SL, KatNieuws- ©xi Advertentieblad
w©©!® Noord-Bolland.
""""feuilleton.
No. 54.
Woensdag 7 Juli 1909.
3d" Jaargang
Verschijnt Woensdag en laterdag*
Aï da.
Buitenland.
Onderhoudt des Sabbath,
dat gij dien heiligt
i
ONS
BLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
50 cents per drie maanden franco aan huis. Te betalen in
het begin van ieder kwartaal.
Afzonderlijke nummers3 oent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Ons Blad".
BUREAUHoogstraat b/d. Langestraat te Alkmaar.
Telefoon No. 266.
ADVERTENTIËN t
Van 15 regels ........it.. 80 oent.
Elke regel meer6
Reclames per regel.....15,
Kleine advertenties van 130 woorden, bij vooruitbet. 25
Volgens het Berger bericht in het
nummer van 3 Juli 1.1. zullen hier a.s.
Zondag 11 Juli aan de zee openbare
vermakelijkheden worden gehouden ter
blijde viering van de opening der tram
Bergen—Bergen aan Zee. De vermake
lijkheden, die om l1/, uur zullen aan
vangen, zullen bestaan in volksspelen,
zooalssprietloopen, tonkruien, mast-
klimmen, tobbespel enz., daarna des
avonds eenig vuurwerk en op het strand
een rozengalop.
Men begrijpt, dat we over de ge
varen voor de zedelijkheid bij zulke
gemengde feesten, vooral des avonds,
en op eenzame plaatsen (zooals Bergen
aan Zee met zijn nog geen 10 huizen
is) moeten zwijgen. De begrippen van
hetgeen mag en niet mag, van wat
gevaarlijk is of niet, van hartelijke en
hartstochtelijke vreugde loopen te ver
uiteen.
Wij zouden van de gastvrijheid voor
het oogenblik te veel vragen, want
omstandig zou ons verweer moeten zijn.
En wat zou het voor het oogenblik
baten? Daarom, ofschoon wehetnoode
doen, zwijgen we voor het oogenblik,
later hopen we daarop nog eens terug
te komen.
'Maar, en hierop willen we met alle
nadruk alle ernstig-denkenden wijzen,
wij gaan hier een gevaarlijken weg op
met het totaal verwaarloozen cler Zon
dagviering.
Voor de Katholieken is Zondag vieren
een heilige zaak, een hoofdnummer van
hun levensprogram, en dat er gevonden
worden die, zonder eenige noodzakelijk
heid, hun steun en medewerking ver-
leenen aan zulk 6en Zondagontheiliging,
is een treurig teeken, hoe sommigen
(te goeder trouw) zich door wereldsche
beginselen laten beïnvloeden.
Voor een ieder die gelooft is Zondag
vieren een ernstige zaak. Immers bij
eenige schriftuurkermis weet men hoe
het Joodsche volk zijn zwaarste straffen
kreeg om het verwaarloozen van den
Sabbath.
En voor ieder Nederlander, geloovig
of niet, is Zondag vieren een ivettelijke
plicht. Onze Zondagswet van 1815 is
wel oud en veel overtreden, maar ze
bestaat toch nog en is nog van kracht
het is dus de Staatsburgerlijke plicht
van ieder Nederlander in het algemeen,
en van de hooge autoriteiten der Ge
meentebesturen in het bizonder, die wet
te onderhouden en te doen onderhouden.
Wij begrijpen dat men openbare fees
ten viert bij de opening van de tram.
In onzen tijd, dat men bij elke gele
genheid feesten organiseert, is de titel
nog zoo slecht niet, ofschoon we de
algemeene blijdschap de? Bergers niet be
grijpen. Zedelijk immers, noch stoffelijk
is het een. stap vooruitintegendeel.
3)
Op die uitbarsting' volgde eene lievige
brand, en vóór dat de Christenen, die in
hunne legerplaats vol ontzetting ontwaakt
waren, hunne tenten hadden verlaten, steeg
een vuurkolom van de rots omhoog en
vertoonde hun niets dan een bouwval, ter
plaatse waar eenige ©ogenblikken vroeger
het trotsche kasteel gestaan had.
Haroun had zich stervend onder die
roemrijke puinhoopen willen bedelven, om
zoodoende aan zijne vijanden geen enkel
zegeteeken over te laten. f
„Beter is het", had hij gezegd, „dat de
geheele natuur in het niet terug keere,
han dat deze sterke muren tot schuilplaats
"henen voor één Christen."
f'i
Wij begrijpen, ja wij juichen het zelfs
toe, voorstanders als wij zijn van de
echte oud-Holiandsche volksspelen, dat
men volksspelen geeft.
Masr: waarom op Zogdag?
Was het nog niet genoeg dat men
ons hier de meeste 'zomër-Zondagen
wedrennen opdringtWedrennen die
door het gemeentebestuur van Bloemen-
daal op zedelijke gronden en krachtens
de Zondagswet waren afgeschaft?
Waarom moeten we nu hier van
hooggeplaatste zijde, v%n welke men
veeleer een verbod moofat Verwachten,
openbare feesten positiëf georganiseerd
zien op Zondag ter viering van de
opening der tram?
Waarom moeten we nu zien, dat die
feestelijkheden bestaan in volksspelen
die toch allerminst Zondagsspelen zijn?
Waarom moeten we zien, dat tegen
de oude Berger gewoonte in en tegen
de oude Zondagswet die feesten begin
nen om l1/, uur? De gewoonte toch
is en de wet vordert het, dat wanneer
zulke feesten bij wijze van uitzondering
worden toegestaan, eerst alle gewone
godsdienstoefeningen moeten zijn ge
ëindigd.
Dat is het wat wij in deze feestvie
ring betreuren en dat is het waarom
wij tegen deze wijze van feestvieren
protesteeren.
Men zegt misschienwij doen het
op Zondag voor de arbeiders. Ach ja,
dat hooren we in onze dagen al dik
wijls genoeg. De arbeider profiteert in
onze dagen toch al niet weinig en dik
wijls boven zijn krachten. En ook voor
hem moet de Zondag heilig blijven,
want hetzij wij heer zijn hetzij knecht,
vóór alles zijn wij allen dienaren Gods
en Gods rechten zijn de oudste.
Daarom protesteeren wij tegen de
ontheiliging van den Zondag.
Nu weten wij wel, wij vermoeden
het althans zeker, dat men die feesten
misschien niet meer kan verzetten en
zeker niet meer zal verzetten, maar
toch meenen we dit niet zonder protest
te mogen laten voorbijgaan, al was bet
alleen maar,'om, waar ieder weldenkend
Christen ijvert voor de wederopbloei
van het godsdienstig leven, de katho
lieken te wijzen, ook in het openbaar,
op hunne plicht van Zondag vieren
al was het alleen maar om. waar de
verbonden Christelijke partijen de Zon
dag-viering als nummer van hun pro
gram verdedigen in de Rijksregeering,
die Zondagviering door de betrekkelijke
gemeente-autoriteiten niet zonder pro
test te laten verwaarloozen.
H. M. v. d. BOOGAARD,
R. K. Pr.
Bergen, 5 Juli 1909
II.
AIDA.
Hoe gerust Aida ook sluimerde, kon
aar slaap toch niet lang weerstand bie-
TEm.
Uit den treure is dat deel van de
natie dat gewoonlijk tot de vrijzinnig
heid gerekend wordt te behooren het
denkend deel genoemd. Niet bewezen,
den aan den indruk van de kille vochtig
heid der lucht, die haar omringde en die
al hare leden deed beven.
De eerste oogentolikken na haar ont
waken, gevoelde zij een zekeren ontstem
den angst. Zij kon zich in het ibegin
de duisterheid niet verklaren die haar om
ringde, noch de beklemdheid die hare
borst benauwde. Zij strekte haren arm
uit en slaakte een kreet van schrik en
ontzetting toen zij den muur aanraakte,
waarlangs ijskoude druppels zijpelden.
„Dat Allah mij behoede!Waar
ben ik?...." riep zij uit.
Eene doodsche stilte was het antwoord
op deze vraag.
Na eenige oogenblikken van angstige
afwachting, begon Aida, die een weinig
met de duisternis gemeenzaam was ge
worden, of liever gezegd, die de vrees be-
heerschte welke haar toestand haar inboe
zemde, rondom zich heen te tasten. Ein
delijk vond zij het vuurslag en de toort
sen en haastte zij zich om licht te ont
steken. Toen zij nu de volle waarheid
van haren ontzettenden toestand besefte,
vond zij dien nog verschrikkelijker dan den
twijfel, waarin zij zoo even verkeerd had.
De enge ruimte die haar scheen te om
geven, wcr(l nu allengs grooter; zij liep
maar toch volgehouden werd het tot
vervelens toe en voor wie er tegen op
kwam, gold hot anathema van weten
schap en beschaving in volle kracht.
Buiten kijf morst het ook zijn, dat
het denkend doel het beste deel was
in alle opzichten.
Dat beste deel kon niet geketend zijn
in vooroordeelen van welken aard ook
en het had ten opzichte van godsdienst
en zedelijkheid zijn eigen beginselen,
niet gebonden aan kerkleer en geestes
dwang.
Het volgt niet de oude leer van het
Christendom, maar de nieuwe, moderne
beginselen, die met den Christus van
het Evangelie hebben afgerekend om z.g.
nieuwe, hoogere banen te betreden.
De uitkomsten zouden ook hier de
bewijsvoering leveren.
Een vrijzinnig blad schreef over den
uitslag der verkiezingen en ging de
oorzaken na van de nederlaag der vrij
zinnigen.
Een dier oorzaken bestond hierin, dat
de vrijzinnigen geen kiezers genoeg
meer hadden, mede tengevolge van
malthusiaansche practijken. Plet Haag-
sche Weekblad, dat d.d. ter ziele ging,
schreef
„Het is bekend, dat deze methode
hoofdzakelijk in practijk wordt gebracht
door het niet-kerkelijk verlicht deel
van ons volk, terwijl de groote strijd
tegen het nieuw-malthusianisme vooral
van kerkelijke zijde wordt gevoerd".
En nu zou men misschien denken
dat het blad eene uiteenzetting zou
geven van het verderiënjko en zondige
dier methode?
In geenen deele. Alleen de vrees voor
de achteruitgang van het vrijzinnige
volksdeel en kiezerstal en van de open
bare school bracht het blad tot het
aanwijzen der kwaal.
„De democratie brengt mede", zegt
het, „dat de meerderheid der kiezers
beslist over de richting, waarin 's lands
zaken bestuurd zullen worden. Welnu,
indien men dan niet wil dat die rich
ting eene reactionaire zij, is het plicht
van ieder, die !t wel meent met de
belangen van ons volk, er tegen te
waken dat het vooruitstrevend deel dei-
natie zichzelf op den duur kunstmatig
in de minderheid brengt tegenover de
vijanden van den vooruitgang.
Het nieuw-malthusianisme moet wor
den aangemerkt ais een gevaar des te
grooter naarmate het sterker veld wint
onder het beste deel der natie.
En vooral klemt dit, nu de kerkelij-
ken, door de bijzondere school, hun
kinderen van de prilste jeugd af vormen
tot partijgangers in het leger der reactie.
Men klaagt over leegpomping der
openbare school ten gunste der bijzon
dere. En de cijfers schijnen de juistheid
dier klacht te bewijzen. Maar zou 't
ook kunnen zijn, dat voor een belang
rijk deel ook hier weder het nieuw-
malthusianisme in 't spel is, waardoor
nu zoo ver zij kon en zag thans dat zij
zich in eenen onderaardschen gang bevond,
die slechts twee el breed maar twaalf ellen
lang was, en, behalve de plaats waarboven
de put zich bevond, nauwelijks hoog ge
noeg om er recht op te staan. De wan
den, door den tijd verouderd, en uitgehold
door het gestadig zijpelen van het water,
waren zwart en met groenachtig mos en
afzichtelijk ongedierte bedekt. De voch
tige, glibberige grond scheen onder haren
voet weg vallen.
Het jonge meisje geloofde nog dat zij
droomde, en poogde hare verwarde denk
beelden te verzamelen. Zij stiet met den
voet tegen den kabel waarmede zij in dit
kil en somber verblijf was nedergelaten
zij wankelde en viel op hare knieën neder.
Toen werd zij de mand en het touw ge
waar, en begon te begrijpen wat er met
haar gebeurd was. Hare vermoedens wer
den zekerheid toen zij hare hand op haar
hart leggende, om 't als 't ware tot kalmte
en hoop op te wekken, met ontzetting een
schrijfboekje gewaar werd dat met overleg
aan haren gordel bevestigd scheen. Zij
opende het met die angstige onrust, welke
het gemoed in zekere gewichtige en plech
tige omstandigheden des levens gevoelen
kan ën las de volgende woorden, door de
het contingent der bezoekers van de
openbare school van jaar tot jaar daalt,
terwijl de gestadige toeneming van 't
kerkelijk deel der bevolking zich weer
spiegelt in den steeds grooter bloei van
de bijzondere school?''
Het is werkelijk bedroevend, op hoe
laatdunkende wijze hier de zedelijkheids-
grond van het vraagstuk wordt voor
bijgezien. En hoe partijbelang alleen de
drijfveer is van de veroordeeliDg van
een stelsel, dat in zich niets anders is
dan eén verschrikkelijk vergrijp tegen de
natuur en tegen een der meest funda-
menteele wetten Gods.
Op zulk een wegcijfering en minach
ting van zedelijke begrippen, als waar
van hier een orgaan van het denkend?
deel der natie blijk geeft, moet het
antwoord gegeven worden door wette
lijke maatregelen tegen de propaganda
van het gesignaleerde kwaad
De voorstellen van minister Nelissen
zijn de eerste schreden op den weg die
onze regeering wil inslaan om op krach
tige wijze te voorkomen, dat ons volk
verder zinkt in zedelooze stelsels.
Het pleit overigens niet voor de in
telligentie van het denkend deel dat het
weer op de been geholpen moet worden
door de toepassing van de christelijke
beginselen van zedelijkheid.
Want de deugdelijkheid dier begin
selen wordt hier wel niet openlijk erkend,
maar de toepassing toch wel bedektelijk
gevraagd.
Men voelt althans dat men terug moet.
DUITSCHLAND.
Von Bülow. In December 1906 werd de
Rijksdag door von Biitovf ontbonden. De ge
schiedenis dier dagen ligt nog te versch in
bet geheugen, dan dat bet noodig zou zijn,
die hier nog eens breedvoerig te bespreken.
De tegenstand van het Centrum, dat niet
van plan was met de regeering door dik en
dun te gaan, moest gebroken worden. De
vijanden van de regeering en van het kei
zerrijk, zooals ze toen heeten, moesten on
schadelijk gemaakt worden en daartoe werd
een beroep gedaan op de kiezers. Het gevolg
is geweest dat tegen de bedoeling en tegen
de verwachtirg in het Centrum even sterk
uit den strjjd te voorschijn kwam, doch dat
de socialisten bijna de helft van hun ledental
in den Rijksdag verloor. Dit onverwachte
succes, behaald op de roode Rijksvijanden,
verdreef het effect dat een gevolg was van
de nederlaag tegenover de zwarte z.g. vijanden
geleden. En von Bülow, ofschoon het pleit
hebbende verloren, kon toch door den on-
bedoelden uitslag tot de vorming van een
regeerlngsmeerderheid gerakeD.
Hij verzekerde zich van den stenn der
conservatieven en kon zoodoende een liberaal
conservatief bloc tot stand brengen, om een
dam op te werpen tegen den steeds stij
genden invloed van het Centrum. De con
servatieven hebben zich echter in dat bloc
hand haars vaders geschreven
„Dat Allah en-^ Mahomed, zijn profeet,
u behoeden en beschermen! Dat zij uw
hart met moed en uwen geest met kracht
en vastberadenheid wapenen! Want wan
neer gij deze regels zult lezen, o! mijne
veel geliefde Aida, dan zal u niets anders
zijn overgebleven dan de bescherming des
Hemels. Hij die u meer dan zijn eigen
leven beminde, hij, die op u meer roemde
dan de vorsten der aarde kunnen doen op
hunne macht en hoofsche praal, uw vader
lieve Aida, zal dan hebben opgehouden te
levenWees moedig, mijne dochter,
als gij mijn dood verneemt, gelijk ik ook
moed genoeg gehad heb om het oogen
blik van mijn sterven te verhaasten. Ik
wensch dat de Mooren-dochter de gedach
tenis haars vaders niet onteere; maar dat
zij' uit liefde voor hem, zich zal trachten
te redden. De oude ceder, door den storm
geknakt, mag van den top des bergs ver
dwijnen, maar de jonge en krachtige palm
boom moet zijn wortels steeds steviger in
den vruchtbaren grond bevestigen en uit
breiden. Beschuldig mijne vaderlijke han
den 'niet die u levend begraven hebben,
want voor u, kind mijner ziel, was dit de
eenige kans van leven en behoud.
Onthoud wel mijne laatste onderrichtin-
nooit op hun gemak gevoeld, maar schikten
er zich in, om den Keizer te behagen en
omdat zij ouk aanvankelijk tegen het Centrum
geageerd en geschreeuwd hadden, toen *yn
invloed op de regeering nog merkbaar was.
Maar toen von Bülow, ten einde de vrij
zinnigen in het bloc vast te honden, naar
den liberalen kant toonde over te hellen,
toen werden de conservatieven wakker en
begonnen zich langzamerhand van het bloc
af te keeren. De storm welke door de diplo
matieke onthullingen tegen den Keizer los
braken in den jongsten herfst, deden en
Centrnm en conservatieven gezamenlijk op
staan om den Keizer tegen de onhandige
diplomatieke leiding van von Bülow te ver
dedigen en tegen de parlementaire aanmati
ging van het liberalisme in bescherming te
nemen. De beraadslagingen over de finan
cieels hervormingen des RQks, waardoor de
tegenstellingen die in het regeeriDgsbloc
sluimerden, werden gewekt en naar den
voorgrond drongen, deden ten slotte het bloc
uiteen spatten en met het Cantrum, gingen
de conservatieven zich tegen de regeerings-
plannen verzetten. Het gevolg is geweest
dat von Bülow bij den Keizer ging aan
dringen op ontslag. Geen meerderheid is er
meer die hem steunt. En zoo ziet hij zich
in zijne verlatenheid genoodzaakt heen te
gaan. Eene verlatenheid die hij zich zelf
geschapen heeft, toen hy het Centrum den
kende te verslaan, slechts by de gratie van
een niet by elkaar hoorende en daardoor
onvaste meerderheid poogde te blijven re-
geeren.
In een correspondentie in de N. R. CL
wordt zQn heengaan geschetst in de volgende
weinig vleiende bewoordingen
>Wie had ooit gedacht, dat Bülow, vroe
ger de lieveling van iedereen, nit vereen
zaming zy'n ambt zon moeten neerleggen.
En hoe Zonder eenigen glans. Niet als een
stervend Achilles, als held wild bejammerd
door de getrouwe Mirmydonen en te mid
den van een indrukwekkend ]ijkf6est, waarby
zelfs tegenstanders eerbiedig toezien. Neen I
Aan stukken geslagen als een porseleinen
vaas, die, gaandeweg berstend, aan scherven
by den ouden rommel terechtkomt, terwyi
wantrouwige menschen nog loeren, of sy
niet, slecht gelijmd, morgen misschien weer
op tafel gezien zal worden. Bovendien had
men sedert jaren algemeen geloofd, dat Bü
low, wanneer voor hem het oogenbiik om
heen te gaan gekomen waB, in schoonheid
zou weten te sterven. Nu gaat hy als een
klein kanselaryraad, die eerst nog een paar
onaangename werkjes op te knappen heeft,
voor zijn chef hem vrij laat. Dat moge on
baatzuchtig en vaderlandlievend zyn, maar
het is niet in grooten styi I Politieke boos
aardigheid spreekt er reeds van, dat de
kanselier voor afbraak wordt opgeruimd. De
snaren van de doodsharpen, die voor een
verheffend afscheidslied gestemd waren, wor
den slap, wanneer daartusschen door eerst
'nog eeu liedje over kolen molens en beurs-
belasting getokkeld moet worden<.
Wie von Bülow's opvolger zal «ijn, valt
niet te voorspellen. De meeningen van den
Keizer zullen hier weer den doorslag geven,
gen. In den put, waarin mijn bevende
arm u zoo aanstonds zal nederlaten, be
vindt zich eene deur die toegang geeft
op het vrije veld.
Deze deur, welker bestaan slechts onder
eede bekend gemaakt is aan eiken bevel
hebber van dit kasteel, wordt geopend
door een geheim middel, dat mij evenwel
onbekend is. Ik weet dat het bestaat,
maar dit is ook alles.
„Tracht dit geheim te ontdekken, mijn
kind en herinner u dat de volharding de
gouden sleutel is die alle bezwaren opheft,
Bid Allah dat hij u geleide en u te hulp
kome. Onderzoek eiken steen, druk met
uwe teedere hand op elke oneffenheid van
den grond. Wees niet ontmoedigd. Be
denk, dat het leven en geluk van een
goeden uitslag afhangen.
„Vaarwel, mijn kind, vaarwel! Mijn
oog zal nooit weder de rozen aanschouwen
die op uw aangezicht verspreid liggen!....
mijne lippen zullen nooit weder uw zuiver
voorhoofd aanraken! Vaarwel!.... bemin
hel leven in de herdenking van het geluk
waarmede gij mijne oude dagen hebt be
kroond! Bewaar zorgvuldig mijne nage
dachtenis in uw hart; en wat er ook moge
gebeuren, vervloek uwen ouden vader niet!"
(Wordt vervolgd).
