Algemeen Klaro
en Advertentieblad.
i ïerzorg uw Handen met PuroL
HEERENBAA1
Negen en dertigste J aai gang.
Zaterdag 18 Januari 1^30
Ho. 5
i
II
~TËXEL
Wij huldigen het goede.
TelefoeuBHrnmer I®r Sêro Ma. 39137.
zijn inleiding door den Voorz. ge-
j
r
i
t
Jan.
Zondag
Groeu an zwart
Texelsch in het halt
j
1
is
j
i
Advertent? ca.
tutHemend/ieüL
ECHTE FRIESCHE
2O50ct.perons
Uur llflnkeiie/-''n paJyeiME
Dè discussie, die op dit onder
werp volgt is van weinig be-
teekenisde heer Jac. Roeper Kiz.
stelt nog voor om in aansluiting
op een ingezonden adres aan het
het samenstellen van zulk een com
missie echter zeer toejuichen, ter
wijl de S. Kuiper een voorbeeld
geeft van een persoon die door on
gunstig advies door een iandbouw-
'eeraar over een boerderij in Eier-
land voor het halen van een strop
was behoed.
Nadat de heer Klimp de zaak
nog eens nader heeft toegelicht en
er op heeft gewezen dat de Landb.
organisatie de aangewezen vereen,
is om de landbouwers voor onhei
len als bovengenoemd te behoeden
wordt met vrijwel algemeene stem
men besloten de commissie samen
te stellen.
De Voorz. deelt nog mede dat
men voor de samenstelling dezer
commissie zich met de afd. Eierland
en L.T.B. zal verstaan, ’t Is het
doel de commissieleden op ver
schillende punten van het eiland te
zoeken.
In de vergadering werd nog den
wensch uitgesproken dat men in
andere gemeenten het voorbeeld
van de afd. zal volgen, omdat het
nut van z ulke commissie’s overal
zal moeten blijken.
Nog deelde de Voorz mede, dat
de volgende bijeenkomst geen praat-
avojid zal zijn, maar dat dan de
film van Landbouw en Pluimvee
teelt zal worden gegeven, die in
dit blad reeds in het verslag van
verg. Holl Mts. v. Landb. is be
sproken,
Hierna werd de verg, met ‘a woord
van dank aan den heer Klimp voor
Dinsdag 21
Woensd. 22
Donderd 23
Vrijdag 24
Zaterdag 25
N.B 's Morgens
middernacht tót ’smiddags 12 uur
VA liiRQUl 1JD Eiï
Abonnementen.
Bureau 8 Warimaa&sftraatt 5ö2? Bur^,
Deze week moeten fietsen om
4,51 uur I i c ht op hebbenrijtui
gen 5,21 uur.
Kalender der weest
Opkomst der zon op 12 Jan. 8.01
Onderg. 4.21
sloten
Na afloop der verg, deelde de
Secrt, de heer P. Bakker Az. nog
mede dat voor het Rundveefonds
thans 100 koeien zijn aangegeven
In de vergadering gaf zich echter}
geen landb, als lid v.h. fWs op.
Nieuwe telefoonaansluitingen. 1
Oudeschiid no 11 C. Boekei, slagerij
12 J, C. Rab, pak
huizen en opslagplaats
van brandstoffen
den Hoorn, no. 2 A. Slegh, autodiens
Oosterend. Zaterdag heeft Nut
en Genoegen alhier haar 2e bijeen
komst gehouden in dit seizoen)
Deze leer traden alleen eigerf—
krachten op.
Voos de „;.üze werden de voor
drachtei ^êgeven „De begrafen'S
van Oen Koos“, Hannes Bij de
Landwer, Na het nachtfuifje, De
Verlateie en Matamorphose.
Na e pauze werd opgevoerd
hel blijtJcl „Arme Rijken*. Harte
telijk wrd er gelachen om de leuke
zetien, ir wetd uitstekend spel ge
geven ©or allen, doch vooral door
de vertdkers der hoofdrollen.
De Vjo-z. de heer IJ. Koppen
bracht .an hot einde hart-lijk dank
aan ail® die medegewerkt hadden
om dean avond tot een goed ge
slaagde te maken. bzoiidMoid
1 werd d’ynk gebracht aan oen! neo'
I M. Kiklert, die de leidir op -icc
had gejomen. De Voorz. U-el1.
nog mede, dat in de in Februari
gehouden bijeenkomst weer een
tooneelstuk zal worden opgevoerd.
Een prettig bal onder leiding van
de heeren Boom besloot den avond.
(Te laat ontvangen voor ons vo
rig nummer.)
bestuur der „30 Polders" eenige
actie van de Vereen, te doen uit
gaan om in dit waterschap de be
maling te bespoedigen, omdat er
door te veel water jaarlijks nog
duizenden guldens schade ontstaat.
De Voorz. wijst er echter op dat
de Vereen, zich op dit gebied niet
kan bewegen en een neutraal stand
punt moet blijven innemen.
De heer Klimp zegtTot het ge
ven van advies in bemalingskwesties
ben ik absoluut onbevoegd en ik
wensch mij daarom niet op dit
terrein te begeven. Deze verg, is,
dunkt mij, voor de polderbesturen
een spoorslag om de ontwatering
zooveel mogelijk te bevorderen
vooral nu de aanwezigen zich een
parig uitspreken „Dat het nut van
een lagen waterstand in den win
ter door ieder wordt ingezien."
De heer M. D. Dijt is ’t met het
geen de heer Klimp over ontwate
ring heeft gezegd vrijwel eens. Al
leen wil hij nog iets hieraan toe
voegen n.l. dat de waterstand voor
de lichte zandgronden bijv, aan den
schralen duinrand wel te laag kan
zijn in den winter, 50c.M. beneden
het maaiveld voor de^en zandgrond
en 60 c.M. voor lichten veengrond
is niet te hoog.
Hierna wordt van dit onderwerp
afgestapt en komt de T e n t o o n-
stelling in bespreking.
Met algemeene stemmen wordt
besloten om dit jaar, de ‘t vorig jaar
uitgestelde Tentoonstelling te doen
houden en weder samenwerking te
zoeken met de andere Landbouw-,
Pluimvee en Bloembollenvereen. in
deze gemeente.
Commissie van advies
voor koopers ep huur
ders van lander ij en in deze
Gemeente.
De Voorz. zet nog eens nader
uiteen dat deze commissie ten
doel zal hebben om te voorkomen
-dar^erèoncfT \arr hiér en elders
zich geen strop koopen of verhan
gen aan een te hooge huur, zooals
wij hiep reeds zoo dikwijls hebben
zien gebeuren. De commissie zal
aan personen die er om vragen een
onpartijdig advies geven.
De heer J. Nz. Kikkert is van
oordeel dat de commissie op zeer
groote moeilijkheden zal stuiten.
De een zal bijv, best in staat we
zen op een stuk land een flinke
pachtsom te betalen, de ander niet.
Ook kan koop en verkoop van land
zeer veel uitéénloopen, grond die
bijv, thans weinig waarde heeft kan
somtijds plotseling in waarde stijgen
De heer Sijbr, C. Eelman vindt
zulk een commissie eveneens zeer
bezwaarlijk, er zullen ongetwijfeld
groote bezwaren komen bij het uit
brengen van adviezen. Dit is ook
de meening van den heer Joh.
Keijser Pz,
De heeren Benit en Poot zouden
Dinsdag 21 Jan. Laatste kwartier
Opkomst Ondergang
19 10.45 s av 10.45 ’smg
Maandag 20 12,00
0.06 ’smg 10.49
1.25
2.43
3,59
5.12
Praatavond Holl. Maats, van
Landbouw
gehouden op Dinsdag 14 Jan. j.l.
in hotel „de Oranjeboom".
De bijeenkomst, die door 60 A 70
leden was bezocht, werd omstreeks
8 uur doodden Voorz., den heer C.
Keijser Hz. geopend. Spr. deelde
mede, dat deze praatavond iets vroe
ger was begonnen, omdat men nog
al een overladen agenda had, n.l.
„Bespreking over water; „Bespre
king over ‘t al of niet houden van
een Tentoonstelling in 1930“ en
„Benoeming van een comm, van
advies voor koopers en huurders
van landerijen in deze gemeente
Hierna verkreeg de heer Klimp
’t woord, die weder bereid was ge
vonden de inleiding over „Water"
te houden.
-
1
Jan
Zondag
baandag
Dinsdag
Woensdag
atlSCH C»A
JIIEÜWE
1
75
3
a
9
10.37
3
nam
i
1
SEDERT 1753
rii—■■riwnurw, uimii 'iiMifMhijnu^nrWM-ni-^HgjtKyHwtwF wigtwrïgiè
1
1
l
3
1
3
3
3
1
1
1
b
i
24
25
l
l
1
1
M
i 50 Ct
10
L
1
3
C
3
3
9
1
1
f
l,
9
nam
o’,43
1.29
2,28
3.16
4,30
5,48
mè
VERTREK DER TREINEN van Helder: voorm, 6.,10 Zondn 7,19all.Zon-
7.27 (sneltr.) (Zond. n.)9,54 all. Zond 10,06 Zond. n. 12,30, (alleen Zaterd.) 12.47
(Zaterdags niet), 1,13 (alleen Zaterdags) 3,55 (Zaterdags en Zondags niet
4,19 Zondags niet) 7,20. 9.09 all. Zond. 9,34 (niet op Zon- en feestd.) Markttrein
Schagen Donderdags v.m. 7,42.
Aank. te Amsterdam vm. 8,35, 9.00, 12.13 12.17, 2,52,5,51, 6,32,9,34 10.44,11.37
VERTREK DER TREINEN var. Amsterdam v.m. 5,12 (Zondags niet)
8,03 sneltrein (Zondags niet), 9.17 (Zond niet) 9.22 all.Zond. 12,05 (Zond n.) 1.45
(Zond, niet) 3,11 (all. Zond.) (4,56 Zond. niet)5,51 9.25 sneltrein 11.35 (all.Zond(
Aank. te Helder8.25. 9,37,11,19 11,35 2.39,3,50, 6.12 6,31 8,02,11.13 (Zond 11.35) 1,01
11.03
11.18
11.40
0.09 ’S av
de tijd van
Van 1 tot 5 regels
Eike regel meer
Bfi abonnement volgens overeenkomst.
ddvertentiên tc senders tutor 4 uur avonds daags voor den dag der uitgave
19
20 I
21 I
22
Donderdag 23
Vr(dag
Zrterdag
resultaten.
Een noodzakelijkheid is dat men den
grond op tijd bewerkt en dat is een wet
waartegen zeer veel gezondigd wordt.
(ook in hcmwi.ft potrtfen en porde»)
Spr. eindigde zijn inleiding met een
gedicht over de „Kameleon" en verwierf
een hartelijk applaus van de vergadering,
1,14
2,01
2,53
Met het drinkwater van het vee is ‘t
hier al niet veel beter gesteld en ‘t lastig
ste is juist dat men niet kan zien of het
water zuiver is. Mij is een geval bekend
van een veehouder in deze gemeente, die
aan zijn vee water gaf dat helder was,
reukloos en smaakloos en toch bleek dat
zijn vee ongesteld werd door onzuiver
water.
Hoe is ‘t hier veel op de boerdeijen
Men heeft ‘n oude put, dicht bij huis of
soms in den stal zelf: deze putten kun
nen niet zuiver zijn, vooral niet de stal-
putten. die dikwijls onder den grub zijn
gelegen, terwijl de grond niet ondoorlaat-
baar is afgesloton.
Een koe verwerkt dagelijks 40 50 L,
vocht en als men een dier zooveel on
deugdelijk water Iaat drinken, kan ziekte
zeer zeker niet uitblijven, ’t Wordt daarom
hoog tijd, dat men 't water op de boer
derijen laat onderzoeken. Dit kan geschie
den bij de Rijksserum-inrichting te Rot
terdam't is vrij duur: ‘t kost f 10.—
per monster; doch men dient te over
wegen dat men daarmede de gezondheid
van het vee ten zeerste bevordert,
Misschien krijgen wij hier in de toe
komst op 't gebied van watervoorziening,
door waterleiding, nog wel een beteren
toestand.
In N.Holl, is men ons op dit gebied zeer
veel vooruitiedere veehouder die het
wenscht kan aldaar aan de waterleiding
aansluiten.
’t Is echter wel zaak dat, als men een
put heeft die op geen geschikte plek is
geslagen of dien men wantrouwt, zoo
spoedig mogelijk een nieuwe te slaan.
De strijd om het water. Hier
mede bedoel ik het binden van het wa
ter in de landerijen. Wanneer de structuur
van den bodem niet deugt verdrogen in
den zomer de landerijen spoedig en
daarom hebben wij een strijd te voeren
tot behoud van vocht i.d. bodem.
’t Water dat verdampt condenseert
weder in de hoogere luchtlagen en komt
weer in regen tot ons. Hierdoor ontstaat
een eeuwige kringloop in de natuur,
waardoor den menschen onschatbare
diensten wordt bewezen. Doordat het
water van hooger naar lager gelegen
plekken stroomt, wordt energie ontwik
keld, die men overal weet te exploiteeren.
Vooral in Noorwegen brengt deze ex
ploitatie onberekenbare voordeelen op
zooals men weet is de Norge Salpeter
ook o.a. een product dat door de energie
v.d, watervallen tot ons komt.
Op het land worden door den regen
val de meststoffen opgelost en voert het
water deze, als reserveplantenvoedsel den
bodem in.
Water is ook een zeer noodzakelijk
voedsel voor de planten, omdat deze
voor een groot deel uit vocht zijn opge
bouwd. Als voorbeeld kan bijv, het vol
gende dienen80.000 K.G bieten is een
flinke opbrengst per H.A., hiervan is 14
pCt. ÜiCge stof en 86 pCt. water, dpr-h
om 1 K.G droge öiv.ic'hvuOCn ’fa 300
L. water noodig, voor de droge stof alleen
zou men dus 11,200 maal 300 L. is
3,360.000 L water per H.A noodig hebben
Men mag dus de hoeveelheid vocht die
de bieten in de groeiperiode noodig heb
ben op minstens 7 millioen L. per H.A
stellen.
’t Is daarom noodig dat men den grond
zoo bewerkt dat hij het water zooveel
mogelijk vasthoudt en dit isj vooral hier
op Texel moeilijk omdat er vooral lichte
zandgrond voorkomt, die humusvorming
moeilijk maakt. Met stalmest bereikt men
eenig resultaat voornamelijk op bouw
land, Groenbemesting geeft echter beter
- Z.WI MUlUgv tv U1C UC dt^Cll UUC1 4UKC1
j, ter hand moet nemen. Voor een pachter
kan dat alleen ai hij voor langen tijd
pacht, De grondeigenaar moest dit echter
Dit behoeft echter in den tegenwoordi-
gen tijd niet meer; wanneer men ge
bruik maakt van moderne werktuigen,
zooals tractors etc. kan men tegenwoor
dig op tijd zijn. De herfst en het voor
jaar zijn de jaargetijden waarin men het
land moet bewerken. Zorg er voor dat
de verdamping van het water zooveel
mogelijk via de plant geschiedt. De grond
mag niet geblokt den groeitijd opgaan,
Het Viie
’smg I
11,57
0,20
1,06
1.53
2.45
3.51
5.10
Vooi Den Burgper 3 maanden 50
Franco per post door geheel Nederland
Buitenland n:et verhooging der porto.
Geïllustreerd Zondagsblad 50 cent. Franco per post 70 cent
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagmorgen
AUTOD1ENSTEN: Van den Burg naar Oudeschiid 20 min. voor het vertrek,
der Stoomboot. Van Oudeschiid naar Den Burg bij aankomst der boot.
STOOMBOOTDIENST TEXEL—NIEUWEDIEP Op werkdagen Vertrek
Texel 6,00 8.00 11,15 v.m. 2.30 n.ir Vertr. Helder: 7,00 9,55 v.m.
12.15, 4.15 n.m. Zondags v. Texel 8.00 11,— v.m. 3,15 n.m.
van Helder. 900 v.m. 12.— midd. 4.15 nm.
Dienst Den Burg—Cocksdorp (via Oosterend) Vertrek Den Burg 8,40,11,— v.m
en 5,40 n.m. Vertrek Cocksdorp 7,45, 10,— y.m. 3,50 n.m. Zondags Den Burg
9,15 v.m. Cocksdorp 9,50.
Van Den Burg vei trekt v.m. 8,— en n.m. 5,30 een autobus naar Den Hoorn
en een naar De Koog op dezelfden tijd. Van Den Hoorn v.m. 8,45 en n.m. 6.00
van De Koog eveneens.
in win iiiiiiÏSBBBBaiaaaa^^
maak na het blokken het bovenste laagje
los, het is bewezen dat deze maatregel
het verdampen tegengaat.
Op de groenbemesting wil ik nog even
terugkomen, zegt Spr. Een flinke hoeveel
heid planten in den bodem verhoogen ’t
vochtgehalte. Bezig hiervoor vlinderbloe
mige planten.
Een strijd heeft zoowel de landbouwer
als de veehouder te voeren tegen het on
kruid. Zorgt er voor dat het vocht dat
zich in uw landerijen bevindt voorname
lijk ten voordeele komt van cultuurge-
wassen. ’t Komt heel dikwijls voor dat
men op het bouwland niet kan zien wat
er gezaaid is door 't snel groeiende onkruid
graslanden ziet men wit en geel staan
van de madelieijes, boterbloemen en rood
v.d. zuring. Deze onkruiden drinken het
water op dat de cultuurgewassen toe
komt. Wieden geeft over het algemeen
op bouwland weinig, het onkruid moet
verwijderd worden door oordeelkundige
bemesting en bewerking. Weiland dat
jaar in jaar uit verstikt wordt van on
kruid als boterbloemen, zuring enz. deed
men goed eens te scheuren.
‘t Is bekend dat de hoeveelheid water
die voor den plantengroei noodig is, niet
kan worden toegevoegd aan den bodem.
Misschien komt men er in N.Holl. nog
wel eens toe als de Zuiderzee afgesloten
is en geheel zoet geworden is, doch hier
op Texel gaat het zeer bezwaarlijk. Het
inlaten van zeewater heeft dan ook geen
ander doel dan om de slooten voor af-
heiningen te vullen. Van besproeing zijn
we nog zeer ver af zoodat wij voorloo-
pig nog geheel zijn aangewezen op het
binden van het vocht aan den bodem.
S t r ij d tegen h e t w a t e r. Bij den
aanvang zei ik reeds, dat m.i. een be
spreking over den waterstand in den win
ter vrij overbodig was. Iedere iandge-
bruiker hier is voldoende overtuigd dat
te veel water in dat jaargetijde zeer na-
deelig is voor den plantengroei. In den
winter kan de waterstand niet gemakke
lijk te laag, ‘t moet tot den laatsten drup
pel uit de sloot.
Spr. las vervolgens verschillende uit
spraken voor uit een regeeringsrapport
van 1917hieruit bleek dat men toen
reeds overal voor zeer lagen waterstand
was in den winter; b.v. in Groningen
van 1 tot 1,80 M. beneden't maaiveldin
Eierland in den winter 15 d.M. in den
zomer 7,5 d.M. (dit laatste zal wel tot de
vrome wenschen blijven behooren zegt
de heer Klimp.)
Spr. behandelt ook de diepgang van
verschillende plantenwortels, hoe dieper
ze gaan zooveel beter ook kunnen zij
groote droogte verdrage.n Door te veel
water -chtcr kunnen de plantenwortels
niet tot ontwikkeling komen, ook de bac
teriën kunnen zich niet ontwikkelente
vens bevordert te veei vocht de ontwik-
keiiag van giftige gassen.
Bij de polderbesturen hapert veel aan de
on twatering en ’t moet onze plicht zijn
aan een goede ontwatering zooveel mo
gelijk mede te werken. Doch lang niet
altijd zijn de polderbesturen de voor
naamste schuldigenook de boeren zelf
hebben dikwijls schuld. Wij zien b.v her
haaldelijk water op het land staan terwijl
de slooten droogliggen. De boer is dan
zelf de schuld omdat zijn greppels niet
in orde zijn. Draineeren vooral is een
zeer nuttige zaak die de eigen boer zeker
kan dat alleen al hij voor langen tijd
I pu..,.. mvest dit echter
J ais regel voor den pachter doen.
n 99
Maan.
Reeds van Texel.
I ’smg
0,05
0.28 0,51
1,37
2,26
3,24
3,59 4.38 i
I 5,18 I 5,56
SoringtS 31 Jan.
- In vorige vergadering, zegt de hr. Klimp,
weVaen v-Verwerpen gevraagd, die de
leden gaarne op ctrstvol gende praatavon-
den behandeld wenschten. Een der aan
wezigen stelde toen voor een bespreking
over „Ontwatering". Ik heb toen te ken
nen gegeven dat dit weinig nut heeft om
dat m.i. hier voldoende bekend is welk
nadeel, overtollig water aan de landerijen
aanbrengt, ’t Bestuur heeft echter gemeend
dat een bespreking over de waterkwestie
hier nog wel zijn nut kan hebben en
daarom heb ik mij bereid verklaard in ‘t
kort nog ‘t een en ander over nut en
schade door water te zeggen.
Ik zal mijn inleiding in drie deelen
splitsen eerst zal ik spreken over „Wa
tervoorziening voor mensch als dier", dan
over „Strijd om ‘t water" en ten slotte
over „Schade van te veel water".
Watervoorziening, Zoowel voor
de gezondheid van mensch en dier is ’t
noodig dat het drinkwater, dat men ge
bruikt of toedient van de allerzuiverste
kwaliteit is en dat laat hier zeer veel
te wenschen over. Hier te den Burg b.v,
vzaar reeds honderden en honderden jaren
menschen wonen, kan ‘t bijna niet anders
of het bronwater moet veelal onzuiver zijn
Immers in den loop der jaren moeten
langzamerhand hier vele onzuiverheden
tot de putten zijn doorgesijptld.
’t Is mij niet bekend of hier wel eens
monsters welwater zijn onderzocht; ik
maak mij echter sterk, dat men daarmede
zeer ongunstige resultaten zou hebben.
Vrijdag
