R. Kath. Nieuws- en. i^dvertex&tielblad
i@©f Hoord-Holland.
No. 15.
Zaterdag 20 Februari 1909.
3"® Jaargang
FEUILLETON.
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Magna Peccatrix.
Buitenland.
Binnenland.
Het Sociale vraagstuk en
het Christendom.
2**- -
-
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
50 cents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers 3 oent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUHoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
ADVERTENTIËN:
Van 15 regels80 cent.
Elke regel meer8
Reclames per regel15,
Kleine advertenties van 130 woorden, bjj vooruitbet. 25
Ten allen tijde heeft er onder de
menschen ongelijkheid bestaan. Onge
lijkheid in lichamelijk, in geestelijk, in
zedelijk opzicht en tengevolge daarvan
ook ongelijkheid in bezit.
Deze ongelijkheden zijn steeds de
bronnen geweest, waaruit de vraagstuk
ken der sociale orde opborrelden.
Ook in de oude wereld en daar niet
het minst.
Misbruikt door hartstocht, door
heerchzucht en eigenbaat werden de
natuurlijke ongelijkheden der.menschen
middelijke oorzaken van armoede, on
zedelijkheid, afgoderij en slavernij.
De kennis der waarheid ging verloren
en met deze ook het besef der men-
schelijke waardigheid. Uit den chaos
der geestelijke verwarring ontstond de
schromelijkste verwarring in het sociale
leven der volkeren.
Het bezit werd gesteld in handen
van enkelen en de groote massa werd
geklonken in de ketenen der slavernij.
On- en wangeloof hield het raensch-
dom in ijzeren boeien gekneld.
Het Christendom deed zijn intrede
in de wereld.
De leer der waarheid, der liefde en
dei" rechtvaardigheid werd door mannen
uit het volk de wereld ingedragen en
vangt aan uit het heidenseh leven de
slavernij te verdrijven.
Martelaren, gefolterd en gedood ter
wille van die leer, verkondigen der
wereld dat de waarheid meer waarde
heeft dan het leven zelf.
Het Christendom leerde den menschen
de bovennatuurlijke gelijkheid van
machtigen en slaven, de broederschap
van allen als zonen van eenen Vader.
Het hief de vrouw uit den beklagens-
waardigen staat van de diepste ver
nedering op en gaf haar in de onont
bindbaarheid van het huwelijk dezelfde
rechten err dezelfde macht als den man.
Het verhief de maagdelijkheid tot een
hemelsche deugd. De handenarbeid werd
veredeld en geheiligd, door de verplaat
sing van den arbeid uit slavenhanden,
in de handen van Gods vrije kinderen.
Kunsten en wetenschappen werden ge
bracht onder het bereik van de zonen
des volks
De natuurlijke ongelijkheid bleef be
staan en kan niet worden opgeheven,
maar het Christendom herstelde de orde
in het maatschappelijk leven, nam de
kwade gevolgen der ongelijkheid weg.
De hoogste bloei bereikte de actie
van het Christendom in de midden
eeuwen. De machtige en soliede orga
nisatie op staatkundig en sociaal-econo
misch gebied, welke door den invloed
der Kerk in de middeneeuwen werd tot
stand gebracht, dwingt eiken onpartij-
digen geschiedvorscher eerbied af en
bewondering.
Het ontwaken eener ziel.
Naar het Duitsch van Anna Baronnesse v.Krane
Bewerkt door C. L,
10)
Be man groette op militaire w\)ae. >Ik
heb deien geheelen nacht door gereden, om
u spoedig te bereiken, want mijn boodschap
eischte spoed».
Hij haalde tusschen zyn kleederen een
met koorden omwonden, gezegelde rol te
voorschijn en reikte ze over aan Proculus.
>Van den goddelïjken Tiberius I» zeide
hij er bij.
Mogen alle goden hem zegenen I» ant
woordde Procnlus als vanzelf en een onmerk
bare siddering doorliep zijn gestalte, toen hij
rol, die zijn lot bevatte, in ontvangst
nam en ze langzaam opende.
Be dag was middelerwijl aangebroken.
Blauw glansde de hemel boven de eetzaal
®n een lange, fijne zonnestraal viel schuin
uaar binnen, bescheen den gezant en toonde
«net onbarmhartige duidelijkheid, dat hij
doodsbleek werd, toen hij met één blik den
Helaas De kerkelijke revolutie der
16e eeuw, op den voet gevolgd door
het propageeren en verspreiden der
staatkundige en sociale ideeën, welke
der groote Fransehe revolutie van het
laatst der 18e eeuw den weg baanden,
vernietigde het werk, waaraan de kerk
eeuwenlang had gearbeid.
Andere beginselen traden op den voor
grond. Organisatie op maatschappelijk
gebied werd uit den booze geacht. Het
„ieder voor zich" werd beschouwd als
het eenige middel om de menschen tot
hoogere ontwikkeling op te voeren. Het
eigenbelang stak al driester het hoofd
op. De godsdienst werd naar den bin
nenkamer verwezen en daar nog slechts
geduld niet geacht. Uitvindingen van
allerlei aard leidden de industrie in
andere banen. Het bezit werd opper
machtig, de concurrentie doodend, winst
bejag en genotzucht de eenige drijfveeren
van inspanning en arbeid.
Eenige verwierven zich groote schat
ten, de meerderheid van het volk ver
armde en naar het woord van Paus
Leo XIII werd „aan de massa van het
proletariaat een juk opgelegd, dat slechts
weinig van dat der slaven verschilt."
Als een zorgzame, liefdevolle moeder,
heeft de kerk bij het aanschouwen dier
ellendige toestanden, zich het lot der
scharen aangetrokken.
In tal van Encyclieken heeft Leo XIII
z g. de grondbeginselen uiteengezet,
welke de basis moeten vormen van het
staatkundige en maatschappelijke leven
der volkeren. Hoog- en laaggeplaatsten
heeft hij gewezen op de plichten, die
zij ten opzichte der gemeenschap en
hetgeen aan hun zorg en leiding is
toevertrouwd, hebben te vervullen.
En als in een testament heeft de groote
Paus, in Zijne Encyclieken over het
maatschappelijk vraagstuk (Rerum No
varum) en de Kath. Democratie (Graves;,
aan allen den weg gewezen, welke alleen
voeren kan tot oplossing der sociale
kwestie. Allen heeft hij opgeroepen om
aan dat groote werk der herleving mee
te arbeiden.
Sedert is veel goeds tot stand gebracht.
Hard is er door velen gewerkt. Schatten
zijn uitgegeven voor het welzijn des
volks.
„Ondanks de millioenen", zegt kardi
naal Capecelatro in eene studie over de
sociale kwestie, „die jaarlijks voor 't
welzijü des volks worden uitgegeven,
hooren allen in hun binnenste een stem
die hen toeroeptveel is er gedaan om
de geestelijke en stoffelijke belangen
van het volk te bevorderen, maar dat
alles is nog slechts weinig. En ik ver
klaar, dat alles, wat tot op den dag
van heden gedaan werd, zeer weinig is
in vergelijking met hetgeen had kunnen
gedaan worden, als wij allen vervuld
waren geweest met den geest van Chris
tus en Zijne liefde."
Yol vertrouwen evenwel op de over
winnende leiding der kerk, laat de kar-
inhond van het schrijven overzag.
Bit was voor de aanwezigen een genoeg
zaam teeken en naar alle kanten verdwenen
z(j als sneeuw voor de zon. In een oogen-
blik waren allen, die aan den tafel van den
gezant hadden aangelegen, die zijn wijn had-
den gedronken en zich zijn vrienden noem
den, vertrokken, en niemand keerde terug.
Be noodlottige rol hield ontwijfelbaar zeker
iets onaangenaams in met de ongenade
van den goddeljjken Tiberius viel niet te
spotten, zjj kon ook anderen treffen en daar
om hield men zich buiten het stof, ontvlood
den getroffene als pest en melaatschheid en
sprak vol zalving over de straf, die eindelijk
den gruwzamen «onderdrukker der arme
Joden» bad getroffen I
Be slaven volgden natuurlijk het voorbeeld
wat hun de edelen en vrijen gaven, en toen
de gezant eindelijk uit den keizerlijken brief
opzag, was hij geheel alleen in de eetzaal
met de overblijfselen van het feest. Alleen
de ongeluksbode stond in militaire houding
voor hem en trok zoo'n onverschillig gezicht,
alsof hij een keukenbriefje had overgegeven.
Proculus zocht al zijn krachten te zamen.
Hij was geen kleinzielig wezen en in het
ongeluk zou niemand hem zwak zien.
«Het is goed, hier hebt gij uw bewijs 1»
zeide hij koel en schreef met vaste hand
dinaal er op volgen„Heden ten dage
zegt ons de stem van het volk, die
soms tot een storm aangroeit, dat het
uur gekomen is, waarop het bestaan van
het christelijk volk, zoowel op stoffelijk
als op geestelijk gebied, belangrijk zal
verbeterd worden.
In een volgend artikel, waarvoor wij
de gegevens vinden in het Kath. Soc.
Weekbl., hopen we aan de hand van
kardinaal Capeceiatro's studie te wijzen
op de mogelijke oplossing.
DUITSCHLAND.
Het bezoek van Eduard VII van Engeland
aan de Buitsche hoofds-ad heeft bij het
EDgelsche en Buitsche volk de gevoelen*
van vriendschap opgewekt, welke men er
door hoopte te vestigen. In alle toonaarden
wordt verkondigd dat de verhoudingen tus-
schen beide natiën in vriendschappelijk op
zicht versterkt werden en dat de bestaande
veeten voor een groot deel uit den weg
zjjn geruimd. Pessimisten zoeken nog wel
doornen en distels tusschen de rozen die
thans lange den weg der hooge politiek
geulen, toch is het afgelegde bezoek niet
zonder invloed geweest op de bevestiging
van .den vrede.
Be koning is in z(jn land teruggekeerd
en heeft bereids het parlement geopend met
een troonrede, waarin aan de vriendschappe
lyke gevoelens jegens het keizerrijk nog eens
uiting werd gegeven.
In Buitschland zelf hesft het vieren van
Eduard VII weer plaats gemaakt voor de
nuchtere beschouwing van hetgeen in de
binnenlandeche aangelegenheden te doen staat.
En dan staat de financieele kwestie zich
al dadelijk aan te dienen om gehoor. Er
moeten nieuwe inkomsten gevonden worden
door de rijksregeering, De reisbelasting is
onvoldoende en nu tracht men de telefoon
gesprekken aan een fi caal recht te onder
werpen van 4 pfennig per gesprek. Be ge
heele handel- en industriestand komt hier
tegen op. Beze belasting, zegt men, zou,
instede van de verwachte baten op te brengen,
wel eens aanleiding kunnen geven tot een
groote vermindering van het aantal gesprek
ken. En dan zou de opbrengst, wijl de tele
foon toch onder beheer van het Bp staat,
zeer zeker niet aan de verwachting baant
woorden. Bovendien zou het een belasting
zyn die hoofdzakelyk betaald wordt door de
steden en industriecentra, terwijl bet platte
land vrij uitgaat. Tietz, de groote warenhuis
firma, berekent dat die belasting haar eenige
duizenden Marken per jaar zou kosten.
Een ander voorwerp dat voor belasting
in aanmerking schijnt te komen is de steen
kool. Afgezien van bet feit dat de arbeiders
bevolking hierdoor vergelijkenderwp wel het
zwaarst getroffen wordt, zal de industrie,
welke in Buitschland toch al zoo zeer in de
mii ere zit, zich met alle macht tegen deze
belasting verzetten. Op het tegenwoordige
oogenblik schpt deze wijze van belasting
heffing wel zeer slecht gekozen en mocht
eenige woorden op een tafeltje, dat hij den
man overreikte. «En hier iets voor uw
moeite», voegde hij er aan toe, terwQI bij
hem een geldstuk aanbood.
«Bat gij lang moogt leven zeide de
koerier, groette en ging heen.
Zijn schreden weerkaatsten in de groote,
ledige ruimte. Onder een zacht steunen liet
Proculus zich op het rustbed vallen, verborg
zijn gezicht in de handen en zuchtte nog
eens, diep en smartelp, als een gewonde
leeuw want hjj was een verloren man I
Al te zeker was hij geweest in het gevoel
van zp militaire onverzettelijkheid, al te zeer
had hij zich in echte Bomeinentrots voor
den heer van het onderworpen volk gehou
den, waarmee hy naar goeddunken handelde.
Nu had zich dat verachte, vertreden ras ge
wroken en hun klacht was tot den troon
des keizers doorgedrongen, die den gehaten
tiran afzette, zijn post aan een ander gaf en
hem zelf met strenge woorden beval naar
Bome te komen, om /ekens chap te geven
van z^n handelwijze. Dat was zooveel als
een doodvonnis in het gunstigste geval zou
zijn etraf verbeurdverklaring van al zp goe
deren en levenslange biilingscbap zijn.
Proculus was woeden!,
«Bat heeft de pedante kruiper, de listige
Pontius Pilatus mij ge
aan I Be man, die
ze tot stand gebracht worden men spreekt
van 50 procent dan kon het voor de
arbeiders wel eens een tweesnijdend zwaard
worden. Het zal der Byksregeering nog heel
wat moeite kosten, om de financieele balans
in evenwicht te brengen.
OE BALKAN.
Ook in den Balkan is nog geen evenwicht
gebracht in de velerlei heterogene beitand-
deelen van het staatkundige leven.
Wel is het Turkiche Rp weer eenlgszins
tot rust gekomen door de vervanging van
Kiamil Pasja door Hilmey Pasja als Groot-
Visier, waardoor aan het woelen en drijven
der Jong-Turken is toegegeven; wel zijn Oos-
tenrijk-Hongarije en Turkije erin geslaagd
om eene overeenkomst omtrent de annexatie
van Bosnië en Herzogewina tot stand te
brengen, wel schijnt onder den druk vau
Iswolski, den minister van Buitenl. Zaken
van Rusland, Turkije ten slotte te zullen
zwichten en zich een compromis aangaande
Bulgarye te laten opdringen, maar toch dry
ven nog duistere wolken boven oostelp
Europa rond, onheilspellend samenpakkend
boven het oorlogzuchtige Servië.
Servië gaat voort zich voor den oorlog
voor te bereiden. Militaire commissies zijn
naar verschillende landen gezonden om oor
logsmateriaal te koopen. Be eerste klasse
der reserve is onder de wapenen, de tweede
werd opgeroepen, de benden, die Bosnië
moeten binnenvallen staan tot de tanden
gewapend, gereed op bet eerste sein te ver
trekken en in de offic'ëele telegrammen heet
het dat Servië in April gereed zal zijn den
kamp op leven en dood met de Bonau Mo
narchie te aanvaarden.
De gegoede burgeiij en met haar een
groot deel der bevolking ia reeds lang ont
nuchterd en ziet in dat zy misleid zijn en
dat Servië, ondanks de groote offers die het
zich getroost, niets zal bereiken. Intusschen
gaat de kroonprins voort het land op te
zweepen ten oorlog. Zelfs dreigt hy met
revolutie en afzetting van zyn vader, den
koning en het heeft allen echyn, dat hij het
ten slotte toch winnen zal. Servië gaat dan
zijn ondergang zeker tegemoet.
Nu reeds gevoelt men den terugslag van
dit onzinnige dry ven.
Aan een correspondentie in de N. R Ct.
is het volgende ontleend
De handel in Servië staat geheel etil -,
de kooplieden in de provircie weigeren
hunne verplichtingen na te komen tegenover
de groothandelaren en importeurs in Bel
grado, omdat zy zelf niet in staat zyn hunne
vorderingen te innende banken discontee
ren niet meer, en trachten alleen zooveel
mogelijk alle uitstaande gelden binnen te
krygen, en daar buitendien de buitenlandsche
banken ook geen Servisch papier meer dis-
conteeren, is het waariyk geen wonder dat
het aantal faillissementen schrikbarend toe
neemt. Waarby komt, dat de Staat door
executie alle achterstallige belastingen int,
zoodat, naar my verteld werd, herhaaldelijk
bezittingen verkocht werden van menschen,
die als reservisten onder de wapenen ge
roepen waren, en derhalve niet hadden kun-
altijd dubbelzinnig handelt I O, en dat vrou-
wengebroed aan het hof van den viervorst,
dat ik niet genoeg het hof gemaakt heb...
Bij alle goden der onderwereld, slechts nog
een enkelen dag in het volle bezit van mijn
macht. Ik wilde..
«Wat zoudt ge dan willen ondernemen,
edele Proculus onderbrak een welluidende
stem deze alleenspraak.
De gezant zchrikte op achter hem
stond Fabius, zoo rnstig, als had by reeds
lang daar gestaan, en zeide koelbloedig
«Wel, overijl toch niet en bega geen dwaas
heden, ik kom als uw vriend 1»
«Gy... als vriend... en tot my? Na
hetgeen voorgevallen is
«Was ik anders hier, waar alles de naby-
heid van een mensch zocht te ontvlieden,
die getroffen is door den bliksem der keizer-
lijke ongenade Gij behoeft my niets te
vertellen ik weet ongeveer, wat in die nood
lottige rol geschreven staat. Het zal 't slot
zyn van dingen, die my voor eenige weken
verteld werden, toen ik bij onzen vriend
Pilatus te Oesarea was en luisterde naar de
tafelgesprekken in zyn huis».
«En gy hebt er my niets van gezegd?...
mij niet gewaarschuwd sprak Proculus
heftig.
«Waarom De juiste tyd scheen my neg
nen betalen. Op deze wij se worden vele bur
gers van alles bBroofd, zonder dat de Staat
daardoor gebaat iswant onvermijdelijk is
het, dat Servië zich financieel ten gronde riebt,
daar de uitrusting en de langdurige oefening
van het op voet van oorlog gebrachte leger
veel meer geld verslinden, dan dit arme
land met zyn beperkte bronnen van welvaart
kan opbrengeD.
Tweede Kamer. Zitting van 16 Febr.
Ingekomen is een schrijven, waarin kennis
wordt gegeven van het overiyden van Mr.
Bevers, minister van Waterstaat.
De Voorzitter, Jbr. Mr. J. Roëll, wydt
eenige zeer waardeerende woorden aan de
nagedachtenis van Mr. Bevers, wiens groote
werkzaamheid, degelyke kennis en eerlijke
inborst worden geprezen.
Bepaald wordt, dat het opmaken der
nominatie voor den Hoogen Baad zal plaats
hebben op 3 Maart.
De heer Troelstra vraagt en verkrygt verlof
om op nader te bepalen dag tot den minister
van justitie eenige vragen te richten in
verband met de invoering van de wet op
bet arbeidscontract.
Na trekking der afdeelingen worden tot
voorzitters benoemd de heerenBorgesius,
Lely, Schokking, Bos en Nolens.
Prins Hendrik te Haarlem. Z. K. H.
Prins Hendrik der Nederlanden heeft bericht
gezonden, dat hy zal aanzitten bij het diner
dat prof. Boescha, den scheidenden secretaris
van da Holland*cha Maatschappij der Weten
schappen, Zaterdag te Haarlem zal worden
aangeboden. (O. H. Ct.)
Arbeidscontract. Tegeiyk met de inwer
kingtreding van de wet op de Arbeidsover
eenkomst (1 Februari j.l.) is, naar de N.
Rott. Ct. verneemt, tusschen een drietal
vakvereenlgingen in het bakkersbedryf en
een twaalftal bakkerepatroons te Botterdam
een collectieve arbeidsovereenkomst in werking
gekomen. Be vakvereenigingen zyn nog met
andere patroons over toetreding aan het
onderhandelen.
Naar De Banier mededeelt, is j.l.
Zaterdag een vergadering gehouden tot for
matie van de christ. hist, kiesvereenigingen
in het district Harlingen tot eene districts-
vereeniging op den grondelag van het program
en de statuten der Christ.-historische Unie.
Be kiesvereenigingen van Barradeel, Wonse
radeel, Bolsward en Worknm waren daarby
vertegenwoordigd, terwyi van Harlingen ver
hindering was gemeld. Alle aanwezigen
stemden met het doel in en een districts-
bestuur werd gekozen.
De toestand in de S. D. A. P. Eet
Volk meldt, dat mr, Mendeli beslist zal
weigereD, zich tegenover mr. Troelstra in
district III te Amsterdam candidaat te laten
stellen voor de Tweede Kamer.
Accijns op bet gedistilleerd. Boorden
Minister van Waterstaat is de datum van in
werking treding van de verhooging van den
accijns op het gedistilleerd thans voorgesteld
niet gekomen en ik heb er een afschuw van,
den menschen onnoodige angst te bezorgen,
Bovendien dacht ik niet dat Herodias zoo
ernstig gehandeld zou hebben en zoo spoedig
tot haar doel zou komenwant onze goede
Pilatus alleen kon dat niet gedaan hebben.
Proculus lachte bitter. «Ja, Herodias I Be
schoone Fuiving, de gedweeë Primuspilus
(eerste linieofficier) die van heden af mijn
legioen aanvoert, heeft werkelyk de geblan-
kette persoon op den joodschen troon altyd
het hof gemaakt
«Terwyl een gezant joodscbe steden brand
schatte om sieraden (die Herodias vermoede-
lijk zeer gaarne aan het eigen lichaam ge
zien had, zonder naar de herkomst te vrageD)
aan eene afgevallen dochter van haar volk
te schenken... Proculus, Proculus, gij behoeft
u waariyk over uw lot niet te verwonderen 1»
«Als ge verder niets te zeggen hebt,
Fabius, dan verzoek ik u, my alleen te laten
want ik heb nog ze9r veel te doen om my
tot een vlugge afreis naar Bome uit te rus
ten. Ik hoop my toch te kunnen rechtvaar
digen. Afgezien van myne verdiensten in
vier veldtochten, kan ik den goddeiyken
keizer eenige intieme bijzonderheden mede-
dealen over de wijze wawop Judea ge
regeerd wordt».
(Wordt vervolgdj
iSgSS"