2
2
r
De Linie" aan het woord
ROOI
EXEL
Bisschoppen hebben gesproken
lijst
Katholieke Arbeidersbeweging
tegen Staatssocialisme
Wij hebben een eere-schuld
in te lossen
v_
lijst
J
a rooi voor
n?
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
E.
invullen!
>roek
En zij spraken weer
hooi
MEDEDEELING
Adres aan Minister Vos
Op 17 Mei de dag van
de K. V. P.
Stemt Romme van lijst 2
n
Het socialisme van de Apollo-hal
oud, onwaar en ondemocratisch
16 MEI 194g
DONDERDAG 16 MEI 1946
OMME
ÜIETS.
rE GOED
DE K.V.P.
piscopaat zal
goed ook te
wensch zoo
ngrijk is. De
volgens den
fractie wor-
,ij uw plicht
n lijst 2
TEXEL
VOND
bezette zaal
m ouders, ge-
belangstel
aangeboden,
iten geslaagd
het hoofd det
Steenhuis, in
memoreerde,
bedoeling een
ig te geven,
:n avond, om
len gezin en
maken. Zeer
lig streven,
et tooneelstuk
ve" gekozen,
en onderwij-
uitgebeeld het
n gezin, met
duwzijden
werd daarna
imma voorge-
n geheel zijn
dit alles
en, zang en
werd door de
lakte het pro-
mier van op
en indruk
•hande eigen-
behandeld,
de jeugd en
idealisme in
gen, het Indo
en andere,
kerken's fiere
Nederlandsch
van een bont
na de avond
it het aioude
een paar stro-
de uitvoering
JOUWSC
teedewerkers
op een zeer
vond en wel-
oekomst reden
ran dergelijke
te bieden aan
stellen in de
DE NIEDORP.
I
uit 14 perso
de te bepalen
le candidaten
;emeenteraads-
volgt samenge-
ui, 2 F, Th. J.
4 P. J. Tromp,
Th. J. Stade-
8 A. Bruin,
P. v. d. Fluit,
Th. Broersen,
Klaver.
HENSBROEK.
HTVORST
en nacht heeft
lachtvorst alle
e tot den grond
:estentijds la®
1 overal zijn
j bij strookenj
pelen dicht bij
;enoeg afwisse-
volkomen on-
is hier tbans
gevolgen zijn
zal kunnen
een zeer aan- i
hoeveelheid
l*E BISSCHOPPEN hebben
\J eens gesproken in de jaren
van de Duitsche overheersehing.
Zoo dat de Koningin den Aarts
bisschop, nu Kardinaal dr. Jo
hannes de Jong den leider van
Haar Volk noemde, toen zij in
Londen was Wij noemen onze
Katholieke Partij deswege niet
de Partij van het verzet. Maar
als anderen roemen op hun aan
deel in dat verzet, dan zeggen
wij.
met Sint Paulus niet alleen:
Wij ook, maar dikwijls en in
vele gevallen: Wij meer dan zij!
En dat wy zoo sterk waren, dat
dankten wij aan de stoere en
onverzettelijke leiding van de
Bisschoppen, die geen kamp heb
ben gegeven in den strijd tegen
den overweldiger, die God, Ge
zin en Vaderland belaagde. Het
woord van de Bisschoppen heb
ben wij gevolgd, en Zij zijn er
dankbaar voor geweest en heb
ben na de bevrijding reeds her
haaldelijk te kennen gegeven,
dat zij hun houding zoo duide
lijk konden en durfden bepalen,
omdat zij wisten, dat zij op het
Katholieke Volk /-konden reke
nen. Thans hebben de Bisschop
pen opnieuw gesproken. In zijn
diepste wezen is de verkiezings
strijd ook weer een strijd, met
het hoogste belang van God,
Gezin en Gezag "als «inzet. Daar
om hebben de Bisschoppen er op
gewezen, dat ook het staatkun
dig leven op de zedelijke nor
men van het christendom geba
seerd moet zijn Derhalve ver
klaren zij, dat alle katholieken
het zich tot iplicht moeten reke
nen slecKts die personen te kie
zen, waarvan zij met recht mo
gen verwachten, dat zij zich op
het terrein van wetgeving en
bestuur zullen laten leiden door
deze normen, welker naleving
naar Hun overtuiging in «de ge
geven omstandigheden het best
gewaarborgd wordt door de
Katholieke Volkspartij. Op deze
wijze zullen zij niet alleen de
belangen van den godsdienst en
de goede zeden dienen, maar ook
het welzijn van ons dierbaar
vaderland. De Bisschoppen heb
ben eens gesproken, zij spraken
weer. En duidelijk genoeg. Mo
ge Katholiek Nederland hun'
roepstem even algemeen volgen,
als het dat in de bezettingsjaren
deed, In het belang van God en
Kerk', Vorstin en Land!
"N
STEMT 17 Mr.1
voor gezond fi
nancieel herstel
en voor herstel
en uitbouw van
het staatsbestel
in het Koninkrijk
V..
In verband met de verkie
zingen verschijnen wij he
den in dubbelen omvang,
dus met acht pagina's.
e R.K. Lage*
Spanbroek
oemd de heet
ns Hoofd der
school le I
VERVOLG VAN PAG. 1
De vooruitstrevendheid van de
Katholieke Volkspartij wil een vaste
richting uit. Niemand kan zeggen;
dat hij niet weet, welken kant wij
uitwillen, op - welken grondslag wij
staan, hoe wij in diepste wezen over
de verschillende vragen denken. Zoo
is de grondslag van de Katholieke
Volkspartij het meest-waarachtlg' en
waar. Zij leeft niet van beloften, ook
al omdat zij weet, dat zij, straks aan
de regeering geroepen, met anderen
zal moeten meedoen aan het zoeken
van dat evenwicht in het staatkun
dig beleid, dat het weizijn van het
land behoeft. Maar altijd zal men
weten, dat er bij ons een vast punt
is, waar we niet verder naar links
of naar rechts .willen gaan. Op grond
van het beginsel, waar niet aan te
tornen valt.
Zoo is de Volkspartij inderdaad
conservatief, in beginsel, en voor
uitstrevend in de toepassing daar
van. Daar is het belang van het
land het best mee gediend. Niet
met looze propaganda alleen,
waarvan we straks niet weten, hoe
het in de practijk zal reilen en
zeilen. En ook niet met onbelem
merde vooruitstrevendheid en on
verantwoord radicalisme dat in 't
vaarwater van ultra-links radica
lisme terecht komt en ons brengt
op wegen, die ons bergafwaarts
voeren. Wij zouden meenen, dat
de gebeurtenissen in België en
Frankrijk de propagandisten van
de Partij van den Arbeid tot voor
zichtigheid en bescheidenheid zou
den manen! Met name in
Frankrijk. Daar heeft het so
cialisme onder communistischen
druk toegegeven aan een schijn-
democratische Grondwet, die in
werkelijkheid tot partijendictatuur
zou voeren. En mede door de prin-
cipieele houding van de vooruit
strevende katholieken is dit ern
stige gevaar voor de gezonde vrij
heid en de .werkelijke persoonlijke
verantwoordelijkheid bezworen.
De eigen principieele hou
ding van de Fransche katho
lieken heeft hier het algemeen
welzijn van Frankrijk een on-
sehatbaren dienst bewezen.
Dat doet de eigen principieele
houding van de Nederlandsche
Katholieken in de Volkspartij
ook. En als de Bisschoppen
daar niet hun persoonlijke
meening, maar de kracht van
hun Hoog Gezag bij in de
weegschaal leggen, is het be
lang van het land daarmede
gediend.
In dit verband is het ook een
voudig in strijd met de werkelijk
heid van de historie, en met de
realiteit van de feiten als „Parool"
nu nog weer eens met het ver
haaltje aankomt dat het voort
bestaan van de K.V.P. een van de
ernstigste belemmeringen vormt
voor een gezond en natuurlijk
partijleven. Het zou wel eens
kunnen zijn, dat de naaste toe
komst zou leeren, dat die belem
mering eerder te vinden is in de
Party van de Arbeid, die inder
daad vogels van diverse'geestelijke
Pluimage binnen haar kader ver
enigt, maar in de diepste dingen
geen fundamenteele grondslag
voor eenheid vinden kan!
De Nederlandsche Katholieke
Arbeidersbeweging heeft een
schrijven gericht aan den Minister
van Handel en Nijverheid betref
fende het Wetsontwerp tot voor
bereiding van de vaststelling van
een Natronaal Welvaartsplan.
In dit schrijven juicht het Ver-
bondsbestuur de instelling van
een Centraal Planbureau toe,
waardoor wordt beoogd de coör
dinatie van het regeeringsbeleid
op economisch, sociaal en finan-
•cieel gebied te bevorderen. Doch
"volgens het Verbondsbestuur be
oogt de instelling van een Na
tionaal Planbureau, blijkens art.
3, lid 2 van het Wetsontwerp,
méér dan de bevordering van een
toed gecoördineerd en daardoor
oelmatig plan van actie voor het
economisch, sociaal en financieel
regeeringsbeleid. Aldaar wordt
immers vastgesteld, dat het Na
tionaal Welvaartsplan o.m. een
schema bevat van de na te stre
ven grootte van de voortbrenging
in den ruimsten zin.
-«Naar de meening van het Ver
bondsbestuur wordt hier een be
ginsel geïntroduceerd van ver
gaande strekking. Dit is te duide
lijker wanneer men de bepaling
van art. 3 lid 2 leest in verband
met de zinsnede in de begeleiden
de Memorie van Toelichting,
waarin wordt gezegd, dat het Na
tionaal Welvaartsplan dient ver
wezenlijkt te worden door mid
del van de normale organen van'
Overheid en bedrijfsleven. En
vervolgens de zinsnede, waarin
het heet dat voor de verwerkelij
king van het Nationaal Welvaarts
plan de noodige bev°egdheden in
de handen der overheid moeten
zijn geconcentreerd, bevoegdhe
den, waarmede het de regeering
mogelijk is regelend in het be
drijfsleven in te grijpen ten aan
zien van vestiging, financiering,
prijsvorming, kartellerij, in- en
uitvoer, distributie, enz.
In het Welvaartsplan wordt,
naar de meening van het Ver
bondsbestuur, gezien een onder de
gegeven omstandigheden „ideaal
beeld" van het nationaal proces
der welvaartsverzorging, dat de
Overheid met alle ten dienste
staande middelen tot werkelijk
heid dient te maken.
Aldus opgevat wordt met
het Nationaal Welvaartsplan
een economisch stelsel ge
ïntroduceerd van staatssocia
listisch karakter. Het Na
tionaal Welvaartsplan is dan
niet langer een prognose, een
verwachting van het resul
taat, dat door de werkzaam
heid van zelf veranwoorde-
lijkhcid dragende economische
subjecten, gepaard aan de
economische leiding der
STEMT 17 MEI
overheid, kan worden be
reikt, maar de concretiseering
van het maatschappelijk
economisch doei, dat door het
dwingend optreden der Over
heid moet worden bereikt.
Dit beginsel; doorgedacht in al zijn
economische consequenties, betee-
kent de introductie van een maat-
schappelijk-economisch stelsel, waar.
bit de verantwoordelijkheid voor den
afloop van het economisch proces
overwegend bij de Overheid wordt
gelegd en voor de, ook in economisch
opzicht, zoo gewichtige zelfverant
woordelijkheid der economische sub
jecten slechts weinig ruimte over
blijft. Het Verbondsbestuur kan zich
met .deze tendenzen, in het Wets,
ontwerp gelegen, niet vereenigen.
In meer normale tijden zal de
Overheid zich, wat de beïnvloeding
der productie betreft, in hoofdzaak
moeten beperken tot maatregelen, die
de stabiele ontw.kkeling der wel
vaart en een volledige benutting van
de nationale welvaartsbronnen, met
name een voUedige inschakeling der
beschikbare arbeidskrachten beoogen.
Een Nationaal Welvaartsplan is
noodzakelijk, niet als ,,ideaai-beeld",
dat dwingend moet worden verwer
kelijkt, maar als schema met het
karakter van een prognose, dat een
belangrijk hulpmiddel is voor de
coördinatie van het overheidsbeleid.
Het Verbondsbestuur wijst den
minister er op, dat niet slechts be
zorgdheid t.a.v. de economische doel
matigheid van dezen vorm van plan
economie haar afwijzende houding
bepaalt. Want zelfs indien het waar
was, dat een dergelijk economisch
stelsel tot een grootere .stoffelijke
welvaart zou leiden, zou 'deze wel
vaart, gemeten in geestelijke goede
ren,, te duur zön gekocht. In den
grooten sociaal-economischen sector
van het maatschappelijk leven zou
immers de vrijheid zoozeer moeten
worden-ingeperkt, dat de voor ont
wikkeling der persoonlijkheid nood
zakelijke speelruimte zou komen te
ontbreken.
Tenslotte stelt het Verbondsbestuur
voor art. 3 lid 2 van het Wetsontwerp
te wijzigen.
EESTER KA-
REL GOSELING stierf
vijf jaar geleden in
t concentratie-kamp.
Hij bracht het offer
van zijn leven voor
de idealen van de
Katholieke Staatkun
de. Hij leidde de Ka
tholieke Partij in zwa
re tijden door groote
moeilijkheden heen,
door aan onze Par
tij den principieelen
grondslag te schen
ken, welke zij in die
dagen zoo bar van
noode had. Hij open
de voor de Katholie
ke Nederlanders
en uitdrukkelijk voor
tien niet alleen, maar
ook voor anderen
het wijde perspectief van de gezonde leer en de ge
zonde gedachten op staatkundig terrein. Door zijn werk
is aan Katholiek Nederland een basis gegeven, waarop
het de stormen van den nationaal-socialistischen .typhoon
kon doorstaan. Dankzij zijn werk was in een groote kern
van principieel-geschoolden voor en na de bevrijding
het besef levendig, dat wij met ons eigen Katholiek
Staatkundig Verband weer moesten terugkeeren. Niet
alleen voor de vorming en de scholing, maar ook ais
apparaat voor de verkiezingen. Wij moesten ook nu weer
met een eigen principieel gefundeerde fractie in de
Volksvertegenwoordiging terugkeeren. Nu het eindelijk
zoover is, dat wij in dit opzicht onze réchten voluit kun
nen opeischen, mogen wij bedenken dat wij ook tegen
over de nagedachtenis van Goseling z.g. een eereschuld
hebben in te lossen. Tegenover hem en tegenover dien
anderen oud-voorzitter, Mr. Dr. Verschuur, die eveneens
zijn leven voor het vaderland heeft geofferd en na
Goseling met zóóveel diepe wijsheid de sterke burcht
van de Katholieke Partij heeft uitgebouwd. Denken wij
aan dit woord van den oud-voorzitter in 1937: Wij Ka
tholieken, zijnen het legioen van Nederlandsche kiezers
het sterkste cohort. Wij kunnen dat blijven, zooals wij
getoond hebben het te zijn bij de stembus van 1937.
Wij kunnen dat blijven, als ieder van ons zijn plicht
doet. De Katholieke Volkspartij, het sterkste cohort in het
legioen der vijf miUioen, ook nu. De dag van 17 Mei
moge het bewijzen
voor de toeken
ning van de
juiste plaats van
Nederland in de
internationale
rechtsorde.
„De Linie", het mooie nieuwe
weekblad onder leiding van Prof
Dr. J. Greyghton S.J. met tal
van vooraanstaande katholieke
medewerkers, dat overigens deze
week uitdrukkelijk verklaart,
zich aan geen enkele partij-poli
tiek te binden, schreef vorige
week over de rede van Koos
Vorrink in de Apollo-hal. „De
Linie" hekelde de houding van
Vorrink, die „in de Apollo-hal
het levensoffer der gevallen strij
ders voor de overwinning van
zijn partij annexeerde".
„De Linie" noemt, hot socialis
me van de Appllo-hal oud, on
waar en ondemocratisch en
schrijft o.a.: „Dit socialisme, dat
niet vereenzelvigd mag worden
met de vele goede socialisten, die
wel den goeden geest hebben,
keert de waarheid, dat men om
den arme te heipen, bereid moet
zijn, afstand te doen, op haar kop
in al zijn leuzen, die zijn inge
steld op het idioom van brood
en spelen. Het wordt steeds dui
delijker dat dit socialisme niet
nieuw is, dat het ondanks de in
gevoerde verzoeningsgezindheid,
niet gegrondvest is in den gods
dienst en ondanks de ingebruik
neming van de nationale vlag,
niet nationaal Indien het gods
dienstig en nationaal ware, zou
het niet de gebalde vuist, maar
meer Gods naam gebruiken en
niet de Internationale maar het
Wilhelmus zingen, dat nog altijd
een deemoedig gebed is Moge
lijk zal men zeggen dat het dis
cussieeren over symbolen geen
argumenten oplevert. Men ver-
§eet dan, dat symbolen, vooral
ie waaraan men hardnekkig
vasthoudt, de sprekendste symp
tomen van een geestesgesteld
heid zijn."
Tot zoover „de Linie" van ver
leden week. En deze week
schrijft, „de Linie" in zijn num
mer o.a in een hoofdartikel van
den geleerden Jezuiet Creyghton,
dat de Nederlandsche belangen
niet veilig zijn in handen van
de Communisten, noch in die van
de Party van den Arbeid. Het
zelfde bezwaar geldt 'len aanzien
van alle partijen, die zich in de
ontwikkeling van hun egelstel
lingen en middelen uitsluitend
baseeren op het eigenbelang, zij
het eigenbelang van allen of van
vele partijen, met andere woor
den. die van geen andere over
wegingen uitgaan, dan van eco
nomische of organisatorische of 1
andere zuiver aardsche materie,
ma.erieele en tijeïetike.
Alleen bij partijen, die de
beide bovengenoemde bindingen
(de rechtvaardigheid is de grond
slag van den Staat en de gods
dienst vormt de grondslag van
de rechtvaardigheid) erkennen
en deze maken tot de maatstaf
van hun programma, is het Ne
derlandsche belang veilig. Kort
samengeva'.1, aldus „de Linie",
moeten wii, Nederlanders, ons bij
de bepaling van onze keus ons
dus afvragen:
1. erkent de partij mijner keu
ze hev bestaan van moreele nor
men, waaraan de mensch zich
zonder meer te onderwerpen
heeft?
2. erkent zij de godsdienst als
het fundament aller moreele bin
dingen?
Kiezen wii de candidaten
eener pautij, die aan deze
eischen niet voldoet, dan
kiezen wii verkeerd. En deze
norm gedt niet alleen voor de
katholieken, of alleen de
katholieken en protestanten,
maar, zoOa'ls de argumenten
het uitwijzen, voor allen."