H. Kath. Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Solland.
feuilleton!
No. 14.
Woensdag- 17 Februari 1909.
3"" Jaarg-ang*
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Magna Peccatrix.
Buitenland.
V het pleit beslist.
V he tarieven in de eerste
kamer.
v theoretische beschouwingen
en de practijk.
turkue.
ONS BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
50 cents per drie maanden franco aan hnia. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nnmmera3 eent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAU: Hoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
ADVERTENTIËN:
Van 15 regels30 oent.
Elke regel meer6
Reclames per regel15 a
Kleine advertenties van 130 woorden, bij vooroitbet. 25 a
Zaterdag en Zondag is het buiten
gewoon Congres der S. D. A. P. te De
venter bijeen geweest, om te beslissen
over de voorstellen van het partijbestuur,
ter beslechting van het geschil tusschen
de Tribune-mannen en de mannen der
S. D. A. P.
Langen tijd heeft de strijd geduurd.
Met taaie volharding heeft men voort
durend elkander, soms hard en ruwde
waarheid gezegd. Van wijken was geen
sprake. Beide partijen hielden tot het
laatste oogenblik vast aan het eens
ingenomen standpunt.
Een oplossing werd gepoogd te vinden
in een bemiddelingsvoorstel. De Tribune
moest verdwijnen. Aan het Volk zou
dan verbonden worden een bijblad,
waarin, onder toezicht der Volk-redactie
de Tribune-mannen de gelegenheid zou
den vinden, om hunne meeningen te
uiten. Wilden de Marxisten dit niet,
dan zouden ze uit de partij verwijderd
worden.
Het laatste is geschied. Bijnazonder
eenige tegenspraak, kalm, niet kort
maar wel krachtig werden de pleidooien
voor de bestuursvoorstellen gehouden.
Wel beproefden enkele partijgenooten
bemiddelend op te treden en het even-
tueele vonnis te verzachten, doch het
congres heeft de Tribune-redactie in het
ongelijk gesteld.
De voorstellen van het partijbestuur
werden door het congres aangenomen.
We laten ze hier volgen.
Het voorstel a van het partijbestuur
tot oprichting van een weekblad, als
bijblad van het Volk, onder redactie van
mevr. Roland Holst en Wibaut, wordt
met op vier na algemeene stemmen
aangenomen.
De voorzitter deelt mede, dat het
partijbestuur op het Paaschcongres met
voorstellen betreffende de financieele
regeling van de uitgifte van het Bijblad
zal komen. 1 April zal het nieuwe
weekblad verschijnen.
Het tweede voorstel van het partij
bestuur: het congres spreke als zijn
besliste meening uit, dat het boven
staande besluit tot gevolg behoort te
hebben de opheffing van de Tribune,
wordt met overgroote meerderheid van
stemmen aangenomen. Zeven afdeelin-
gen stemden tegen.
Na dezen uitslag vraagt de voorzitter,
of de Tribune-redactie nog iets te zeggen
heeft.
Er volgt een ontkennend antwoord.
Thans komt het derde voorstel van
het partijbestuur in stemming.
Indien de partijgenooten, die de Tri
bune uitgeven, niet tot die opheffing
bereid zijn, spreke het congres als zijn
meening uit, dat deze partijgenooten
van het lidmaatschap der partij ver
vallen moeten worden verklaard. Bij
hoofdelijke stemming wordt dat voorstel
aangenomen met 209 stemmen tegen
Het ontwaken eener ziel.
Naar het Duitsch van Anna Baronnesse v. Krane
Bewerkt door C. L.
•Neen, gij leeft, liefste meesteres, gij
leeftfluisterde Bamaritana en trachtte haar
op te helpen, doch Magdalena sonk opnieuw
ineen en verloor het bewustzijn.
•Bat is zeer goed», zeide Fabius met zijn
lastige stem. »Ik ben een weinig met de
geneeskunst op de hoogte en het was erger
geweest, wanneer zjj nog langer geraasd had I
Maar nu heeft zij rust en verzorging noodig.
Braagt haar op een bed en waakt bij haar<.
Be slaven schoten toe; vele handen namen
e danseres op en brachten haar weg onder
at zwijgend toezien der aanwezigen. Het
Wasal,of men het lijk van een verslagene
wegdroeg...
re ^ei>6 lw^gen duurde voort, toen zij
es lang voor aller oogen was verdwenen.
e aandoeningen van dezen nacht zonken
e eeren versuft weg in de kussens van
B rn, jed' hoor d« vermoeidheid ontvielen
88, 15 stemmen waren er blanco.
De heeren Wijnkoop, Ceton en van
Ravesteijn zijn dus door het congres
geroyeerd als lid van de partij.
Zonder eenige manifestatie wordt de
uitslag van deze stemming aangehoord.
Bij referendum zullen deze besluiten
nog nader moeten worden goedgekeurd.
Mr. Mendels zeide na aanneming dezer
voorstellen het lidmaatschap der partij op.
Bij de behandeling van het hoofdstuk
financiën werd door den heer van Nierop
bezorgdheid aan den dag gelegd ten
opzichte van de aangekondigde tariefs
herziening.
Voor protectionistische maatregelen
is spreker niet te vinden en acht zulks
voor de volkswelvaart nadeelig. Nu
moge men zeggen dat er in elk tarief
protectionisme zit, maar er zijn ver
giften die in kleine hoeveelheden niet
schaden, doch in groote hoeveelheden
doodelijk werken. Dit geldt ook voor
protectie. Hoe sterker hoe schadelijker.
Er aan herinnerende dat hij reeds tegen
de voorstellen van den toenmaügen
minister Pierson zich verklaard had,
hoopte spreker dat de Kamer aan een
protectionistisch voorstel haar votum
zou onthouden.
Minister Kolkman gaf hierop het vol
gende antwoord, waaruit voldoende
blijkt dat geen zwaar beschermend
tariefsvoorstel te verwachten is, waar
over de heer Stork zich ten zeerste
zeide te verheugen. De minister sprak
dan
Nu nog één woord over de protectie.
Daarover laat ik mij in den breede thans
niet uit. Te gelegener tijd zal, wanneer
het mij gegeven zal zijn een tarief
samen te stellen, zijn te beoordeelen,
of dat protectie inhoudt of niet. Maar
ik wensch den geachten afgevaardigde
uit Noord-Holland, den heer van Nierop,
wel te zeggen, dat, als hij zich niet
herinnert, dat er indertijd is gezegd:
zooveel procent is geen protectie, maar
één procent meer is het wel deze
onderscheiding in de Memorie van Toe
lichting die het wetsontwerp waarop
de geachte afgevaardigde doelde, ver
gezelde, uitdrukkelijk is gemaakt.
Maar de geachte afgevaardigde zeide
ik zal er verder niet over spreken
het gaat met verhooging van het tarief
als met het gif waarvoor men moet
oppassen, want gif kan, als het slechts
in kleine hoeveelheden wordt toegediend,
wel goed werken, maar wanneer men
te veel geeft, werkt het doodend.
Mijnheer de VoorzitterIk hoop hem
dat zoogenaamde gif toe te dienen in
zoodanige dosis, dat noch hij, noch het
Nederlandsche volk er niet alleen niet
van dood gaat, maar er zelfs niet on
passelijk van zal worden, en ik voel
daarenboven de noodige kracht in mij
om dat te doen op een wijze, waarbij
de instrumenten aan de handen der muzi
kanten en afgemat sloten de zangeressen de
oogen en sliepen in evenals de slaven, die
half dronken langs de wanden waren neer
gezegen. Baar de lichtopening boven in de
zaal drong de vale schemering van den aan*
brekenden dag naar binnen en kleurde lijk
bleek de gezichten der aanliggende disch-
genooten. Een onaangename reuk van verwelkte
bloemen, oude spijzen en verschaalden wyn
bezwaarde de lucht alles zag er soo akelig
en verdord nit 1
Froculus rnkte de ontbladerde krans van
zjjn hoofd en hulde zich in zijn toga, want
het werd koel by het naderen van den
morgen. Zj)n blik viel op een roos, die be
smeurd en vertreden op den marmeren vloer
lagdeze aanblik ontstemde hem 1
HQ wilde aan ieta anders denkenzijn
weddenschap viel hem weder in en hij wendde
het hoofd naar Fabius, die in raadselachtig
zwijgen naast hem op een rustbed lag en
hem van terzijde bezchouwde.
•Zult ge nu, trotz dit voorval, nog be
weren, dat nw Helena de eerzte danseres
ter wereld is<, riep Procnlus met voorgewende
vrooljjkheid.
Fabius richtte zich op en zag hem ernstig
aan. >Helena werkt met natuurlijke midde
len*, antwoordde hij koel en schérp.
èn de Nederlandsche financiën èn het
Nederlandsche volk in hooge mate
zullen wel varen.
Men herinnert zich nog, dat vóór en
tijdens de behandeling van de wet op
het arbeidscontract van de zijde der
socialistische propagandisten uit den
trbure gesproken werd over het kneve
len van de arbeiders, waartoe deze wet
zoo ruimschoots gelegenheid zou bieden.
En ofschoon het kamerlid Schaper voor
de bepalingen omtrent het z.g. staan
geld, zooal niet een lans brak, maar toch
het goed recht van dit instituut in som
mige gevallen verdedigde, werden niet
temin deze bepalingen voorgesteld als
dezulke die het meest geëigend schenen
om de kneveling tot stand te brengen.
Volgens deze beschouwingen door de
mannen der S. D. A. P. te berde ge
bracht, zou men reden hebben te ver
wachten, dat dan tenminste in bedrijven,
hunnerzijds opgericht en onderhouden,
van staangeld geen 3prake mocht zijn.
Evenwel de practijk van het leven heeft
ook in dit opzicht de theorie wel eens
naar den achtergrond gedrongen.
In Land en Volk toch verhaalt Mr.
F. A. v. E., dat te Utrecht een arbei
ders-coöperatie in staat van faillissement
is verklaard. Een socialistische coöpera
tie, al zijn de mannen der S. D. A. P.
niet meer haar bestuurders. Deze arbei
ders coöperatie omvatte een bakkerij,
een kruidenierswinkel en een café en
had voor elke afdeeling een aantal per
sonen in haar dienst. Zij heeft het wen-
schelijk gevonden van deze personen
„een zeker bedrag van het loon op den
betaaldag niet uit te betalen" om zich
daardoor een onderpand te vormen,
waarop eventueele schade te verhalen
zou zijn. Zij heeft dus staangeld geheven.
Hoeveel? Een luttel bedrag? Toch
niet. Volgens Mr. v. E. heeft zij van
meerdere harer werklieden bedragen van
50, 60 tot 100 gulden aan staangeld
geheven en dit in haar eigen kas gestort.
De arbeiders kunnen nu als concurrente
schuldenaars optreden en moeten af
wachten of er iets van terecht komt.
Was de wet op het arbeidscontract een
jaar eerder ingevoerd dan zou dit on
mogelijk geweest zijn, want de wet laat
het heffen van staangeld slechts toe tot
een bedrag van 12 maal het dagloon.
Bovendien mag het niet in de kas van
den patroon terecht komen... en hadden
de arbeiders geen cent verspeeld.
Men ziet hieruit, dat de theorie zelfs
onder socialisten dikwijls voor de practijk
wijken moet, maar ook dat de belangen
van den arbeider niet slechts tegenover
sommige andere maar ook tegenover
sommige socialistische bedrijfsinrichtin
gen -wettelijke bescherming behoeven.
Men hechte daarom niette veel waarde
aan de theorieën van Soc.-dem. propa
gandisten.
Proculus stoof op. >Wat bedoelt ge daar
mee vroeg hij verstoord.
•Ik bedoel, dat Helena alles, wat xij
presteert, aan haar kunstvaardigheid en be
valligheid te danken heeftdaarentegen
schijnt Magdalena den invloed van helsche
geesten te gebruiken en men is daarom niet
zeker, wat zjj uit zich selven kan en wat
niet I<
•Gij zult toch den aanval van koorts dezen
avond niet in verdacht licht willen stellen
•Hm, een aanval van koorts? Bjj koorts
is men gewoonlijk niet in staat by een gast
maal op te treden, zooals uw schoone vrien
din zoo meesterlijk heeft gedaanI... Froculus,
Frocnlus, uw weddenschap is verloren 1<
Be gezant lachtte gedwongen. >Hoort gy
't mijn vrienden, de edele Fabius wil schert
sen I Hjj kan toch niet In ernst beweren,
dat ik verloren heb
Fabius bleef onbeweeglijk. >De zegen valt
ten deel aan hem, die met eerljjke middelen
werkt en tot eerlijke middelen reken ik geen
tooverij. De aanwezige heeren zullen mij wel
geljjk geven
Een instemmend gemompeld ging van alle
kanten op. Maar Frocnlus sprong zoo driftig
op, dat hij zjjn spljstafeltje omstiet.
•Bat laat ik my niet aanlennen
schreeuwde hy heesch van woede. »Wie
Het was aan geen twyfel onderhevig, dat
de nieuwe staatkundige verhoudingen in het
TnTksche Rijk wel niet zonder schuddingen
en crisissen de bevestiging zouden deelachtig
worden, die men verwachtte en hoopte.
Ternauwernood is het parlement slagvaar
dig of de eerste crisis is er al.
Zeer ernstig liet het zich zelfs aanzien.
Niet minder dan een heusche staatsgreep
heette in voorbereiding te zyn. Eenerzyds
heette het, dat het Comité van Vereeniging
en Vooruitgang* een coup d'état in den zin
had, die alleen door het tydig en krachtig
ingrypen van den groot vizier was verydeld.
Men moet weten, dat dit Comité, 't welk
nog altyd grooten invloed op's brode bestuur
uitoefent en alle ministerieele daden scherp
controleert, beslist tegen Eiamil Fasja, den
groot-vizier, gekant was. Deze is voor het
Comité nog altijd een reactionair en heet in
zijn hart lang niet vooruitstrevend genoeg.
Eiamil Fasja zocht dan ook zyn grootsten
steun by de Liberale Vereeniging, die in haar
devies verdraagzaamheid tnsschen de ver
schillende nationaliteiten* heeft geschreven,
terwijl het Comité een Turksch-nationalistisch
ideaal nastreeft.
Maar van hun kant verzekerden de Jong-
Turken, dat zij in 't geheel niet aan een
staatsgreep dachten. Dat was alleen maar
door den groot vizier uitgedacht om de macht
van het Comité voorgoed te fnuiken. Om
dit doel te bereiken, had hy eerst, zonder
vorm van proces, de beide ministers van
oorlog en marine ontslagen, teneinde ver
trouwde mannen om zich heen te hebben.
Daarna moest het verhaal der samenzwering
dienst doen om bet Comité in de oogen van
den sultan verdacht te maken en dezen tevens
over te halen om, met Eiamil Fasja als groot
vizier, een terugkeer tot den ouden toestand;
dat wil zeggen, den toestand vóór de grond
wetetoekenning, te bewerken.
Wat hiervan zy, feit is, dat in de Earner
Zaterdag een groote parlementaire slag werd
geleverd, waarin de niet aanwezige Eiamil
Pasja als slachtoffer gevallen is. Wat hieruit
zal voortkomen, wagen we niet te beslissen
maar we mogen toch vertrouwen, dat het
tegenwoordig proces van hervorming in Turkye
niet zal gestuit worden. De eerste maatrege
len van den sultan wijzen er althans op,
dat de politieke koers zal bestendigd blijven.
Van een staatsgreep, om de reactie weer in
eere te brengen, is vooralsnog geen sprake.
Dat neemt niet weg, dat de binnenland-
sche politiek in Turkye er donker uitziet.
Te midden der buitenlandsche moeiiykheden
waarmee Turkye nog niet gereed is, komen
deze dingen hoogst ongelegen. En '-t zou niet
onmogeiyk zyn dat de binnenlandsche ver
warring, die zich op 't oogenblik openbaart,
de oplossing dier geschillen zal bemoeiiyken
en beiemmeren.
PORTUGAL.
Ook in Portugal is het nog onrustig. Het
is hekend hoe de repuhlikeincche party daar
dreigende pogingen aanwendt om de monarchie
waagt het, my, Cajus Proculus, bevelhebber
van het zesde legioen, van valsch of oneer-
ïyk spel te betichten Hy brengt zieh zeiven
in gevaar
•Dat doe ikl* was'het koelbloedige ant
woord en Fabius sprong op gereed tot ver
weer. >Ik, Marcus Fabius, zoon van Claudius
Fabius, zeg u, Froculus, onder getnigen, dat
gij Magdalena door toovery en geweld in
den toestand hebt gebracht, waarin wy haar
hebben gezien. Uw eigen woorden strekken
tot bewijs. Of hebben wy allen niet gehoord,
wat zij riep, toen de gezant haar den mond
dicht hield-? I Eunnen wij dan onze eigen
ooren niet meer vertrouwen, o Procaine
De tiran was met zyn eigen wapen ge
slagen. Hy kon op deze aanklacht niet >neen<
antwoorden, hy kon niet loochenen, wat allen
hadden gehoord, en hy wist toch, hoe waar
heid en logen tot een strik waren saam-
gestrengeld, om hem den hals dicht te snoe
ren. Dat was hem te veel. De gedachte aan
zyn nederlaag overweldigde hem hy brulde
als een wild dier, greep zyn omgevallen
tafeltje van den grond en wilde met het
zware hoekige hont op den overwinnaar
ingaan.
Maar een dozyn handen hielden hem terng,
het gansche gezelschap smeekte en bezwoer
hem, zich kalm te houden. Bansamerhand
te doen verdwynen en een republiek te grond
vesten. Een feit is het, dat de betrekkeiyk
kleine republikeinsche party steeds werkt om
die plannen te verwezenlyken. Nog onlangs
verliet een comité uit hun midden Lissabon,
om in Parys. Londen en Madrid steun te
zoeken.
Voor 't grootste gedeelte moeten het
overigens personen zyn, die in hun beroep
mislnkt zyn en nu langs den weg der politiek
trachten vooruit te komen.
Wel beeft de party eenigen invloed op
sommige volksklassen, doch ook dien invloed
zal hen in hunne bedoelingen niet helpen.
De officieren van leger en vloot zyn konings
gezind en deze zullen als 't moet, hun
koningshuis verdedigen.
Van dien kant hebben zy dus eer tegen
stand dan hnlp te verwachten. Men dat al
kunnen se het der regeering erg lastig maken
en veel onheil stichten. Voor het land ware
het te wenschen, dat die menschen eens
inzagen wat kwaad hun idealistisch en on
zinnig dryven teweegbrengt, en dat wanneer
de republikeinsche regeeringsvorm werd in
gevoerd, dit regelrecht naar een volslagen
anarehie zon leiden. Portugal, men weet het,
zit zoo diep in de schulden en zyn levens
bronnen zyn nog zóó onontgonnen, dat het land
zich niet zonder leening zou kunnen staande
honden. De republikeinen zouden er nooit in
slagen om leeningen af te sluiten.
Voor het koninkryk zou 't veel beter xyn,
wanneer het volk krachtig ware vereenigd
en eendrachtig om xyn jongen koning ge
schaard stond. Indien ernstige pogingen wer
den aangewend om de vruchtbare streken
van Portugal door middel van irrigatie tot
ontwikkeling te brengen en mynen en kolo
nies op behooriyke wijze werden geëxploi
teerd, dan zou een groote toekomst voor
Portugal (geopend worden en de tegenwoor
dige lustelooze stand van zaken door een
periode van voorspoed vervangen worden.
AMERIKA.
In de vereenigde Staten van Noord-Ame-
rika is het eeuwfeest gevierd van den grooten
president Abraham Lincoln.
Te Hodgenville, Lincoln's geboortestad,
heeft president Roosevelt eene rede gehouden
om xyn grooten voorganger te hnldigen.
Na de groote verdiensten van Lincoln als
uitroeier der slaverny te hebben geschetst,
zeide de president o.m.
•Hy leefde in dagen, die groot en ver*
sehrikkelijk waren, toen broeders tegen broe
ders vochten, voor wat ieder eenvoudig het
recht meende te zyn. In zoo moeilijke tijden
zyn zeldzaam de groote mannen, die gerech
tigheid kunnen doen aan de diepe overtui
ging dier dingen, waarvoor een levensitryd
wordt gestreden. In zulke tijden ziet men
door gekleurde glazen en alleen de groote
en nitverkoren geesten hebben dan een klaar
inzicht in de dingen, die later langzaam aan
tot het besef komt van allen; later, als de
stryd voorby is, als de wonden zyn genezen
en de vrede heeft gekalmeerd wat geschokt
was in de harten.
Maar Lincoln was een ziener, Hy haatte
de mannen niet, die van hem af stonden.
kwam Proculus tot bezinning, zette het
tafeltje neder en riep Fabius toe, die zich
voorzichtig tot verweer had opgesteld
•We sullen elkander hierover nader spre
ken 1 Er zijn nog rechtsgeleerden en advo-
katen En wanneer deze scheidsrechters hier
blind zyn, dan zyn er nog andere in Jerusa
lem of Caesarea of anders in Rome
Want ik zal zelfs naar Rome gaan, om recht
te verkrygenl*
Dat knnt gy wel eens eerder moeten doen,
dan gy verlangt I* antwoordde Fabins met
zyn eigenaardige kalmte en maakte een lichte
handbeweging naar den ingang van het ver
trek, waar zyn valkenoogen reeds lang voor
alle anderen de met stof bedekte gestalte
van een koerier des keizers hadden ont
waard, dien Marduc zoo juist had binnen
gelaten.
•In naam van den goddelijken Caesar
Augustus Tiberias*, sprak de binnentredende
en ging tot Proculus, die bleek van schrik
daar stond. >Ben ik hy Oajus Proculus, den
gezant en hevelhebber van het zesde
regiment
•Ge staat vóór hem I* werd hem met
yskonde stem geantwoord.
(Wordt vervolgd),
