Nieuw
REGEERING BEREID „REPUBLIEK
INDONESIA" TE ERKENNEN
Vorrink doet onthulling
Doch alleen als deelgenoot
in het Koninkrijk
Voor Den Helder, Schagen en omgeving
Bureaux:
INDERDAAD EEN
ZONDERLINGE
SITUATIE
(2aalste nieuws
Meijer, de O.D., de Lon-
densche Regeering
en het M.G.
Dit is geen re! van
de Katholieke
Volkspartij
Hoofdredacteur: H. N.
Smits: rayon-redacteur
Fr. Otten: binnenland
p.' Sigon.
Abonnementsprijs f 3.40
per kwartaal: 1.20 per
maand, inclusief incasso.
Advertentie-prijs: per
editie 11 ct. p. m.m.;
minimum 1.S0, in alle
edities 26 ct. p. m.m.;
minimum 4.
Fam. ber. 20 ct. p. m.m.;
in alle edities 30 et
Noordhollandscli Dagblad
Buiten God is
nergens veilig
(Vondel)
VRIJDAG 3 MEI 1946
42e JAARGANG - NUMMER 10921
ALKMAARLangestraat
42A tel 2046 (adm.);
2047 (redactie) K 2200
HOORN: Draafsingel 59
tel. 4243 (K 2290) 2 liinen
DEN HELDER: West-
straat 80; tel. K 2230 2182
SCHAGEN: Molenstraat
52 tel. 459 (K2240)
Bankrelatie
Noorderbank
Twee belangrijke documenten
zijn gisteren uitgekomen met
betrekking tot het Indische pro
bleem Ten eerste de verklaring
van de regeering, in de Tweede
Kamer afgelegd, ten tweede het
voorloopige rapporj van de eom-
missie.van Poll, die naar Indië
is geweest om over den toestand
daar te rapporteeren.
Een gefundeerd oordeel is
over de documenten uiteraard
thans niet te geven. De discussie
in de Volksvertegenwoordiging
zal nadere opheldering moeten
verschaffen.
Wel kan gezegd worden, dat
het denkbeeld der regeering, om
practisch tot erkenning van de
Republiek Indonesië te komen,
begrijpelijk op veel verzet zal
stuiten, vooral als men dit denk.
beeld beschouwt in het licht van
de mededeeling .der commissie,
van Poll, dat er verbindingen
bestaan tusschen deze republiek
van Soekarno.Sjahrir en
communistische organisaties in
het buitenland!
In het i algemeen blijkt trou.
wens wel uit het rapport, dat de
commissie goed werk heeft ge
daan; dat het heel goed geweest
is, dat zij gegaan is. ondanks de
pogingen, haar uitzending te
verhinderen.
Deze commissie draagt er toe
bij, dat de waarheid over de In
dische moeilijkheden helderder
doorstraalt Zij constateert o.a.,
dat, tijdens haar verblijf in In
dië, dat is volle acht maanden
na de Japansche capitulatie, de
opdracht der geallieerden aan de
Engelsche bezettende macht nog
altijd niet was uitgevoerd, het.
geen aan Nederlandsche zijde in
Indië groote ontevredenheid
heeft gewekt.
Bii haar onderzoek naar de
feitelijke verhoudingen is de
commissie tot de conclusie ge
komen, dat de grondfout van
den huidigen toestand in Neder,
landsch Indië moet worden ge
zocht indeze omstandigheid, dat
de door de geallieerden erkende
Nederlandsche souvereiniteit over
Nederlandsch Indië in feite niet
bij de Nederlandsche of Neder-
landsch.Indische regeering be
rust, doch bii de bezettende
macht!
De gevolgen van de zonder,
linge situatie bondgenoot,
schappelijk gebied, waarop de
souverein is teruggekeerd en dat
niettemin nu reeds meer dan
acht maanden lang als bezet
vijandelijk gebied geldt wor
den ernstig wegens het feit, dat
de bezettende macht op grond
van de instructies harer regee.
ring, als gedragsregel heeft moe.
ten aannemen, dat de door haar
erkende souverein op gelijken
voet moet worden behandeld als
de op diens territorium geves
tigde zich noemende regeering,
welke beweert over zijn onder,
danen het gezag te bezitten en
uit te oefenen red Want
geen andere is de beteekenis van
den gedragsregel volgens welken
de bezettende macht geen partij
mag kiezen tusschen den door
baar erkenden souverein en de
zmh opgeworpen hebbende re.
geering der „Repoeblik Indone
sia" Red.)
Met het woord „zonderling" is
deze situatie nog veel te zacht,
zinnig geteekend.
Zij is voor Nederland b e.
schamend. Nu moet zoo
spoedig mogelijk hersteld wor.
den wat mogelijk is Nederland
mag dankbaar zijn, dat zij naast
de verklaring van de regeering
nu ook beschikt over het rapport
van Poll hoewel deze situatie
eigenlijk niet minder „zonder,
iing dan wel „beschamend" is!
.Over twee dingen zal stellig
RH de komende gedachtenwisse.
üng geen misverstand kunnen
noch mogen bestaan: de oude
Koloniale verhouding moet zoo
snel mogelijk definitief worden
jphquideerdj en: de eenheid van
ha dlon"1^rijk moet worden ge.
CLECHTS ENKELE MINISTERS waren aanwezig, toen de met
zooveel spanning tegemoet geziene regeeringsverklaring
over de „Indonesische kwestie" door Minister Logemann werd
afgelegd. Het Nederlandsche volk weet nu, dat de regeering
de republiek Indonesië wil erkennen, doch als deelgenoot in
het Koninkrijk der Nederlanden. Met groote belangstelling
zien wij uit naar de debatten, die eerst a.s. Maandag over deze
zoo uiterst belangrijke materie zullen worden gehouden, te
meer daar dan ook misschien de inhoud van het rapport van
de commissie-van Poll ter sprake zal worden gebracht.
De minister begon zijn verklaring met de mededeeling,
dat het een punt van ernstige overweging heeft uitgemaakt of
het noodzakelijk was deze inlichtingen te verstrekken in comité
generaal dan wel of het mogelijk was zulks te doen in open
bare vergadering. De regeering heeft tot dit laatste besloten
in de overtuiging, dat hier een onderwerp aan de orde is, dat
de hoogste belangen van het Koninkrijk en van het Neder
landsche Volk raakt en dat derhalve, zoo slechts eenigszins
mogelijk, de weg der openbaarheid behoorde te worden gekozen.
De minister vervolgde, dat
tegenover de regeeringsverklaring
van 10 Februari 1946 de nationa
listische beweging aanvankelijk
het standpunt heeft ingenomen,
dat de erkenning van de „Repu
bliek Indonesia" als souvereme
staat uitgangspunt behoorde te
zijn, hoezeer zij ook op dien
grondslag een nauwen staatkun
digen band met Nederland en
een nauwe samenwerking op alle
gebied van harte welkom heette.
De Nederlandsche regeering
van haar kant heeft zich
uiteraard op het standpunt
gesteld, dat een dergelijke
constructie niet in overeen
stemming kon worden geacht
met de verantwoordelijkhe
den, die aan het Koninkrijk
der Nederlanden ten aanzien
van Indonesië toekomen, noch
met die, welke het vooralsnog
in de internationale gemeen
schap met betrekking tot In
donesië zal moeten dragen.
Een voorloopige over
eenkomst.
Uit de impasse, waarin de po
gingen. om tot een vreedzame op
lossing van het conflict te komen,
dreigden te geraken, scheen zich
een uitweg voor te doen. toen
bleek, dat in Indonesischen kring
waardeering bestond voor de wij
ze, waarop in Indo-China een
analoge moeilijkheid tusschen
Frankrijk en de republiek Viet-
Nam, tot oplossing was gebracht.
De lt. gouverneur-generaal heeft
daarop het initiatief genomen tot
een benadering van het vraagstuk
langs deze lijnen, waarbij hij ech
ter uitdrukkelijk op den voorgrond
heeft gesteld, dat hij niet gemach
tigd was de grenzen van de ver
klaring van 10 Februari 1946 te
overschrijden en dat zijn mede
werking dus geen andere betee
kenis had dan deze. met de Indo
nesiërs tezamen een weg te ex-
ploreeren, waarlangs men aan het
gevaar van afbreken der bespre
kingen zou kunnen ontkomen
Het resultaat van dit on
derzoek is geweest een ont
werp preliminaire overeen
komst, die voldoende belang
rijke gedachten scheen in te
houden om daarvoor de aan
dacht van de Nederlandsche
Regeering te vragen; maar op
nieuw heeft de lt. gouverneur-
generaal daarbij doen uitko
men, dat hij tegen den inhoud
van deze preliminaire over
eenkomst nog verschillende
ernstige bezwaren koesterde.
De hoofdgedacht van de
tusschen de. Fransche repu
bliek en Vïet-Nam gesloten
convention preliminaire is,
dat Viet-Nam als een „Etat
libre" deel zal uitmaken van
de „Federation Indo-Chinoi-
se" en daramede van de
„Union Francaise". Deze ge
dachte. overgebracht op den
toestand in Nederlandsch-In-
dië, leidde tot het denkbeeld,
dat de „Republiek Indonesië"
erkenning zou kunnen vinden
als onderdeel van een federa
tief gemeenebest Indonesië,
dat, zelf. overeenkomstig de
verklaring van 10 Februari '46,
als deelgenoot zal optreden
naast Nederland, Suriname en
Curacao in het Koninkrijk der
Nederlanden.
De aantrekkelijkheid van
een republiek.
Voor het Indonesisch nationa
lisme ligt de aantrekkelijkheid van
een dergelijke oplossing hierin,
brengt, zij het in een meer be-
dat zij het voortbestaan mede
bliek". Het is inderdaad een feit,
perkte beteekenis. van de „repu-
dat, ondanks en in elk geval ge
heel los van de wijze van ontstaan
van deze organisatie, deze repu
bliek in nationalistische kringen
op Java algemeen, en ook buiten
als de vertolking van het diepe
verlangen naar nationale zelf-ex-
Java ten deele. beschouwd wordt
pressie en zelfstandigheid. In te
genstelling tot, alle hervormingen,
die van Nederlandsche zijde in
uitzicht zijn gesteld, gevoelt men
hier te maken te hebben met iets
van zichzelf en waarin het natio
nale streven zichzelf vorm heeft
gegeven. Ook die nationalisten,
die zich terdege bewust zijn, dat
aan de „republiek" een vitium
originis kleeft, en die bereid zijn
dit gebrek te beteren, denken er
zoo over. De partijen, die op Java
In Tokio is hedenmorgen het
proces begonnen tegen vijf van
de voornaamste Japansche oor.
logsmisdadigers. De E.A.F.
zal binnenkort over 600 onbe
mande bombardementsvliegtui
gen beschikken, die in twee uur
tijd heen en terug van Londen
naar Berlijn kunnen vliegen.
In Perzië zijn opzienbarende
arrestaties verricht van regee.
ringspersonen, hetgeen men als
een voorteeken beschouwd van
belangrijke gebeurtenissen in
den politieken toestand van het
land In Medan zijn weder,
om veertig republikeihsche lei
ders gearresteerd.
door diepgaande sociale verschil
len zijn gescheiden, vinden in de
republiek het gemeenschappelijk
ideaal, dat hen vereenigd houdt.
Het loslaten van de republiek mag
men gerust stellen als een voor
het geheele Javaansche nationalis
me onverteerbaar denkbeeld.
Wat de plaats betreft, die de re
publiek in het geheel van Indone
sië zou kunnen innemen, is men in
nationalistische kringen overtuigd,
dat zij ook in de buitengewesten
op wellicht geringe uitzonderingen
na waarbij men uiteraard voor
al denkt aan Ambon algemeen
zou worden aanvaard, indien men
gelegenheid had om ook daar
vrijelijk propaganda voor haar te
voeren en haar organisatie in te
richten. Trouwens, omdat de repu
bliek gevoeld wordt als de vorm
geving aan het Indonesisch natio
nalisme. ligt het voor de hand, dat
zij in beginsel aanspraak maakt
op geheel Indonesië als haar terri-
oogenblik haar gezag deperkt is en
toir. Men rekent echter, dat op het
vandaar de bereidheid om voorals
nog genoegen te nemen met een
plaats als onderdeel van het ge
heel van Indonesië.
VERVOLG PAGINA
In een persconferentie heeft
Koos Vorrink de pers in de ge
legenheid gesteld alle gewenschte
vragen te stellen naar aanleiding
van de publicaties, die in ver
schillende Nederlandsche dag
bladen over hem zijn versche
nen.
De heer Vorrink besprak o.a.
de vraag: wat is de koker, waar
uit dit alles komt?
Hierover, aldus Vorrink, kan
ik slechts een vermoeden uit.
spreken. „Naar mijn meening
staan er rondom Arnold Meijer
groepen, die opnieuw een fascis
tische partij willen doen herrij
zen. Deze menschen zullen min.
der gemoedelijk zijn, omdat zij
door de feiten zijn wijs geworden
en zij hebben zich gewapend. De
directeur-generaal voor de 'bij
zondere rechtspleging heeft dit
indirect bevestigd en dat heeft
hem geleid tot een, mijn inziens,
te groote voorzichtigheid. Er zijn
in Nederland, heel voorzichtig
uitgedrukt, nog duizenden, die
gewapend zijn.
Ik geloof dat uit de groep
van den ouden O.D. (de
Ordedienst van de Onder,
grondsche red.) lieden
zich om Arnold Meijer heb.
ben geschaard. Ik ben poli
tiek adviseur geweest van
den O.D., doch voorzichtig
heidshalve heb ik mij des.
tijds, nadat overste Wester-
veld was gearresteerd, terug
getrokken. Met Colijn en
Joekes stelde ik mij destijds
op het principe, dat de O.D.
moest zijn een ordedienst en
geen politiek element.
Wij wilden organiseeren poli-
tietroepen en geen gevechtstroe
pen. Nadat ik mij van den O.D,
had losgemaakt, nam Wiardi
Beekman mijn taak over tot zijn
arrestatie. Uiteraard had ik nauw
contact met Beekman.
In den O.D. kwamen de auto
ritaire ideeën steeds meer naar
voren en dit ging zelfs zoover,
dat een van de leden van den
O.D. mij eens heeft gezegd: „Na
De herstelde spoorbrug bij
Hattemerbroek over den ÏJssel
is feestelijk in gebruik geno
men, waarmede de verbinding
met het hooge Noorden her
steld is. Een nieuwe Zweed-
sche sneltreinlocomotief rijdt
over de brug.
Anefo-Baucamp P.
de bevrijding mogen wij nooit
meer verkiezingen hebben".
Daarvoor heb ik de Londenschê
regeering gewaarschuwd, maar
de O.D was in Londen zoo sterk,
dat het mijn boodschapper drie
maanden heeft gekost, voor hij
tot H.M. de Koningin kon door.
dringen en hij heeft daarbij ern.
stig gevaar geloopen om in de
gevangenis terecht te komen.
De heeren in Londen, die dit
autoritaire streven steunden
en het mij hebben getracht
onmogelijk te maken onze
regeering volkomen in te
lichten, zijn in ons land
teruggekeerd als functiona.
rissen van het M.G. en heb.
ben zich daardoor sleutel,
posities weten te veroveren.
Dit is voor mij de achter,
grond van liet geheele geval
en het zal u duidelijk zijn,
dat ik hierdoor het dus ook
niet kan zien als een spel
van de Katholieke Volks.
Partij.
Ik wil u eerlijk zeggen, dat ik
niet geloof in een absolute meer.
derheid van de Partij van den
Arbeid bi" de komende verkie
zingen. Wij zullen dus samen
moeten werken met de katho
lieken en wij willen dit weder,
zijds. Ik zou dus wel een zeer
dom politicus zijn, als ik nu de
katholieken zou afstooten. Bo.
vendien heb ik in de illegaliteit
schouder aan schouder gestaan
met talrijke vooraanstaande figu.
ren uit de Katholieke Volks,
partij Tenslotte wil ik u nog wel
verklaren, dat geen van mijn
vrienden uit de illegaliteit niet
op de hoogte is geweest van het.
geen ik in dat eene gesprek, dat
ik met Arnold Meijer heb gehad,
heb besproken."
Met ingang van 16 Mei a.s. zul
len de bonnen voor rubberlaar
zen ongeldig worden verklaard
Men dient deze bonnen dus zoa
spoedig mogelijk te besteden,
