunnen lezen: ..Hier
scheidde het hakenkruis de Fran.
schen; het kruis van Christus
noodigt hen uit zich te vereeni
gen". Het initiatief hiertoe is uit
gegaan van den priester Jean
Toulat, pastoor van Jardres.
Treinontsporing
Donderdagmidag om 16.15 is bii
Maastricht. een goederentrein
ontspoord, waardoor Maastricht
geheel was afgesneden. Het trein
verkeer ondervond eenige uren
vertraging.
ADMIRAAL HELFRICH
Spreekt in de Willems
kerk te Den Haag
In de overvolle Willemskerk te
's-Gravenha"ge had een herden
king plaats van het feit, dat vier
jaren, geleden de Koninklijke Ne
derlandsche Marine slag leverde
in de Javazee. Deze herdenking
werd georganiseerd door de Ne
derlandsche Vereeniging „Onze
Vloot" 't algemeen Nederlandsch
Comité „Onze Marine" en het Na
tionaal Jongeren Verbond. De
luitenant admiraal C. E. L. Helf.
rich zei in een rede. -dat de vraag
gesteld kan worden of het juist
was dat men in de Javazee door
vocht, toen het duidelijk was. dat
de vijand verre in de meerder
heid was. Juist omdat de vijand
overmachtig was. aldus admiraal
Helfrich, aarzelden wij niet. om
dat een zuiver defensieve tactiek
nooit e vijand -ter zee of in de
lucht kan tegenhouden. Het doel
van de maritieme strategie is de
aanval en niet bij voorbaat de
terugtocht of het afwachten, tot
dat deze vijand, met het initiatief
geheel aan zijn zijde, komt opda
gen. Het Nederlandsche maritie
me commando heeft binnen de
grenzen van zijn operationeele
verantwoordelijkheid strikt aan
deze strategie vastgehouden en
alles gedaan, wat in zijn macht
was om deze uit te voeren.
Spr. zette uiteen, waarom de
vijand zoo lang mogelijk moest
worden opgehouden.
De slag in de Javazee en de
moed van Doorman en de zijnen
moeten voor ons een les zijn en
tevens een plicht beteekenen. Een
les, omdat Doorman en zijn man
nen en zoovele anderen van de
Koninklijke Marine ons hebben
bewezen van hoeveel waarde het
is de traditie hoog 1;e houden en
de zeegeschiedenis van eeuwen
te doorgronden, welke ons volk
groot heeft gemaakt.
Een plicht voor allen, die thans
nog de eer hebben bii de Ko
ninklijke Marine te dienen en
voor hen, die nu en later in de
marine treden, hun voorgangers
te blijven gedenken en hun lich
tend voorbeeld te volgen. Een
plicht voor het Nederlandsche
volk, om, ongeacht de slagen
welke het' ontvangen heeft en nog
zal ontvangen, niet te versagen en
de weermacht ter zee weer op te
bouwen tot een instrument, waar
op het trotsch kan blijven.
Ook voerde mr. dr. L. H. Dec
kers het woord Hij stond uitvoe
rig stil bij de oorzaak van de on
voldoende bescherming van In-
dië door de marine. Hoeveel strijd
is er 'niet geweest alvorens het
vlaggeschip „De Ruyter'' kon
worden gebouwd. Met nadruk
herinnerde spr. er aan. dat door
de verwaarloozing van onze na
tionale marine, wij Indië niet zoo
hebben kunnen verdedigen, als
mogelijk .zou zijn geweest, wan
neer wij een behoorlijke vloot
hadden gehad.
Marie van Wesferhovent
Op 89-iarigen leeftijd overleed
te Amsterdam Nederlands oud
ste actrice. Marie van Wester
hoven.
Een interessant
commentaar
van de „Times"
De correspondent van de
„Times" te Batavia heeft den
27en Februari een lang arti
kel gewijd aan den nolitieken
toestand op Java. Hij komt
hierin tot de vraag, waarom
het zoo vèrreikende en libe
rale regeeringsvoorstel met
zoo weinig enthousiasme is
ontvangen. De verklaring ziet
hij in psychologische en prac-
tische factoren.
In de eerste plaats was het re.
geeringsvoorstel in algemeene
termen gehouden kennelijk om
ruimte te laten voor besprekin
gen en om den schijn van een re.
geeringsdictaat te vermijden.
Maar het regeeringsvoorstel sprak
de gevoelens van het Indonesi
sche nationalisme niet voldoende
aan en daardoor werd de Indo
nesische reactie er een van wan
trouwen. Dit is vooral daarom
betreurenswaardig. omdat het
voor de gematigde leiders, die in
het voorstel wel een basis voor
onderhandeling zien. onmogelijk
is. rechtstreeks tegen de extre
misten in te gaan. er staat altijd
een Lenin klaar om een Kerenskv
te verdringen.
Intusschen blijft de overtuiging,
dat indien deze psychologische
omstandigheid zou kunnen wor
den beheerscht beide partijen
gelukkig zouden zijn te kunnen
overgaan tot de uitwerking van
het plan tot gemeenschappeliiken
wederopbouw. .Deze overtuiging
komt voort uit het geloof in den
demooratischen aard. die diep in
beide volken Nederlanders en
Indonesiërs leeft.
R.K. Universifeif
Van officieuze zijde wordt me
degedeeld. dat binnenkort de be.
noeming te verwachten is van dr.
L. C. Michels. docent aan de leer
gangen te Tilburg als hoogleeraar
in de Nederlandsche taal aan de
R TTrP'VP^-'t^'-1
WAAR ER TIEN ETEN, EET
DE ELFDE VOOR NIETS.
Hoe vaak gebeurt het niet, dat
er onverwachts bezoek komt,
dat natuurlijk volgens de Neder
landsche gastvrijheid van harte
welkom is. Zijn het één of twee
personen, dan kunnen deze
meestal zonder meer mee-eten.
Anders zorgt Moeder wel, dat
het kan, want de gasten worden
behoorlijk ontvangen en moeten
vooral goed eten en drinken.
Extra kosten? Och, die vallen
wel mee.
Iets anders wordt het als het
bezoek langer blijft. Maar ook
dan weet Moeder raad, want ze
winkelt bij de Gruyter, ontvangt
daar cassabons en voor tien gul
den aan cassabons een gulden
contant terug. Dat beteekent
tien procent besparing op haar
uitgaven of: waar er tien eten,
eet de elfde voor niets.
AMERIKAANSCHE
NOTA IN PRINCIPE
AANVAARD
De Fransehe regeering heeft
het Amerikaansche voorstel
voor een drievoudige verkla
ring, waarin de positie tegen
over het regime van Franco
in Spanje wordt bepaald, in
principe aanvaard. Een der
gelijk besluit is binnenkort
ook van Engeland te ver
wachten.
De Amerikaansche nota ver
klaart, dat het departement
van buitenlandsche zaken
omvangrijke documenten uit
buitgemaakte Duitsche gege
vens heeft samengesteld. Ge
neraal Franco wordt hierin
beschuldigd van dubbelhar
tigheid in zijn politiek jegens
de asmogendheden tijdens
den oorlog.
Dan is er de Fransehe nota aan
de ..Big Three" over de Spaan
sche kwestie. Deze wijst op de
executies van Spaansche republi
keinen en constateert, dat. de po
litiek van generaal Franco een
aanfluiting is van het. internatio
nale recht.
De Fransehe regeering verzoekt
aan de drie regeeringen haar hun
standpunt in deze aangelegenheid
kenbaar te maken en zij vraagt
hun tevens zich aan Frankrijks
zijde te scharen, ten einde de
Spaansche kwestie aan den Vei
ligheidsraad voor te leggen.
José Giral, het, hoofd van de
Spaansche republikeinsche regee-
ring, heeft Donderdag te Parijs
verklaard, dat de republikeinen
gereed staan om terstond de
macht in Spanje over te nemen.
Het politiek bureau van de
communistische partij in België
richt een oproep tot alle demo
craten en bezweert hun een af
doende hulp te verkenen aan de
Spaansche republikeinen en hun
strijd met alle middelen te steu
nen.
Radio Moskou verklaarde o.a.:
De huidige situatie met betrek
king tot. Spanje lijkt in velerlei
opzichten op de noninterventié-
politiek van 1936'37 (tijdens den
Spaanschen burgeroorlog, „waar
van de noodlottige resultaten
maar al te goed bekend zijn."
De „Times" meent: „Franco
schijnt nog niet van plan zich te
rug te trekken. Dit tijdstip kan
eerst komen, wanneer de combi
natie van buitenlandschen druk
en binnenlandsche onrust sterk
genoeg is.
De Nederlandsche Katholie
ken hebben woord gehouden.
Zij hebben den dag van giste
ren tot een waarlijk Katholie
ken algemeenen en Neder-
landschen feestdag gemaakt.
De kerken waren in den
ochtend overal ruim gevuld,
vooral zoo luiden de berich
ten uit vele plaatsen tijdens
de gezongen Mis, die in alle
parochies tot intentie van Kar
dinaal de Jong en Katholiek
Nederland is opgedragen. En
de jeugd ging vooraan, ook in
de dichte drommen der geloo-
vigen, die tot de H. Tafel na-
dérden en zoo één waren in
den heiligen band van Jezus'
Liefdedisch.
Mild heeft Katholiek Neder
land geofferd voor de feest
gave, een ruim bedrag; bijeen,
niet als een persoonlijke gave
voor dr. de Jong, maar als een
prachtige versterking van het
fonds tot materieel herstel van
wat de oorlog aan kerkgebou
wen heeft verwoest.
Katholiek Nederland heeft
woord gehouden, ook met het
uitsteken van de vlag, die over
heel het land uitwoei, bijzonder
in de Roomsche steden en dor
pen, de Nationale vlag op de
toren van honderden Katho
lieke Kerken symboliseerde
het verlangen van mïllioenen
Nederlanders om bij den dienst
voor het vaderland den dienst
voor den hemel niet te ver-
waarloozen en dezen dienst
voor hcalgemeen welzijn te
zien in hooger licht, op vasten
grondslag.
Katholiek Nederland heeft
woord qehouden. En dat blijft,
ondanks alles, een belofte voor
de toekomst! Ook het werk van
*en Kardinaal worde gedraqen
-volk.
Help de kinderen
Het Belgische Roode Kruis
heeft, een oproep tot steun gericht
kt de jeugd om een hulpactie op
fouw te zetten speciaal ten gun
ste van de Nederlandsche Griek.
sche en Poolsche kinderen.
WEERBERICHT
Weersverwachting medegedeeld door
het K.N.M.I te De Bilt, geldig van
Vrijdagavond tot Zaterdagavond:
NAWINTER!
Noord-Oostenwind met des
nachts matige vorst; overdag
lichte vorst tot temperatuur om
het vriespunt. Veel bewolking
met op de meeste plaatsen tij
delijk sneeuwval.
Beeld van den Kardinaal
door dr. Brom geschetst1
(Vervolg van pag. 5)
Vol verantwoording peilde hij voor
elke beslissing eerst de stemming van
zijn volk, en zijn volk wachtte de be
sluiten geduldig af, om er zich als
een stevig houvast aan te houden.
De Aartsbisschop was de voorman.
Nederland stond achter hem. Hij had
vertrouwen in de gemeenschap en
de gemeenschap volgde hem trouw.
Als er weer 'n herderlijke brief
van den preekstoel werd voorge
lezen om binnen enkele uren
bij landgenooten van elke richting
als een wachtwoord doorgegeven
te worden, dan was het aan ae
gezichten te zien. hoe iedereen
zich opgelucht voelde, met om
dat het zoo kras gezegd zou zijn,
want in krachttermen, de toe
vlucht van den zwakke, heeft het
Episcopaat het nooit gezocht, maar
omdat er kort en klaar de weg
was gewezen door 't offer naar
het heil. De geloovigen waren één
met de Bisschoppen, zooals het
is de zegen van ons land de
Bisschoppen één waren met el
kaar. En des te eerder bleven al
len bereid om deze leiders te vol
gen, omdat ze voor regel hadden
den Hemel te smeeken, dat ae
Voorzienigheid het Episcopaat in
zijn zware verantwoording mocht
verlichten.
Eminentie, bij al uw zwij
gen weten we één ding: de
Aartsbisschop van Utrecht en
alle Bisschoppen van Neder
land hebben zich in den oorlog
gedragen gevoeld door het ge
bed van het volk, dat de zeker
heid van het besef verhoogdej
de Heer is mijn helper, Domu
nus mihi adjutor.