Kfc. Kath. Nieuws- en Advertentieblad voor Noord-Holland. No. 10. Zaterdag- 1 Februari 1908. FEUILLETON i Moderne Godsdienst Schuldig Buitenland. 2"" Jaarg-ang-. Verschijnt Woensdag en Zaterdag. ONS BLAD. ABONNEMENTSPRIJS 50 eents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in het begin van ieder kwartaal. Afzonderlijke nummers3 cent. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad". BUREAUHoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar. Telefoon No. 266. ADVERTENTIËN s Van 15 regels30 oent. Elke regel meer6 Reclames por regel15 i. Treffend voorzeker en van de aller grootste beteekenis voor de geheele mensehheid is het verschil tusschen de twee wereldbeschouwingen, welke van de eerste tijden tot op heden de wereld beheerscbtende wereldbeschouwing waarin, met wegcijfering van God en elke geopenbaarde goddelijke waarheid, alleen de menschelijke rede wordt ge huldigd en de wereldbeschouwing, welke alles terugvoert tot God, als komende van Hem, en leidende tot Hem, den Schepper en Bestierder van alles wat er leeft, den Verlosser der wereld Deze twee wereldbeschouwingen, de wereldbeschouwing van het geloof en de wereldbeschouwing van het onge loof, hebben voortdurend een geweldigen strijd gestreden en strijden dien nog en zullen hem strijden tot het einde der wereld. Geslachten kwamen en geslach ten gingen en steeds klonk voor die millioenen de allesbeheerschende vraag Voor of tegen den Christus? hetgeen de H. Augustinus aldus uitdrukte: Fecerunt itaque civitates cluas amores duo; terrenam scilicet amor sui usque ad contemptum Dei; coelestem vero amor Dei uSque ad contemptum sui. „Twee liefden stichtten twee stedende eigen liefde eene aardsche stad, met weg cijfering van God; de liefde Gods echter eene hemelscbe met verloochening van zich zeiven". Ondanks die loochening Gods echter, was het toch steeds een natuurlijke trek des menschen, te zoeken naar eene zekere godsdienstige overtuiging, niet te vreden als hij was met het louter aardsche. Zijn geest gevoelde behoefte aan een geestelijken cultus, en zoo kon de godloochenaar Strauss zeggen„Hoe verscheiden de opvattingen der men schen soms ook mogen zijn, hierin komen allen overeen, dat de behoefte aan godsdienst als een trek der men- schelijke natuur, ja zelfs als haar voor- naamsten adelstitel is te beschouwen". Wanneer dit echter zoo is, dan is de vraag naar echten, waren godsdienst eene levenskwestie voor het mensche- lijk bestaan. Vandaar dan ook dat de moderne, in pantheïsme of materialisme verzonken wereld, de wereldsche stad, zooals de H. Augustinus zegt, haren godsdienst wil bezitten. Betrekkelijk Amerikaansche roman uit het Duitech, van OTTO HOECKER, 6) Ethel Hastings bewoonde op de vijfde verdieping een aantal kamers. De kamenier, die opendeed, bracht den bezoeker in het studeervertrek der kunstenares een bevallige, stemmingsvolle kamer. Aan de wanden de portretten der oneterfelijken in het lichte 'ijk der toonkunsteen allerliefst hoekje om te keuvelen aan den uithoek van het ge bouw met een groot raam bijna de geheele lengte der kamer vullend en deze beheer- schend een wondervolle vleugelpiano en daarop een stapel muziek, die van den ernstigen en onvermoeibaren vlijt der be woonster getuigde. Deze trad zelf reeds met hartelijk uitge stoken handen op den binnenkomende toe. 'Eindelijk, Nad Hoe gelukkig maakt mij uw komst 1 Ik heb zoo vurig naar nw tegen woordigheid verlangd... Ik ben zoo bang, zoo zwaar te moede óad kuste de hem toegestoken hand en ®n bü op de trekken der liefste nogmaals *e Wttere vertwijfeling las, had hij haar het 0 'n zijn armen gesloten en zacht de anen uit hare oogen weggekust. 'Zeg me, wat je zoo ternederdrukt, liefste», sekte hij vleiend. a k0^ 'k je nog nóóit gezien. Wie n'Me je leed aan te doen 3 vlijde zich tegen hem aan, doch kon weinigen zijn zij die zeggen, absoluut geen godsdienst te bezitten, want al loochenen zij ook het bestaan van den waren God, zooals wij, christenen en Katholieken, Dien kennen en aanbidden, toch zullen zij een of anderen, door hen zelf geschapen godsdienstvorm aan hangen, ware het alléén slechts den dienst der red?. Vanwaar dat zoeken en vragen en twijfelen, indien allegods- dienstbewustzijn bij den ongodsdienstige ware uitgestorven Vanwaar die tel kens wisselende en nieuwe vormen van godsdienst, indien het geen natuurlijke trek des menschen ware, een zeker godsdienstig gevoel in zich om te dragen Waarin bestaat echter die moderne godsdienst, of liever, welke zijn de voornaamste kenmerken er van Op de eerste plaats wil de moderne godsdienst universeel algemeen zijnen steunt bijgevolg niet op objectieve waar heid, maar berust louter op de subjec tieve behoefte des menschen. Om dit met een voorbeeld duidelijk te maken. De Groenlanders, die na goede vangst hunne goden met traan zalven en hen na vergeefschen arbeid geeselen, zoowel als de geleerde, die het Christendom bespot en beschimpt, staan op hetzelfde godsdienstige standpunt: zij trachten beiden hunne subjectieve, persoonlijke gemoedsaandoeningen te bevredigen. Volgens den modernen godsdienst be staat er geen ware God, of zoo Hij al bestaat, is Deze toch voor ons niet kenbaar. De godsdienstig aangelegde mensch, leeraren de moderne wijsgeeren, stelt louter uit behoefte om tephanta- seeren, zich een God voor, nu eens als een stuk hout, dan weder als de zon of als een zak met geld. De menschen hebben allen verschillende behoeften en anderen aanleg. „Vervul daarvan, zegt een dier moderne wijsgeeren, „uw hart zoo groot het is, en wanneer gij in dat gevoel geheel gelukkig zijt, noemt het dan, wat gij wiltnoemt het geluk, hart, liefde, God! Ik heb er geen naam voor. Gevoel is alles, de naam is klink klank en rook, die den hemelgloed in nevelen hult' Een tweede kenmerk van den mo dernen godsdienst is, dat hij „humaan" is, en niets dan humaan. De mensch is immers het hoogste, wat er is, boven den mensch staat niets en daarom is deze godsdienst er op uit, om de men schelijke behoeften te bevredigen. Ziet eens, zeggen de modernen, wat zou geen woord uitbrengeneen werktuigelijk snikken deed haar heeie lichaam schudden. Angstvol zag zij hem aan. 'Heeft je neef reeds met je gesproken?» Nad schndde het hoofd. Huntington vroeg hij verbaasd. Sinds geruimen tijd heb ik hem niet gezien ge weet, ik heb hem den toegang tot mgn kantoor ontzegd». •Das je hebt hem niet meer getroffen De advocaat trad met steeds klimmende verbazing een stap terug. •Hoe bedoel je dat, Ethel 1 Ik begrijp je niet. Was Huntington dan op bet kan toor Het meisje knikte slechts en leunde zieh in een nieuwe gevoelsopwelling tegen hem aan. Hij bracht nu de geliefde naar den divan in den hoek, drukte haar zacht op de kussens neder en nam naast haar plaats. Hare handen hield hg in de zijne vast. •Kom, schatje, zeg my alles, wat je op het hart ligt», smeekte hg hartelgk. Staat jou leed in verband met Hun tington De toespelingen van Ralph Waldon kwa men hem juist voor den geesteen inwen dige stem zeide hem, dat Ethels verdriet daarmee samenhing. •Kom, liefste, zeg me wat er is... Ik ben toch niet voor niets een man van het recht», poogde hy even te schertsen•het zou al aardig moeten loopen, zoo ik je niet kon helpen, raad geven...» •Ja, dat kan je, Nad I Mgn eenige hoop is op jou gevestigdslechts van jon kan ik hulp verwachten 1» riep Ethel nu, en zy zag hem met algeheel vertrouwen aan. Aanstonds daarop echter liet zy het hoofd weder zinken. er van de boeren, handwerkslieden en arbeiders terecht komen, die tijd noch geld hebben, om zich door genoegens en vermaken te ontspannen en te ver kwikken? Voor hen is het leven te eentonig, te vreugdeloos daarom moet het volk godsdienstig wezen, door zoete illusies moet het over de ondragelijk heid des levens worden heengevoerd. Maar ook de bezittende en ontwikkelde klassen kennen hunne zware tijden, waarin men eene wijdingsvolle gemoeds gesteltenis niet gaarne zou ontberen. In zulke oogenblikken immers voelt het gemoed zich gedrongen, zich sprake loos, maar vol innigheid over te geven aan het bovenzinnelijke, zooals wij ons dat, ieder naar zijne behoeften, voor stellen. Wie zou kunnen bestaan zon der deze bedwelming van het gevoel, dat, verwant aan het goddelijke, in ons blaakt en zindert en ons tot gelukkige droomers maakt De moderne godsdienst beteekent op de derde plaats ongebondenheid des geestes en daarom is hij voor alle men schen verdraagzaam. Omdat de moderne godsdienst een mengsel is van allerlei leeringen en meeningen, is hij vrij van eiken dwang door dogma's. Hij staat in geen enkel opzicht de vrijheid van gedachte en onderzoek in den weg. Daar deze godsdienst echter geen dog ma's erkent, mag nwn noodzakelijker wijze ook geen besliste overtuiging hebben, nog minder deze uitspreken. Wanneer b.v. de een precies het tegen overgestelde van den ander beweert en voor waarheid houdt, mag de eerste toch niet zeggen dat de tweede onge lijk heeft; dogma's immers bestaan er niet en de moderne godsdienst is ge grondvest op de subjectieve, persoon lijke meening van den enkeling. De bevrediging van elk egoïstisch streven, dit mag nog zoo laag en gruwzaam zijn, is geoorloofd. Als de niet-aanhanger van dezen modernen godsdienst dan echter vraagtwaar blijft gij op deze wijze met de zedelijkheid? dan ant woordt de moderne godsdienst: bewaar den uiterlijken schijn van het fatsoen, maar voor het overige kan door de Tien Geboden een streep gehaald wor den. Veelwijverij en gemeenschap met vrouwen is geoorloofd, indien daarbij op zijn tijd slechts nog zekere uiterlijke levensvormen worden in acbt genomen, op de wijze, als het op bet tooneel en in de literatuur aan de massa geleeraard wordt. Met haast ongeloofelij ke scherp- •Ach, ale het begin maar niet zoo moei- lijk was... Alles ie zoo verschrikkelgk, zoo ontmoedigend... O liefste, ik weet geen uit komst meer, ik ben als een afgejaagd wild dat meedoogenlooze jagers eindeiyk hebben uitgeput 1» Zy snikte weder, Liefdevol streek Nad ze over bet baar. •Zeg me alles, liefste», smeekte hy zacht. •Er is niets op de gansche wereld, dat gg me niet knnt toevertrouwen. De ge dachte, dat gg een verdriet alléén zoudt kannen gedragen hebben, zonder dat ik daarin mocht deelen, maakt mij ganscb treurig. Vlug nu, liefje, zeg me, wat je hart zoo bedroeft I» Maar Ethel weende opnieuw in onzegbare smart. •Gij bent zoo goed bad ik je toch aan- stonds vertrouwd 1» snikte zg. Toen echter deed zij zich geweld aan, droogde bare tranen af en richtte zich op. •Ik moet sterk zyn, want wat ik je te zeggen heb, valt zwaar. Als ik uitgesproken ben, moet je over mg oordeelen, en ik zal het aannemen. Vervloek je mg... ik moet bet dragen, dan was onze liefde een scboone droom, en God alleen weet, boe ik bet ont waken daaruit zal kannen verdragen». •Liefste, zoo moet je niet spreken. Znlk een twyfel aan my duld ik ook uit jou mond niet I» onderbrak haar de advocaat zacht, maar toch beslist. •Hoe dikwgis zei ik je, dat niets ter wereld ons kan scheiden... niets, Ethel 1» Hare oogen straalden inniger. Maar ook deze vluchtige hoop ging weder voorby. •Maar hoe dan Nad, zoo er eens men- scheg kwamen en js myn slechtheid zwart op wit bewezen I zinnigheid heeft men het zich ten taak gesteld, aan het van de erkenning van een persoonleken, ongeschapen God af geweken geslacht een anderen grondslag door de wijsbegeerte op te dringen. Hierover echter in een volgend artikel. Een jammerlijk pleidooi. Dat leverde Het Volk in zijn nummer van Donderdag 30 Januari, waar het vertelde, hoe de sociaal-democraten staan tegenover Troelstra's echtschei ding en huwelijk. Zooals onze lezers zich herinneren, is Troelstra bij de Wet onlangs van zyne wettige vrouw gescheiden, op aan vrage der echtgenoote, en nog geen maand later opnieuw met een ander getrouwd Door de geheele pers is dit bericht rondgegaan als een staaltje hoe de socialisten de heiligheid van het huwelijk opvatten. Wat zegt nu Het Volk echter Ziehier Troelstra en zgn vrouw deden iets wat in alle beschaafde landen een wetteiyk instituut is geworden, en by de wet ge regeld iseen hnweiyk laten ontbinden. Dat is alles wat de pereheeren er van weten. ZoqA feit kan door omstandigheden een zedelooze, doch evenzeer een volkomen zedeiyke daad zyn. Zyn de omstandigheden die bij Troelstra de scheiding hebben verwekt, hen allen bekend Dat is on- mogeiyk en dus is oordeelen ook onmo- gelgk. Als Troelstra, in plaats van onze voorman, in plaats van de door hen gehate volksman, iemand uit eigen kring was geweest, ze zonden er over zwygen en zoo noodig spreken van de onaantastbaar heid van het particuliere leven, waarvan men zgn handen af moet houden. Welk een jammerlijk pleidooi Hoe moet Het Volk zelf overtuigd zijn van de min-edele handelwijze van zijn voorganger, waar het zóó treurig die handelwijze tracht uit te leggen en goed te praten! Het Volk doet juist, of er niets bui tengewoons aan den gang is! Het is immers in alle „beschaafde'' landen een wettelijk instituut geworden, en bij de wet geregeld: een huwelijk laten ontbinden. Zeker, Vólkeen echtscheiding is tegenwoordig helaas reeds lang iets ge woons, doch daarover gaat het bij Troelstra niet. Het opzienbarende bij Troelstra's Daar hij slechte lachend met het hoofd schndde, ging zy toonloos verder •Wanneer je neef nu eens kwam en hy legde je een bewgsstuk voor, waaruit bleek, dat ik vóór ongeveer tien jaren met hem te New-York gehnwd ben... Neen, val me niet in de rede Wanneer hg of iemand anders je uit een tweede bewysstnk nu eens bewees, dat ik eveneens in deze stad en nagenoeg ter zelfder tyd als een gevaariyke zakkenrolster ben aangehouden en voor vier jaren in de gevangenis gezet Angstvol zag zg hem aan. Hg echter lachte slechts vrooiyk. Ongetwijfeld koste hem dit lachen zeer veel moeite, want ongemerkt kropte het hem in de keet op, als een reusachtige schaduw dook het voor hem op, en andermaal hoorde hy Waldon's aanklacht. Maar neen een blik op Ethels gelaat moest hem het schaam rood op de wangen jagen I Hoe durfde hy ook slechts een oogenblik ernstig aan haar twgfelen... weg met dien afscbuwelgken argwaan Toen was hg zich weder geheel meester en nn klonk zyn lach oprecht. •Ethel, laat ik het je zeggen, vandaag had Ralph Wald.on de brutaliteit my papie ren te laten zien, die dergeiyke ongehoord heden zouden bewyzen. Neem het my niet kwaiyk maar ik kan de zaak niet ernstig opvatten. Er mag een grenzenlooze laagheid, misschien ook een geraffineerde poging tot af persing achter steken maar dat is ook alles I Een korte zucht klonk van Ethels lippen. •Nad, gg maakt mg zoo gelukkig... het is zoo mooi van je tegenover al deze trucs en listen zoo kalm te biyvenEn tochik zag de papieren met eigen oogen, ik heb door een bekwamen detective de echtheid dier stukken laten onderzoeken... zy zyn echtscheiding is niet die echtscheiding alléén, maar vooral ook, dat hy 'n maandje later weder met een andere vrouw gehuwd is. Zie, naïef Volk, dit laatste geeft geen hoogen dunk van de moraliteit van uw voorganger. Dit nieuwe en spoedige huwelijk is voor ieder, die de zedewet eerbiedigt en hoog houdt, een ergernis Dat Het Volk zulks echter niet snapt, is begrijpelijk. Waar, zooals bij het socialisme, alle godsdienst is buitengesloten, is ook iedere grondslag voor eene hoogere moraliteit weggenomen. Alléén moest Het Volk in zulke ge vallen niet zoo'n onnoozel gezicht zetten. Frankrijk. Ovtrlyden van Kardinaal Richard. Nadere byzonderheden melden, dat Mgr. Amette jnist de H. Mis had geëindigd in de huiskapel, die aan de ziekenkamer van Mgr. Richard grenst, toen men hem kwam verwit tigen, dat de kardinaal, die tot dan de heilige handelingen gevolgd had, geen levensteeken meer gaf. Inderdaad bleek de ïyder zonder doodstryd zacht en kalm te zijn overleden. Mgr. Amette verwittigde per brief den President der Republiek van het overiyden. President Fallières zond daarop een schrif- telijke betuiging van rouwbeklag. De begrafe- nis van den overleden kardinaal-aartsbisschop had Donderdag plaats zonder dat de Regee- ring daarbij op eenige wy'ze vertegenwoordigd was. Clemenceau veroorloofde den prefect der Seine, De Selves, en den politie-commis- saris Lépine de begrafenis by te wonen, maar niet in hun qualiteit van openbare ambte naren, daar de Scheidingswet zulk een ver tegenwoordiging niet dnldt. De H. Stoel zond met een treffende be- tuiging van rouwbeklag zijn zegen aan Mgr. Amette, die rechtens den overleden aartsbis- schop van Parys opvolgt. Mgr. Amette. Mgr. Amette, de nieuwe aartsbisschop van Parys, is 10 Sept. 1850 te Douville (Eure) geboren. Hy stndeerde te Evreux en aan het seminarie Saint-Snlpice te Parys en werd 20 Dec. 1873 priester gewyd. By decreet van 7 Juli 1898 werd mgr. Amette, die toenteriyd vicaris-generaal van Evreux was, tot bisschop van Bayeux en Lisienx benoemd. Mgr. Amette is de honderddertigste bis- schop op den zetel van Parys. Het bisdom echt, Nad I Zoowel hier in de City Hall als in de boeken der gevangenisbureaux te Sing Sing bevinden zich dezelfde opgaven en er is hoegenaamd geen vergissing mogeiyk. De geboortedatums, de namen mgner onders, de plaats mgner herkomst, alles komt haarfijn uit... Wie myn meisjesnaam kent, moet ook na een blik in deze papieren my voor schul dig aanzien... Dat is het vreeseiykste. O Nad, hoe heb ik geleden, hoe gesidderd reeds weken langIk dacht dat iedereen in 't geheim alles wist, ieder oogenblik ver wachtte ik schimp en spot, en dacht ik dat ik zou gemeden worden door hen, die my nu nog als kunstenares hoogachten. Het ver- wondert me, dat de vele slapelooze nachten mg nog niet krankzinnig hebben gemaakt!» •Arme, lieve Ethel Ontroerd sloeg hij zgn arm om haar heen en trok ze naar zich toe. •Maar waarom heb je mg niet aanstonds vertrouwd In zulk een wespennest moet men met rnwe hand ingrypen. Zulke boeven hooren in het tuchthuis thuis, en waaraeh- tig, ik zal dien Huntington niet ontzien, el is hy mgn neef, evenmin als Ralph». Dreigend balde hy de vuist. Ethel echter zag hem met een droevig lachje aan. •Ach Nad, je weet nog niet alles. Al mag ik je ook getroost in de oogen zien, zoo heb ik toch veel schande te verbergen, die my zeer aangaat... Ja, zie my maar niet zoo verwonderd aan, niet voor niets heeft mg kommer en verdriet reeds lang terneer gedrnkt I Ge weet niet, wat het mg al deze weken gekost heeft, jou en de heele wereld een onverschillig, vrooiyk gezicht te laten zien, terwyi myn hart vol vertwyfeling was». {Wordt vervolgd.)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Ons Blad : katholiek nieuwsblad voor N-H | 1908 | | pagina 1