RADIO
12 MEI
Moederdag
bloemendag
r
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
3
Voer den oorlog met alle macht
tot de overwinning die zeker komt
INDONESIë IN DE
TWEEDE KAMER
HET BELGISCHE
ELFTAL
Geen bonnen riteer voor
rubberzolen
POTVERDEELEN
DER NAZI'S
Minimumprijzen
ICroniek
Boebi Trep en Jipoie Jee in Nederland
DINSDAG 7 MEI 1946
Ijv EEN TERUGBLIK op het
door de regeering in Lon
den gevoerde beleid geduren
de den oorlog 19401945. be
handelt prof. Gerbrandv den
omvang van de oorlogstaak,
voorts het wisselend beeld der
oorlogsjaren. Hij eindigt met te
bespreken den achtergrond van
alle beslissingen.
Hoe verschillend ook vragen
van elk oorlogsjaar zijn ge
weest, toch is heel dit werk nu
der Nederlandsehe regeering in
Londen, dat slechts schetsmatig
kon worden aangeduid, gedra
gen geweest door één gedach
te, welke als een roode draad
door al de beslissingen, klein
en groot, is heengeweven en
waarvoor allen bich hebben ge
geven. Deze gedachte vormt
den achtergrond van alle han
delingen der Nederlandsche re
geering gedurende de oorlogs
jaren. Deze gedachte is ge
weest: voer den oorlog met alle
macht, te zamen met de bond-
genooten, totdat de overwin
ning, die zeker komt, is be
haald. Nederland is slechts tij
delijk in de macht van den vij
and. hel zal herrijzen: en na
Maart 1942: Nederlandéch-In-
dië is slechts tijdelijk in de
macht van de Japanners, straks
is het weer in feite een deel
van het koninkrijk.
DE AANWEZIGHEID
VAN H M. DE KONINGIN
Het is een heel bijzondere tijd ge
weest voor het Londensche Kabinet.
Dit memorandum spreekt niet over
het aandeel, dat H.M. de Konungin
in dezen arbeid heeft gehad. De
Koningin is onschendbaar. Maar het
zij toch even gereleveerd, hoe de
krachtsinspanning der Regeering
haar uitdrukking heeft gevonden in
Koninklijke daden. Tweemaal ïs onze
geëerbiedigde Koningin over den
Atlantischen Oceaan naar het Wes
telijk halfrond gevlogen om in de
bres te staan voor de hoogste belan
gen des Rijks, waarbij ik o.m. Haar
redevoering voor het Amerikaansche
Congres en Iraar samenspreking met
Pres dent Roosevelt in herinnering
breng. De persoonlijke radioredevoe
ringen der Koningin, die zoovele
lichtpunten hebben gevormd voor de
bevolking onder de bezetting, wer
den door Hare Majesteit voorbereid
onder een nauwgezette kennisne
ming, tot zelfs van de kleinste bij
zonderheden, uit de rapporten,
welke vertelden van wat er leefde
onder het Nederlandsehe volk en
van wat de naakte waarheüd was
over de wereld van terreur, welke
in Nederland heerschte. Vrijwel alle
uit Nederland overgekomenen had
den hun ervaringen mondeling' bij
Hare Majesteit voor te dragen. De
wijze van aanwezigheid der Koningin
in Engeland, de fierheid, waarmede
zij het standpunt van elke afwijzing
van eenig arcoord met den o ver wel
d.ger demonstreerde, zijn een asset
voor de positie des Koninkrijks ge
weest, die niet in woorden .s weer
te geven en hebben een diepen in
druk in Groot-Br ttannië en de we-
PROGRAMMA
iv oENSDAG o MEI
HILVERSUM I (301 M.).
VARA 7.00 Nieuws, gym. en
gram 8 00 Nieuws en gram.;
10 00 VPRO Morgenwijding;
10'.20 VARA P. J. Kers Jr.; 10.45
Voor de continubedrijven; 11.45
Ber. krijgsgevangenen; 12.00
Continental Kwintet; 12.35 Aart
Schol en zijn dansorkest- 13.00
Nieuws; 13.15 Kon. Mil. Kapel;
14.00 Voor de vrouw; 14.15 Con
cert; 14.45 Gram 15.00 'Voor de
jeugd; 17.00 Benédict Silberman;
17.35 The Ramblers; 18.00
Niéuws; 18.15 Radio Volks Univ
18.30 Ned. Strijdkrachten; 19.00
Gram.; 19 30 VPRO Lezing; 20.00
Nieuws; 20.05 Politieke lezing;
20.25 Operette-programma; 21.10
Hoorspel; 22.00 Residentie-or
kest22.45 Geestelijk leven;
23.00 Nieuws; 23.15 Eddy Walis;
23.45 Gram.
HILVERSUM II (415 M.).
NCRV 7.00 Nieuws, gym. en
gram.; 8.00 Nieuws en gram.;
9.15 Voor jonge zieken: 10.30
Morgendienst- 11.15 Vioolrecltal;
12.00 Mar ih ierskapel; 13.00
Nieuws; 13.20 Postillons- 14.00
Pianorecital; 14.30 A J Herwig;
14.50 Gram.; 15.00 Concert; 16.15
Kinderkoor- 16.45 Voor jongens
en meisjes; 17.30 Celesta Ensem.
ble; 18.30 Het Rijk Overzee; 18.45
Gram.; 19.00 Nieuws; 19.20 Met
band en plaat; 19.30 Politieke
lezing; 20.00 Nieuws; 20.05 Ora
torium Judas Maccabaeus; 23.30
Gram.; 23.50 Schriftlezing.
reld achtergelaten. Elke redevoering
door de Koningin gericht tot de
Engelsch sprekende volken, is um-
mer een evenement van de eerste
orde geweest. Hare Koninklijke
Hoogheid Prinses Juliana heeft
meerdere malen tot Nederland, tot
de rijksgenooten en tot de Britsehe
en Amerikaansche volken over de
radio gesproken. Ik mag niet nalaten
tevens te herinneren dat Z.K.H.
Prins Bernhard zich steeds beschik
baar heeft gesteld en met medewer
king van het Geallieerd Hoofdkwar
tier sinds Augustus 1944 het bevel
heeft gevoerd over de binnenland-
sche strijdkrachten en deze taak,
naar ik van die zijde mocht verne
men, op zeer gewaardeerde wijze
heeft vervuld.
Voor zoover naar het oordeel
van den onpartijdige iets goeds
mocht zijn bereikt, wensch ik
mijn warme erkentelijkheid uit
te spreken aan al die ambtqe-
nooten, ook aan hen. die he
laas niet tot het einde konden
blijven, en aan hun trouwe
medewerkers, voor den harden
arbeid, dien zij ten bate van
het koninkrijk der Nederlan
den hebben geleverd. Een dank
die in heel anderen zin geldt
de mannen, koopvaarders, mi
litairen en burgers, mannen
die. krachtens de beslissingen
der regeering in Londen, op
zee. te land, in de lucht, in de
meest gevaarvolle expedities
der geheime diensten en con
tacten voor de zaak der vrij
heid hun leven hebben ge
waagd en in zeer grooten ge
tale hebben geofferd. Die dank
gaat in niet mindere mate uit
tot het volk in Nederland
wiens representanten in de
donkerste oogenbliklcen der be
zetting niet hebben nagelaten
ons toe te roepen, dat volhou
den tot het bittere einde ons
gemeenschappelijk parool bleef
Hierbij zij door mij uitge
sproken. dat in de onmogelijk
ste en in de moeilijkste daqen
nooit aan mijn geheugen is
ontsnapt de zinspreuk: Nil des-
perandum Deo Duce.
VERVOLG VAN PAG. 1
Spr. had een verklaring als
welke de reeeering heeft afge
legd, niet durven verwachten.
Een kabinet dat vrijwel demissio
nair is, had niet zoo ver mogen
gaan.
Op Java bestaat de gruwelijkste
terreur, en de fatsoensplicht ten
aanzien der geïnterneerden is nog
niet nagekomen; laat men daaraan
eens beginnen.
De heer P a 1 a r (P.v.d.A.)
merkt op, dat het blijkbaar de
bedoeling is geweest te doen uit
komen, dat de republiek het
resultaat is van de kwaadwillig
heid der Japanners.
Ten aanzien der regeertngsver-
klaring merkt hij op, dat hij met
voldoening heeft gezien, dat de
Indonesische visie daarin tot haar
recht komt
Bij al zijn eenzijdigheid heeft
Jiet rapport van de commissie
van Poll dit goede, dat het Ne
derlands wil duidelijk heeft ge
maakt, dat het uit is met het
oude Indi5.
Spr. zegt de regeermg op het
hart te willen drukken op Su
matra niets te ondernemen zon
der voorafgaand overleg met
Sjahrir. Hij betoogt voorts, dat
ais de Nederlandsehe strijdkrach
ten in botsing komen met de
troepen van de Republiek, het
Koninkrijk aan een zijden draad
je hangt.
De positie van Sjahrir is poli
tiek, militair en internationaal
sterk, aldus spr., sterker dan men
misschien in Indonesische krin
gen denkt
Gewaarschuwd tegen
wapenstilstand
De heer T i 1 a n u s (c.h.)
merkt op, dat de heeren van' de
Partij van den Arbeid niet mee
wilden naar Indië. Naar zijn
meening zullen zij 'nu wel spijt
en wroeging hebben, dat zij zich
niet persoonlijk mede op de
hoogte hebben gesteld.
In Nederland worden collabo
rateurs berecht, betoogt de heer
Tilanus verder o.m., in Indië
gaat men- er mee onderhandelen.
De suggestie van den heer van
(Adv.)
De officieele samenstelling van
het Belgisch elftal, zooals dat
Zondag a.s. te Amsterdam het
Oranjeteam zal ontmoeten, luidt
als volgt:
Doel: F. Daenen (Tilleur).
Achter; R. Paverick (Antwerp)
en J. Pannaye (Tilleur).
Midden: A. Puttaert (Unions St.
Gilloise), M. Vercammen (Lyra)
en R. de Vos (Beerschot).
Voor: v. Lemberectots (Meche-
len). H. Coppens (Mechelen), A.
Deeleyn (Mechelen), F Chaves
d'Aguilar (Gent).
Reserves: H. Meert (Ander-
lecht). L. Aernouts (Berchem
Sport) A. de Buck (Eendracht). J.
Mermans (Anderlecht).
De bezetting van de linksbui
tenplaats is in verband met een
door Thirifayt opgeloopen blessu
re in den wedstrijd Luxemburg
België B nog niet bekend ge
maakt.
Met ingang van heden is thans
ook de handel in uit rubberplaten
gesneden hakken, alsmede die in
rubberplaat en rubberzolen, vrij
gegeven. Dit houdt in dat het ou-
bliek voor het doen repareeren
van schoeisel met rubberzolen en
rubberhakken, in welken vorm
ook, geen bonnen meer behoeft
in te leveren.
Walther Funk, die gisteren
klaagde, dat hij tot de kleinere
mannen in de partij had be
hoord, die tot aan de deur moch
ten komen maar nooit binnen
kwamen, moest heden in kruis
verhoor door Thomas Dodd toe
geven. dat hij in één opzicht wel
binnen geraakt was: Hij behoor
de namelijk tot de gelukkigen,
oie hun diensten aan het Nazi
bewind beloond zagen door den
Führer met een schenking van
een half millioen. Milch en Rib-
bentrop ontvingen dezelfde be.
dragen van hem. terwijl Frick,
Rosenberg, Neurath en Keitel het
met de helft moesten doen. Het
is opvallend dat Hitler's systeem
van potverdeelen begon te wer
ken in de jaren, waarin Duitsch-
lands kansen op de oorlogstoo-
neelen zienderoogen verminder
den. Funk beweerde het presen
tie hard noodig te hebben gehad
daar de Reichwirtschaftskammer
hem op zijn 50sten verjaardag een
zoo groot landgoed in Beieren
cadeau deed, dat hij niet in staat
was de belasting od te brengen.
Met ingang van Maandag 6 Mei
1946 zijn de minimumprijzen als
volgt vastgesteld:
A. Producten, waarvoor geen
garantieprijs is vastgesteld: ker
vel f 0.50. peterselie 0.50. bossel-
derij 0.50 per 100 bos; raapstelen
2.snijbiet 2.—. snij- en plu*-
stoofsla 10.per 100 kg.
B. Producten, welke tevens voor
denzelfden garantieprijs in aan
merking komen: kropsla I (glas)
boven 17 kg f3.id. I (gelichte
en natuur) boven 20 kg 3.id. II
(glas) 1517 kg) 2.—. id. II (ge
lichte en natuur) 1720 kg 2.
per 100 st.; spinazie (bladj 8.
id (struik) 7.per 100 kg; radijs
(25 stu^s per bos) 2.50 p. 100 bos.
Kwaliteitseischen
Kropsla: de sorteeringsvoor.
schriften zijn gewijzigd als volgt:
glas sort. I boven 17 kg per 100 st..;
II van 1517 kg per 100 stge
lichte en natuur sort. I boven 20
kg per 100 st.; II van 17—20 kg p
100 st.
Bospeen: Iedere bos dient ten
minste 0 5 kg afgebroken pe m te
bevatten.
Radijs: Wij wijzen er op, dat
tedere bos tenminste 25 stuks ge-
lijkgesorteerde knolletjes moet be
vatten
Mook is een wapenstilstand te
sluiten. Daartegen waarschuwt
spreker, qmdat een wapenstil
stand slechts met een souverei.
nen staat gesloten kan worden.
De heer van Kempen
(lib.) herinnert er aan, dat de
heer van Mook zeer vergaande
voorstellen aan Sjahrir heeft ge
daan, die zelfs losscheuring van
Indië uit het Koninkrijk m de
toekomst mogelijk zouden ma
ken Voorts zijn er tegenvoor
stellen door Sjahrir gedaan en
er werd op St. Hubertus over ge.
marchandeerd en dat alles zon
der de volksvertegenwoordiging
er in te kennen.
In verband met het rapport
betoogt hij o a., dat de Japan.
sche interneer'ingskampen erger
geweest zijn dan de Duitsche,
Hij wijst er op, dat de vrouwen
zich ware heldinnen hebben ge
toond
Wanneer de plannen, die in de
kampen gemaakt waren, uitge
voerd zouden zijn, zouden rust
en orde in Indië spoedig her
steld zijn geweest.
Commissie had geen contact
met groep Sjahrir
De heer van Poll (r.k.)
meent, dat de heer Goedhart de
laatste jaren niet in Indië is
„eweest. Hij heeft zich dus blijk-
oaar bediend van een souffleur.
~pr zou hem willen adviseeren
aan een beteren uit te zoeken.
Er is de commissie een verwijt
van gemaakt, dat zij bepaalde
groepen niet heeft gehoord, spe
ciaal menschen uit de kringen
van Sjahrir. De commissie heeft
den minister toegezegd, dat zij
zich niet zou mengen in de on
derhandelingen. Daarom heeft
zij er zich bijzonderlijk van ont
houden contact te hebben met
vertegenwoordigers der groep.
Sjahrir.
Spr. zal op bepaalde opmer
kingen niet ingaan, omdat de
heeren, die ze maakten, zeif mee
hadden kunnen gaan. Hadden ze
dat gedaan, dan zouden ze het
zelfde rapport hebben ingediend,
want dan hadden ze het zelf
gezien.
Uit de regeeringsverkiaring
meent spr. te moeten concludëe.
ren, dat de regeeringspolitiek is
vastgeloopen en dat aües gedaan
moet worden, om de locomotief
weer op het spoor te zetten.
Daarop zal hij echter niet in
gaan, omdat het onvruchtbaar is.
Liever dan zich aan te gorden
tot een strijd tegen de regeermg,
heeft spr. gezocht naar een
grondslag,'welke gerustheid kan
verschaffen
In deze Kamer zijn geen tegen
standers, doch alleen voorstan
ders van toekenning van autono
mie aan Indië.
De heer Stokvis (P.v.d.A.)
Den heer van Mook wordt kwa
lijk genomen, dat hij overheids
instanties ter zijde houdt. Inder
daad houdt hij de teugei's strak.
Maar de commissie vergeet, dat
de omstandigheden in Indië er
naar zijn, dat men op bijzondere
wijze moet optreden.
De Minister van Overzeesche
Gebiedsdeelen, de heer Loge.
m a n n meent dat het onjuist
zou zijn in dit late nachtelijke
uur nader in te gaan op de vele
opmerkingen die gemaakt zijn.
Hij verzoekt daarom zijn redè
te mogen afbreken
De voorzitter sluit daarna te
half twee de zitting.
De Nederlandsehe tennisspel rs; die
zullen deelnemen aan de internatio
nale tenniswedstrijden te Stockholm
bij hun vertrek per vliegtuig naar
de Zweedsche hoofdstad. V.l.n.r.:
R nkel; van S;wol; Timmer en
Witon. Anefo/Vrind P.
Jjjj'EN SCHAMEL lichtpunt in
de Parijsche conferentie is
zonder twijfel het feit, dat
men, zij het zeer schuchter en
voorzichtig, alsnog naar een
oplossing zoekt. Men sugge
reert, dat een compromis voor
het grijpen ligt, wanneer En
geland er in toestemt, dat
Triest aan Joego-Slavië komt,
en een plebisciet zal worden
gehouden onder de bevolking
van het betwiste gebied over
de nieuwe ltaliaansch-Joego-
Slavische grens en Rusland zal
afzien van den eisch van een
derde gedeelte van de Ita-
liaansche herstelbetalingen.
Die suggestie is echter te
simpel. Er zijn meer proble
men, die een oplossing in den
weg slaan, ondanks Molotov's
toezegging, dat Sovjet-Rusland
(misschien) bereid zal zijn, „in
andere kwesties" concessies te
doen.
Volgens Amerikaansche be
richten zou de ontruiming van
Azerbeidsjan door de Russi
sche troepen voortgang vin
den. Maar het blijft een open
vraag, waarom die ontruiming
maanden moet duren, terwijl
de intocht slechts drie dagen
in beslag nam.
In Boekarest is het proces te
gen Antonescoe den beruch-
ten leider van de fascistische
ijzeren garde, geopend. Een
onder gr ondsche fascistische
beweging is in dat vooruitzicht
een terreurcampagne begon
nen, waardoor het thans voor
vooraanstaande anti-nazi's on
prettig leven is in Boekarest.
De communisten hebben een
tegencampagne ingezet.
J^ES de weerlicht gooide Jippie het briefje uit de jeep, maar
de kogels vlogen al langs hen heen. Gelukkig konden de
wachten in hun zenuwachtigheid niet goed richten, ze waren
trouwens ook nog maar kort bij de B.S. en ze moesten nog
veel leeren. Maar de twee Canadeezen zaten er mee. Want die
brulaap met zijn hooge pet grauwde, dat Boebi nog harder
moest rijden en Jippie werd steeds witter. Ja, vergeet niet,
dat zij die Germanen pas een paar dagen kenden, dat is heel
wat anders dan de Nederlanders, die al jaren met die bende
zaten opgescheept. En Jippie riep al: „Was ik maar thuis ge
bleven", precies als toen ze hem al z'n cigaretten hadden af-
gekaapt, toen hij voet aan wal zette in het bevrijde gebied.
