R. Kath. Nienws- en Aclireriei&ttelblail
w&mw
No. 86.
Zaterdag 24 October 1908.
2"" Jaargang
FEUILLETON
Roomsche Polemiek,
De zestiende Mei.
Buitenland.
Verschijnt Woensdag en Zaterdag,
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
SO cents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers 3 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUHoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
ADVERTENTIËN t
Van 15 regels 30 cent.
Elke regel meer6
Reclames per regel,...15,
Onder het opschrift„Twistgeschrijf",
lazen wij in de Standaard van Donder
dag een merkwaardig driestarretje,
waarin de schrijver enkele bedenkingen
tegen publiek twistgeschrijf onder geest
verwanten aangaf. In 't kort samen
gevat komende bedenkingen hierop neer:
1°. Zoodra een debat twistgeschrijf
wordt, d. i. ontaardt in een kemphanen-
gevecht, in presentie van de tegenpar
tijen als omstanders, komt het lieve
eigen ik ons zoo licht parten spelen,
zoodat het ons al spoedig meer om het
handgeklap van de omstanders, dan om
het goed recht der waarheid te doen is".
2°. „Een verdere bedenking is, dat
al zulk twistgeschrijf de aandacht afleidt
van den strijd tegen onze tegenpartij".
3°. „Voorts, zulk twistgeschrijf ver
loopt zoo licht in Bechthaberei, en er
zijn kampvechters in dezen strijd, die
hun leven lang nooit iets toegeven,
altoos gelijk hebben, nooit ongelijk be
kennen, en met wie het dispuut dus
nooit een haarbreed vordert".
"Wanneer men niet wist, dat de
Standaard met dit alles doelde op de
polemieken en debatten in de eigen
anti-revolutionaire pers, zou men waar
lijk geneigd zijn te denken, dat de
Standaard een wijs vermaan wilde geven
aan de Roomsche dagbladpers
Een feit toch is, dat de Roomsche
dagbladpers den laatsten tijd meer
geleek op een ren kakelende kippen,
dan op een vast aaneengesloten leger
schaar, gereed om den vijand te be
kampen, gelijk wij het onlangs in den
Amsterdammer zagen uitgedrukt. Nu
moeten wij echter aanstonds bekennen,
dat niet alle Roomsche dagbladen met
zulk een strijdlustigen geest bezield
waren, ja dat het onverkwikkelijk too-
neel feitelijk slechts aan één dagblad
moet worden geweten, hetwelk reeds
een zeer „luidruchtig" verleden heeft
gehad. Wie eenigszins in de Roomsche
journalistiek thuis is, weet, dat wij hier
slechts De Maasbode op het oog kunnen
hebben, een blad, dat voor een groot
deel steeds zijn kracht heeft gezocht
in polemiek, scherpe, kwetsende pole
miek, vol persoonlijkheden, zoodat Het
Gentrum onlangs nog moest vragen
„wat er van de katholieke partij en
hare actie zou geworden zijn, wanneer
de Maasbode-geest, de Maasbode-toon
en de 71f«as5ocfe-„politiek" overheer-
schend waren geweest onder ons.
Historische Roman uit het Duitscb, van
HERMAN HIRSCHFELD,
bewerkt voor >ONS BLAD'.
8)
>Dat is waarachtig een heele roman», zei
de vorst lachende, >en wie weet, of onder
het masker van luitenant Lafont niet een
vermomde prins steekt, wiens bloedverwant
schap zich vorst OrlowiUch tot een eer moet
rekenen. In ieder geval, zal deze geschiedenis
u in de oogen der tsarina interessant maken,
Kathrina houdt van het geheimzinnige.
»Nu echter», voegde hg opstaande er aan
toe, 'roept mg de dienst. Tot ziens, mgn
jonge vriend draag uw geluk ais een ge
heim in n mede, totdat de dag aanlicht, die
den knop des geheime ontvouwt».
Hg reikte den jongen man de hand, die
Lafont eerbiedig aan zgn lippen bracht.
VIERDE HOOFDSTUK.
Als een dronkaard liep de jonge officier
door de drukke straten der residentie ook
het geluk benevelt.
Daar klonk een helle, frissche mannen
stem aan zijn oor
'Hé, kameraad, waar ga je heen, hebt je
geen oogen of ooren meer
Lafont keek op een jonge officier, bg
hetzelfde regiment in dienst en een vriend
van hem, stond vóór hem.
'Vergeef me, Feodoor, antwoordde de
aangesprokene, maar de stroom mijner ge
dachten voerde mg uit den tegenwoordigen
Aan dit alles werden wij herinnerd,
toen Ie Maasbode Dinsdag jl. nog eens
kans zag, om mr. Aalberse verdacht te
maken, wijl de Voorhoede van jl. Za
terdag het portret bevatte van... een
gevaarlijk modernist misschien?... neen,
van den alom gunstig-bekenden socioloog
pater Ermann S. J.Over deze kwestie
zullen wij het thans echter niet hebben,
want dat De Maasbode-polemieken steeds
staan in het teeken van het persoonlijk
element, mag voldoende bekend worden
geacht. Yoor heden hebben wij iets
anders op het oog en wel naar aan
leiding der vele artikelen in de Maasbode
tegen de meening van pater Rijken O. P.,
die den H. Thomas van Aquine laat
pleiten voor het algemeen kiesrecht.
Dit laatste kon natuurlijk niet door den
beugelDe Maasbode, die misschien wel
voor heelemaal geen kiesrecht is, bracht
al zijn geschut in 't veld, daarbij ge
holpen door een aantal gelegenheids
schutters, als daar waren een onbekende
A., een burgerman enz. enz.
Nu zullen wij hier geen lans meer
gaan breken voor het algemeen stem
recht, daar wij als georganiseerde Ka
tholieken, ons hebben neer te leggen
bij het besluit van den Algemeenen
Bond, welke zich voor organisch kies
recht verklaarde; echter schrijvende
over „Roomsche Polemiek", mogen
enkele punten uit het debat tusschen
pater Rijken en de Maasbode en ook
De Tijd (waar pater Raaij makers S. J.
aan 't woord was) worden gereleveerd,
wijl deze juist aantoonen, hoe een pole
miek niet zijn moet.
Men heeft het gevaarlijk spel ge
noemd dat pater Rijken O. P. zelf zich
voorstander van algemeen kiesrecht
verklaarde en het nög erger gevonden,
dat deze theoloog en Thomist zelfs den
H. Thomas liet pleiten voor algemeen
kiesrecht. De voorstanders van het
organisch kiesrecht blijken nu echter,
geen haar beter en pater Raaij makers
S. J. kan van voren af aan beginnen
De Maasbode van Dinsdagavond immers
zegt letterlijk het volgende
En tweedens, mr. A. moet ook voor
de vrouwen tot die finale regeling komen,
alweer omdat hg het organisch kiesrecht
voorstaat.
Want dit kiesrecht, wanneer het een
maal in de laatste consequenties is door
gevoerd, zal in de praktgk ten slotte gelijk
staan met algemeen kiesrecht.
Het organisch kiesrecht voert dus con
sequent naar het vrouwenkiesrecht,
volgens De Maasbode. Maar als pater
tgd weg. Maar nu ben ik tot je dienst. Ga
je mee naar mijn woning
'Integendeel, gg komt bg mij. Ik wil ont
bijten en was van plan de Fransche restau
ratie binnen te gaan, toen ik je als een
automaat in de verte zag aankomen».
Gaarne ging Lafont op het voorstel van
zijn vriend in. Zijn hart was te vol van
betgeen zoo even was voorgevallen, dat een
afleiding zijner gedachten niet anders dan
weldadig voor hem kon werken.
Spoedig zaten zij samen in een der be-
hagelijk ingerichte kamers der restauratie en
klonken op hun vriendschap en welzijn.
Eensklaps hoorden zg door het dunne
houten beschot dat de naast hen gelegen
kamer van hen scheidde, een luide mannen
stem, schor van wijn en opwinding.
>Ik zeg het jullie, schreeuwde de stem,
»de vrouwenregeering deugt niet meer, de
staat gaat te gronde het wordt tijd, dat de
oude in het zand bgt en de tsaar van Rus
land zich Paul noemt».
Sussende stemmen schenen de woorden
van den al te stontmoedigen spreker te wil
len matigen, maar de opgewonden man liet
zich niet tot bedaren brengen. Ongaarne
hoorde Alexis en zijn vriend het gesprek aan.
'Maar ik wil niet rustig zijn», schreeuwde
de stem nog harder dan te voren »ik be
hoor tot de ïgfwacht der keizerin en Paul
noemt men een harer beste officieren. De
oude mag bet hooren, dat ik spot met haar
toorn, zg mag mij opsluitenhare dagen
zijn geteld en mijn schande onder Katharina,
zal mgn zegepraal worden onder Paul. Daar
om geklonken, vrienden, weg met het vrou-
wanbestuur I Leve 'Paul, de toekomst, de
ion van Rusland leve
Rinkelend viel het glas op den grond
Raaij makers S. J. en zooveel anderen,
vóór een stelsel mogen zijn, n.l. het
organisch kiesrecht, dat consequent door
geredeneerd, in de praktijk even ver
voert als algemeen kiesrecht en even-
zeker tot vrouwenkiesrecht, mag pater
Rijken O. P. dan geen voorstander van
algemeen kiesrecht wezen?
Vooral kwalijk heeft men het pater
Rijken O. P. echter genomen, dat hij
den H. Thomas in het debat haalde.
Dit vond men nog erger, dan dat pater
Rijken persoonlijk voorstander van alge
meen kiesrecht was. Wanneer men de
polemieken echter goed gevolgd heeft,
zal men zich herinneren, dat niet pater
Rijken O. P., doch pater Raaijmakers
S.J. immers „reeds acht maanden" van
te yoren den H. Thomas in het debat
der pers brachtDoch afgezien daarvan,
is het de natuurlijkste zaak der wereld,
dat men den H. Thomas in het debat
haalde. Of was het niet Z. H. Paus
Leo XIII z.g., die de studie van den
PI, Thomas juist voor den tegenwoor
digen tijd zoo dringend aanbeval, en dit
simpliciter d. i. zonder eenige beperking
En heeft ook Z. H. Paus Pius X de
studie van Sint Thomas niet opnieuw
aanbevolen
Opmerkelijk is het ook, dat, toen pater
Raaijmakers S.J. den H. Thomas in de
Tijd aanhaalde voor het organisch kies
recht, daartegen geen bezwaar gemaakt
werd, terwijl men zulks wèl afkeurt,
als pater Rijken O. P. den H. Thomas
laat pleiten voor algemeen kiesrecht
Ons lijkt dit zeer inconsequent, of zou
deze houding alléén door de vrees voor
het verbreken der coalitie te verklaren
zijn Zoo ja, dan heeft pater Rijken O.P.
het aanhalen van Sint Thomas voor het
organisch kiesrecht, toch naar waarheid
„gelegenheids Thomisme" genoemd!
Door zeer velen is over deze kwestie
dan ook Z9er oppervlakkig geschreven,
waardoor deze Roomsche polemiek ont
aardde in hatelijke persoonlijkheden,
waarmede de zaak zelf allerminst ge
diend werd. Of was het geen opper
vlakkig geschrijf, te beweren, dat de
Tijd het aanhalen van St. Thomas
weerlegd heeft, terwijl pater Rijken O.P.
juist opmerkte, dat men zelfs geen
schijn van poging gedaan heeft, om te
weerleggen, dat St. Thomas vóór alge
meen kiesrecht was, hetgeen toch de
kern van het debat mocht heeten
Ten slotte nog één opmerking. Tegen
pater Rijken O. P. is beweerd, dat hij,
zooals we onlangs reeds aanhaalden,
door zich vóór algemeen kiesrecht te
een flikkerende degen bad het den drieeten
kerel uit de hand geslagen, het was bet
wapen van luitenant Lafont.
Alexis was zyu verontwaardiging niet lan
ger meer meester hij was opgesprongen en
naar de aangrenzende kamer gesneld, om
den laffen beleediger der tsarina rekenschap
te vragen.
Er zaten vier heeren twee hunner en
onder die was de spreker droegen de
uniform van het Gatschina-regiment van
grootvorst Paul, de twee anderen, onder wie
graaf Paninaky, waren in burgerkleeding.
'Luitenant Gregorowitsch», lei Alexis
rnstig, »reeds eenmaal hebt u met dezen
degen kennis gemaakt, toen u een jonge
dame waagdet te beleedigen. De onbe
schaamde mond eens dronkaards kan welis
waar de verheven majesteit der tsarina niet
bezoedelen, maar dan is zg mij, die de eer
heb, hare uniform te dragen, toch nog te
heilig, dan dat ik nog een enkel luid ge
sproken woord, zooals die van zooeven, zou
dulden zonder dat mijn wapen u brengt,
waar uw glas ligt op den grond».
De korte, ingedrongen gestalte van luite
nant Gregorowitsch met haar vuurrood ge
zicht en duistere, blauwe oogen, waggelde
van dronkenschap en toorn. Met sidderende
hand trok hg zgn degen uit de echeede.
'Onbeschaamde jongeling», schreeuwde hij,
>ik heb je reeds lang op 't oog gehad
blijf staan, en ik doorboor je en zend je
naar de hel 1»
De degens kruisten elkaar.
Lafont had al zgn behendigheid en koel
bloedigheid noodig, om zich tegen Gregoro
witsch te verdedigen, die als een woedende
stier op hem aandrong.
Een tumult ontstond j de wederigdsche
verklaren, „speelde in de kaart der
socialisten, anarchisten, Loge" enz.
Aan groote woorden dus geen gebrek
Maar aangezien het organisch kiesrecht
volgens De Maasbode in de praktijk
even ver voert, volgt daaruit, dat men
door vóór organisch kiesrecht te zijn,
evenzeer speelt in de kaart der socia
listen, anarchisten, vrijmetselaars enz.
Op de algemeene vergadering te
Utrecht, die de gedragslijn in de kies
rechtkwestie voor ons land had vast te
stellen, waren twee partijen: de eene
voor organisch kiesrecht, de andere voor
algemeen kiesrecht. Beide partijen, dus
de geheele vergadering, speelde in de
kaart der socialistenEvenzoo alle
katholieken, die de gestelde gedragslijn
volgden, evenzoo De Tijd, kortom allen
zijn op een leelijken dwaalweg geraakt,
behalve... De Maasbode!
Waarmede wij maar zeggen willen,
dat ook deze polemiek over zulk een
belangrijke kwestie als het kiesrecht,
door het drijven van enkelen, is ont
aard in persoonlijkheden en spitsvon
digheden.
Frankrijk.
De St. Vincentius a Paulo vereeniging in 1907.
Uit het algemeen rappoit, dat het Bulletin
de la Société de Saint Vincent de Paul over
het jaar 1907 publiceert, blijkt dat in het
afgeloopen jaar het getal der nieuwe ge
affilieerde conference's gestegen ie tot 199.
Conetateerende, dat deze nieuwe centra van
de charitas opgericht zijn in 21 verschillende
landen, 9 in Europa, 7 in Amerika, 4 in
Afrika, 1 in Oceanië, zal men met voldoe
ning besluiten, dat de vooruitgang der ver
eeniging, verre van te verminderen gelijkelijk
is vermeerderd in alle streken der aarde en
dat het domein van deze werken niet opge
houden heeft zgne grenzen uit te breiden.
In Brazilië is de vooruitgang bg'zonder
opmerkelijk. In dit land waar de Kerk heeft
te strQdeu tegen de herhaalde aanvallen der
secten, hebben de katholieken sedert lang
getracht in de conferentie's groepen te vor
men waarin zg naar eenheid en volmaking
van hnnne godsdienstige belangen kunnen
streven.
Engeland.
Door discipline gered.
In een school in de Oldstreet te Londen
bad men zich de goede gewoonte aangewend
nu en dan eene op een nacht alarm te luiden.
De kinderen kleedden zich dan aan en ver
lieten ordeigk het gebouw. Ook Vrgdagnacht
vrienden trachtten de vechtenden te schei
den, de waard riep de wacht, en voor het
huis verzamelde zich een menigte nieuws
gierigen.
Alexis bloedde de degen van zijn tegen
stander had hem aan den arm verwond.
'Plaats, in naam der keizerin 1» klonk
plotseling een luide stem boven al het
lawaai uit>in naam der keizerin de degens
neer 1»
Een man van middelmatige lengte, met
een schoon maar hoogmoedig gelaat schreed
door de menigte, een wenk zgner hand
scheidde de vechtenden.
«Torst Subow 1» klonk het vol eerbied en
^halfluid in den kring.
Inderdaad, het was de tweede gebieder
van Rnaland na de tsarina, die de kamer
der restanratie binnentrad.
Alle eer en alle waardigheden, welke de
machtigste heerscberes van Europa maar
geven kon, had deze persoon verkregen.
Van eenvoudig edelman tot veldmaarschalk
en vorst verhaven, groeide zgn trots met
zijn waardigheden aan en de manechen zelf,
droegen niet weinig bg, om hem daarin nog
te versterken. Grijze hoofden bogen zich in
slaafschen deemoed voor de nieuw opge
rezen ster van het hofministers en gene
raals belegerden zgn antichambrezij wisten,
dat één woord van hem de geheele bron
van Katharina's genade deed vloeien.
Diepe stilte volgde nu op het lawaai dat
voorafgegaan was men hoorde niets dan de
diepe ademhaling der gfscheiden strgders.
'Hare majesteit de keizerin, een plezier
tochtje makend, zag, dit huis passeerend, dat
twee oficieren aan 't vechten waren, Zg
zendt mg, om de namen der heeren en de
reden van het gevecht te vernemen, om dan
was zulks het geval, doch toen de 800 kin
deren buiten waren, werden ze gewaar, dat
't nu geen oefening gold, doch dat de school
werkelijk in brand stond. Hadden zg niet
geleerd, zoo ordelijk als nu het gebouw te
verlaten, dan waren er ongetwgfeld velen in
de vlammen omgekomen.
Italië.
De millioenen van het Vaticaan.
De anti-clericale pers is in den laatsten
tgd weer druk in de weer geweest om op
te sommen, hoeveel millioenen er zoo telkens,
als op vastgestelde tyden, naar het Vaticaan
gedragen worden. Wil men «zekere» bladen
gelooven, dan komen de goedgeefsche Ore-
sussen der aarde er hun millioenen cadeautjes
brengen, zooals wij, gewone stervelingen, onzen
vrienden of gasten een Bigaar presenteeren.
Nog slechts eenige weken geleden was het
Z. Ex. kardinaal Gibbons, die bij zijn bezoek
aan Z. H. den Paus zoo maar even een
millioen dollar op diens tafel achterliet.
Vervolgens kwam mgr. Farley, aartsbisschop
van New York, die hij dat eerste millioen nog
twee andere millioenen kwam voegen.
Eenige dagen later werd een groep Ameri-
kaansche pelgrims door den opperpriester in
de consistoriezaal ontvangen, en verliet deze
niet dan na eveneens twee millioen dollar
aan de voeten van Zgne Heiligheid neder-
gelegd te hebben.
Dat maakt dus zoo ongeveer twaalf en een
half millioen gulden in het korte tgdsbeatek
van een paar weken I
Maar verleden jaar had reeds de keizer
van Oostenrijk, tot dankzegging voor het
gelukkig herstel van een aanval van bronchitis,
het wissewasje van een millioen kronen aan
den H. Vader gezonden, nadat de vrome
keizerin, in het laatste jaar haars levens,
hem daartoe het voorbeeld had gegeven, door
niet minder dan 350 (drie honderd en vgftig)
millioen kronen naar het Vaticaan te zenden.
Pierpont Morgan kan nooit verschijnen of
hg schenkt etteigke millioenen aan den Hei
ligen Stoel en allerlei potentaten en pluto
craten doen maar aldoor een regen van
millioenen en millioenen in het vertrek van
Z. H. den Paus nederdalen.
Velen onzer znllen zich nog wel het be
lachelijk bericht herinneren, dat kort na den
dood van Paus Leo XIU over de geheele
wereld verspreid werd, en waarin vermeld
stond, dat men, toen de kamer van den
overleden opperpriester ontruimd werd, niet
minder dan zeven tonnen goud achter eenige
meubelen verborgen vond 1
Het is mogelijk, dat deze dwaze praat
tot op zekere hoogte voortkomt uit de aan
fantasiebeelden zeer rgke hersenen van zoo
genaamde Vat'caan-correspondenten, maar in
den regel is zij het uitvloeisel van het stel-
recht te spreken volgens de wet en haar
keizerigken wil. Luitenant Feodoor, ik ken
u als een eerhjk man, geef gij bericht».
Kalm vertelde de luitenant de geheele
toedracht. De blik des vorsten scheen den
onbeschaamden beleediger der majesteit te
willen doorboren.
»Is de mededeeling van luitenant Feodoor
waar vroeg hij met Inide stem, in den
kring rondziende.
Niemand antwoordde, alleen de ontnuch
terde Gregorowitsch trachtte eenige veront
schuldigingen te stamelen.
'Gij zult ondervinden dat Katharina van
Rusland nog de macht heeft, onbeschaamde
beleedigers harer majesteit te straffen en
voor immer onschadeigk te maken», zei
de vorst.
»Ha daar is de wachtzg komt juist
op tgd.
>In de militaire gevangenis met dezen
ellendeling I»
»Ik ben officier van den grootvorst
schreeuwde Gregorowitsch, 'alleen de tsarina
kan een krygsgerecht over mg honden».
Een wenk van den vorst en de wacht
voerde hem weg.
Zgn trotschen toon matigend, zoo goed
hy kon, wendde de vorst zich tot Alexis
>De rechtvaardige Katharina weet te be-
loonen, evenais zg weet te straffen. Zij zal
uw dienst niet vergeten».
Hg keerde zich om en vertrok,
Eerbiedig weken, evenals bg zyu komst,
de rgen uiteen een oogenblik later hoorde
men het ratelen der keizerigke équipage.
(Wordt vervolgd).