R. Eath. Nieuws- en Advertentieblad
voor Noord-Holland.
No. 25.
Zaterdag 27 Maart 1909.
3de Jaargang
Verschijnt Woensdag en Zaterdag.
Individu en Gemeenschap.
FEUILLETON.
Magna Peccatrix.
Buitenland.
Binnenland.
ONS BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
90 cents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in
bet begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers8 cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUHoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
ADVERTENT1ËN i
Van 15 regelfl80
Elke regel meer 8
Reolamea per regel16
Kleine advertenties van 130 woorden, bij vooruitbet. 25
Zij die zich tegen i April
op ONS BLAD wenschen te
abonneeren, ontvangen de tot dien
datum verschijnende nummers gratis.
Sinds de dagen van de fransche
Revolutie gordde zich het liberalisme
ten strijde aan tegen het gezag in den
Staat bij de Gratie Gods. Niet van God
moest het staatsgezag langer uitgaan,
maar van den mensch, van de indivi
duen. De Staat werd gevormd door den
wil van de eenlingen en zou voor niets
anders hebben zorg te dragen dan voor
de vrijheid, de persoonlijke vrijheid van
den burger. De ongebonden vrijheid zou
een wedstrijd in het leven roepen,
waarbij wel een deel, de zwakken,
zouden ondergaan en wegvallen, maar
die toch aan de anderen zou brengen
een groote, ongekende ontwikkeling op
stoffelijk en geestelijk (intellectueel)
gebied. Uit dien ouderlingen wedijver
zou een gelukkig samenleven geboren
worden, waarin niet de gemeenschap
een samensnoerenden band zou vormen,
maar waarin de Staat, als een door de
vrijwillige overeenkomst der individuen
opgericht instituut alleen te zorgen had
onderhouden der personeele
vrijheid. "Van alle banden ontdaan, zou
de van nature goede mensch zijn eigen
weg gaan, zich niet hebben te bekom
meren om anderen, doch in vrije ont
wikkeling komen tot geluk. Noch in
liet politieke, noch in het economisch
Wen mocht er verzorgd en geholpen
en gesteund worden, de wilde onbeperkte
vrijheid was genoeg. De natuur die in
alles voorziet, die den mensch begaafd
heeft met niets dan goede eigenschappen,
die niets kwaads kon voortbrengen zou
ook hier de schoonste wereld voor den
gelukkigsten mensch tot stand brengtm.
De bitterste teleurstelling kon niet
uitblijven. Men waande de menschen
van nature goed en hield derhalve geen
rekening met de vele omstandigheden,
welke op den mensch en op het men-
schelyk leven belemmerend inwerken
en met de eigen bedorven menschelijke
natuur. De bestaande ongelijkheid in
karakter, in talent en gave, in geld en
voort. Enkelen werden rijk en machtig,
de groote menigte arm en afhankelijk.
De vrijheid, misvormd tot het recht
van den sterkste, schiep de heerschappij
van weinigen tegelijk met de slavernij
der massa.
Uit dien toestand trad het sociaüsme
naar voren. Staande op denzelfden bodem
als het liberalisme, ging het uit van een
geheel tegenovergesteld uitgangspunt
De gemeenschap zou de plaats innemen
van het individu. Het individueele leven
had geen kracht genoeg om de gelijk
heid, die met de vrijheid voorwaarde
Het ontwaken eener ziel.
Naar het Duitseh van Anna Baronnesse v. Krane
Bewerkt door O. L.
•Gü ezel I Bij den Taumaturgos is de
kleine geweest, van wien ge mjj zeil hebt
gezegd, dat hjj Magdalena's verstand door
zjjne dwaze leer, verduisterd heeft 1*
»Maar, heer 1 dat ig toch slechts een
voorbijgaande luim bi] de meesteres I*
>Zoo En als de Rabbi van Nazareth
daden stelt als een half god, wat dan
.Maar, heer! hjj «iet geen vronw aan!
HjJ is kond en rein, geljjk de sneeuw op
den Hermon en hfl predikt boete en ont
houding 1«
>Dat weet ge dus ook reeds, drievoudige
ezel! Gjj rijt geechikt het uitschot van een
slavenmarkt te beoordeelen. Slechts wat ruw
en grof i". evenals uw eigen ziel, dat be.
grjjpt ge, maar Magdalena begrjjpt gjj nietl
Dat is een vrouw van het soort dat boven-
zinneljjk beminnen kan en in den dood gaat
voor dingen, welke ik u niet aan het ver
was voor het geluk der menschen, te
vestigen en in stand te houden. In het
communisme lag de vervulling van alle
politieke en economische gelukswen-
schen. Een maatschappij, waarin allen
gelijk zouden zijn, waaruit alle onge
lijkheden van het leven en van de
levensuitingen zouden zijn weggenomen,
moest een gelukkige samenleving vor
men en derhalve aan de menschen ook
het hoogste geluk waarborgen.
Ook hier echter dezelfde fout als bij
hetliberalisme. Ook hier dacht men den
mensch goed en voortreffelijk. De ver
keerde neigingen en kwade eigenschap
pen werden ten laste gelegd aan de
economisch slechte levensomstandigheid.
Hoe dikwijls werd een poging tot ves
tiging van zulk een communistische
samenleving verijdeld door de zonde.
De slechte menschelijke neigingen, onge
bonden als ze waren, brachten twist
en verdeeldheid en de communistische
maatschappij vertoonde dezelfde gebre
ken als de oude samenleving en stierf
er aan.
Daar moest iets anders gevonden
worden. De factoren van verlaging en
vernieling, die zich in het leven van de
menschen doen gelden, konden niet
meer worden ontkend. Men moest er
rekening mee houden niet alleen, doch
dat kwaad moest worden bedwongen.
"Wat in de communistische samenleving
niet bereikbaar was, zou de socialistische
staat doen. Hij zou met zijn macht
aan de inwerking van het kwaad paal
en perk stellen. Hij zou tevens de
menschen in één machtige staatsge-
meenschap vereenigen en voor allen
gelijkelijk zorgen.
De eenzijdigheid werd in dit stelsel
ook niet ontgaan. In de plaats van een
ontwikkelend, geregeld volksleven trad
een machinaal handelend complex van
enkelingen. Het sociale leven werd
hier niet door den Staat tot eigen ont
wikkeling geholpen, maar de Staat nam
er de plaats van in.
Toen kwam het streven op, vooral
van christelijke zijde om evenwicht te
brengen in de eischen van het individu
en de gemeenschap. Gedreven door de
wetenschap, dat noch het individualisme,
noch het communisme in het socialisme
belichaamd datgene kon geven wat het
zich te geven voorstelt, dat de eenling
niet aan zich zelf kon worden overge
laten, en ook de samenleving niet bij
eenvoudig besluit van den almachtigen
staat te regelen zou zijn, keerde men
zich van dien kant zoowel tegen het
liberalisme als tegen het socialisme.
Èn in het leven der eenlingen, ènin
het sociale leven moest de harmonie
hersteld en daardoor meerdere en betere
ontwikkeling gebracht worden. Aan de
overheid, het Staatsgezag werd opge
dragen, ingesteld als het was om het
kwaad en om de gevolgen van het
kwaad te bestrijden en te voorkomen,
die harmonie te bevorderen. Het werd
stand kan brengen al zou ik ook jaren door
redeneeren. Genoeg, gü hebt de domheid be
gaan, de slavin te laten vertrekken, zonder
te vragen, waarheen en waarom...*
.0, als 't anders niets is*, riep Mar due,
zichtbaar verlicht. behoeven Samaritana
slechts hier te roepen, zonder dat de meeste
res het bemerkt. Wanneer het meisje hier
is, znllen mfjne Nubiërs er wel voor zorgen,
dat zij haarfijn vertelt, wat ze in Oapharnanm
doen moest*.
Opdat Magdalena my eeuwig haten zal,
wanneer ze er van hoort? Dat is geen ver
standig plan*.
•Ja, wat moeten wfl dan beginnen, heer
zeide Marduc op klageaden toon.
Het antwoord was niet tot hem gericht,
want Fabins sprak tot zich zelf
»Ik hoopte Magdalena te winnen en telde
den Rabbi niet, omdat ik hem voor een ge
woon wijsgeer beschouwde, zooals er vele
zijn. En ik meende dat de mystieke zin der
Oosterlingen door zijn meesleepend woord
gevangen was, wijl de mannen uit uwe om
geving zonder geest zijn. Ik dacht, het ware
voldoende, mijne persoonlijkheid in de weeg
schaal te werpen... want, bfl alle goden, ik
heb niet tevergeefs moeite gedaan hier te
komen. Maar tegen dezen, die ik heden zag,
komt geen sterveling klaar. Bijna heeft hij
derhalve roeping van den Staat om
beschermend op te treden waar de
ongelijkheid oorzaak werd dat de heer
schappij van enkelen zich vestigde boven
de slavernij der menigte. Inzooverre
dus de sociale vooruitgang niet bij machte
bleek om in den nood te voorzien, moest
de Staat tusschenbeide komen en de in
het leven geroepen wanverhoudingen
trachten op te heffen.
Het particuliere initiatief, de den
mensch eigene natuurlijke aandrift tót
vooruitgang en ontwikkeling, mocht
daarbij niet belemmerd, wel geleid en
aangemoedigd worden.
De economisch zwakkeren moest de
behulpzame hand geboden worden. De
talrijke klasse van arbeiders en van
hen die daarmede gelijk te stellen zijn,
mocht niet aan zijn lot worden over
gelaten.
Dientengevolge heeft de christelijke
politiek zich toegelegd op de bescher
ming van den arbeid en liet tot stand
brengen van een krachtig verzekerings
wezen. Daardoor kon de ellende, welke
geleden werd, worden bestreden en het
moreele kwaad, dat in die ellende zijn
oorsprong vond, worden geweerd.
De christelijke politiek heeft er zich
dus niet toe bepaald ofschoon men
het haar dikwijls ten laste legde om
in negatieven zin alleen liberalisme en
socialisme te bestrijden, doch ook posi
tief steeds meer en krachtiger den
eisch voorop te stellen dat de overheid,
bij het straffen der misdaad, ook de
sociale ellende die ook een gevolg van
der menschen zonde is, zal lenigen en
voorzoover zij in staat is zal opheffen.
Zoodoende zal door de bescherming
van den zwakke en door de verzekering
tegen de onzekerheid van het bestaan,
ook voor de zwakkere elementen in het
sociale leven de mogelijkheid worden
geschapen, te komen tot betere positie,
tot maatschappelijk hoogeren welstand.
Daar zullen betere verhoudingen ont
staan en het particulier initiatief, d. i.
de werkzaamheid van eenlingen en groe
pen van eenlingen, geleid worden binnen
de banen van eene gezonde regeling
der samenleving.
DE BALKAN.
Over den Balkan crisis zon heel wat te
zeggen zijn. We zullen het echter bü een
paar regels laten. Overigens zjjn de berichten
niet vr!Q van tegenstrijdigheid.
Oostenrijk heeft het zenden van een nota
aan de Servische regeering uitgesteld, en de
Mogendheden doen nn al haar best om den
vrede in stand te houden. De stemming is
dan ook weer algemeen optimietlsch, tot het,
misschien, met enkele dagen weer kan om
slaan Edoch, men verwacht dit nieteer
rekent men op een voortdurend verbeteren
van den toestand.
mijne geheele zelfstandigheid weggenomen.
Hij heeft een alleB beheerschenden invloed,
waaraan men zich niet onttrekken kan. Hoe
sal Magdalena hem weerstaan, als hij haar
op zijne wijze beveelt, zich al die dingen te
ontzeggen die het leven schoon en heerlijk
maken En dan is zij voor mij verloren
Marduc zag den opgewonden spreker met
groote verbazing aan. Zoo had hij Fabius,
die zich steeds zoo goed wist te beheerechen,
nog nooit gezien. Welk een hartstocht voor
Magdalena moest hem bezielen. Of was het
ten slotte niets anders dan den wrevel en
de ontevredenheid van een verwend geluks
kind, wien noch nooit een verlangen ont
zegd werd
Marduc geloofde het laatste en duisterde
daarom»Maak u geen zorgen, edele heer
Er is een middel n te helpen en Magdalena
aan den somberen invloed te onttrekken. Ik
ben niet zoo dom als gij meentik weet
veel, wij Syriërs kennen overoude geheimen.
Ik kan een liefdedrank brouwen, waaraan
het meest harde gemoed niet weerstaat I
Zie hier.
Hü inkte een kleine deur voor eene wand-
tafel open en liet het licht der lamp schijnen
in de open ruimte, welke met wondere werk
tuigen en vaatwerk gevold was.
•Zalf en reukwater, kosmetiek en levens
Ziehier, hoe de officleuse Nordd. Allg.
Zeit. oordeelt
De toestand in het Oosten is nog niet
genoeg opgehelderd om een onvoorwaardelijk
vertrouwen in de handhaving des vredes te
rechtvaardigen. Het ia echter waar, dat
eenige Mogendheden lofwaardige pogingen
doen om het dreigend gevaar voor een bot
sing tusschen Oostenrijk en Servië te voor
komen, en dat men er waarschijnlijk Mn zal
slagen, voor de verklaring, die Servië zal
moeten afleggen, een formule te vinden,
'welke alle partijen zal kunnen bevredigen.
Er mag dus hoop gevoed, dat die pogingen
tot verzoening met succes bekroond zullen
worden
Ook de Frank/t. Zeit. acht het aan niet
den minsten twijfel onderhevig, dat het in-
grepen der Mogendheden uitstekende gevolgen
zal hebben en den toestand belangrijk zal
verbeteren. Het optimisme schijnt dus wel
gerechtvaardigd.
Men heeft nu vooral het oog gevestigd
op de honding welke door Engeland zal
worden aangenomen.
ENGELAND.
Het Engejsche Lagerhuis heeft Vrijdag j.l.
met 157 tegen 122 stemmen in tweede lezing
een wetsontwerp aangenomen, dat het kies
recht toekent aan alle meerderjarigen, mannen
en vrouwen, die niet door de wet uitge
sloten worden. Veel kans dat dit voorstel
wet wordt, is er echter voorloopig nog niet.
De ministerpresident Aaqnith, die zich van
stemmen onthield, bestreed het, en verklaarde
dat znlk een belangrijk voorstel van de re
geeringstafel en niet alt het parlement moet
komen, zooals hier het geval was. Belangrijk
was intnsEchen wat de premier zeide over
de houding der tegenwoordige regeering ten
opzichte van het kiesrechtvraagstnkDe
ministers verklaarde Asquith zijn het
nog niet eens over het vrouwenkiesrecht,
maar zQ zijn bereid een breede herziening
van het bestaande kiesrecht te ontwerpen,
op den grondslag van afschaffing van het
meervoudig kiesrecht en vereenvoudiging
van de registratie.
CHINA.
In Ohina begint men smaak te krijgen
voor Enropeesche literatuur, en een onder
nemende Ohineesche firma laat vertalingen
maken van allereerst Engelsche romans.
Ivanhoe, David Oopperfield, Robinson Grnsoë
en Gullivers Reizen gaan er bij de Ohi
neesche lezers goed in, beweert men.
Ook Sherlock Holmes minder mooi!
verhengt zich in de belangstelling. Van de
Fransche komen Dumas en Hngo in aan
merking, van de Russen Tolstoj. De fabelen
van Aesopus zijn ook reeds in het Ohineesch
verkrijgbaar.
In verhand met de behoefte aan nieuwe
woorden, waartoe het verkeer met de Enro
peesche beschaving aanleiding gaf, zijn tal
van bastaardtermen de Ohineesche taal bin
nengedrongen. Voor eenigen tijd is een kei
zerlijke commissie benoemd, om de duizenden
nienwe woorden in een systeem te brengen
en de overtollige of onjuiste te verwijderen.
Bovendien is in alle scholen de Zondag
druppels kan ik maken en ook minnedranken,
zoete, bedwelmende, ontvlammende minne
dranken zeide hij.
Fabius luisterde, deels met welgevallen,
deels tegen zijn wil. >Tot nn toe heb ik ge
lachen om die dingen*, gromde hfl, »ben ik
nn zoo diep gezonken, dat ik er mi] van
bedieneD ga
Zijn bekoorder echter fluisterde >Wilt gij
Magdalena van liefde tot n zien ontbranden,
ondanks alle tegenovergestelde invloeden,
neem dan deze drank*. Mardnc liet hem een
kleine glazen flacon zien waarin een rood
vocht vonkelde.
Fabias wilde er niets van weten, maar
het fiescbje trok zjjne blikken als een mag
neet het ijzer. >Dat is een zeer gevaarlijke
proefneming I*
•In 't geheel nietl* verzekerde Mardnc.
•Menigmaal veroorzaken deze dranken
verstandsverbijstering*, - merkte Fabius op.
•De mijne geeft slechts een zalige waanzin
van liefde*, was het lachende antwoord.
Er ontstond een pijnlijke stilte. Fabins zat
besluiteloos en boorde met de punt zijner
sandaal in den grond, terwijl de sluwe Syriër
onbewegelijk voor hem stond en het fiescbje
in het lamplicht liet vonkelen. Eindelijk
wierp de jonge man het hoofd in den nek.
•Nu goed, ale Eros niet wil, dan kekate
geproclameerd tot een vrijen dag. In vele
dier onderwijsinrichtingen is het Nieuwe
Testament als handboek voor het onderwijs
in de zedeknnde ingevoerd.
Haarlemsohe Katholiekendag. In aan
vulling van ons vorig bericht kunnen wQ
nog melden, dat de datum van den te Gra-
venbage te houden Katholiekendag ln het
Bisdom Haarlem is bepaald op 26 September.
C.
Rijkspostspaarbank. De heer P. J. P. du
Bois, onder directeur der Rijkspostspaarbank,
is benoemd tot directeur dier instelling, in
plaats van wijlen den heer Ar mand P. Th.
Stembus-pressie. De Stand, driestart:
Het komt uit, zooals het vermoed iede
Bond voor Staatspensionneering gaat presets
nitoefenen op hen die in eenig district can-
didaat zijn gesteld voor het lidmaatschap van
de Tweede Kamér.
De heeren N. Prins en A. Voorbrood, voor
zitter en secretaris van den Bond, verzonden
ten dien einde aan de candidaten een eehr|-
ven met vier vragen, kortelQk hierop neer
komende: lo. of de candidaat voor Staats
pensionneering is2o. of hü e. q. alvast iets
in den geest van de Deensche of Engelsche
wet wil helpen invoeren8o. of hü voor de
verplichte Verzekering Isen 4o. ef hü
tegen elke bemoeiing van de Overheid met
deze zaak is.
Binnen veertien dagen moet de eandidaat
op deze vier vragen zün antwoord inzenden.
Totzoover de vragen.
Doch nu komt de pressie.
Ze bestaat hierin, ten eerste dat het ant
woord dat inkomt, in het district waar de
man candidaat is, zal worden bekend ge
maakt en ten tweede, dat wie niet antwoordt
als tegenstander van den Bond zal worden
beschouwd.
Blükbaar strekt deze manoeuvre, om den
candidaat vrees in te boezemen.
Antwoordt hü niet, of antwoordt hü on*
gunstig, dan wordt dit in zün district ter
kennisse van belanghebbenden gebracht.
Hierbij wordt dan ondersteld, dat, zoo zün
tegencandidaat wel antwoordt en in gunstigen
zin, de voorstanders van den Bond tegen
hem en voor zün tegencandidaat zullen ve
ten, en dat dit zün nederlaag aan de stembns
tengevolge zal kunnen hebben.
Juist met het oog op zulk een pressie,
die we als immoreel afkenren, spraken we
nog onlangs den wensch nit, dat de eandl-
daten toonen mochten genoeg moed en fierheid
te bezitten, om zich van elk antwoord op
zulke vragen te onthouden.
In hoeverre die wensch vervuld zal wor
den, zal binnenkort wel blüken. De lüst van
wie antwoordden en gnnstig antwoordden,
zal wel in tüds worden gepubliceerd.
Een Bisschoppelijk woord. Aan alle
Limbnrgsche schoolkinderen is af zal wordan
uitgedeeld een boekje, bestemd om door hen
mede naar hnis genomen te worden »voor
Vader en Moeder
zeide hü met voorgewende vroolükheid. »Wat
kost uw middeltje, vriend
•Een talent in goud I*
•OhoFabius vloot.
•Als het niet helpt, behoeft gü niet te
betalen*.
•Gü rij* wel zeker van nw zaak
•Zoo zeker als van me zelf. Om overigens
zeker te slagen, zal ik nog eenige sterkere
druppels bg mengen, dan is alles in orde.
•En wanneer kant gü het Magdalena
geven
•Morgen in den loop van den dag. Ik
moet zien, het ongemerkt in haar drank te
gieten, zonder dat zü of Samaritana hat
gewaar worden*.
•En dan, als zü gedronken heeft
•Dan boodschap ik u en Magdalena zal
u toelachen*.
Fabins haalde diep adem en wierp Marduc
een gevulde beurs toe.
Neem dit als afbetaling. Doe uw werk,
voortreffeigka too verkunstenaar... 't Ia ook
om Magdalena's bestwil I* voegde hü er
aan toe, zijn daad in eigen oogen recht
vaardigende.
Hü ging nit, besteeg zün paard en vertrok.
(Wordt vervolg#.
