R. Kath. Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
feuilleton!
No. 24.
Zaterdag- 21 Maart 1908.
2Jaargang-,
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Het kiesrecht-vraagstuk.
Schuldig
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
50 oents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers 3 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUHoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
ADVERTENTIËN:
Van 1—5 regels30 cent.
Elke regel meer6
Reclames per regel.15,
Wegens den Feestdag van Maria
Boodschap zal ons volgend num
mer NIET Woensdag maar DINS
DAG verschijnen.
ATTENTIE!
Zij, die zich met I April op
„Ons Blad" abonneeren, ontvangen
de tot dien datum verschijnende
nummers gratis.
Voor abonnementen en adver
tenties te Krommenie kan men zich
aanmelden bij onzen agent aldaar,
den heer W. van Straten, Zuider
hoofdstraat.
Te Assendelft bij onzen agent
den heer D. J. Mijnen, boekhandel.
Te Wormerveer bij onzen agent
den heer E. Joosen, Krotn.weg.
De Administratie.
II. {Slot).
Een der hoofdzaken, waarop niet
eenstemmigheid, zelfs geen meerstem
migheid is bereikt, is het antwoord op
de gestelde vraag, welke regeling voor
de Tweede Kamer gewenscht wordt
geacht.
Een van de leden der Commissie
verklaarde zich voorstander van gezins
hoofden kiesrecht, omdat dit een eerste
stap is in de richting van het organisch
kiesrecht.
Doch wenschelpk wordt het door dat
lid geacht, naast de gezinshoofden ook
nog aan die mannelijke Nederlanders,
die niet als lid van een gezin beschouwd
kunnen worden, het kiesrecht toe te
kennen.
Voor een richtige uitoefening van het
kiesrecht wordt dus door dat lid noch
bekwaamheid, noch maatschappelijke
welstand gevorderd.
„Practisch verschilt dit stelsel weinig
van algemeen kiesrecht. Maar princi
pieel staat het er lijnrecht tegenover.
Het is een eerste bescheiden stap naar
het organisch kiesrecht".
Dit kiesrecht, principieel staande
tegenover het liberale atomistische kies
recht, heeft ons inziens maar één gebrek
Het is den onzen onbekend en dus on
bemind. En tijd ontbreekt thans om
het voor de te nemen beslissing nog
voldoende hekend en daarmede ook
bemind te maken.
Twee andere leden der Commissie
zqn van oordeel, dat de regeling van
het kiesrecht in Nederland minder met
Amerikaansche roman uit bet Duitsch,
van
OTTO HOECKER,
20)
•Kant en klaar,bevestigde de Ooroner.
•Daar kan in 't geheel niet aan getwijfeld
worden. De man was minstens reeds drie a
vijf minuten dood, toen het lemmet de
hartspieren doorboorde.»
Oront ging, als hapte hij naar lucht, in
de kamer op en neer.
Zou de man zelfmoord gepleegd heb
ben vroeg Keane.
•Wij moeten nog het laatste gegeven van
het analytische onderzoek afwachten!» riep
de Coroner, die tegen een der boekenrekken
leunde, de handen kruiselings op den rug.
•Om het onderzoek zoo kort mogelijk te
maken, ziju we naar de plaats zelf waar
het feit gebeurde, gegaan...
U zelf, Mr. Orout, hebt den glasbodem
daar naast de schrijftafel van den grond
opgeraapt, nietwaar
•Ja, en Ik vroeg nog aan Mr. Whistler
of hjj bruispoeder of zoo iets gedronken had.
Hjj verklaarde mij, dat hij altijd bromzuur
op de schrijftafel had staan, maar dit toch
niet eiken dag dronk.»
•Dat was zijn geluk,» viel de Coroner
ernstig in.
•Deze flesch is vol zwaar-vergiftige be-
standdeelen. Maar ook het tweede flesehje
bevat in s(]n schijnbaar onschnldlgen inhoud
een dosis gif, meer d»n voldoende om ons
theoretische eischeD, dan met practische
maatregelen moet- rekening houden.
Zij noemen het kiesrecht een functie,
uit te oefenen in het belang van den
Staat door hen, die daarvoor geschikt
geacht worden.
Zij gaan uit van drie grondgedachten
1. de kiezer moet belang hebben bij
het ordelijk voortbestaan der samen
leving
2. er moet gezocht worden naar posi
tieve kenteekenen, die het kiesrecht
met zoo weinig mogelijk administra
tieven omslag verleenen
3. dat met deze voorwaarden tot punt
van uitgang, het kiesrecht thans zoo
ruim mogelijk moet worden toegekend.
Vooropgesteld wordt als eischhet
voorzien in eigen onderhoud en dat van
het huisgezin.
Met uitsluiting van bedeelden wordt
het kiesrecht dus verleend aan alle
gezinshoofden, niet als zoodanig, doch
gevend een positief kenteeken van ge
schiktheid en maatschappelijken wel
stand.
De twee leden vinden dit huismans
kiesrecht, zooals zij het met de anti
revolutionairen noemen, echter niet
voldoende uitgebreid en onbillijk en
wenschen daarom dit kiesrecht nog te
zien aangevuld met capaciteits- en
census-kiesrecht. De som dezer drie
kenteekenen zal aan het kiesrecht zeker
een breede uitbreiding geven.
Voor de gezinshoofden wordt volstaan
met 23-jarigen leeftijdvoor de capaci
teits- en bolastingkiezers wordt de 25-
jarige leeftijd geëischt.
Dit stelsel, volkomen goed met de
Grondwet overeen te brengen, kan dus
zonder Grondwetsherziening worden
ingevoerd.
Mocht het niettemin tot Grondwets
herziening komen, dan wenschen be
doelde Commissieleden het door hen
aangegeven stelsel in de Grondwet te
zien opgenomen.
De derde minderheid wenscht alge
meen kiesrecht te zien ingevoerd „om
des lieven vredes wille*.
Het onopgeloste kiesrecht vraagstuk
heeft de Katholieken verdeeld en zal
hen verdeelen.
Doch, vragen wij, wordt het kiesrecht-
vraagstuk opgelost door het kiesrecht
te schenken aan alle mannelijke inge
zeten Nederlandsche staatsburgers, mits
den 23-jarigen leeftijd bereikt hebbende
en niet om persoonlijke redenen uit
gesloten
Zullen na de invoering van ditkies-
allen te zamen doen sterven ik bedoel
hier dat proefflescbje, waarmede Brown, Mo
Lean en Co. gisteren half New-York over
stroomd hebben.»
De detective was zeer verbaasd.
Allright Sir,» kwam het zacht van zjjn
lippen, >en de inhoud van dit flesehje was
vergiftigd... met -het vergif, waaraan Hun
tington Whistler gestorven is
Zeker. De man heeft waarschijnlijk het
op de Bchrijftafel liggende pakket geopend
en den inhoud van het flesehje in een glas
met water geschnd. Toen by h$t opbruisende
drankje genuttigd had, trad onmiddellijk de
dood in. Hy had zelfs de macht niet meer,
het glas op de tafel te zetten en zou van
zijn stoel ziju gevallen, wanneer het plat van
de tafel niet zooveel vooruitsprong...»
Hij moest zich onderbreken. TJit de aan
grenzende kamer was een scheikundige op
hem toegekomen en fluisterde hem iets in
het oor.
•Wel Heeren, nu is het geval opgehel
derd,» wendd8 de Ooroner zich spoedig
daarop tot de detectiven.
•Mr. Fox onderzocht de kleine hoeveelheid
poeder, dat op de tafel gevonden is...»
•Zeer juist, ik heb het gisteren ook ge-
zien, kon Croat niet nalaten even te zeggen.
Dat quantum is geheel gelijk aan den
Inhoud van het flesehje, komt daar derhalve
uit, maar bevat geen enkele andere gift-
bijmenging.»
Hal» klonk het van Crout's lippen.
•Hiermede ie het bewijs geleverd, dat het
gif er hier moet bijgemengd zijn. De dader
kan echter slechts een aansiag op den
advocaat beoogd hebben, want naar mensche-
ljjke berekening opende Mr. Whistler en
niemand anders het pakket. Hij was er ook
recht de Katholieken niét meer verdeeld
zijn, of zullen zij het daardoor juist
eerst terdege worden?
Zijn er na de invoering geen tegen
standers meer?
Zijn er niet, die zeggen en zullen
blijven zeggen: Er bestaat geen gelijk
heid, of zooals mr. Aalberse schreef:
„Politieke ongelijkheid is het logisch
gevolg van de ongelijkheid der personen*.
De Commissie sprak zich uit voor
meervoudig kiesrecht. De minderheid
van het algemeen stemrecht in de
Commissie is er niet zóó warm voor
gestemd als de andere leden, maar dan
toch warm.
En nu moge deze instelling voor het
Nederlandsche volk nieuw en weinig
nationaal zijn, ook hier geldt het „on
bekend maakt onbemind", evengoed als
voor het organisch kiesrecht en dunkt
ons, dat bij meerdere bekendheid een
groot deel van het Nederlandsche volk
deze instelling mocht het komen tot
invoering van algemeen kiesrecht
wèl zou wenschen.
Als algemeen kiesrechtstelsel lijkt
ons het Belgische in gijn soort zeer goed.
Dat het kiesrecht-vraagstuk door in
voering van algemeen kiesrecht niet
zal worden opgelost, blijkt ook duidelijk
door het verschil van waardeering der
beide bedoelde leden van het vrouwen
kiesrecht.
„Het kiesrecht-vraagstuk is actueel
geworden. Het ware gevaarlijk voor
onze partij dit te willen ontkennen,
omdat er geen gevaarlijker politiek is,
dan die der struisvogels".
Weinigen zullen het hierin met mr.
Aalberse niet eens zijn. Welnu wij
achten een uitspraak omtrent het kies
recht dus wenschelijk, ook al is met
de vorige Regeering het door haar in
gediend voorstel tot Grondwetsherziening
van het tooneel verdwenen.
Zooals het Bondsbestuur schrijft
„Het is nu de taak van de algemeene
vergadering om tot éên practische con
clusie te komen.
Tot 'n conclusie: immers de Bond
is niet een orgaan voor het plaatsen
van wetenschappelijke theorieën en be
spiegelingen, maar om uiting te geven
aan wat op een zeker tijdsgewicht het
katholieke volksdeel, omtrent aanhan
gige vraagstukken denkt.
Tot één conclusiehet rapport is daar
om te bewijzen, dat men tot verschil
lende conclusiën kan komen, maar een
program kan niet zijn een staalkaart
van meeningen: de een zal hier, de
zeer over verstoord, toen hij in de papier
mand de door iemand onbevoegd geopende
papieren zag.»
•Dat is zeer belangrijk I» viel Keane in.
•Dan gaat het derhalve feitelijk in 't
geheel niet over een moordaanslag tegen
Huntington Whistler. Maar hoe komt dan
die dolk in zijne borst?»
•Ja, die vraag zal ons nog heel wat
hoofdbreken bezorgen I» merkte de Ooroner
nadenkend op.
•Blijven wij bij het begin 1» Dam Crout
het woord.
•Ik heb den heeren bovendien nog iets
te zeggen, dat scherp licht op de zaak
werpen moet. Dus, de moordaanslag gaat
Mr. Whistier zelf aan i meer nogde moor
denaar wist precies, dat de ander gewoonlijk
kalmeerende middeltjes gebruikte om de
hoofdpijn te verdrijven. Om geheel zeker te
zijn, mengde hy ook in de groote flesch het
doodelijke Vergif... Eéne vraag echter,»
onderbrak hij zich zelf.
•Wy namen in de privaat woning van den
advokaat een nog ongeopend proefpakket
van Brown, Mc. Lean en Co. in beslag. Is de
inhoud daarvan ook reeds geanalyseerd?»
De scheikundige stond nog vol belang-
stelling naast den Coroner.
•Zeer zeker».
•Nu, en vroeg Cront in groote spanning.
Volkomen onschadelijk natroDpreparaat,
en van gif geen spoor».
Keane liep ving in de kamer op en neer.
>H hebt geiyk, de aanslag gaat Mr. Nad
Whistler zelf aan en was door iemand be
oogd, die zijn levenswijze precies kent, zoo-
als bv. zijn voortvluchtige boekhouder...»
•Hoe zou deze echter aan zóó'n zeldzaam
vergif komen merite Oront op.
ander daar wat mceten laten varen om
de gewenschte eenheid te bereiken.
Tot een practische conclusiede ka
tholieke staatspartij weet, dat zy niet
meerderheid is en in afzienbaren tijd
niet meerderheid zal zijn in den lande
en dat, wil zij hare wenschen in daden
zien omgezet, zij rekening "zal moeten
houden met de wenschen der andere
partijen van rechts.
Ziet het er nu naar uit dat, welke
richting de Katholieken ook willen uit
gaan met betrekking tot alle andere
punten het kiesrecht rakende, zij van
hun medestanders rechts zoo al geen
steun, toch zeker geen tegenstand zullen
ondervinden, op één punt hebben de
andere partijen rechts zich vastgelegd:
het algemeen stemrecht, door hen ge
stempeld als uitvloeisel van de leer der
volkssouvereiniteit, is voor de andere
christelijkepartijenbeslist onaannemelijk
Nu moge deze of gene het algemeen
kiesrecht al genegen zjjD, zonder in het
minst niet de leer der volkssouvereini
teit aan te hangen; men moge van
oordeel zijn, dat hoe meesleepend het
organisch kiesrecht zich ook voordoe,
de historische lijn toch zal loopennaar
het algemeen kiesrecht: het geldt zich
thans uit te spreken niet in het alge
meen, maar welke verbeteringen op dit
oogenblik en bij deze politieke verhou
dingen te verkrijgen zijn.
Nu Staat dit ééne toch wel vast, dat
ook de voorstanders van het algemeen
kiesrecht liever op één punt hun lieve
lingswensch zullen laten varen dan,
door zich op dit eene punt blind te
staren, de zegeningen eener christelijke
regeering zich zullen laten ontglippen".
Wij vereenigen ons geheel met deze
redeneering van het Bondsbestuur. Een
drachtig moeten wij zijn niet alleen in
de katholieke Staatsparty, doch ook in
de christelijke partyen.
De samenwerking der rechtsche groe
pen is wenschelijk en nóódig. Laten de
democratisch gezinden ter rechterzijde
zich toch niet verlokken tot een nieuwe
party-formatiezij zouden het christelijk
beginsel moeten verloochenen.
Laten wy hier nog even in herinnering
mogen brengen wat o. m. door den
tegenwoordigen minister van Binnen-
landsche Zaken in de jongste hegroo-
tings debatten is gezegd
„Ik wensch geen verscherping der
antithese, ik laat haar voor rekening
van hen, die aan het christeiyke ge
loofsbeginsel niet de heerschappij toe
kennen in staatkunde en recht, maar
Toen met iets anders in het hoofd, ging
hy zonder meer naar de telefoon.
•Een oogenblik, heeren I»
Hy riep het nummer des apothekers op,
dien hy voorheen een bezoek had gebracht.
•Hallo, Mr. Tucker I Hebt gy u mis
schien al reeds met de ontleding bezig ge
houden?... Zool
Kant n my die dingen niet per omgaande
met een bode zenden Maar geen verwisse
ling... Wilt u ze zelf brengen? Zeer verplicht».
•Nu, wat hebt u daar toch voor gehei
men vroeg de Coroner.
•Dat zult u aanstonds zien, doctoralles
op zyn tyd. Ik ken een persoon, misschien
ook twee, die zeer veel belang moeten ge
had hebben by den dood van den advocaat.
De eerste is miss Hastings, de verloofde
van den advocaat.
•Maar by haar kan men hetzelfde voor
wendsel als by den boekhouder doen gelden.
Waar zou zy het zeldzame vergif vandaan
hebben gehaald 1»
•Laten we deze vraag nog eens onbeant
woord. Ik beschuldig de dame toch ook niet
van deze daad, hoewel zij zich hier uren
lang in het kantoor heeft opgehouden en
dus wel in de gelegenheid was, het gif er
in te mengen. Als verloofde van den advo
caat zal zy waarschijnlyk zyn manieren goed
gekend hebben».
Hy hield in en haalde de papieren, die hy
van Balph gekregen had, te voorschyn.
•Ik werd in de Lotosclub ontboden, waar
my een vroegere intieme vriend des advocaats
ontving, doch die wegens diens verloving
oneenigheid met hem gekregen had, nl. een
zekere Mr. Waldon...»
•Reeds vroeger noemdet gy dien naam
eens», viel Keane hém in de rede.
ik blijf ais steeds overtuigd, dat zy die
dat beginsel als het juiste erkennen,
verplicht zijn, zooveel slechts mogelijk,
zich te verstaan omtrent de te volgen
politieke gedragslijn en vereenigd op te
trekken. Geen incidenten en gevoelig
heden, van welken aard ook, mogen
scheuring brengen".
Door plaatsgebrek zijn wij verhinderd
thans nog duidelijker te maken, wat
wordt verstaan door evenredige ver
tegenwoordiging. Het lijkt ons een goed
stelsel, b.v. zooals het in België bestaat,
doch de invoering komt ons, hoewel
gewenscht, niet urgent voor, daar het
op elk bestaand kiesstelsel kan worden
toegepast.
Wij willen ons thans bepalen tot de
beantwoording der vraag, welke oplos
sing van het kiesrecht-vraagstuk ons
de meest gewenschte voorkomt.
Wij voelen veel voor het organisch
kiesrecht, doch achten den tijd voor de
invoering nog niet gekomen, omdat het
beginsel, naar ons dunkt, nog te weinig
gekend en gewaardeerd wordt.
Bovendien komt het „gelijkstellen
met gezinshoofden" zooals dat geschiedt
in het Rappjjrt door de eerste minder
heid ons niet consequent en ook niet
billijk voor.
Het gevolg van dit stelsel zou b.v.
kunnen zijn, dat een dertigjarige zoon,
die om zijn ouders genoegen te doen,
bij hen inwoont, geen kiezer is, al staat
hy op het punt van te trouwen, terwyi
zyn vyf en twintig jarige broeder, die
in dezelfde stad op kamers woont, wel
kiezer is, ook al is hy de meest ver
stokte vrqgezel.
Yoorloopig achten wy invoering van
organisch kiesrecht slechts gewenscht
voor de Eerste Kamer, ongeveer in den
geest als het werd aangegeven door
mr. M. Treub in de „Vragen des Tqds"
van Januari.
Principieel staande tegenover elk in
dividualistisch stelsel achten wy dus
zeker het algemeen stemrecht vooral
het enkelvoudige niet goed en gaan
wij dus mede met de tweede minder
heid, die het huismans-kiesrecht voor
stelt, uitgebreid met capaciteits- en
census-kiesrecht. Consequent zouden wy
het achten op dit stelsel het meervoudig
kiesrecht toe te passen en welzoo,dat
elk der kenteekenen by één persoon
vereenigd hem ook één stem zou ver
leenen. Wy achten dit stelsel recht
vaardig en daarom gewenscht.
J. G. LUTZ.
Alkmaar, Maart '08.
•Ik heb er den geheelen tyd over nage
dacht, waar ik hem het laatste hoorde; nu
weet ik het weer. Ik ondervroeg de hallboys
hier in dit hnis omtrent de bezoekers, die
gisteren op het kantoor geweest waren. De
hnisheer herinnerde zich, dat Mr. Waldon
tweemaal daar geweest was en naar Whistier
gevraagd had. Hy trachtte van hem te weten
te komen, of Whistier werkeiyk niet thuis
was, of voor hem slechts niet te spreken».
Fel hadden de oogen van den detective
geflikkerd.
•En zijh u niet te weten gekomen, wan
neer deze heer zich voor de laatste maal
aandiende
•Neen. Daar vroeg ik niet naar. Acht gy
het bezoek van dezen Mr. Waldon ook van
eenig belang
•Ongetwyfeld», luidde Grout's met ver
heffing van stem uitgesproken antwoord,
•want volgens myn vaste overtniging hebben
wy den persoon gevonden, die bet gif in de
flesschen mengdehet is niemand anders
dan Mr. Ralp Waldon!»
Zyn woorden maakten een geweldigen
indruk.
•Een geheel nieuwe persoon derhalve,
m. a. w.alle totdusverre ontdekte sporen
zijn waardeloos riep Keane opgewonden.
•Waar beeft deze Mr. Waldon het gif dan
vandaan gehaald vroeg ook de Coroner.
•Dat weet ik zelf niet. Maar ik heb eens
inlichtingen omtrent dien persoon ingewon
nen. Hy is een door erfenis ryk geworden
chemicus en wat^ vroeger zelfs by de firma
Brown Mc Lean en Go. in betrekking».
•Dat verandeit de zaak ongetwyfeld veel.
Doch welk motief kan deie Mr. Waldon ge
had hebben?»
(Wordt vmolgi.)
