R. Kath. Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
No. 53.
Woensdag- 1 Juli 1908.
2de Jaargang*.
FEUILLETON i
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Buitenland.
Uit stormachtige Dagen.
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
50 cents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers3 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUHoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
ADVERTENTIËN:
Van 15 regels30 cent.
Elke regel meer6
Reclames per regel ...........15,
Kinderzegen.
De beroemde Amerikaansche actrice
Olga Nethersole liet zich onlangs uit
over het huwelijk en het moederschap,
als het hoogste geluk van de vrouw.
Zij zeide o.a.
>De ster van een eigen tehuis te zijn,
voor gade en kind als auditorium te
■pelen, ie een gelukkiger en beter leven,
dan de eter van een tooneelgezelschap te
zijn en door duizenden geappiandiaeerd te
worden. Ala ik mijn leven nog eene over
kon doen, zou ik liever eene echtgenoote
en moeder z\jn, dan op het tooneel of in
een ander beroep, roem te verwerven. Ik
heb de natuurlijke vreugd, het recht en
privilegie van iedere vrouw opgeofferd.
Waarvoor Voor een financieel zeer mooie
plaats op het tooneel. Een kinderlooze
vrouw heeft een korter leven, dan de
vrouw welke hare levensdraden voortspruit
in het leven van een ander leven haar
kind. Alle vrouwen, die gehuwd zijn, hebben
meer van het leven gehad dan ik<.
Ongetwijfeld zeer wijze en ware woor
den, welke het overwegen waard zijn.
Maar al te veel immers hooren wij het
huwelijk noemen een last, terwijl kin
deren als de grootste ramp worden
beschouwd. Waar nu dergelijke met
alle zedelijkheid en godsdienst strijdende
beginselen vóórzitten, komt men tot de
betreurenswaardigste gevolgen.
Zien wij daarvoor eens naar Frankrijk.
Volgens den heer Béchaux in de
Gorrespondant werden er in 1907 in
Frankrijk 773.000 geboren en stierven
er 793.000, een bevolkingsvermindering
dus van 20.000.
Als dat zoo doorgaat kan men ge
makkelijk narekenen wanneer 't met
het Fransche volk gedaan zal wezen.
Eugène Tavernier zegt in de Univers
dat het kwaad nog erger is dan het
op het eerste oog schijnt.
Minder geboorten dan sterfgevallen
is een droevig verschijnsel. Maar als
men de oorzaken nagaat, gaat onze
droefenis in ontzetting over.
't Zijn hier geen voorbijgaande ver
schijnselen 't is een bestendige toestand,
't Is niet van gisteren of verleden jaar
dat het verminderen der geboorten da
teert. Sedert lang wees de statistiek op
een toenemende vermindering en stelde
de schande in 't vooruitzicht, die nu
voor den dag komt. Sedert een kwart
eeuw teert het Fransche volk op de
reserve van zijn kracht. Elk jaar ver
minderde het overschot der geboorten
en werd al kleiner tegenover de sterf
Roman uit het Dnitsch, van Herman Hirschf eld,
bewerkt voor «ONS BLAD«.
D
«Wees gegroetriep hij met pathos,
«wees gegroetNiemand hoort ons toch?»
voegde hg er achter, beangst zijn gastheer
Banziende.
«Wij zjjn hier volkomen veilighet ge-
spnis slaapt», antwoordde Laroche.
«Wees gegroet 1» ging de gezant in zijn
vorigen pathos verder, «gij, jeugdige fakkel
van het nieuwe licht der vrijheid, dat stra
lend opgaan zal en verlichten de duisternis
dezer streek, die driest zich verzet tegen die
edele mannen, voor wier wijsheid Frankrijk
buigt. ZjJ hebben mij naar u gezonden, om
met u den nood te bespreken en daarin
veranderingen te brengen, al ijj het ook met
de guillotine.
Mjjn naam is bnrger Le Pourzelik was
schoorsteenveger in het paleis der tyrannen,
totdat ik hen zelf er mee uit hielp vegen
en nu ben ik gezant der commissie tot onder
linge welvaart, met onbeperkte volmacht, en
commandant der bnrgergarde, zesde afdee-
llng, onder hevel van den grooten generaal
Henriot».
Tot zijn spijt moest hij even ophouden
om adem te halende inspanning en het
enthousiasme hadden zijn gelaat vuurrood
gekleurd.
Jean maakte van deze onvrijwillige pauze
gebruik. Met den scherpen blik, hem eigen,
had hij de geestesgesteldheid van den meest
gevallen, 't Moest komen tot het feit
dat thans geconstateerd is, en nu moet
het volk, om dezelfde redenen, die door
blijven werken, al lager en lager vallen,
zooals geleidelijk en onvermijdelijk een
waterspiegel lager moet worden, die
uitdroogt.
Eugène Tavernier gaat de oorzaak na.
Eerstens hoogmoed en egoïsme, die de
levenskracht dooden. Men leert het volk
op de godsdienstlooze scholen dat de
mensch zijn eigen zedenwet maakt,
geheel naar believen. En de conclusie
waartoe dat leidt, is dat men wel gek
zou wezen om zich den last op den hals
te halen van een groot gezin. Dit is
het dagelijksch brood voor het volk op
school, in de litteratuur, in de politiek.
Het neo-malthusianisme in al zijn
schandelijke practijken doet de rest, en
arbeiders en boeren worden verlokt door
de monsterachtige voordeelen, welke
worden voorgespiegeld en waarvan de
meer ontwikkelde klassen reeds sedert
lang profiteeren.
Ook de echtscheiding, die zoo veel
vuldig voorkomt, werkt het aantal
kinderlooze huwelijken schrikbarend in
de hand.
Men tracht nu wel met alle mogelijke
lapmiddelen het kwaad te stuiten, zooals
door afschaffing van nachtarbeid, door
beperking van vrouwenarbeid in de
fabriek; door het stichten van kinder
bewaarplaatsen en andere dergelijke
gelegenheden, die den last en de zorgen
van de moeders verlichten, die mede
het brood voor het gezin moeten helpen
verdienen: maar dat alles zijn lapmid
delen, zooals wij durven beweren.
Frankrijk zal uit zijn verval niet
worden opgebeurd, tenzij men terugkeert
van den weg die leidt tot de veront-
christelijking van de massa, deveront-
christelijking die voert tot demoralisatie,
die het leven beschouwt als een beschaafd
dierlijk bestaan, dat enkel genot vraagt
van het leven, en dat een gezin, rijk
gezegend met kinderen, beschouwt als
een zwaren last welke men waarom
zou dragen, als men geen hoogere zeden
wet erkent, die het christelijk huwelijk
op de eerste en voornaamste plaats doet
wezen een instelling Gods tot instand
houding der maatschappij.
De verontchristelijking en de daar
mede gepaard gaande onzedelijkheid van
de Fransche natie vermoordt een volk,
dat gestaan heeft eeuwen lang aan de
spits der beschaving, dat eenmaal was
het volk dat den toon aangaf in Europa.
Arm Frankrijk, moge het nogterug-
enthousiastische aller commissarissen erkend.
Hg beantwoordde de omhelsing van het
kleine, dikke mannetje en zei
«Ik groet u, burger Le Tourzei».
«Niet Tourzei», schreeuwde de kleine,
«zoo noemt zich de gouvernante van den
zoogenaamden Dauphinik heb met haar
niets uit te staan, niets.
Le Pourzel, burger Rollan, Le Pourzel,
als je blieft».
«Nu goed, burger Le Pourzel, wat hebt
gg me mede te deelen
«Een eigenhandig schrijven van Danton»,
antwoordde de commissaris, en haalde een
brief voor den dag, dien hg met merkbaren
eerbied beschouwde«uw berichten voor
Parijs hebben hem voor u ingenomen en hij
heeft u bestemd om de beweging te leiden
en den aristocratenrommel op te ruimen».
«Heel gaarne zou ik dat doen», ant
woordde Jean«maar mijn handen zijn ge
bonden zend mg hulp uit Parga en ik zal
den wil van het convent eerbiedigen. Er
zyn hier genoeg lieden, die niet tevreden
zijn met de bestaande toestanden, maar zon
der vooruitzicht op goed gevolg en flinke
schadevergoeding durft niemand er voor uit
komen. Ik zelf, burger Le Pourzel, maak er
geen geheim van: ik ben eerzuchtig...
«En gij zult naar verdiensten beloond
worden. Zoodra het door uwe hulp gelukt
is, deze streek voor het convent te winnen
en gg kunt bewijzen, dat de familie La Cha-
rette met de vijanden der republiek, de
emigranten, samenspant, wordt deze familie
op de verbanniDgsigst gezet, haar eigendom
als goed van den staat verkocht en zult gg
de kooper zyn, zonder dat gg n om den
koopprgs te bekommeren hebt.
Ook vertrekt vandaag uit Parys «en afdee-
keeren van zijn w^gen, waarop het
verdwaald is, voordat het te laat is.
Maar moge ook elders, waar het kwaad
nog niet zoo hevig om zich heeft ge
grepen, de godsdienst een dergelijke
zedelijken en lichamelijken ondergang
verhoeden.
België.
Gentsche tentoonstelling.
Ter gelegenheid van het Congres tot
verbetering der menschelijke voeding, zal te
Gent (België) in November a.s., eene Inter
nationale Tentoonstelling der Spystafel (voe
dingsmiddelen kookkunst) worden gehouden,
onder begunstiging van Btaat, provincie en
stad.
Gent, hoofdstad van Oost-VlaandereD, met
225.000 inwoners (de provincie telt er 1
millioen 200.000), staat als inductriecentrum
gunstig bekend. Onze Nederlandsche handel
heeft er dus alle belang bij ook langs die
zyde zijne betrekkingen uit te breiden en
deze tentoonstelling is hiertoe een zeer ge
schikte gelegenheid.
Het programma bevat tal van bijzondere
wedstrijden, o.a. een wedstryd voor brouwers
(eereprijs geschonken door Z. M. den Koning
der Belgen), een melkerywedstrijd, boter, kaas,
enz. (eereprgs geschonken door den heer
Minister van Landbouw), een wedstrijd voor
de gezondste en kloeksla volksspQe, voor het
gezondste en kloekste kindervoedsel, enz.
Huishoudelijke scholen, evenals maatschap
pelijke en beroepswerk ju, hebben recht op
kostelooze plaatsruimte.
Het secretariaat der tentoonstelling, alwaar
alle inlichtingen te bekomen zyn, is gevestigd
Godshuizenlaan 35, te Gent (België).
Dobbelspel te Ostende.
De brutalen hebben de halve wereld zegt
men. Dit ziet men weer by de beruchte
spelen van Ostende. De houder dier spelen
staat op het oogenblik voor het Hof van
Apptl te Gent terecht. Niettegenstaande dat,
en dus hangende het proces, zijn de spelen
in Ostende weer geopend en speelt men er
weer naar hartelust. De heer Woeste heeft
daarover aau den minister van Justitie een
vraag gesteld om te weten of er nn geen
nieuwe vervolgingen zullen worden ingesteld
om het speelhol te sluiten. De Minister heeft
geantwoord op eenigszins vage wyze, dat
men vertrouwen moest hebben in het Par
ket en dat de wet op de spelen zal worden
toegepast, zoo goed als ieder andere repres
sieve wet. Dit is wel een vreemd antwoord.
Wanneer men het eens omkeerde en zeide,
dat iedere repressieve wet in België evengoed
ling troepen, die men hier over de omlig
gende dorpen verdeelt. Wanneer gij het
rechte oogenblik weet te benuttigen, zullen
wg overwinnen. Deze brief hier bevat aan-
wyzingen voor uneem ze goed in acht,
jonge man, want een groot genie heeft ze
geschreven Danton j een groot genie legt
ze in uw hand Le Pourzelde geschie
denis zal deze twee namen tegelijk aan de
nakomelingschap verkondigen».
De grafelijke familie was in een salon
van het slot La Charette byeen. Het was
een deftig gewelfde kamer met hooge boog
vensters, waaruit men zomers een prachtig
uitzicht over den omtrek genootnu echter
dekte de sneeuw overal woud en veld als
een doodskleed een melancholisch ge
zicht.
De kleine, om den haard verzamelde groep
was ook niet gestemd om den somberen
indruk te doen verdwijnen. Dicht by het
vuur rustte, met pelzen toegedekt, een man
in een leunstoel. Zyn edel hoofd was sneeuw
wit, zyn gelaat geelachtig en ingevallen als
dat van een doodealleen de oogen flikker
den met zachten glans en legden getuigenis
af van de schoonheid van dit gelaat, voor
dat ziekte, meer nog dan ouderdom, het
misvormd had. De grysaard was graaf La
Charette. Een inwendig ïyden dreigde dage
lijks aan zijn leven een einde te maken.
Eerst sedert drie dagen had hij' een hevigen
aanval gekregen. De zynen meenden dat het
gedaan was, maar nog éénmaal gloeide de
levensvonk op, wel zwak, als een pitje, dat
het zachtste windje kan uitdooven.
Twee vrouwengestalten stonden naast zyn
zetelzyn echtgenoote en Louise de
zal worden toegepast als de wet op de
spelen, dan zou het er in België binnen
korten tyd heel aardig uit gaan zien. De
heer Woeste was dan ook met dit antwoord
niet tevreden en vroeg verder of de Par
ketten van Gent en Brugge vryheid hadden
onmiddellyk vervolging in te Btellen met de
daaraan wettelijk verbonden gevolgen. De
Minister heeft daarop, in overleg met den
procureur-generaal van Gent geantwoord, dat
men tot vervolging kan overgaan, maar dat
men het lokaal niet mag Bluiten en het
materieel confiskeeren.
Nu, om vervolging, zonder het sluiten van
het lokaal en zonder krachtdadige gevolgen,
daar geeft de mnlti millionnair Marquet al
heel weinig om. Loopende de procedure kan
hy dit seizoen weer vrij laten spelen. Het
volgend jaar een nieuw proces en tijdens
dit nieuwe proces weer groot spel te Ostende.
Zoo kan men voortdurend vervolging instellen
voor een delikt, dat nooit ophoudt. Dit alles
is niet ernstig. Men wil en van den anderen
kant wil men niet. Hoogere inmenging en
sympathieën en de toekomst van Ostende
zijn hier te veel in het spel. Intusschen is
het niet erg stichtend.
Duitschland.
Door slechte lectuur moordenaar geworden.
Te Keulen heeft een vijftienjarige loopjongen,
wiens hoofd op hol gebracht was door slechte
lectuur, een knaap, Hammes geheeten, die
een beetje jonger was dan hij, opgehangen.
De jeugdige moordenaar heefc openhartig
bekend, hoe hy tot dien moord gekomen
was. Hy had Hammer Dinsdag na Pinksteren
oQmoet en was met hem naar het woud
gegaan. Daar haalde hij een touw te voorschijn
en kwam op de gedachte, eens te beproeven,
zooals hij in een detectievenroman van
Sherlok Holmes gelezen had, Hammer een
strik over het hoofd te werpen en hem aan
den strik op den grond te werpen. Hij zette
zich met Hammer op een bank en bereidde
in diens tegenwoordigheid den etrik voor.
Daarna beval de loopjongen hem, voor hem
uit te loopen.
Hij wierp hem nu den strik over het
hoofd, rukte hem op den grond en trok
hem ongeveer tien schreden voort. Toen hy
daarna op den knaap toetrad, zag hij, dat
hij dood was. Hy hing nu den ongelukkigen
jongen aan een boom, om den schyn te
wekken, alsof hier zelfmoord gepleegd was.
De moordenaar gaf toe, door slechte lectuur
tot deze verschrikkeiyke daad te zijn gekomen.
Frankrijk.
Neutraal onderwijs.
Door den Franschen minister van onder-
wge Doumergue is by de Kamer een wets
ontwerp ingediend «tot bevordering van de
neutraliteit der school»... Het bestaat slechts
Puiadöme. Gravin La Charette had een hooge,
gebiedende gestalteofschoon veel jonger
dan haar gemaal, was heur donker ongepoe-
derd haar reeds met talryke zilverdraden
doorweven een soort sluier van zwarte kant
deed de bleekheid van haar edel gevormd
gelaat nog méér uikomen en een kleed van
zwart fluweel verhoogde den imponeerenden,
deftigen indruk van haar wezen.
Naast haar kwam de kleine ineengedron
gen gestalte van de freule van Puisdóme
slechts nietig uit. Het jonge meisje was
achttien jaren oud en van onberispeiyke
schoonheid maar geen ziel sprak uit hare
oogen, geen uitdrukking van hoogere gevoe
lens teekende zich op haar gelaat af. Zij
was ryk gekleed, het haar was gepoederd
en met bloemen opgesierdblijkbaar was
het toilet haar voornaamste bezigheid.
De dear ging juist open en Felix, de zoon
des huizes, verscheen in het salon. Met een
liefdevollen blik groette hij moeder en bruid,
ging eerbiedig naar zyn vader toe en kuste
de fijne blanke hand.
«Wat hen ik gelukkig, myn vader, u krach
tiger te vinden», zei hy.
«Het gevaar, waarin u verkeerde, verhin
derde my, n het verzoek te doen, dat mij
reeds laug op het hart lag en dat ik heden
kom uitspreken. Ik durfde u niet verlaten,
nu echter, nu de aanval is overwonnen, nu
moet ik daarheen yien, waar alleen de waar
dige plaats is voor den jongen Fran
schen adel.
Koning Lodewyk XVI is in gevaar
laat my naar Parijs gaan vader I»
Met liefdevollen blik beschouwde de graaf
■yn zoon.
«Ik versta u Felix», zeide hy, «en ver
heug me over nw gezindheid. Reeds lang
nit een enkel artikel, dat als volgt luidt
«Op een aanklacht door den schoolopziener
voor het lager onderwys gericht tot den vrede
rechter zullen de straffen bedoeld in art. 14
van de wet van 28 Maart 1882, worden op
gelegd aan den vader of den voogd of den
verantwoordelijken persoon, die schuldig zal
worden bevonden, dat hy een kind, inge
schreven aan een openbare school, verhinderd
heeft het onderwys te genieten over het ge
heel of een gedeelte der leerstof, die verplicht
is gesteld in gemelde wet, of die verhinderd
heeft, in de klas zich te bedienen van de
boeken, die op regelmatige wijze op de iyst
van het departement zyn ingeschreven. Met
dezelfde straf zal worden gestraft hy, die
de overtreding als boven zal hebben begaan,
hetzy door het uitspreken van een rede,
hetzij door het aanslaan of verspreiden van
een geschrift, houdende een aansporing tot
het begaan van het hier behandelde misdrijf».
Dat wetsartikel, in al zijn kortheid, is
weer een nieuwe, boosaardige uiting van den
«furor anti-clericalns» die de «zegenryke»
regeering van de derde republiek bezielt,
Want achter die nuchtere bureaucratische
zinnetjes, grynslacht de demon van haat
tegen de Kerk, achter dat mom van onbe
wogen, kalm zakelijke voorschriften, gloeit
weer de oude hartstocht van verzet tegen
alles wat bovennatuurlijk is, tegen alles wat
met den godsdienst ook maar samenhangt...
In geen maanden lang en dat zegt wat
voor 't tegenwoordige Frankrijk is er nit
de ministeriëele bureaux zoo'n draconisch,
zoo'n willekeurig, zoo'n ergerlyk de rechten
van de groote meerderheid der burgers
schendend, stuk te voren gekomen.
De vóórgeschiedenis van dit wetsvoorstel
is, kort verteld, ongeveer de volgende.
Voor eenigen tyd wendden een aantal
huisvaders van Viévigne zich tot de «tribunal
des conflitB», de hoogste rechterlyke instel
ling in Frankrijk, om den onderwyzer van
hun openbare school te laten vervolgen, wyi
die verlichte geest door zijn gemeen anti
godsdienstig en anti-vaderlandsch onderwys
op ergeriyke wyze de neutraliteit van het
onderwijs geschonden had. De tribunal stelde
de inwoners van Viévigne in het geiyk...
Dat was natuurlijk niet naar den zin van
de regeeringskliek, voor wie anti clericalisms
het eenige richtsnoer van handelen is, anti-
clericalisme a tort et k travers. Briand ver
klaarde eenvoudig, dat zoo de «tribunal des
conflits» deze vervolgingen toestemde, men
door een nieuwe wet de onderwyzers zou
moeten beschermen tegen den... willekeur
der ouders.
De minister van onderwys heeft nu de
belofte van Briand verwezenlykt 1
In een uitvoerige toelichting op het wets-
gagg—
las ik in uw ziel en toch durfde ik u, in
afwachting van myn spoedigen dood, niet
van hier laten vertrekken in tijden ais de
hedendaagsche moet minstens één La Charette
op het slot zyns vaders aanwezig zijn om
den naam te vertegenwoordigen, dien wy
voeren en aanstonds na myn afsterven ge
biedt de plicht, voor ons geslacht een deel
van het vermogen dat wy bezitten, te be
houden, waarom gy u persoonlijk naar
Grenoble begeven moet. Hooger echter dan
de rijkdom, staat bij La Charette de eer
aangeschreven. De koning is in gevaar
ga, mijn zoon, en bescherm uw koning, wan
neer redding nog mogelijk is. Gy zult te
Parijs in ons hotel wonen, ik zal u een
brief dicteeren voor de edelmoedige verdedi
gers, van onzen koning, de heeren De Mal-
herbes en Deféze. En ontvang nu den zegen
uws vaders».
Diep bewogen knielde Felix voor den
graaf neder, die met moeite de hand op het
blonde hoofd des jongelings nederlegde. De
gravin wendde zich om, om hare tranen te
verbergenLouise echter zag koud en ge
voelloos op het tooneeltje neder.
Heftig werd de deur opengerukt en Jean
betrad het saloneen overmoedig lachje
zweefde op zijn lippen, hetgeen echter ver
dween, toen hy de blikken van alle aan
wezigen op zich gericht zag, en hy nam
weder zyn gewone, deemoedige houding aan.
«Verschooning, duizendmaal verschooning»,
zei hy, alsof hy diep beschaamd was.
«De aandoening stnwt my hierheen er
zyn berichten nit Parys gekomen, heer graaf.
De bode heeft brieven en couranten voor u
medegebracht, die wel bevestigen zullen, wat
hy reeds heeft medegedeeld».
(Werii vervolgdj
