Plaatselijk Nieuws.
t
i
-r~
I
I'
vi
y
I
Tan den Leo Bond, gevormd, zooals bekend
is, nit de meeste Vereenigingen «Geloof en
Weiei ech»p« in Nederland. Tot deie verga
dering hebben ome leden toegang.
De avond van den 28<ten Jannari sal de
feesten schitterend besluiten. Alsdan bieden
•enige stndent leden der Vereeniging ter
opluistering van het Lustrum in de Stads
schouwburg een tooneelopvoering onder
artistn ke leiding aan van >De dochter van
Roelant* door wijlen J. A. Alberdingk Tbym
in Nederlandscbe verzen omgezet uit het
Fransch naar Henri de Bornier's beroemd
drama >La felle de Roland.*
Prof. Beysens doctor Lovaniensls.
Met bijzondere ingenomenheid vernemen
wij, dat de zeereerw. hooggeleerde heer J.
Th. Beysens, professor aan het Groot Semi
narie te Warmond, benoemd is tot doctor
honoris causa in de wijsbegeerte van de
Lenvensche Universiteit. De benoemingsbul
gewaagt van de «vele uitnemende* wijsgee
rige (met name genoemde) werken, welke
van de hand van den hoogleeraar verschenen.
Vooral de vermelding evenwel, dat de wijs
begeerte van den geleerden scbrij ver als ad
mentem divi Tbomae een zoo hooge onder
scheiding werd waardig gekeurd, zal door prof
Bey«ens bijzonder worden op prijs gesteld.
Van harte bieden wij den nieuwen doctor
Lovaniensis onze gelukwenschen aan. Moge
de diepzinnige geleerde in deze zeldzame
onderscheiding een nieuwe aansporing vinden,
om met de hem eigen werkkracht en werk
lust zijn wijsgeerigen arbeid «naar den geest
van Sint Tbomas< moedig en onverdroten
voort te zetten. (De Tijd)
„De Nieuwe Zuid-Hollander".
Men schrijft uit Gi.uda
Dezer dagen verschijnt ons dekenaatsblad
«De Nieuwe Zuid Hollanders, driemaal per
week.
Z. D. H. de Bissehop van Haarlem heeft
tot censor benoemd den weleerw. heer Maas.
Redacteuren zijn de heer Verbuist uit Delft
en de heer Weck te Gouda. Op geheel oor
spronkeiyke wijze is propaganda voor dit
blad in 't dekenaat Gouda gemaakt. Een
comité van heeren ging letterlijk den boer
op. In 9 plaatsen werden redevoeringen
gehouden op meest door zeer vele boeren
bezochte vergaderingen, waarbij de plaatse
lijke eerw. pastoor of weleerw. kapelaan, soms
de voorzitter der plaatselijke kiesvereeniging
voorzat, Voor 't doel traden op de heer
Moerel te Oudewater de beer Kropman te
Woerden dr. H.fiman te Gouda, Schoon
hoven, Haastrecht, Reeuwijk, Boskoop, Nieu-
werkerk en Moordrecht. Alle voordrachten
liepen over de macht der pers, den invloed
der principieele pers, het nadeel der vrijzin
nige en neutrale pers voor Katholieken, het
nut van 't lezen van een Katholiek locaal
blad, nevens hst onontbeerlijk Katholiek
hoofdblad. Na de voordrachten was er gele
genheid tot vragen en gingen 3 of 4 Goudsche
heeren met lijsten rond onder de toehoorders
De laatste propaganda ve'gadering was te
Haastrecht, waar onder leiding van den wel
eerw. kapelaan, die een openingsrede hield,
de boeren in de ru me zaal schouder aan
schouder zaten en een schitterenden abon-
nementenoogat kon worden ingehaald.
Gele koorts.
Blijkens een van den Gouverneur van
Suriname ontvangen telegram, zijn in de
kolonie eenige gevallen van gele koorts
voorgekomen.
H. M. de Koninging Moeder ontving
Maandag j.l. de Ministers van Waterstaat,
Koloniën en Handel en Nijverheid in audiën
tie Minister Sabron moest, wegens een on
gesteldheid, thuis blijven.
H. M. de Koningin zal op 1 Januari
a.s. de gebruikelijke Nieuwjaarsreceptie ten
hove ditmaal niet verleenen.
Op de jongste vergadering van het
partijbestuur is, onder noodige protesten
tegen het optreden van de heeren Schaper
en Helsdingen en bun verdedigers in De
Nieuwe Tijd en in Voorwaarts, besloten een
referendum uit te schrijven over de vraag,
of de partij de huidige leiding voldoende
biyft steunen dan wel of zy een buitenge
woon congres noodig acht.
Tegeiyk zal per referendum eene verkie
zing van twee nieuwe bestuursleden worden
gehouden.
ALKMAAR, 30 Dec. 1908.
De nieuwe R. K. kerk van den H.Joseph.
Door de architecten te bouwen bykerk der
St. Dominicusparochie daartoe in staat gesteld,
geven wy belangstellenden gaarne de vol
gende inlichtingen.
De kerk zal worden gebouwd op het hoek-
terrein van den Kennemersingel en de 25 M.
breede Nassaulaan. De asiyn der kerk is nu
gesteld ongeveer over den diagonaal van het
kruispunt der beide wegen, met het front
naar den hoek, terwijl aan het priesterkoor,
dat natuuriyk aan de tegenovergestelde zyde
komt, zich zal aansluiten de pastorie. De
buitenwerksche afmetingen van den kerkbouw
•yn ongeveer 45 M. lengte by 26l/j M.
breedte, welke breedte gemeten is aan de
kruisarmen de hoofdbreedte is tusschen de
muren breed 9 45 M. en de inwendige breedte
tusschen de zybeukmuren bedraagt juist 17 M.
Naast het veelhoekig priesterkoor sluiten
zich ter weerszyden ook veelhoekige kapellen
aan, die ontworpen zyn over de kiuisiyn der
viering. Aan den voorgevel komt geen op
gaande hoofdtoren, doch aan weerszyden van
het uitspringend voorportaal een ryzige trap
toren, ter bereiking van het zangkoor en de
goten van den hoofdbeuk, terwyi het kruis
punt van den hoofdbeuk en de dwarearmen
worden versierd met een slanken Angelus-
toren, ter hoogte van ongeveer 34 M. boven
de straat.
Behalve door het ruime voorportaal zyn
aan alle zyden breede uitgangen in zybeaken
en kruisarmen, zoodat het kerkgebouw steeds
in enkele oogenblikken kan zyn ontruimd.
Het geheele vormenspel der Kerk draagt
bet karakter der vroeg-gothiek en wordt een
baksteenbouw met flinke toepassing van
bardsteen voor alle gedeelten welke tot
afdekkiog dienen. De zybeuken krijgen eene
platte bekapping en worden versierd met
eene doorgaande k-jour gemetselde balustrade,
met groefsteen gedekt. In het inwendige
worden deze zy «uken met steenen gewelven
overspannen, ter '1 de hoofdbeuk gedekt
wordt door een h. «n boogvormig bewerkt
plafond met centermdeeling voor de kap
spanten.
Al de inwendige constructielijnen van den
bouw, die dus het eigeniyk samenstel uit
maken, zooals de pijlers, pilasters, bogen
en lijsten, worden in licht gelen verblundsteen
gemetseld en gevoegd, terwyi het overige
aanvullingswerk grys-wlt wordt afgepleisterd.
De bedoeling is daarbij bet inwendige, zoo
dra de fiaanciën zulks toelaten, ryk te ver
sieren met kleurig sectielwerk in figuren en
ornamentiek
Reeds terstond zal het tympan van het
ingangportaal met ditzelfde sectiewerk in
eymbolieke orneering worden versierd.
In Februari a.s. denkt men met den
bouw te beginnen.
Vóór 1 April 1910 zal de geheele bouw
moeten gereed zyn om te kunnen worden
in gebruik genomen.
Zooals bekend is werd de bouw der Kerk
by ondsrbandsche aanbestedli g gegund aan
den heer N. J. H. van Groenendael te Breda.
Architecten zyn de heeren Gebr. Margry <Sc
Snickers te Rotterdam De Kerk zal worden
toegewyd aan den H. Joseph.
Hoe goed ook aangepakt, naar het
scheen, met de Quint wil het jammer ge-
Boeg, niet opschieten. Het land wil niet
onder water. Men heeft thans een betere
machine in Amsterdam aangevraagd, welke
in tien uur tyds de baan geheel onder water
kan zetten. Moigen zal deze hier in werking
kunnen zijn en dan hoopt men spoedig de
baan te openen.
De stand van den biljartwedstryd in
het café «Het Wapen van Haarlem*, van
den heer O. v. Twisk, Hofplein, alhier, welke
wedstryd Dinsdagavond om 10 uur is ge
eindigd, was in den personeelen stryd het
hoogst aantal punten 56, het daaropvolgende
51 en in den vryen baan resp. 29 en 28.
De bioscoopvoorstellingen in Diligentta
hebben gedurende de eerste avonden tame
lijk veel bezoekers gelrokken. Op de laatste
avonden was het echter-maar duunetjes be
zet. Misschien is de koude de zaal was
niet warm te krygen hiervan de oorzaak,
misschien ook, speciaal gisterenavond, het
vermoeden geuit in de «Alkmaarsche Cou
rant* als zouden de filnis niet afkomstig zijn
van de bekende firma Pathé Fières. De
«Alkm. Crt.< laat onder dat bericht den heer
Stapel aan het woord deze schreef dat by
niet beoordeelen kan wat van Pathé is en
wat niet, maar wel dat de filnis beslist goed
zijn, wat wy voor ons gaarne toegeven. De
beelden zyn rustig, stil en duideiyk. Grond
voor het vermoeden van de «Alkm. Ort.«
zal wel zyn het ontbreken van het fabrieks
merk het haantje, en in plaats daarvan een
aardbol met banderolle, waarop »1' Euro
péenne*. Wy hebben ons tot den heer Stapel
gewend, die ons mededeelde, dat hy nog
geen afdoend antwoord kon geven op de
vraag of de filnis van Pathé waren, maar
het was zeer goed mogelyk z. i. dat de op
lossing van het raadsel te vinden is in het
feit, dat het bureau in Brussel, dat de filnis
van Pathé exploiteert, voor eigen reclame
het merk van Pathé verwijderd heeft en het
zijne «l'Européenne* er voor in de plaats
gezet heeft. Hoe het ook zy, het geval is
zeer te betreuren, want de heer Stapel heeft
heel wat kosten aan reclame besteedt, die
natuurlijk lang niet gedekt zijn.
SCHERMERHORN. In de laatst gehou
den vergadering van den Raad dezer gemeente
waren met den voorzitter alle leden aanwezig.
Na voorlezing van de notulen der vorige ver
gadering, welke onveranderd werden goed
gekeurd, werd nader medegedeeld1. Dat
Ged. Staten a. de rekening der gemeente
over 1907 hebben goedgekeurd met het batig
saldo op f 1030 23b. op een door een der
ingezetenen ingediend bezwaarschrift tegen
een aanslag in den Hoofd. Omslag afwyzend
beschiktc. de begrooting van inkomsten en
uitgaven der gemeente over 1909 hebben
goedgekeurd. 2. Dat B. en W. by hunne
op 12 dezer gedane opname, de boeken en
kas van den gemeenteontvanger in orde
hebben bevonden. 3. Dat de inspecteur der
Fosteryen en Telegrafie in een toegezonden
schrijven heeft bericht, dat, in aanmerking
genomen de te weinige correspondentie, er
geen termen werden gevonden om in een
aangegeven gedeelte van wijk B een tweede
postbestelling te doen uitvoeren. Al deze
punten werden als voor kennisgeving aan
genomen. In verband met eene desbetreffende
ingekomen circulaire, werd besloten den
Commissaris der Koningin te berichten, dat
de schoollokalen, wegens hunne inrichting,
zich niet leenen voor het geven van voor
bereidend militaironderricht, en dat ook
overigens voor dat onderricht hier geen ge
schikt lokaal is. Hierna werd medegedeeld,
dat was ingekomen een verzoekschrift van
den heer Jb. Koster, om vergunning tot het
leggen van een buis door gemeentegrond van
de northonpomp naar zyne daartegenover
Btaande veestalling, teneinde in die stalling
sen pomp te plaatsen ter watervoorziening
voor zyn vee. De voorzitter mesnds dat tegen
inwilliging van het verzoek geen enkel be
zwaar staat en beval het verleenen van de
gevraagde vergunning aan. De heer Wester
hof merkte op, dat in het verzoekschrift niet
gesproken wordt van aansluiting van de buis
aan de northonpomp. De voorzitter vond dat
ook niet noodig, daar de pomp aan Koster
behoort, wyt ze zich in en op diens grond
bevindt. Deze meaning werd van verschillende
zyden betwist en er ontstond een uitvoerige
bespreking over eigendomsrecht en gebruiks
recht. Door den heer Alblas werd er opge-
wezen dat het volstrekt niet als vaststaande
is ts beschouwen, dat Koster door het bou
wen van een serre de grenzen van de ten
zyneo name staanden grond niet overschreden
heeft. Laatstgenoemde spreker wees er tevens
op, dat, al heeft hst laatste niet plaats ge
had, het toch niet is uitgemaakt of op den
grond, waarop de serre is verrezen, anderen
geen gebruiksrecht konden uitoefenen. Uit
de besprekingen trad nog in het licht, dat
zonder daartoe vanwege het gemeentebestuur
eenige opdracht is gedaan, door of op aan-
wyting van den gemeente opzichter eenige
weken geleden reeds in de kuip van de
pomp een afvoerpyp is aangebracht, waar
aan de in het verzoekschrift bedoelde buis
kan worden aangehecht. De heer Govers
stelde voor den grond der gemeente ter
plaatse te doen opmeten, opdat zal biyken
of Koster al of niet op den grond der ge
meente heeft gebouwd.
Daarna werd op het verzoek van den heer
Koster met 6 tegen één stem, die van de
heer de Goede, afwyzend beschikt. Het voor
stel van den heer Govers werd daarna met
algemeene stemmen aangenomen. De heer
Wester hof stelde voor te trachten in zake
de eigendomsrechten op de pomp met Koster
eene overeenstemming te treffen. De voorz.
merkte op, dat daardoor kosten van opmeting
voorkomen kunnen worden. De heer Alblas
wees er op, dat zooeven tot het doen op
meten besloten was, sood«t het beter is eerst
af te wachten de uilkometen dier meting.
De heer Westerhof trok zyn voorstel in. Aan
de orde was nu de benoeming van een lid
van het Burgerl. Armbestuur, als zoodanig
met algemeene stemmen werd herbenoemd
de heer J. Dikker. Ter bespreking kwam het
feit dat de gemeente veldwach er op! 1 Jan.
a s. 25 jaar als zoodanig in dienst der ge
meente is, alsmede behandeling van ingediende
bezwaren tegen aanslagen in den Hoofdeyken
Omslag, waartoe de vergadering gesctorst
werd en de raad overging in geheime zittiyg.
Na heropening der openbare vergadering wel
nog beraadslaagd hoe op de minst kostbai
wyze de hoornen op het Kerkplein van be
schermers zyn te voorzien. Voorts werd door
den voorz. medegedeeld dat een onderzoek
naar den bliksemafleider op den toren, drie
maanden geleden reeds voorgenomen, nog
niet heeft plaats gehad. By de rondvraag
droDg de heer Hartog aan op verlichting
van het zuideinde op Dinsdagmorgen, ten
behoeve van hen die tot het bezoeken van
de marktplaats Purmerend zich naar het
tramstation begeven. Na eenige discussie, waar
uit bleek, dat verlichting van den weg naar
de tram Dinsdagmorgen dringend noodig is,
werd besloten zich over de verlichting met
den lantaarnopsteker te verstaan. De heer
Alblas zeide, het te betreuren, dat het door
onbesuisdheid of moedwilligheid toebrengen
van schade aan lantaarnpalen, door de be-
drijvers by minneiyke schikking voor een
koopje kan worden afgekocht. Hij zou in het
vervolg in dergelyke gevallen een actiever
optreden wenschen. Spreker wees nog op het
onbehooriyk gedrag van de jongelui op
en langs den openbaren weg. De voorz. nam
van het gesprokene nota. De heer Nierop
vroeg of B. en W. by het uitoefenen van
schouw over de wegen in de gemeente wel
genoegzaam letten op den toestand der hoo
rnen langs de wegen buiten de kom der
gemeente. Op sommige plaatsen langs die
wegen zyn takken der boomen hinderlijk
voor het verkeer der rytuigen. De voorz. be
loofde hierin te voorzien, waarna de verga
dering werd gesloten.
CASTRICUM. In de raadsvergadering
van 23 dezer is de gasfabriek ter sprake
gekomen, doeh door de Hollandscbe lang
zaamheid en voorzichtigheid ia die zaak
niet ten einde gebracht, hoewel het aanbod
zeker mooi is«De gemeente Castricum
geeft toestemming voor den bouw en de
exploitatie eener steenkolengasfabriek aan
den heer Johannes Oornelis van Leeuwen,
wonende te Hilversum, respectieveiyk die
hem rechtens opvolgen, voor den tijd van
veertig jaar, ingaande 1 Januari 1909 on*
der de volgende en later te omschryven
voorwaarden.
De concessionaris verbindt zich, buiten
bezwaar der gemeentekas, met den bouw
der fabriek en alles wat daartoe behoort,
zoo spoedig mogeiyk, in overleg met het
gemeentebestuur, een aanvang te maken
Btraten, openbare gebouwen en particuliere
woningen voor zoover deze laatste het ver
langen van gas te voorzienhet nader in
overleg met het gemeentebestuur vast te
stellen aantal straatlantaarns zoo spoedig
mogeiyk aan het hoofdbuizennet aan te
sluiten en kosteloos aan te brengen.
De concessionaris is verplicht voor zorg
vuldige zuivering van het gas zorg te dra
gen. In de straatlantaarns zullen de beste
gloeilichtbranders worden geplaatst, terwijl
bediening, onderhoud, het aanbrengen en
vernieuwen komt voor rekening van den
concessionaris. De prys van licht, kookgas
enz., kan later in overleg met het gemeente
bestuur, worden vastgesteld. Aansluitingen,
in de eerste maand na publieke mededeeling,
worden kosteloos tot om den gasmeter uit
gevoerd, mite niet meer dan 15 M. van
Jy
het hoofdbuizennet verwyderd.
De gemeente verplicht zich, onder nader
overeen te komen voorwaardenhet licht
van de te bouwen fabriek te betrekken en
geen ander het recht te geven tot het daar-
stellen van eenige publieke verlichting. Zoo
binnen drie maanden geen begin van uit
voering is gegeven, wordt de concessie als
vervallen beschouwd.
In dezelfde vergadering werd ook de
telephoonkwestie besproken. Een geschikt en
goedkoop telephoonkantoor was nog niet
gevonden. De heer Res vraagt f200 'sjaars
en f 50 voor plaatsvervanging en dat lykt
den heeren wat hoog. By een viertal per
sonen zal men nog eens onderzoeken, om
te zien of 't niet goedkooper kan, daar men
meende, dat in Limmen maar f 75 werd
betaald.
Op den 21en Kerstdag werd de Kerst
vrede op treurige wiize verstoord. By ge
tegenheid van een tooneeluitvoering ontstond
oneenigheid, waarbij de politie een zekere
B. arresteerde. By pogingen om den arres
tant te ontzetten moest de politie van de
sabel gebruik maken, waardoor een al te
nieuwsgierige ooggetuige een ernstige hoofd
wonde opliep.
HEEMSKERK. In de gehouden Raads
vergadering van 22 dezer was betrekkelyk
weinig aan de orde.
Omtrent de quaeetie der vuilnisbelt zal
in onderhandeling worden getreden met den
eigenaar van den grond.
Medegedeeld werd, dat de heer Jn. Oremus,
onderwy*er aan de O. L. School alhier,
tegen 1 Mei eervol ontslag zal aanvragen,
met verzoek om het behoud zyner jaarwedde
tot dien tijd, hetgeen voor kennisgeving
wordt aangenomen en goedgevonden.
Benoemd wordt tot lid der Oi.mmissie van
Toezicht op het lager onderwys de heer G.
K. J. Seignette.
Betreflende de vergoeding voor assistentie
der ryksveldwacht, wordt met 4 tegen 3
stemmen besloten f 1.50 per dag en per
man toe te kennen.
Aan den gemeentebode zal voorloopig
worden toegekend f 2 per week.
Na eenige besprekingen gaat de Raad
verder over in geheime vergadering.
Dinsdag 5 Januari 1909, van lOVj—12
uur v.m., zal de inschryving plaats hebben
voor de Nationale Militie, lichting 1910.
DE RIJP. Maandag 21 dezer hield de heer
Hazenloop een lezing over den groenten-
handel van ons land met het buitenland,
inzonderheid Duitschland.
De Nederlandsche groenten worden zeer
gezocht, want veel komt er te markt als
men daar weinig heeft. Met het eene is men
daar vroeger, men het andere later, sojns
an het wegens den grond niet geteeld worden
Doch wat moet men doen voor den ban
en goede pryzen te ontvangen voor odze
gMeuten 7 Een flinke organisatie, dat zij
ons vereenigen, dat de kleine Tuinbon r-
vereinigii gen samen werken met de groo e
en Wj ons wenden tot den Nederlandscb
Tuinbluwraad, want de tegenwoordige h;
del is schadeiyk voor den tuinbouw,
gaat val den eenen groothandelaar naar
anderen an ten laatste in handen van kltb
handelaar^ die het op de markt verkoop
zonder sortering en vaak als rommel, wa r
door de n\am van Nederland schade t.
Dus alleen een flink vereenigingsleven,
daar personei aanstellen op de markt
onze productei te verkoopeD, zorgen
goede controle;, nette verpakking, in gel :e
vormen, inzonderheid beste sorteering
goede verzending Wat de twee laatste
ten betreft, staan wy by andere landen
achter. Wij mogan ons wel spiegelen
Frankryk wat sortéering en verzending
treft. En als wy dazen weg inslaan, da
spreker van meening, dat zulks zeer gui tig
op den handel zal werken.
KROMMENIE. Dinsdag 22 Dec. zett de
Weleerw. heer Joh. O. Aalbersse zijn soale
cursus voort over het arbeidsvraagstuk euvel
haar beteekenis, haar beschryving en aar
oorzaken. Haar beteekenis: het arbeids
vraagstuk in ruimeren zin, om-vat alleildie
tegen loon, voor zekeren tijd, in diensjvan
een ander, arbeid van meer lichamelijkaard
verrichten, dus ook knechts, dienstbodeenz.
Zij echter, wier arbeid van geesteiyke ard
ie, zyn hieronder niet begrepen. Het ar beiers
vi lags tuk in engeren zin, omvat allen e in
disnst van industrie, groothandel of vkeer
re ier lichamelijk werkzaam zyn. Onderroot-
h; adel kunnen ook de warenhuizen wrden
g' rekend door hun enorme omzet. Vervgens
gif de Eerw. inleider een beschryvin van
di toestand der arbeidersklasse onde eco
nomisch, maatschappeiyk en zedeiygods-
dii istig opzicht. Onder economisch «zicht
br :ht het den arbeider een insparende,
lai durige en gevaarlijke arbeid, well niet
in ivereenstemming is van het loon. ërvol-
gei geeft zy een onzeker bestaan, dootiekte,
onj ival en ouderdom. Orisis en overpductie
vei orzaken werkeloosheid. De lust tcarbeid
veiwynt door haar geestdoodend Irakter,
veiorzaakt door een streng doorjvoerde
arl idsverdeeling, b.v. byna 20 persoen wer-
ke aan één speld, ruim 100 perscen aan
ééi horloge. Onder maatschappeiyiiopzicht
beaat geen samenwerking tusschepatroon
en arbeider. Wie is by een Naamhze Ven-
noiechap de patroon? Het kapitaavan een
aaileelhouder. Een dood lichaam. Je men
schiyke waarde wordt niet in achtenomen.
Kntaal en arbeid zyn zaken. Dn by de
ovmatige arbeidsduur, die hethuiselyk
gek doet verdwynen. Vrouw- i kinder-
ariid komt het kwaad nog vergeren en
ru' het geheele familieleven nittn. Onder
se lyk godsdienstig opzicht bract het, be-
het alcoholisme, een verdieUking der
r
lit
c n
I u
an
an
zeden. Personen van beider geslasht en ver
schillenden leeftyd, werden zonder toezisht in
fabrieken opgehoopt, gevolg: slechte voor
beelden, vuile taal en verleiding. De trek
naar de groote steden deed menigeen zyn
geloof verliezen. Door de opeenhooping der
arbeiders ontstonden er ellendige woning
toestanden. Alleen in Nederland waren in
1899 62,548 éénkamer woningen waarin werd
gekookt, gewasschen en geslapen, waarvan
41877 door meer dan zes personen werden
bewoond. Was het wonder dat de arbeider
een gezelliger thuis zocht en terecht kwam
in de kroeg, Ook de Zondagsarbeid bracht
verslapping der zeden, terwyl gemis aan ont
wikkeling en godsdienstkennis, ongeloof ten
gevolge had. De overmatige weelde door het
kapitaal tentoongespreid, wekte begeeriykheid
en ontevredenheid op, wat socialisme en
anarchie tengevolge had. De oorzaken van
het arbeidersvraagstuk zijn de onbeperkte
vryheid van het individu, de teugelooze con
currentie en het machinaal bedryf, verwaar-
loosing van den plichten van solidariteit,
rechtvaardigheid en naastenliefde in bet
economisch leven. Verval en afschaffing der
gilden. Onthouding van staatshulp en staats-
bescherming. Het liberalisme predikte onbe
perkte vryheid van het individu, een onbe
perkte concurrentie en een zoo groot mogeiyke
productie, wat overproductie en werkeloosheid
tengevolge had. De machine, die voor de
werkman een zegen had kunnen zyn, werd
door zyn toepassing voor hem een vloek.
De verwaarloozing der plichten van solidari
teit, rechtvaardigheid en naastenliefde in het
economisch leven, bracht een overmatige
arbeidsduur en een uitgebreidelde vrouw en
kinderarbeid. In 1899 werkte in ons land
433,400 vrouwen en kinderen die een beroep
buitenshuis uitoefenden waarvan 79 900 ge
huwde vrouwen, terwijl by dit cyfer de zoo
u tgebreide huisindustrie niet is inbegrepen.
Door de afschaffing der gilden greep staat
en werkgever in op het natuurlijk recht van
vereenigen en de arbeider onvereenigd en
zonder staatsbescherming en staatshulp werd
daardoor overgeleverd aan de vryheid van
den economisch sterkere.
Nadat nog enkele vragen werden beantwoord
werd deze leerzame vergadering gesloten.
Donderdag geraakte het 3 jarig kind
van de fabrieksarbeider W. Berkhout in de
Heiligen wegsloot. Doordat dit ongeval niet
spoedig werd opgemerkt, was het kind reeds
bewusteloos toen het door den heer D. Reyue,
die zich daarvoor te water moest begeven,
werd gered. Na eenige moeite mocht het
gelukken de levensgeesten weer op te wekken.
Dinsdag 22 Dec. vergaderde de raad
dezer gemeente onder presidium van den
heer O. Verwer, daar de burgemeester wegens
ongesteldheid verhinderd was. Ingekomen een
verzoek van de afd. Zaanstreek van de
Nederl. Aannemersbond, om by mogelyke
geschillen in het bouwbedryf gebruik te
maken van een hun ten dienste staande
Arbritage commissie. Besloten werd in de
bestekken van uitvoerende werken die bepa
ling op te nemen. Aangenomen werd een
verzoek van de wed. P. Aafjes om in het
Godshuis te worden opgenomen. Verder was
ingekomen een schryven van de afd. Uit
geest—Krommenie van de Ned. Bond van
Onderwijzers, betreflende de nieuwe regeling
op het onderwys. Behoudens het goede het
welk de nieuwe regeling bracht, betreurde
zy ten le art. 13, in hetwelke gehuwde
onderwyzeressen werden ontslagenten 2e
dat de periodieke verhooging van 3 op 5
jaar was gebracht en ten 3s dat geen toe
lage werd toegekend voor het geven van
onderwys in nuttige handwerken en vreemde
taal. Dit werd voor kennisgeving aangenomen.
Op voorstel van de gezondheids commissie
van Purmerend werden de woningen No. 16,
17 en 72 te Krommeniedyk onbewoonbaar
verklaard. De heer Woud wenschte eerst
meer inlichtingen betreflende het afkeuren
voor hy zyn stem hieraan gaf. Door de
wethouder Schut werd medegedeeld, dat er
een lyst was opgemaakt van de slechtste
woningen en geleidelijk werden daarvan de
slechtste voor afkeuring voorgedragen. Met
algemeene stemmen werd het aangenomen.
Een schrijven was ingekomen van Ged. St.
om art. 13 van de regeling onderwys te
schrappen, omdat deze in stryd was met de
wet. Besloten werd art. 13 té laten vervallen,
doch een motie van den heer Schots, waarin
was neergelegd dat gehuwde onderwijzeressen
niet in het belang van het onderwys zyn,
werd met algemeene stemmen aangenomen.
Een verzoek van de vereeniging «Volkswo
ning*, om een voorschot uit de gemeentekas
van f 27600 werd aangenomen. Een tweede
verzoek, om op een meer geschikt terrein
te bouwen, ontlokte een hevige discussie
tusschen den' wethouder en de commissie
die eertyds voor deze zaak was benoemd.
Deze commissie werd beschuldigd, dat zy
buiten B. en W. om in deze verandering
had meegewerkt. De discussie liep zoo hoog,
dat de vergadering moest worden geschorst.
Na heropening der vergadering werd het
verzoek toegestaan. Vervolgens werd besloten
de slooten rondom de speelplaats van de
Zuiderschool te dempen. Verder werd de
instructie vastgesteld voor den directeur van
de gasfabriek, betreflende het geldeiyk beheer.
Bij de verkiezing van 2 leden Burgeriyk
Armbestuur werd de heer J. Bas gekozen
en de heer B. J. Baars herkozen. Vervolgens
werd de heer W. Mastenbroek, als aftredend
regent van het Godshuis, als zoodanig her
kozen. Zoo ook de 2 aftredende leden der
Gas commissie, de heeren O. Wondt en J,
Schots. Vervolgens werd de suppletoirs be
grooting voor den schoolbonw vastgesteld op
f 36900. Ten slotte werd besloten de Noor-
derschool met 1 Januari te sluiten en het
onderwyzend personeel eervol ontslag té
5 r
4 n
4 17
4
5
4
4
Exd.
