De openbare school moet naar
de bijzondere toegroeien
GEEN VREDE
met gemeenplaatsen en
officieele schijnheiligheid
4
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
BELANGRIJKE REDE
VAN MINISTER
v. d. LEEUW
Verordenende bevoegd
heid voor den
Onderwijsraad
Geen neutrale school
meer; godsdienston
derwijs; vereenvou
diging van de wette
lijke apparatuur;
lichamelijke en
aesthetische opvoe
ding en volksdans.
(2aatsfe nieuws
HET DRAMA OP
WOESTE HOEVE
WEE IN PLAATS VAN
KOFFIE
EEN NIEUWE REDE
VAN CHURCHILL
Dammen
ZATERDAG 9 MAART 1946
Minister v. d. leeuw
heeft het Onderwijs,
congres te Groningen ge
opend met een belangrijke
rede, waarin iiij zijn stand,
punt ten opzichte van eemige
belangrijke factoren der
onderwijsvernieuwing heeft
uiteengezet.
De onderwijsvernieuwing die
wij beoogen, aldus de mi.
nister, beteekent niet. een
partieele herziening of wij
ziging op enkele belangrijke
punten, doch reformatie in
hoofd en leden, in den vollen
zin van die uitdrukking.
Men zou dan ook de gansche
strekking van de onderwijsver
nieuwing kunnen samenvatten
in de verwisseling van onderwijs
voor opvoeding, wanneer niet
te onzaliger ure een zekere secre.
taris.generaal op een scheeve
wijze in de opvoeding was ge
stapt en daarmede het woord
niet de zaak voorloopig min
der wenschelijk had gemaakt"!
De vrijheid van onderwijs, die
wij hier in Nederland voor oogen
hebben, moet niet slechts onver
kort worden gehandhaafd, maar
wij moeten voortgaan met die te
waardeeren als een echt Neder.
landsch goed. Van deze regeering
is geen enkele wijziging in de
wettelijke verhouding van open
baar en bijzonder onderwijs te
verwachten.
Het doet niets af, aldus de
minister verder, van de hooge en
uiterst belangrijke taak, die de
overheid bij alle onderwijs toe
komt, wanneer volledig erkend
wordt het recht en zelfs de plicht
der kerken om zich met de op
voeding via de school te be
moeien.
Dit alles beteekent natuurlijk
niet, dat in den huidigen toe
stand niets te veranderen valt,
al zal de hier beoogde verande
ring wel weer meer het gevolg
moeten zijn van veranderende
gezindheid dan van wettelijke
maatregelen, die er hoogstens
ruimte voor zouden kunnen ma
ken.
Spr. denkt daarbij vooral aan
drie dingen, die in de naaste toe
komst het openbaar onderwijs
dichter bij het bijzondere zullen
kunnen brengen. Vooreerst: de
groeiende overtuiging, dat geen
opvoeding mogelijk is zonder be
sef van bepaalde normen en dat
de „neutrale school" dus een
onmogelijkheid beteekent.
In de tweede plaats aan de
noodzakelijkheid van een vastere
plaats van het godsdienstonder
wijs op de openbare school.
Steeds grootier wordt het aantal
van hen, die erkennen, dat niet
alleen geen beschaving mogelijk
is zonder kennis van godsdien
stige zaken, maar evenmin op
voeding, welke den godsdienst
negeert.
In de derde plaats: de open
bare school zou in zooverre naar
de bijzondere toe kunnen groei
en, dat zij nog wat minder van
een overheidsinrichting krijgt en
nog wat meer van een werkge
meenschap, waarin kinderen,
ouders en leerkrachten zich na
tuurlijk onder een zeker toezicht
van den staat vereenigen. Spr.
kon bij voorbeeld niet inzien,
waarom ook een openbare school
niet een uit de ouders gevormd
bestuur of raad zou hebben, die
samen met de leerkrachten de
belangen van de opvoeding zou
behartigen.
Van de eigenlijke vernieuwing
van het onderwijs zal een zeer
belangrijke hoofdzaak zijn de
vereenvoudiging der wettelijke
apparatuur, waarbij allerlei, dat
thans bij de wet geregeld is, op
andere wijze kan worden vast
gesteld.
Het ligt in het voornemen
den Onderwijsraad grondig
te reorganiseeren in dien zin,
dat deze verordenende be
voegdheid krijgt en de door
hem opgelegde regelingen
zich dus gemakkelijker laten
wijzigen en differentieeren.
De Onderwijsraad zal moe
ten bestaan uit vertegen
woordigers, zoowel van de
verschillende soorten van
leerkrachten, van de ouders,
van de wetenschappelijke
paedagogiek en natuurlijk
van de regeering.
Een van de belangrijkste scha
duwzijden van het onderwijs,
zooals het thans is, vond de mi
nister de verveling. „Is de oor
zaak hiervan niet het gebrek aan
zelfwerkzaamheid, dat altijd iets.
wordt „bijgebracht'' en zelden
iets gedaan, terwijl men dan de
weinige zelfwerkzaamheid bui
ten de school verlegt in die
eigenaardige 'taak, die men in de
school huiswerk, in huis school
werk pleegt te noemen, en die
men toch beter in de school zelf
verrichten kon, of tot die
hoogheilige en gevreesde cere
monie, welke proefwerk heet,
die de Nederlandsche lust tot
examineeren netjes over het
heele leerjaar uitspreidt
Het gaat in de school om de
ontwikkeling van den geheelen
mensch naar een bepaalde norm
van menschelijkheid, welke men
verschillend zal zien naarmate
men verschillende levensrichtin
gen aanhangt, maar die in ieder
geval regeling van het leven met
als doel levensinzicht mede
brengt.
Dit brengt echter mee een uit
breiding van de leerstof, waarbij
de minister denkt aan de licha
melijke opvoeding, die een essen.
tieele plaats zal moeten innemen;
aan de aesthetische opvoeding,
aan den volksdans.
Aan drie voorwaarden zal ten
slotte moeten worden voldaan,
wil dit alles niet volkomen illu
soir blijven, ten eerste: deze uit
breiding, waar nog wel het noo.
dige bij zal komen, brengt den
absoluten eisch mede van diffe
rentiatie. Er zal gebroken moe
ten worden met het systeem,
waarbij allen alles en allen het
zelfde moeten leeren.
Ten tweede; hieruit volgt on
middellijk de noodzakelijkheid
van de herziening van ons exa
menstelsel, met zijn volkomen
onpersoonlijke uniforme eischen.
Ten derde: de school zal, wil
van dit alles iets terecht komen,
in veel sterkere mate dan tot nu
toe een gemeenschap moeten
zijn, dat wil zeggen een werk
gemeenschap tusschen leeraren
en leerlingen, een levend lichaam
Spreker wenschte dat dit alles
niet utopie zou blijven en be
sloot; „Het is mijn diepe over
tuiging dat goede arbeid ook
hier alleen kan worden gepres
teerd, wanneer onderwijzers en
leeraren daarvoor behoorlijk
worden beloond Om in dit laat
ste verbetering te brengen, zal
ik, indien mij verdere verant
woordelijkheid gegeven mocht
worden, mijn uiterste best doen,"
DE LANDING DER
NEDERLANDSCHE TROEPEN
Zoo juist gelande troepen, meldt
A.N.P.-Aneta nader uit Batavia,
zullen in eerste instantie hun
standplaats krijgen in de zone
en Zuiden en ten Zuidoosten van
Batavia, die onder Nederlandsche
•controle is gesteld. Deze zone is
onlangs belangrijk uitgebreid en
strekt zich thans uit tot Bekassi,
21 kilometer vara Batavia gelegen.
Bij de ontscheping van de Ne
derlandsche troepen waren de lt.
generaal Spoor m_et zijn chef-staf
kol. Buurman van Vreedenburg
en de gen. majoor Daubenton
aanwezig. Generaal Spoor hield
een korte toespraak tot de offi
cieren. De troepen zijn onderge
bracht in een kamp bij Tand-
jongpriok.
Volgens de Geallieerde opvattin
gen is het onverschillig, door
welke Geallieerde troepen die
taak op dit tooneel wordt vol
bracht, mits het maar behoorlijk
wordt gedaan.
Op dit oogenblik (Zaterdag
morgen half tien Ned. tijd) is
nog geen officieele Indonesische
reactie binnengekomen. Het is
nog te vroeg om te kunnen zeg
gen of de aankomst der troepen
in eenig opzicht invloed zal uit
oefenen op de komende bespre
kingen.
Buitenlandsche waarnemers te
Batavia hopen, dat de Indone
siërs de noodzakelijkheid van
deze actie zullen beseffen, die ten
doel heeft de Geallieerde mili
taire taak op Java te voltooien,
waarna verdere ontwikkelingen
zuiver een kwestie tiasschen de
Nederlanders- en de Indonesiërs
kunnen zijn.
Volgens een republikeinschen
woordvoerder zal Sjahrir heden
middag bij Luit Gen. Stopford
tegen de aankomst der Neder
landsche troepen een krachtig
protest indienen.
Gisteren was het een iaar gele
den, dat op Woeste Hoeve hal
verwege den weg Apeldoorn—
Arnhem in den prillen ochtend
de schoten knalden, welke een
einde maakten aan het leven van
honderdzeventien Nederlanders.
Twee dagen tevoren was op die_
zelfde plaats een aanslag ge
pleegd op den beruchten „Poli-
zeifuehrer" Rauter en de woede
der bezetters over dezen aanslag
was zoo groot, dat door het ge-
heele land honderden politieke
gevangenen werden vermoord.
Rond het ruw houten kruis, dat
ter gedachtenis aan deze slacht
offers van Germaansche terreur,
is opgericht, waren gistermiddag
velen' bijeengebracht, meerendeels
familieleden van de gevallenen,
om dezen te gedenken.
He laatst beschikbaar gestelde
rantsoen koffie zal voor twee we
ken langer moeten zijn dan oor
spronkelijk het plan was.
De eerstvolgende bon zal pas op
7 April aangewezen worden en
het daarop verkrijgbaar te stellen
rantsoen zal eveneens voor zes
weken zijn. Ter compensatie van
den over deze twee perioden van
zies weken uitvallende koffiebon
zal óp 23 Maajt een extra-bon
voor 50 gram thee bekend ge
maakt warden.
Ook in Indonesië is de organisatie van de Nederlandsche zeemacht in
vollen gang. Het kader wordt uitge breid door bevordering van de beste
krachten uit de lagere rangen' tot officier. Overste Nuboer beëedigt
de nieuw benoemde luitenants.
De tentoonstelling „Holland calls", die speciaal werd ingericht
om buiten onze grenzen belangstelling te kweeken voor den op
bouw en het herstel in Nederland, zal dezer dagen haar tournee
door Engeland en Amerika aanvingen. De leiding berust bij den
heer T. van Rentergem. Een der paneelen van de expositie in
aanbouw. Anefo/Sagers P.
het woord gevoerd in het congres
van den Amerikaanschen staat
Virginia. Zijn betoog was min of
meer een herhaling van zijn be
faamde rede te Fulton in Missou
ri, doch hij gebruikte nu minder
krachtige termen.
Hij begon met zijn toehoorders
te vragen, of zij geen risico liepen
met hem het woord te verleenen.
Hij kon nl. gemakkelijk een hee-
leboel dingen zeggen, waarvan
elkeen in zijn hart weet, dat ze
waar zijn maar die hij niet graag
in het openbaar tot uiting brengt!
In deze laatste jaren van mijn
leven, aldus Engelands „War
time-leader", gevoel ik mijzelf de
drager van een boodschap, die
zeer siifipel is en die door onze
volken goed kan worden ingezien,
nl. dat wij elkaar dienen bij te
staan.
Onder alle omstandigheden, ter
verdediging van de zaken die ons
dierbaar zijn, niet alleen voor ons
eigen geluk, maar ook voor het
geluk van- vele komende genera
ties. Dit is m.i. de wensch van de
overweldigende meerderheid van
Engelschen en Amerikanen. Dat
dit onze bestemming is, of, zooals
de meesten onzer- zouden zeggen,
de wil van God, is zeker.
Verwijzende naar verklaringen,
dat Gr. Brittannië een staat van
de Amerikaansche Unie zou kun
nen worden of dat de Ver. Staten
terug zouden kunnen keeren tot
het Britsche rijk, zeide Churchill:
„Het lijkt mij*, en zoo zal het u ook
wel voorkomen, dat de verstan
dige weg ergens tusschen deze
beide uitersten ligt. Wij moeten
een methode vinden om samen te
werken, niet alleen in tijden van
oorlog en nood, maar ook in tij
den van vrede.
De vrede kan-niet bewaard blij
ven zonder de deugden, die in- oor
logstijd een overwinning mogelijk
maken. De vrede kan niet be
waard blijven door hoffelijkheden
en gemeenplaatsen, officieele
schijnheiligheid en diplomatieke
correctheid. Evenmin kan hij be
waard blijven door, als in tijden
van gevaar, te kletteren met een
volle wapenrusting op oorlogs
sterkte. Er moet ernstig naar
vrede gestreefd worden. Er moet
vertrouwen zijn volharding en
goed beleid, maar bovenal moet
er onder de Engelsch-sprekende
volken aanwezig zijn een eenheid
der harten, gegrondvest op over
tuiging en gemeenschappelijke
idealen. Dat bied ik u aan en dat
vraag ik.
In Djokja is de republikeinsche
universiteit „Gadjah Mada" ge
opend. Met ingang van 1 Maart
is te Soerabaja het houden van
openbare vergaderingen zonder
toestemming verboden.
VIERDE WEDSTRIJDSERIE
Voor ditmaal komen wij met
vier problemen, gecomponeerd
door P. Willy Kliphuis te Zwolle,
die vele jaren op uitmuntende
wijze de probléemrubriek in „Het
Damspel" heeft verzorgd. Zooals
U bij het oplossen wel bemerken
zult. zijn ze alle op moderne leest
geschoeid. Nr. 30 bevat een dub
belen slag met veldkeuze. Nr. 29
geeft als slot. een eindspel» van
3 zwarte schijven tegen witte
dam, echter niet zooals nr. 17
voor de triktraklijn. doch nu voor
de lange lijn. Oplossing tan het
eindspel telt alleen mede voor
den extra-wedstrijd in het vinden
van bij oplossingen e.d.
Nr. 28: Zw. 9 10 16 19 23 29 en
31. Wit: 21 25 28 32 39 41 en 44.
Nr. 29 (zie diagram): Zw.: 7 8 10
11 19 23 28 29 en 33. Wit: 21 25
32 36 38 42 43 44 en 48.
Nr. 30: Zwart: 7 8 9 14 17 18 19
20 23 24 en 26. Wit: 15 28 31 32 37
38 39 40 47 49 en 50.
Nr. 31: Zwart: 7 8 9 15 19 20 21
23 25 29 en 36. Wit: 22 28 30 32
34 37 38 40 42 48 en 49.
De cijferstand van nummer 20
(rubr. 9-21 is juist; de oplossing
kan nog ingezonden worden tot
23 maart, waarvoor hieronder
nogmaals de stand:
iJ
11
w
§5
Sw
H
I
e
s
H
5
fü
~v;i.
Si
lr//>
i§
fl
Zwart: 5 9 11 12 13 14 18 20 22
23 26 en 36
Wit: 25 27 32 33 34 37 38 39 40 42
43 47 en 49
OPLOSSING PROBLEMEN
(Eerste serie)
Nr. 16 (Grandmougin): 3227
40—34 38—32 35—30 30x28 16x9
25 x 5
Nr. 17 (W. v. Daalen): 30—24
37—32 49—44 44 x 2
Stand: zw. 13 14 en 24; wit d. op 2
13 of 1419 verliesi door 2-7.
dus 13—18 2x30 14—20 30—25
20—24 25—9 18—23 9—13 24—29
139 enz. Liefhebbers van dit
genre letten op nr. 29.
Nr. 18 (J. L Jonkers in H.D.)
48—42 28—23 23x3 3x16 16x43.
Nr. 19 (P. S. Buis) 33—28 42—38
34—29 25—20 43—38 48x30.
Betreffende de prijzen voor on.
zen wedstrijd over 40 problemen,
kunnen wij thans mededeelen, dat
deze zullen bestaan uit eenige
.fraaie medailles, aangevuld met
boekwerken.
GOEDE OPLOSSERS
Probl. 4, 8 t.m. 12:
P. Bakkum, Alkmaar; W. A. Oote-
man Spanbroek; Jn. Spigt Wer-
vershoof; P. Verdonk Limmem;
C. W. Viset Hoorn; W. Vlaar
Zwaag; Th. Joh. Viset Hoorn;
D. Wenker Benningbroek; B.
Hoogland Nibbixwoud (—4); Th.
Kooyman Schagen 8); C. Kunst
Oudorp 8); W. Schoutera. Oude
Niedorp 8): Nic. Koppes Oos
terblokker 9).
Vau probl. 9 t.m. 12:
J. van Galen, Wervershoof, N. Jol
Broek op Langendijk: P. Kamp,
Hoogkarspel; Jac. Mors. Limmen;
W. F. K. Ouwens. Den Helder;
J. C. v. d. Star, Texel en P. Schrö.
der, Alkmaar 9).
Alleen nr. 4: J. de Boer, Lutje
broek; L. F. Konijn, Heerhugo-
waard en F. Kunst te St. Pancras.
Alleen nr. 8: A. Nieuwboer te
Hoorn en H. J. Toepoel Alkmaar.
