RADIO
i
Het aantal stemgerechtigden
Door het oog van den naald
fmond
J
dsch
KLACHT
PAN
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
Officieele cijfers van het land
en van de kieskringen
Azerbeidsjan door het
Roode Leger niet
ontruimd
Niet alleen erkennen,
maar ook naleven!
Vrije vaart voor
oorlogsschepen
Hoogste onderschei
ding voor generaal
Winkelman
De Duitschers in Spa nje
Grondwetsherziening in
de Eerste Kamer
kroniek
Amsterdamsche haven
staking geëindigd
DE STRIJDERS VAN
1940 CE-EERD
M rs Churchill in Arnhem
Boehi Trep en Jippie Jee in Nederland
MEI 1946
zond ti-
herstel
herstel
uw van
atsbestel
oninkrijk
r, de broer
;r, is tot 4
veroordeeld
rloofd bezit
en revolver,
visch rap-
g van het
ische oor-
.uislings" en
meerendeel
vluchtelin-
personen in
itieke emi-
landeld en
er een ge-
;tisch leger,
wettige re-
olavië richt.
len van ge-
van de Ne-
Japan ver-
r. W G. F.
de Neder-
lanklager bil
gerechtshof
n te Tokio,
it hof zullen
voor 1 Juni
en verwacht
f jaar tijd in
i Elf landen
it in, n.l. de
Rusland, En-
ederland. Br.
:n, Nw-Zee-
ankrijk. Ne-
de belangen
igen.
jke punt be-
behandeling
;angenen en
lan handelt
aankacht
de politieke
in Nederl.-
elkomd. Bur-
e hield een
nsttoespraak,
es, dat de uit
hans in volle
n verstevigd;
de toekomst
Jdsch bezoek
Schoenmaker
akte zich de
baarheid der
;ze bij hun
adressen kof-
Overal, waar
ramen was
gasten wei-
het middag-
at was in tal
en hartelijk
drie werden
n met muziek
ae ingehaald,
Zanten hen
:ing welkom
m Zee weet,
ldus spr., die
genamen dag
mschte. Aan
oud-burge-
ireth. Schoen-
ht werd hier-
gerecht bij
Ische nieuwe
de gasten
eid om oude
aan te ha-
park werden
en en de Eg-
:rden voorts
i optocht; des
vuurwerk op
l feestelijken
WOENSDAG 15 MEI 1946
BLIJKENS EEN OPGAVE van den Verkiezïngsdienst van het
A.N.P., bedraagt volgens de officieele telling het aantal
kiesgerechtigden voor de Tweede Kamerverkiezing 5.229.927.
Wij waren er dus gisteren met onze begrooting van 5.375.000
niet zoo heel erg ver van af.
Bij de verkiezingen voor de
Tweede - Kamer in 1937 was het
aantal kiezers 4.462.859, waarvan
toen 4.212.903, zijnde 94.40 pCt.,
aan de stemming hebben deelge
nomen.
Bij de verkiezingen voor de
Provinciale Staten, gehouden in
April 1939, bedroeg het aantal
stemgerechtigden voor het ge-
heele land 4.623.414. -
De gemeente, met het grootste
aantal stemgerechtigden, is Am
sterdam, met 493.711 personen, de
gemeente met het kleinste aantal
stemgerechtigden is Ritthem, in de
provincie Zeeland, met 75.
Het aantal kiezers in de onder
scheidene kieskringen is bij de
aanstaande Tweede-Kamerverkie-
zngen als volgt:
Kieskr. I 's Hertogenbosch:
311.369 (244.851)
Kieskring II Tilburg:-»
264.145 (216.807)
Kieskring III Arnhem:
306.718 (249.182)
Kieskring IV Nijmegen:
251.649 (214.641)
Kieskring V Rotterdam:
368.723 (330.703)
Kieskring VI 's Gravenhage:
295.168 (278.304)
Kieskring VII Leiden:
265.991 (230.802)
Kieskring VIII Dordrecht:
337.277 (290.315)
Kieskring IX Amsterdam:
493.711 (449.009)
Kieskring X Den Helder:
232.539 (204.155)
Kieskring XI Haarlem:
307.022 (253.618)
Kieskring XII Middelburg:
149.845 (139.779)
Kieskring XIII Utrecht:
304.566 (244.421)
Kieskring XIV Leeuwarden:
259.681 (227.127)
De Veiligheidsraad ziet zich
v°or de mogelijkheid van een
nieuw debat over Perzië geplaatst.
De onderhandelingen tusschen de
Perzische regeering en Azerbaid-
sjan zijn in een impasse geraakt en
er is geen officiéél nieuws om
trent de bewegingen van het Roo
de leger. De afgevaardigden zijn
kennelijk verontrust over het uit
blijven van de bevestiging van de
Sowjetrussische ontruiming* De
laatste aanwijzing, die te ■Washing
ton is ontvangen, is dat Soeltaneh,
de min. pres. van Perzië, liever
geen „C°mmissie van onderzoek"
naar Azerbeidsjan zendt. Hij geeft
er de voorkeur aan te wachten tot
de onderhandelingen met den
Azerbeidsjaanschen „Premier in
een meer gevorderd stadium zijn
gekomen. Als de Perzische regee
ring Maandag a.s. den Veiligheids
raad nog niets over de ontruiming
door het Roode leger kan mede-
deelen, zijn eenige afgevaardigden
van plan, z°o wordt van bevoegde
zijde vernomen, den raad vooi te
stellen zelf een commissie naar
Perzië te zenden voor een zelf
standig onderzoek.
ERKENNEN is ten aanzien
van belangrijke beginselen in
het openbare leven niet vol
doende. Men moet ze ook wil
len naleven. Dat zegt ons pro
gram ook ten aanzien van de
zedelijke normen, onmisbaar
voor een goed geordend ge
meenschapsleven. Het pro
gram eischt dat die erkenning
èn naleving van die geestelijke
normen bevorderd wordt door
krachtige maatregelen. En het
voegt daaraan toe: In het bij-
"r ziih maatregelen ver-
eischt tegen de corruptie, in
allerlei vorm, den woeker, de
openlijke bevordering van het
neo-malthusianisme, en de
uitspattingen op het gebied
van het amusementsleven.
Voor moreel herstel en gees
telijke vernieuwing op den
eenig juisten grondslag van
het Christendom, op 17 Mei:
lijst 2, de lijst van de Katho
lieke Volkspartij, Romme.
Kieskring XV Zwolle:
350.002 (290.498)
Kieskring XVI Groningen:
260.732 (223.550)
Kieskring XVII Assen:
142.817 (103.786)
Kieskring XVIII Maastricht:
327.972 (250.586)
De tusschen haakjes geplaatste
cijfers zijn de aantallen kiesge
rechtigden in de overeenkomstige
kieskringen in 1937. In 1939. bij
de Provinciale Statenverkiezingen
was het aantal stemgerechtigden
te Amsterdam 465.350, te Rotter
dam 346.708 en te 's Gravenhage
291.477.
He.' Kon Besluit van 25 Aug.
1939 betreffende het verbod voor
oorlogschepen van vreemde mo
gendheden om te komen binnen
de territoriale wateren van het
rijk in Europa is met ingang van
heden ingetrokken.
In zijn herdenkingsrede,
welke hij gisteren op den
Grebbeberg heeft gehou
den, deelde minister-pre
sident Schermerhorn me
de. dat Gep. Generaal H.
G. Winkelman, oud opper
bevelhebber van land- en
zeemacht, door H.M. de
Koningin he.' Grootkruis
in de Orde van den Ned1.
Leeuw is verleend, zijnde
dë hoogste Nederlandsche
onderscheiding.
Groot-Brittannië oefent groote
pressie ur op dë regeering van
Franco om het uitleveren van na
zi's en ongewenschte Duitsche
agenten aan de geallieerde
autoriteiten te bespoedigen. Vol
gens de inlichtingen, die dë Brit-
sche regeering heeft ontvangen,
zijn er Ussehen de 2200 en 2500
Duitschers in Spanje, maar ver
dere onderzoekingen zullen wel
licht nog toonen, dat deze cijfers
te laag zijn geschat. Van dit getal
zijn. voor zoover te Londen be
kend is, slechts ongeveer 400 bij
eengebracht. die thans klaar
staan om naar Dui 'schland te
worden verscheept
De Eerste Kamer behandelde
gisteren het wetsontwerp strek
kende tot wijziging van de be
palingen betreffende „Verande
ringen" en de wijziging van art.
192 der Grondwet.
De heer Anema (AR) noemde
Hoofdstuk XIII van de Grondwet
het hart van onze constitutie.
Spr. was van meening, dat de
grondgedachte van dit Hoofdstuk
door de Regeering is aangetast,
wat ook blijkt uihet feit dat
de gekwalificeerde meerderheid
gebracht wordt van twee derden
op drie vijfden. Het voorgestelde
stelsel noemde spr. een verkapt
referendum In het ontwerp is
niets goeds te vinden.
De heer Blomjous (RK) ver
klaarde. daer binnen zijn frac
tie %een eenstemmigheid over de
Grondwetsherziening bestaat.
Spr. gaf dan ook als zijn per
soonlijke meening weer, dat de
wijze van behandeling te snel is
geweest
De heer Kropman (RK) acht
het een bijzonder bezwaar, dat
het lidmaatschap van de Bijz.
Kamer vereenigbaar is met da.'
van de Eerste of Tweedë Kamer.
Ook is er naar spr. meening
geen volksovertuiging dat Hoofd
stuk VIII °ver de defensie veran
derd moet worden.
De heer Kranenburg (PvdA)
merkte op, dat het er om gaat of
men dë Grondwetsherziening ge
makkelijk moet maken of niet.
Spr. gevoel.' iets voor lenigheid
in deze. We krijgen een vereen
voudiging Het is een referendum
op de Grondwetsherziening.
De heer Parmantjak (dakloos)
kwam vooral op tegen de uit
zending van dienstplichtigen
naar Indië. Spr. protesteerde te
gen de republiek Indonesia, zulks
met het oog op de uitlatingen
van den heer Blomjous, die zeide,
dat de troepen ook noodig waren
omdat er missionarissen en zen
delingen worden vermoord
Ook de heer Koejemans (CPN)
keerde zich tegen de wijziging
van art. 192. In principe gaat het
om het leven van 10000 Nederl.
jongemannen.
De heer Donkersloot (PvdA)
heeft den indruk, da' het ont
werp tot wijziging van art. 192,
onvoldoende is voorbereid'.
De heer Witteman (RK) be
toogde op verschillende gronden,
dat hij het zou betreuren, als de
Eerste Kamer de voorstellen zou
verwerpen.
Namens de liberale fractie
verklaarde de heer Gelderman
nie de noodzakelijkheid in te
zien om het hoofdstuk over de
defensie te wijzigen Zijn fractie
zal tegen stemmen.
Nadat de heer Pollema
(ch.) nog een uitvoerig betoog
contra gehouden had, kwam
minister Beel aan het woord, om
het ontwerp te verdedigen. In
teressant was in dit veïband wat
hij zeide over de realiteit, waar
mee wij rekening moeten hou
den
Die realiteit is, dat we reke
ning moeten houden met een
versnelling van het leven en het
is te voorzien, dat in de komende
vierjarige periode de Grondwet
een paar maal herziehing zal
behoeven. Er gebeurt niets an
ders dan de komende Kamers
gelegenheid geven uitspraak te
doen. Deze Kamer toch spreekt
alleen uit, dat er reden is om
wijziging in de Grondwet aan te
brengen.
Hét ontwerp „in overweging
nemen van een voorstel tot ver
andering in de Grondwet strek
kende tot wijziging van de be
palingen betreffende verande
ringen" is tenslotte aangenomen
met 24 tegen 20 stemmen.
Het ontwerp „voorzieningen
met het oog op de mogelijkheid
van een ontbinding van de voor-
loopige Staten-Generaal en de
alsdan te houden verkiezingen"
is aangenomen met 34 tegen 9
Stemmen.
Het, ontwerp '„in overweging
nemen van een voorstel tot ver
andering van art. 192 van de
Grondwet" is aangenomen met
34 tegen 8 stemmen.
PROGRAMMA
DONDERDAG 16 MEI.
HILVERSUM I (301.5 M) AVRO
7.00 Nieuws, gym. en gram.; 8.00
Nieuws en gram.; 9.15 Morgenwij
ding; 9.30 Gram.; 11.10 Kerkcon-
cert; 11.45 Ber. krijgsgevangenen;
12.00 Fransche chansons; 12.35
Ensemble Geza Kiss; 13.00 Nieuws
13.15 Vaudeville-orkest; 14.00
Voor de vrouw; 14.20 De Kwintet
spelers; 15.20 The Romancers;
17.00 AVRO-kaleidoscoop; 17.30
Dansorkest; 18.00 Nieuws; 18.30
Ned. Strijdkrachten; 19.05 Sport-
praatje; 19.20 Musette-orkest;
20.00 Nieuws; 20.05 Politieke le
zing; 20.25 Concertgebouw-orkest;
22.30 Ouderen en jongeren; 23.00
Nieuws; 23.15 Aart Schol en zijn
dansorkest; 23.45 Gramofoon.
HILVERSUM II (415.5 M. KRO
7.00 Nieuws, gym. en morgen
gebed; 8.00 Nieuws en gram.;
10.00 NCRV gram.; 10.15 Morgen
dienst; 11.00 KRO Radio zieken
bezoek; 11.45 Piano-recital; 12.15
Voordracht; 12.30 Lunchconcert;
13.00 Nieuws; 13.15 Continental
Kwintet; 13.45 Voor de vrouw;
14.00 NCRV Stafmuziek A'dam-
sche politie; 14.40 Voor de vrouw;
15.00 Gram.; 15.15 Concert; 16.00
Bijbellezing; 17.00 Het rijk Over
zee; 17.10 Populaire orgelbespe
ling; 17.35 Rhapsodia Sextet; 18.30
Causerie; 18.45 Matrozenkoor o. 1.
van Theo van Elferen; 19.00
Nieuws; 19.20 Met band en plaat;
19.30 Katholieke Volkspartij; 20.00
Nieuws; 20.05 Reg. Voorl. Dienst;
20.20 NCRV-orkest; 20.45 Cause-
ris; 21.05 Orkest; 21.30 Causerie;
21.50 Orkest; 22.00 Nieuws; 22.15
De vaart der volken; 22.35 Kamer
muziek Kon. Mil. Kapel; 23.15
Gram.; 23.50 Schriftlezing.
WANDAAG wordt beslist of
de vredesconferentie zal
worden verdaagd tot in Juli
a.s.. Het ziet er naar uit, dat
Byrnes in dit opzicht zijn zin
zal krijgen. Misschien is dat
ook beter, want tot nog toe is
„resultaat" in Parijs een on
bekend woord. Het eenige ma
gere succesje van gisteren was
de toedeeling aan Frankrijk
van een aantal bergtoppen aan
de Fransch-Italiaansche grens.
Het staat nu wel vast, dat
de onderhandelingen tusschen
de Perzische regeering en de
Azerbeidsjaansche delegatie
volkomen zijn mislukt. Toch
blijft nog de hoop op een com-
promis-ter-elfder-ure geves
tigd, om de kwestie alsnog
langs minnelijken weg te re
gelen.
Nu Engeland, onder druk,
heeft toegestemd zijn troepen
uit Egypte terug te trekken,
schijnt men in meerdere krin
gen spijt te hebben van dezen
gang van zaken. Maar Enge-
-.nd heeft eenmaal „ja" ge
zegd en zal dit woord ge
stand doen.
Het „hoofdkwartier" der
Koerden, zoo wordt uit Tehe
ran gemeld, heeft zijn eerste
communiqué gepubliceerd over
het front tegen de regeerings-
troepen. Wanneer zullen daar
rust en orde eindelijk geves
tigd zijn?
De besturen van de samenwer
kende organisaties in het haven
bedrijf te Amsterdam hebben
naar aanleiding van den oproep
van den burgemeester van Am
sterdam gistermorgen een zeer
druk bezochte gecombineerde
ledenvergadering gehouden
Daarin werd met algemeene
stemmen besloten aan den op
roep van den burgemeester ge
hoor te geven en hedenochtend
den arbeid te hervatten.
Verder is overleg gepleegd
met het bestuur van de Scheep-
vaartvereeniging „Noord". Dit
heeft de toezegging gedaan voor
alle havenarbeiders die morgen
weer aan het werk gaan de ont
slagen in te trekken. Dit geldt
zoowel voor de stichting samen
werkende havenbedrijven als
voor de vaste arbeiders van de
diverse maatschappijen
De politiemaatregelen rond' het
havencomplex zijn verscherpt.
Het Hongaarsche parle
ment heeft na hevige debatten
de overeenkomst tusschen Tsje-
cho Slowakije en Hongarije
over de uitwisseling van be
volking goedgekeurd.
VERVOLG VAN PAG. 1
Het is vandaag een dag van
herinnering aan een smartelijk
gebeuren. Straks gaan wij allen
van hier naar onze plaatsen in
den strijd om de wederopbouw
van ons vaderland. Wij allen zoo
als wij hier staan, ofijrdie luisterti
hebben aan dezen strijd ons aan
deel. De mannen van 1940 hebben
met heldenmoed gestreden, ook
indien zij het gevoel hadden-, op
een verloren post te staan. Laten
wij thans in den strijd die gaande
is en waarin wij niet op een ver
loren post in het leven staan,
doch met de mogelijkheid der
overwinning in het gezicht in dien
strijd om het heil van ons vader
land iets aan den dag leggen van
den moed en de kracht, waarmee
zij streden, die wij vandaag het
allermeest eeren.
Hierna nam Baron van Voorst
tot Voorst het woord, die in het
kort den heldhaftigen strijd in
1940 memoreerde. De slag om de
Grebbe begon bij het krieken
van den dag op 11 Mei 1940 en
heeft daarna 60 uur ononder
broken voortgeduurd tot in de
middaguren, toen slechts een
nieuw front uitkomst kon bieden.
De vuurproef, hier door onze
soldaten ondergaan, was er een
met ongelijke wapenen. Daar
naast traden nog factoren op,
die het moreel van de troepen
afbreuk deden, zooals spionnage
en misbruik van Nederlandsche
uniformen.
Hierna decoreerde Prins Bern-
hard onder plechtige stilte het
vaandel van net 8e R.I.
Vervolgens legden de Prinses
en de Prins een krans voor het
groote kruis, waarop minister
Schermerhorn, namens de regee-
rmg, eveneens een krans aan den
voet van het kruis legde. Ook de
marine-deputatie, de deputatie
van het K.N.I.L., van den Bond
van Nea.' Militaire Oorlogs
slachtoffers, van de Britsche
militaire missie en van de Kon.
Landmacht brachten een plech
tige bloemenhulde aan de geval
lenen.
Nadat „De Dooden" van Muus
Jacobs was voorgedragen en een
padvindstersleidster namens de
Nederlandsche jeugd
had, klonk 't command
den ban". Onder de tonen van
het „Wilhelmus" reikte Prins
Bernhard hierop de door H.M.
verleende onderscheidingen aan
nabestaanden van de gevallenen
uit. Na het commando „Sluit den
ban" werd de plechtigheid be
sloten met ons volkslied, waarop
de hooge gasten, gevolgd door de
genoodigden, zich naar huis be
gaven
Op het kerkhof werden ver
volgens door velen bloemen
neergelegd als symbool van
dankbaarheid tegenover hen, die
hun leven voor het vaderland
gaven
Mevr. Churchill en haar dochter
Mary hebben Arnhem bezocht Bij
het voorloopig Airborne-monu
ment, dat daar opgericht is in het
park voor hotel Hartenstein, dat
in de Septemberdagen van 1944
als hoofdkwartier heeft gediend
voor de actie van de luchtlan
dingstroepen heeft zij een bloe
menkrans neergelegd.
60Zoo vreeslijk was dat gebrul, of het leek, dat de
wereld verging en er honderden bommenwerpers overvlogen.
Wat was het geval. Die slimme Jippie had kans gezien te
vluchten. En hij was zoo bang? Maar bange menschen zijn
van bmnen dikwijls heel anders. Jippie was weg. Hoera!
Toen ging Dolf Opperman wel zoo erg te keer en hij werd
ineens zoo wit van angst en schrik, want dat kon wel een
partisan zijn, die Jippie. Dadelijk gaf hij bevel weg te rijden,
en daar ging Boebi, ontvoerd door Heer Dolf Opperman zelf.
Maar daar in die boom bewoog iets. Heel voorzichtig gingen
de takken opzij en de grijnzende Jippie keek naar beneden.
Had hij dat eventjes handig gedaan. Gelukkig stond de jeep
er nog.
