De beteekenis van de komende
Grondwetsherziening
BANKBILJETTENPERS MOET
STOPPEN
Uit de uWield
man de
Dammen
4
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
De uitzending van
dienstplichtigen
HOLLANDSCHE
NIEUWE
RECHTSTAAT OF
KLASSEJUSTITIE?
Weer een gouden
penning voor Churchill
Open brief aan de Regeering
RADIOREDE VAN DEN
PAUS
ANTONESCU KRIJGT
DEN KOGEL.
Holland - België
DE MEENING VAN
ANDEREN
Ook het Zwaluwenelftc!
wint
AMERIKA EN DE
HONGERSNOOD
ip
H
1
up
pg
«f.
e
'Jri
§f
e
s
toss
s
DINSDAG 14 MEI 1946
III (Slot)
In zijn: „Aanteekening op de
Grondwet" schreef Thorbecke:
De krijgsdienst is de zwaarste
schuld van alle, welke de Staat
aan de burgers oplegt. Zoo eenig
recht In de Grondwet moet wor
den afgebakend, het is de grens
van zulk een last, die den maat-
schappelijken toestand van het
individu voor altoos uit zijn ge
heel kan brengen."
Deze woorden van den liberaal
Thorbecke zijn typeerend voor
den geest, die ons Nederlanders
altijd heeft bezield Het is de
geest van ons volk, dat gelukkig
Sltijd vrij is gebleven van de
inféctie van het militarisme, de
verderfelijke geestesgesteldheid,
waardoor het Moffenaom is ver
giftigd.
Dat wil niet zeggen, dat ons
volk in tijden van nood niet
dapper kan zijn. De jongste his
torie is hier wel het bewijs van.
Maar de militaire dienst, dé
dienstplicht vooral, had voor ons
altijd weinig aantrekkingskracht.
Niet alleen nu, maar ook vroe
ger, voelden wij meer voor de
„business".
Wanneer wij dit goed voor
oogen houden, begrijpen wij al
eenigszins waarom het huidige
artikel 192 in de Grondwet is op-
genomens Dit artikel bepaalt
dat de dienstplichtigen ter land
niet dan met hun toestemming
naar Nederlandsch Indië, Suri
name en Curagao gezonden mo
gen worden.
Bij de Grondwetsherziening
van 1887 werd bepaald, dat de
wet den verplichten krijgsdienst
zou regelen in tegenstelling met
den toestand van voorheen, toen
de Grondwet zelf de belangrijk
ste voorschriften van den dienst
plicht inhield. Maar men besloot
in 1887 toch in de Grondwet
enkele waarborgen op te nemen
voor hen, op wie bij de wet, de
dienstplicht zou worden gelegd
Tot die waarborgen behoorde
voor, de dienstplichtigen ter land
het huidige art 192, terwijl voor
de dienstplichtigen ter zee werd
bepaald, dat aan den dienst door
hen in de overzeesche gebieds-
deelen te vervullen, door de wet
yoordeelen verbonden moesten
worden.
Het artikel 192 houdt naar de
meening van een bekend staats
rechtsgeleerde het beginsel in,
„dat nooit of te nimmer de ver
dediging der overzeesche gewes
ten of de handhaving der open
bare orde aldaar de opoffering
van het bloed van Nederland-
sche staatsburgers, tenzij met
hun goedvinden, waard isi'.
In 1887 bleek dus nog wel
duidelijk, dat men van Indië wel
de vooraeelen wilde, maar niet
de nadeelen, wel de lusten, maar
niet de lasten. Het eigenaardige
is echter, dat dienstplichtigen
ter land, naar de letter van art.
192, overal, in de wereld heen
gezonden kunnen worden, be
halve naar onze overzeesche ge-
biedsdeelen.
Het leven is echter sterker dan
de wet. Het was, volgens de re
geering in Londen, noodig, dat
van dit Grondwetsartikel werd
afgeweken Bij Koninklijk Be
sluit (E 4'5) van 22 Juni 1944
werd dan ook bepaald, dat Ned,
troepen gezonden mogen wor-1
den naar elke plaats, waar hun
aanwezigheid noodzakelijk wordt
geacht in het belang van het
Koninkrijk.
Dat hier de Grondwet door een
K.B op zij wordt gezet, berust
op het z.g, Staatsnoodrecht, een
ongeschreven wet, volgens wel
ke in tijden van nood van de
Grondwet mag worden afgewe
ken.
Naar aanleiding van een daar
toe uit de Kamer naar voren ge
komen wensch, heeft de regee
ring een voorstel ingediend tot
verandering van art. 192. Vol
gens de voorgestelde nieuwe
redactie mogen de dienstplich
tigen ter land niet dan
krachtens een wet
naar de overzeesche gebiedsdee-
len worden gezonden.
Voor den huidigen gang van
zaken -heeft deze wijziging geen
beteekenis. Want de rechtskracht
van het te Londen uitgevaardig
de K.B. staat vöbr de regeering
vast. De uitzending, van dienst
plichtigen naar Indië gaat dus
gewoon door. Wanneer echter de
wijziging van art. 192 ook door
de op 17 Mei gekozen Kamers is
aangenomen, is voor uitzending
van dienstplichtigen in de toe
komst, de medewerking van de
Staten-Generaal vereischt
M. P. JANSSEN,
Gisterenmorgen is de eerste
nieuwe Hollandsche maatjesharing
na een onderbreking van 7 jaar
weer aan den afslag te Waardin-
gen verhandeld.
In Vlaardingen gaf dit een
drukte langs de havenkanten.
Haven- en keurmeesters:,waren
allen vroeg in de weer. doeH*hun
geduld werd lang op dé proef' ge
steld, want eerst om half twaalf
arriveerde de gepavoiseerde auto
met de kostbare lading op de
Koningin Wilhelminahaven, luide
toegejuicht door de vele wachten
den. -Intusschen waren koopers
uit alle deelen van het land ge
arriveerd, zoodat er massa's re
flectanten waren en voor deze
eerste lading ongekend hooge prij
zen werden betaald, varieerende
van 800.tot 900.per ton,
zoodat hier letterlijk en figuurlijk
kan worden gesproken van „De
kiel met goud geladen".
WELEN zullen met veront
waardiging het vonnis heb
ben vernomen, dat het Bijzon
der Gerechtshof gisteren heeft
uitgesproken over een der oud
ste en meest beruchte N.S.B.-
ers, Graaf de Marchant et
d' Ansembourg, tijdens de be
zetting Commissaris der Pro
vincie Limburg. Deze jonker,
die op schandelijke wijze ver
geten heeft, dat adel verplicht,
was in den eersten wereldoor
log officier in het Duitsche
leger. Bij zijn toelating als lid
van de Eerste Kamer werd aan
zijn Nederlanderschap terecht
zeer getwijfeld en als katho
liek heeft hij in het Zuiden
groote ergernis gegeven.
De procureur-generaal had
de doodstraf geëischt, maar
het Bijzonder Gerechtshof ver
oordeelde dezen heer tot slecht
15 jaar gevangenisstraf.
Wij hebben bij het lezen van
dit vonnis weer eens getwij
feld aan het karakter van den
Rechtstaat, dat ons land zou
bezitten. Want als onze rech
terlijke macht zoo mild oor
deelt over de meest vooraan
staande landverraders, dan
moeten alle brood-N.S.B.-ers
onmiddellijk worden losgela
ten.
Vooraanstaande landverra
ders, SS'ers enz. verdienen den
kogel en de lichte gevallen
geve men een snelle berech
ting. Dat is Recht!
In een zitting van den Rotter-
damschen gemeenteraad heeft
burgemeester Oud. Winston Chur
chill de gouden penning der stad
overhandigd in een zeer vlotte en
goed gedocumenteerde speech.
Het centraal adviseerend college
.op financieel gebied, waarin zitting
hebben de vertegenwoordigers van de
bankiersvereenig'ingen in Amsterdam
en Rotterdam, van bedrijfsgroepen
op het gebied van het bankwezen en
van particuliere pensioen- en per-
soneelfondsen, heeft in een open
brief aan het adres van de Regeering
zijn zorg geuit over de ontwikkeling
der staatsfinanciën.
In dezen open brief wijst het col
lege op de groote tekorten der
staatshuishouding, die tot een ern
stige crisis in ons financiewezen kun_
nen leiden. Het acht het noodzake
lijk; dat op korten termijn een eind
wordt gemaakt aan deze ontstellende
begrootingstekorten, die de resulta
ten van de g'eldsaneering niet alleen
voor een groot deel teloor doen gaan,
doch bovendien de resultaten van de
heffingén illusoir kunnen maken.
Omj een einde te maken aan de
gevaarlijke geld- en ered'ietcreatie,
waartoe iin den bezettingstijd werd
overgegaan, wil het College dat de
personeelsuitgaven van het bestuurs
apparaat aanzienlijk worden besnoeid.
Naast een ver gaande vermindering
der staatsuitgaven is een uitbreiding
van de productie met een nieuwe
particuliere vermogensvorming door
besparingen noodzakelijk voor de
saneering van de staatsfinanciën. De
nadeelen van het doelbewust aanstu-
rntmm
Tengevolge van den doorbraak van eenige kaden tijdens de jongste over-
Sïroomingen bij Lochem was een gedeelte van het Twentekanaal
verzand; hetgeen gevaar opleverde voor de scheepvaart. Met behulp
van een zandzuiger en een baggermo len wordt het kanaal weer op de
vereischte diepte gebracht.
ren op een lagen rentestand, zulks
ter verlichting van de verplichtingen
uit leeningsschuld, acht het College
grooter dan de voordeelen. Deze
goedkoop-geld-politiek brengt een
belangrijk deel der bevolking (kleine
rente- en pensioentrekkers) bij de
sterk gestegen levenskosten in een
impasse, benadeelt de vorming' van
spaarkapitaal en stimuleert derhalve
de consumptieve uitgaven.
In een radio-rede welke de
P.aus ter gelegenheid van de
feesten ter eere van O. L. Vrouw
van Fatima tov de Portugeesche
Katholieken gehouden heeft, zei-
de Pius XII o.m., dat zij niet on
verschillig moesten staan in den
tegenwoordigen strijd tegen het
kwaad, doch dat de Katholieken
zich daartegen dapper moeten
keeren. Met geestdrift sprak hij
over de H. Maagd als de Moeder
van Portugal. Hij herinnerde er
aan. dat hij reeds vier jaar ge
leden toen de oorlog in de wereld
woedde.. Zijn blikken heeft ge
vestigd op Fatima. alwaar men
den 25sten gedenkdag van het
wonder herdacht. Hij wees daar
bij op de innige godsvrucht van
he.' Portugeesche volk voor de
H. Maagd, welke hun land tot 'n
Maria-land heeft gemaakt In de
verschrikkelijkste aller oorlogen
sloop het monster langs Portu
gal's grenzen zonder die te kun
nen overschrijden. Na de Portu-
geezen te hebben aangespoord de
H. Maagd hiervoor te dankenden
haar te vragen dal de vrede mo
ge worden hersteld en de ruines
weder opgebouwd, smeekte Hij
haar zegen af over alle Portugee-
zen in het land en overzee.
Het Sovjetnieuwsbureau meldt,
dat de openbare aanklager het
doodvonnis heeft geëischt tegen
den voormaligen dictator van Roe
menië. Antonescu en zeven ande
re beklaagden in het proces te
Boekarest.
Proefkonijnen in 's werelds groot ste penincillinefabriek nabij Liver
pool. De konijnen krijgen een inspuiting, waarna de temperatuur-
verhooging wordt gecontroleerd.
Karei Lotsy: Het resultaat is
veel beter geweest dan we had
den durven hopen. Als we de
zaak objectief bekijken en bij
voorbeeld een vergelijking maken
met het tegen Luxemburg ver
toonde spel, dan is er toch zeker
aanleiding voor groo ,e tevreden
heid. De Belgen zijn tegengeval
len, na hetgeen ik zelf van hen
eerder had gezien, na hun wed
strijden tegen Engeland en Schot
land vooral. Ik acht het Neder-
landsche voorhoedespel en zooals
dat vanmiddag werd gespeeld,
was da<t typisch Nederlandsch,
van grooter waarde en gevaarlij
ker dan het Belgische.
Herberts: Het is een prettige
dag voor ons. Deze debacle voor
het Belgisch voetbal had ik niet
verwacht, en anderzijds heeft het
Nederlandsche elftal in elk op
zicht voldaan aan de verwach
tingen, die ik ervan had. Er was
geen bepaald systeem afgespro
ken. Wel zou bijvoorbeeld zooveel
mogelijk het spel worden geleid
over den snellen rechtervleugel
in de hoop. dat- de minder snelle,
maar technisch uits-ekende Smit
daarvan zou kunnen profiteeren.
Boeljon: Het ;s mij hard mee
gevallen. Vooral de tweede helft
werd er van Nederlandsche 'zijde
uitstekend gespeeld. Uitblinkers?
Bij België Vercammen, Decleyni
en Pannaye, bij Nederland Kraak,
Paa-uwe en Wilkes.
Draeger: Ik vond het een fijne
wedstrijd. Het liep op rolletjes.
Caldenhove: Na de rust was
het een prima wedstrijd. Kraak
vond ilc geweldig. Potharst den
heelen wedstrijd constant.
Scez (de Fransche scheidsrech
ter): Het Nederlandsche elftal had
den wil om te winnen en dat be
slist in een voetbalwedstrijd.
Paverick (aanvoerder van de
Belgen): Een verdiende overwin
ning. Vercammen raakte in het
begin der tweede helft gebles
seerd en daardoor kon de Belgi
sche verdediging niet meer haar
gewone spel spelen. Wilkes en
Rijvers waren goed. De Neder
landsche achterhoede vond ik
minder sterk dan die van vroe
ger.
Ook in Zwitserland is een Ne
derlandsche voetbalzege behaald.
In Bazel behaalden de Zwaluwen
een 71 overwinning op het Ba-
zelsche elftal. De doelcfjiers geven
een niet geflatteerd beeld van het
bijzondere goede spel, dat door de
Nederlanders vertoond werd.
In he Witte Huis zijn bespre
kingen begonnen die van beslis
sende beteekenis zijn voor het
lot van millioenen menschen, die
t'hans door hongersnood bedreigd
worden Men verwacht dat deze
week in de Ver. Staten het be
sluit zal vallen om weer over
gaan tot het rantsoeneeren van
bepaade artikelen, waaronder
wellicht ook bloem en wel in de
maand Augustus. De feiten waar
over men thans beschikt wijzen
er op. dat de vooruitzichten voor
den komenden winter niet beter
en eerder nog erger zullen zijn
dan thans.
Vrijdag 3 Mei 1946.
Oplossingen en correspondentie
onder motto „Damrubriek" te- zen
den aan het bureau van dit blad.
Oplossingen van nos. 40, 41, 42
en 43 (zevende wedstrijdserie) in
zenden tot uiterlijk 1 Juni a.s
Probleem No. 40
van A. Germain (Frankrijk)
Stand:
Zwart 10 schijven op 7, 9 10. 12,
14. 18, 19, 20, 25 en 30.
Wit 10 schijven op 21. 23, 26. 29,
37, 39, 41, 45 48 en 49.
Wit speelt on wint.
Probleem N. 41
van J. Wagenaar te Hoorn
(Gecomp. 27-4-'46)
'W
f
i.
'm
Stand:
Zwart 9 schijven op 7, 8, 13, 18 20,
26. 28. 29 en 37.
Wit 9 schijven op 17, 27. 31, 38, 39,
42. 45, 48 en 49.
Wit speelt en wint.
Probleem no. 42
van J. Devillez (Frankrijk)
Stand:
Zwart 8 schijven op 9, 10 12, 20,
25. 30, 36 en 39.
Wit 8 schijven op 21, 23, 27, 31. 32,
38. 47 en 49.
Wit speelt en wint.
Probleem No. 43
van K. Spierlings te Leeuwarden.
Stand:
Zwart 11 schijven op 3, 7. 8, 12 15
18, 19, 23, 29. 30 en 36.
Wit 12 schijven op 17, 21, 25. 26,
28, 32, 34, 37, 39, 41, 44 en 47.
Wit speelt en wint.
(Onderstaande problemen zijn
niet in alle edities van onze krant
opgenomen. Daarom volgen ze
hier nog.
Probleem no. 38 van P. N. Buis
te Grootebroek. Stand: Zwart 8
schijven op 3, 7. 10, 12. 14, 18, 22
en 26 Wit 8 schijven op 23. 24,
30, 31, 37, 38. 41 en 44. Wit speelt
en wint. Probleem no. 39 van
C. Annes te Westerblokker. Stand:
Zwart 12 schijven op 3, 12. 13, 14,
16, 17, 18, 19, 20. 21, 22 en 27. Wit
12 schijven op 26, 28. 32, 33, 34 36.
38, 39. 40, 42, 47 en 50.
Wit speelt en wint.
(Oplossingen tot 29 Mei a.s.)
Bij de problemen. No. 40 is een
compositie met een geestige af
wikkeling. No. 41 is nog kort ge
leden gecomponeerd en is een se
lectie uit meerdere bewerkingen.
No. 42 geeft een aardige bewer
king van ressource spel enz. te
zien en no. 43 eveneens, maar dan
op meer uitgebreider schaal.
